Algemene verwachting
Protesten tegen hogere belasting op benzine
Congresleden positief
over
België gaan samen
voorstellen Jimmy Carter
Irritatie over Franse steun verminderd
te maken over uranium
Enoch Powell
Assad praat in Moskou over betere betrekkingen
aan aanslag
ontsnapt
achtergrond
CVP en socialisten in
1
„EEG hoeft zich geen zorgen
a
Ifc
ri
V
Carter in gesprek met Jenkins over energie:
Reparatie lekkende
kernreactoren
duurder dan bouw
Mensenrechten
Alternatief
Handhaving
Verschuivingen
Steun
Twijfel
Afwijzing
Terugbetaald
Afgedane zaak
MBH
2
DINSDAG
1 9
APRIL
19 7 7
3
BINNEN- EN BUITENLAND
O 3
rs
1
nk
L 1
(Van onze redacteur in de Sovjet-Unie, Koen Corver)
MOSKOU. De Syrische president Assad is gistermiddag in
Moskou aangekomen voor besprekingen met de Russische partijlei
der Breznjev. De belangrijkste gespreksonderwerpen voor de ko
mende vier dagen zijn een oplossing van de problematiek in het
Midden-Oosten en herstel van de economische en militaire steun van
de Sovjet-Unie aan Syrië. De betrekkingen tussen beide landen
werden vorig jaar aanzienlijk slechter, nadat Syrische troepen
Libanon binnenvielen en zich mengden in de Libanese burger
oorlog.
(Van onze speciale verslaggever)
LONDEN. De Europese Ne
gen zijn tegen inmenging door
andere landen in de interne aan
gelegenheden van Zaïre. Deze in
directe veroordeling van Angola,
dat de Katangese opstandelingen
steunt die Zaïre onlangs binnen
vielen, staat in een verklaring
over Afrika die gisteren in Lon
den werd aangenomen door de
ministers van Buitenlandse Za
ken van de negen landen van de
Europese Economische Gemeen
schap.
ort
Ethiopië
iig
Jht-
ren
op-
uig
/an
<an
rer-
gel
ht
i
nd
l”
M
(Vervolg van pag. 1)
De eerste reactie van congresleden, die morgen opnieuw naar
Carter zullen luisteren, was gunstig. Hij heeft de situatie niet overdre
ven, verklaarden zij, maar onmiddellijk staken al protesten de kop op
tegen een maatregel die Carter wil aankondigen: een aanmerkelijk
hogere belasting op benzine.
EEG tegen inmenging
in conflict in
Zaïre
President Jimmy Carter (links) in gesprek met Roy Jenkins.
Ier
ImJ
Carter erkende de problemen waarmee
Europa op dit gebied te kampen heeft en
de vraagstukken die zouden kunnen voort
vloeien uit een langdurig stilleggen van de
export van verrijkt uranium die Carter in
verband met een herziening van zijn ener
giebeleid heeft bevolen.
De energiekwesties vormden de hoofd
moot van de problematiek die de voorzit
ter van de EEG-commissie aan de orde
heeft gesteld. Jenkins verzekerde Carter
dat de energiebesparende maatregelen die
de president in Amerika wil nemen, ook
voor Europa van groot belang zijn.
De nadruk zal in Londen dan ook ver
moedelijk komen te liggen op de Noord-
Zuid-dialoog tussen rijke landen en ont
wikkelingslanden. aangezien op dit punt
de Amerikanen steeds een standpunt heb
ben ingenomen dat niet met de Europese
opvatting over de toekomstige handels- en
industriële betrekkingen viel te verenigen.
worden afgesloten ter wille van een verde
re liberalisatie van de wereldhandel.
Jenkins spreekt in Washington ook nog
met minister van Buitenlandse Zaken
Vance, Robert Strauss, de Amerikaanse
onderhandelaar voor handelszaken, mi
nister van Financiën Blumenthal en sena
tor Edward Kennedy.
rika onder druk te houden”. Dit ook als
steun aan de Britse minister Owen die
„zonder illusies” van zijn rondreis langs
acht Afrikaanse landen is teruggekomen.
Over de voorstellen van de Russische
leider Breznjev de economische samen
werking tussen Oost en West in Europa uit
te breiden, willen de Negen verder praten
in de VN-commissie voor Europa.
