Geos-satelliet
mislukking
Turkse wet in
Gudrun Ensslin stervend
na hongerstaking
Argentijnse oppositie
bundelt krachten
Kritisch onderzoek van Mao's ideeën
Doden bij rellen
in Pakistan
strijd met
mensenrechten
Geen verscherpte wetgeving
tegen terreur in W.-Duitsland
99
STRENGE VEILIGHEIDSMAATREGELEN
Amnesty International
OPPOSITIELEIDER EIST MAATREGELEN
„GROTE ROERGANGER WORDT ENIGSZINS VAN VOETSTUK GEHAALD
t
ren voortdurend hun interesse voor de rijkdommen van Zaïre.
?n
Koperexport
ie
ADVOCAAT VAN LID BAADER-MEINHOFF
n
n
n
Zwemmen
(Van onze redacteur in West-
Duitsland. Hans Amesz)
m
BONN. Er komt ondanks de
moord op procureur-generaal Êu-
back door een zich „Ulrike Mein-
hof” noemende terreurgroep geen
verscherpte wetgeving voor de be
strijding van het terrorisme in
West-Duitsland. Dat zei bonds
kanselier Schmidt gisteren tij
dens een bijzonder debat in het
parlement over het tegengaan van
terroristische acties in de Bonds
republiek. „Er mag geen netwerk
van wetten ontstaan waardoor op
een dag de vrijheid onzichtbaar
wordt”, zei Schmidt.
r
ie
Gematigd
(Van een speciale medewerker)
PEKING. Sinds kort
stelt China de overleden
partijvoorzitter Mao ter
discussie. Niet alleen let
terlijk, maar nu ook fi
guurlijk. Deze week is
iedereen aangemoedigd de
eerste tien miljoen exem
plaren te bestuderen van
het voor het eerst op grote
schaal verspreidde vijfde
deel van „Mao’s geselec
teerde werken.” Die studie
moet tevens geplaatst wor
den in het teken van de
kritiek op de kort na diens
dood weggezuiverde
„groep van vier”, bestaan
de uit enkele van zijn naas
te familieleden die, naar
hun eigen zeggen, tevens
zijn geestelijke erfgena
men waren.
Gematigd
(Van onze redacteur in België, Jan Gerritsen)
BRUSSEL. De Belgische regering is bang dat Frankrijk haar
invloed in Zaire uitbreidt ten koste van de grote Belgische belangen in
deze voormalige Belgische kolonie. Dit blijkt uit een interview van de
Belgische minister van Buitenlandse Zaken, Renaat van Elslande,
met een Belgisch weekblad. Daarin zegt de 2e bewindsman: „Met
Frankrijk bestaat een internationale economische rivaliteit. Wij erva-
BINNEN- EN BUITENLAND
Belgische belangen schaden
„Iedereen weet dat Frankrijk in Afrika
VAN ELSLANDE
meer dan zestig gewonden.
H
g
d
Terwijl de bouw van Mao's
1st
Oppositieleider Helmut Kohl (CDU) oe
fende scherpe kritiek op de regering uit.
Hij verweet met name de sociaal-democra-
tische partij dat deze niet genoeg afstand
neemt van „haar eigen leden die er radi-
caal-linkse ideeën op nahouden”. Zij vor
men. zei Kohl, het water waarin de terro
ristische vissen kunnen zwemmen.
het recht om te demonstreren wordt inge
perkt, dat gesprekken tussen gevangen
zittende terroristen en hun verdedigers
onder bepaalde voorwaarden worden af
geluisterd en dat oprichting van en deelna
me aan een terroristische vereniging min
stens met één jaar gevangenis moet wor
den bestraft.
De oppositieleider zei dat een democrati
sche staat zich niet hoeft te schamen voor
zijn machtsmiddelen, want als dit gebeurt
komt de „binnenlandse veiligheid pas echt
in gevaar”. En het gevaar van terroristi-
sche groeperingen wordt ernstig onder
schat, aldus Helmut Kohl
heeft mij telefonisch op de-hoogte gesteld
van de Franse beslissing Marokkaanse
troepen over te vliegen, voordat dit offici
eel werd bekend gemaakt”, aldus de Belgi
sche bewindsman.