Volgens het CIA-rapport zal de wereld
binnen tien jaar meer olie verbruiken dan
zij produceert, een voorspelling die ook in
EEG-kringen al is gedaan. Volgens de
CIA zal er medio 1983 een tekort merk
baar worden. Volgens James Schlesinger,
die aan het hoofd komt van het energiemi-
nisterie dat Carter in het leven wil roepen
kan dit echter niet met een dergelijke
nauwkeurigheid worden aangekondigd
De Syrische troepen bestreden toen
met Russische wapens linkse en Pales
tijnse gevechtseenheden die eveneens
uitgerust waren met wapentuig uit de
Sovjet-Unie. De Kremlin-leiding liet
eerst via diplomatieke kanalen weten
weinig waardering te hebben voor deze
inmenging van Damascus. Toen die
waarschuwingen weinig effect hadden,
ging de Russische pers over tot openlijke
kritiek op de Syrische interventie. Óm
deze reden zou Moskou ook de economi
sche en militaire steun aan Syrië hebben
verminderd.
Het einde van de burgeroorlog en de
steun van Syrische commando’s in Zuid-
Libanon voor Palestijnse eenheden, heb
ben het politieke klimaat blijkbaar vol
doende opgehelderd voor een bezoek van
president Assad aan Moskou. Hij was in
1975 voor het laatst in de Russische
hoofdstad. Uit de aanwezigheid in de
delegatie van de Syrische minister voor
Economische Zaken, concludeert men in
waarnemerskringen dat er de komende
dagen ook gesproken zal worden over
economische samenwerking tussen bei
de staten. Naar men aanneemt zal dit
tenminste een herstel tot gevolg hebben
van het vroegere niveau van de economi
sche en militaire steun aan Syrië
Het CIA-bureau voor economisch onder
zoek heeft vastgesteld, dat het verbruik in
bezet Arabisch gebied in etappes. Daar
na zou men tot instelling van de gedemili
tariseerde zones moeten komen. Dit
heeft partijleider Breznjev vier weken
geleden voorgesteld in een rede tijdens
het vakbondscongres in Moskou.
Israëlische commentaren deden de
voorstellen van Moskou toen af als „niet
veel nieuws.” Een punt waartegen Israel
zich krachtig verzet is de aanwezigheid
van PLO-vertegenwoordigers bij de Ge
neefse conferentie. Volgens de Israëli
sche regering is de Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie PLO een beweging van
„terroristen” waarmee niet onderhan
deld kan worden. Jordanië zou de Pales-
tijnen moeten vertegenwoordigen. Israel
wordt in dit standpunt gesteund door
Washington.
de VS anno 1976 per dag 17,4 miljoen
barrels was, tegen 21 miljoen barrels per
dag in januari van dit jaar en 20 miljoen
barrels per dag in februari toen de gevol
gen van de uiterst strenge winter enigszins
afzwakten. Indien het wereldverbruik te
gen 1985 met tien miljoen barrels per dag
is gestegen zullen de olieproducerende lan
den niet meer aan de vraag kunnen vol
doen. Alleen Saoedi-Arabië kan zijn pro-
duktie opvoeren, maar niet voldoende om
de vraag te bevredigen.
Carter wil behalve een sterk verhoogde
belasting op benzine, die het vermoedelijk
in het Congres niet zal halen, ook een extra
belasting op de auto’s die veel benzine
verbruiken, van 6250 gulden, waartegen de
vakbonden en de autofabrieken zich ver
zetten.
Volgens de CIA zal de wereld-oliepro-
duktie gaan dalen als de vraag 66 miljoen
barrels per dag is, en wel vóór 1985.
de beraadslagingen willen boycotten.
Moskou en Washington zijn gezamenlijk
voorzitter van de Geneefse conferentie
voor het Midden-Oosten.
De Britse bewindsman zei een muur van
wantrouwen te hebben aangetroffen bij de
zwarte Rhodesische leiders. Anderzijds
zou de Zuidafrikaanse premier Vorster nu
van mening zijn dat de Rhodesische pre
mier Ian Smith zich aan zijn woord zal
houden. Owen streeft naar vorming van
een (zwarte) meerderheidsregering vóór
de zomer van volgend jaar, die eventueel
op basis van een door Londen ontworpen
grondwet zou kunnen gaan regeren.
De Negen besloten het op de komende
conferentie in Belgrado over de verklaring
van Helsinki, niet te laten aankomen op
een confrontatie met de Oosteuropese lan
den met als inzet de mensenrechten. Minis
ter Van der Stoel toonde zich verheugd
over het besluit dit thema wel aan te
snijden.
De in januari opgestelde verklaring van
de Negen over het Midden-Oosten werd
niet gepubliceerd, voornamelijk met het
oog op de komende algemene verkiezingen
in Israel.
Na een anoniem telefoontje aan een blad
in Belfast met de mededeling dat Powell
op de „dodenlijst” stond, stuurde de politie
bomdeskundigen naar de zaal in Lisburn
waar Powell zou spreken. Zij vonden daar
een bom van 1,5 kilo dicht bij het spreekge
stoelte.
De 64-jarige Powell die uit de Conserva
tieve Partij trad en tot lid van het Lager
huis werd gekozen voor de Noordierse
Verenigde Unionistische Partij, heeft niet
alleen bekendheid gekregen als voorvech
ter voor het behoud van een ,,blank” Enge
land, maar ook als pleitbezorger voor vol
ledige integratie van Noord-Ierland en En
geland.
MIAMI (AP).Het Amerikaanse ener
giebedrijf „Florida Power and Light”
heeft zijn aandeelhouders gisteren meege
deeld dat de reparatie van twee kernreac
toren die lekken vertonen, wellicht 38®
miljoen dollar gaat kosten. Dat is meer
dan de reactoren bij de bouw hebhen
gekost.
Volgens de directie is er geen straling
vrijgekomen. Er zijn nog twee centrales
van de firma die dezelfde lekkages verto
nen Daar zouden de reparaties echter niet
zo n grote omvang hoeven te hebben
en
ets
en.
en
en
ia
Da-
leze
aal-
lon-
ast-
•itse
(Van onze redacteur in de VS,
Henk Kolb)
WASHINGTON. President Carter
heeft in een gesprek van ruim een uur aan
Roy Jenkins, voorzitter van de EEG-com
missie (het dagelijks bestuur van de
EEG), in algemene termen de verzekering
gegeven dat de EEG zich geen zorgen
behoeft te maken over de Amerikaanse
leveranties van brandstof voor kerncen
trales.
De CIA heeft haar bevindingen geba
seerd op vertrouwelijke verslagen van
oliemaatschappijen, die de vraag kregen
voorgelegd hun beste schattingen van het
toekomstbeeld ter beschikking te stellen.
Daarbij waren produktie en consumptie
van olie en aardgas betrokken. In negen
tien pagina’s heeft de buitenlandse inlich
tingendienst onthuld hoe het wereldver
bruik van olie in de komende acht jaar zal
groeien van 57 miljoen barrels nu tot 67
miljoen barrels per dag.
President Assad verklaarde tijdens
een diner, dat hij hoopte dat de bespre
kingen in Moskou zouden bijdragen tot
„een rechtvaardige en totale vrede in het
Midden-Oosten De Syrische leiding
schijnt geïnteresseerd in een Russisch
alternatief voor het Midden-Oosten, voor
het geval de Amerikaanse Midden-Oos-
tenpolitiek niet zou slagen Assad ont
moet volgende maand „ergens in Euro
pa” president Jimmy Carter.
Naast bilaterale kwesties en de situatie
in het Midden-Oosten in het algemeen,
zal waarschijnlijk ook Ethiopië ter spra
ke komen. Syrië verleent namelijk gast
vrijheid aan vertegenwoordigers van de
Eritrese afscheidingsbeweging, terwijl
Moskou het bewind in Addis Abeba
steunt. Syriërs hebben daartegen echter
enige bezwaren, vanwege de aanwezig
heid in Ethiopië van Israëlische militaire
adviseurs.
De socialisten, die de regering-Tinde-
mans fel hebben bestreden, handhaafden
In vergelijking met de Kamer van Afge
vaardigden en de Senaat die in 1974 wer
den gekozen, zijn de verschuivingen be
trekkelijk gering, vooral in Brussel. Het
overgrote deel van de Belgische kiezers
houdt het bij de grote en bekende politieke
stromingen.
Dat blijkt eens te meer uit het geringe
verlies van de Vlaamse Volksunie (die
splitsing van België in twee staten voor
staat) en van de lichte vooruitgang van de
FDF, de Partij van de Franstalige Brusse
laars.
Een coalitie tussen de Christelijke Volks
Partij (CVP) van Tindemans en de socia
listen lijkt het meest waarschijnlijk voor
de vorming van een nieuwe regering.
Vooral de katholieke vakbeweging dringt
hier op aan: de nieuwe regering staat voor
grote sociaal-economische vraagstukken.
De socialisten hebben laten weten graag
met de CVP in zee te gaan. Ook CVP-
voorzitter Martens betoonde zich voor
stander van een regering die over een
ruime meerderheid in het parlement be
schikt.
Tindemans eiste zondagavond de eer op
met de uitspraak: politiek is toch een
kwestie van vertrouwen. Het succes is des
te groter omdat de dominerende positie
van de CVP in de verkiezingsstrijd zowel
van Vlaamse als van Waalse zijde was
aangevochten.
De lekken in de koelwaterbuizen zijn
maandenlang onopgemerkt gebleven en
werden pas ontdekt toen de centrales afge
lopen herfst stilgezet werden Pas recente
lijk is men zich de omvang van de nodige
reparaties gaan realiseren.
les-
de
len
itof
de
an-
iar-
nse
lid-
ler-
in
ïge-
de
pen
den
ioza
lifte
ter-
rde
>ten
niet
;ens
filo-
elij-
■eli-
ïire
gd.
Voor de Russische leiding is Syrische
steun voor de Kremlin-Midden-Oosten
politiek belangrijk. Hierbij staat hervat
ting van de Geneefse conferentie voor
het Midden-Oosten centraal Daar zou
dan besloten moeten worden tot terug
trekking van de Israëlische troepen uit
De CIA trekt ook een recent rapport
van het ministerie van Binnenlandse Za
ken in twijfel, dat betoogde dat in de
wereld nog 1000 miljard barrels olie ge
reed liggen voor winning, maar nog niet
zijn ontdekt, en vecht ook aan dat er thans
een reserve is van 600 miljard barrels die
al wel zijn aangetoond.
BELFAST lUPI). In het afgelopen
weekeind is een poging gedaan het Britse
parlementslid Enoch Powell te vermoor
den, zo heeft de politie van Belfast be
kendgemaakt.
ho-
fde
tad
jen
pe-
ad-
'ol-
zas
de
lal
de
in
ijf-
ta-
fer
'de
de
iet
de
>or
lo-
>rg
le
ng
)en
hot
‘ige
:ele
uw
Ze
sde
>nt-
;m-
ng,
een
om
IW
■T”,
•rs-
en:
er-
ren
uw
in
de
n.
en dat heeft van die zijde kritiek op het
CIA-rapport losgemaakt.
Carter leunde er evenwel zwaar op: het
onontkoombaar tekort aap olie (zelfs al
zou Saoedi-Arabië zijn produktie verdub
belen dan nog zou het slechts vier jaar aan
de vraag kunnen voldoen) zal een sterke
opwaartse druk op de prijzen hebben.
Driemaal de huidige prijs van twaalf dol
lar per barrel en een benzineprijs tegen
zich op 59 zetels, de Vlaamse liberale partij
(PVV), de belangrijkste partner van de
CVP in de aftredende regering, boekte een
zetel winst en staat nu op 34 zetels. De
Volksunie verloor twee zetels en beschikt
nu over 20 zetels, de Brusselse. Taalpartij
won één zetel en heeft er nu 10, de Rassëm-
blement Wallon duikelde van 13 naar 5 ze
tels, een verlies van 8 zetels, en de commu
nisten tenslotte handhaafden zich op vier
zetels.
De CVP veroverde veel stemmen in
Vlaanderen en Wallonië, ten koste van de
RW. De socialisten gingen in Wallonië wel
vooruit, maar minder dan ze gehoopt had
den. Veel stemmen verloren de socialisten
in Brussel, maar in Vlaanderen wisten ze
zich goed te handhaven. De liberalen kre
gen in Vlaanderen grote klappen.
--->1
1990 van vijf gulden per gallon worden
voor waarschijnlijk gehouden.
De Israëlische marine zou verder over
havenfaciliteiten beschikken op enkele
eilanden voor de kust van Eritrea. Men
acht het niet onwaarschijnlijk, dat deze
kwestie onlangs ook ter sprake is geko
men na het bezoek van de Cubaanse
leider Fidel Castro aan Ehtiopie Castro
vloog na zijn Afrikaanse reis voor be
sprekingen naar Moskou
lat
fe
ite-
A; -
van Europa plaats had, werd bedekt met
de mantel der liefde nadat er van Franse
zijde een „geruststellende” uitleg was ge
geven. „De Franse president Giscard
sprak over Europa in geografische zin”,
aldus de Franse minister De Guiringaud.
Hij wees er op dat Frankrijk slechts steun
had verleend aan een Afrikaans land (Ma
rokko) dat een ander Afrikaans land (Za
ïre) te hulp schoot. De andere acht minis
ters namen hiermee genoegen.
Een verdere uitbreiding van de Europe
se Gemeenschap geniet Carters welwillen
de instemming Wat de multilaterale han-
delsbesprekingen in Geneve aangaat
sprak Carter de verwachting uit dat deze
later dit jaar met succes zullen kunnen
De grote overwinnaar van deze ver
kiezingen is wel de partij van Tindemans,
de Christelijke Volks Partij (CVP), die in
het nieuwe parlement, blijkens de voorlo
pige uitslagen, 80 zetels krijgt. Dat is een
winst van 8 zetels. De grootste verliezer is
de Rassemblement Wallon (RW), de linkse
Waalse federalisten, die begin maart de
regeringscrisis veroorzaakten die uitein
delijk tot vervroegde verkiezingen leidde.
De mede bij Nederland gerezen irritatie
over de Franse steun aan Zaïre, die zonder overvliegen
enig overleg vooraf aanvankelijk in naam
De Negen herhalen hun afwijzing van
enige actie door enig land bedoeld om een
invloedssfeer in Afrika op te zetten. Alles
zal worden gedaan, aldus nog steeds de
verklaring, om democratisch, meerder-
heidsbestuur en niet-raciale regeringen
„voor de volkeren van Zuidelijk Afrika” te
bevorderen. Met hun verklaring hopen de
EEG-landen, in de woorden van de Duitse
minister Genscher, „Rhodesië en Zuid-Af -
(Van onze redacteur in België, Jan Gerritsen)
BRUSSEL. Hoewel de definitieve uitslagen van de vervroegde Belgische parle
mentsverkiezingen pas vandaag bekend zullen zijn, staat het nu al vast dat koning
Boudewijn de demissionaire premier Leo Tindemans opnieuw zal belasten met de
vorming van een nieuw kabinet. Dat wordt vermoedelijk een coalitie van christen
democraten en socialisten.
De Vlaamse liberalen lijken dus de grote
verliezers, afgezien van het Rassemble
ment Wallon, dat echter al eerder uit el
kaar was gespat. De PVV kreeg de reke
ning terugbetaald die minister van Finan
ciën De Clerck de kiezers had gepresen
teerd in de vorm van belastingverhogin
gen en bezuinigingen op overheidsuitga
ven. In zijn eigen bolwerk Gent ging De
Clercks PVV nog het meest achteruit.
Minister Van der Stoel sprak van een
afgedane zaak. De Afrika-verklaring van
de Negen houdt geen veroordeling, maar
ook geen steun in voor de Franse actie (het
van Marokkaanse troepen
naar Zaïre). Van der Stoel wees er op dat
in de Afrika-verklaring uitdrukkelijk
wordt gewezen op het beginsel van de
territoriale integriteit. De Negen stellen
zich achter de bemiddelingspoging van
Nigeria.
in maart en de Syrische interventie in
Libanon ondanks duidelijke kritiek
daarop van Moskou. Via de conferentie
in Genève, die sinds 1973 niet meer bijeen
is geweest, hoopt Moskou invloed in dit
gebied terug te winnen.
Volgens welingelichte kringen in Mos
kou. hebben de Russische leiders kortge
leden PLO-leider Arafat verzekerd dat
hervatting van de conferentie in Genève
alleen mogelijk zou zijn bij aanwezigheid
van PLO-vertegenwoordigers Eventueel
zou men de conferentie kunnen herope
nen zonder PLO-delegatie. maar de Rus
sen zouden dan onmiddellijk voorstellen
om de PLO uit te nodigen deel te laten
nemen aan de besprekingen m Genève
Wanneer dit voorstel afgewezen zou wor
den, zou Moskou het verdere verloop van
Het succes van de CVP wordt goeddeels
verklaard door het zogenaamde Tinde-
mans-effect: de populariteit van de Belgi
sche premier was door de CVP in hoge
mate tot inzet van de verkiezingen
gemaakt.
De Moskouse leiders hopen waar
schijnlijk via Assad ook enig enthousias
me te wekken voor hun Midden-Oosten-
plannen bij Saddam Hoessein van Irak
en Kaddafi van Libië Beide staten heb
ben zich tot nu toe weinig enthousiast
getoond voor hervatting van de confe
rentie van Geneve Verdere tegenslagen
voor Moskou in het Midden-Oosten in
1976 waren de opzegging van het Rus
sisch-Egypttsche vriendschapsverdrag
Carter en Jenkins hebben verder ge
sproken over de Europese eenwording,
over handelsvraagstukken, de Noord-
Zuid-verhoudingen, en uiteraard de ko
mende topconferentie in Londen. De Ame
rikaanse president sprak er zijn voldoe
ning over uit dat Jenkins namens de EEG
aan dat beraad zal deelnemen. De heren
waren het erover eens dat die top geen
steriel debat moet worden over de vraag
welk land wel en welk land niet een refla-
tiebeleid moet gaan voeren: gericht op
sterkere expansie van de economie), te
meer omdat wel vaststaat dat de Duitsers
voor zulke maatregelen niets voelen.
De Syrische president Assad (rechts) wordt op het vliegveld van Moskou verwelkomd
door de Russische partijleider Breznjev.