Inmiddels komt de publieke discussie
over terreurbestrijding in de Bondsrepu
bliek op volle gang. Nadat de historicus
Golo Mann vorige week voor de televisie
had verklaard dat men terroristen in feite
met hun eigen middelen moet bestrijden
(„Zij hebben hun grondrechten verlo
ren”), zei de politicoloog Alfred Grosser
(inmiddels geëmigreerd naar Frankrijk)
gisteravond dat dit een heilloze weg is. In
een rechtsstaat mag men het „oog om oog,
tand om tand"-prineipe niet hanteren,
want dit leidt, aldus Grosser, tot ver
schrikkelijke zaken als bijvoorbeeld het
optreden van de Fransen in Algerije.
In Brussel wordt erop gewezen dat
Frankrijk sinds het bezoek van de Franse
president Giscard d’Estaing aan Zaïre, bij-
vooral belangstelling heeft voor de landen
met grote rijkdommen in de bodem”, zegt
Van Elslande met welhaast ondiploma
tieke openhartigheid. „Dat was al zo in
hun koloniale periode. De landen die rijk
waren, hebben ze altijd geholpen, hun ar
me kolonies niet. Ik ervaar dat vandaag
nog in de ontwikkelingssamenwerking. In
de arme landen buiten hun invloedsfeer
zijn we welkom, in landen met'rijkdom
men vinden we de deuren gesloten.”
Het proces is in mei 1975 begonnen.
Oorspronkelijk waren er vijf verdachten:
Andreas Baader, Jean-Carl Raspe, Gu
drun Ensslin, Ulrike Meinhof en Holger
Meins. Holger Meins stierf na een honger
staking en Ulrike Meinhof kwam vorig
jaar mei door ophanging in haar cel om
het leven. De verklaring van de justitie dat
zij zelfmoord had gepleegd, werd door
velen niet geloofd.
De eigen advocaten van de aangeklaag
den, Otto Schily en Hans Heinz Heldmann
hebben gisteren bij de staatsrechtbank in
Bonn een aanklacht ingediend tegen de
chef van het kabinet van de bondskanse
lier, Manfred Schüler, wegens zijn mede
werking aan het afluisteren van gesprek-
na twee jaar geleden, voortdurend haar
invloed probeert uit te breiden. De aan
dacht van Parijs is vooral gericht op Sja-
ba, het voormalige Katanga, met zijn rijke
kopermijnen en andere belangrijke mine
ralen als bijvoorbeeld kobalt. De koperex
port is echter nog steeds in handen van de
Belgen: via de Société Générale des Mine
rals, filiaal van de Société Générale, nog
steeds het grootste financiële conglome
raat in België. In heel Zaïre werken overi
gens nog 25.000 Belgen.
De kopermijnen in Sjaba zijn weliswaar
juridisch eigendom van Zaïre, maar het
management en de technici zijn Belgen:
geconcentreerd in de mijnstad Kolwezi,
kennelijk het doelwit van de Katangese
invallers die nu door Marokkaanse solda
ten, de meest geharde vechters in heel
Afrika, zijn teruggedreven. Het overgrote
deel van het koper dat in Sjaba wordt
gewonnen gaat naar de Metallurgie Hobo-
ken-Overbelt nabij Antwerpen, ook eigen-
donj van dezelfde Société Générale.
Tegenover de logistieke en diplomatieke
steun die Frankrijk aan de benarde Zaïre
se president Moboetoe gaf, zijn de moge
lijkheden van de Belgische regering be
perkt. Op het moment dat president Gis
card de politieke winst opstrijkt tijdens de
topbijeenkomst met Frankrijk voor de Af
rikaanse landen in Senegal, moet Brussel
volstaan met de bekendmaking dat er op
nieuw een partij Wapens versneld aan Zaï
re is geleverd.
De Franse president, Giscard d’Estaing,
heeft volgens het persbureau Reuter in de
Senegalese hoofdstad Dakar gisteren ge
zegd dat Frankrijk het verlangen van Afri
ka naar onafhankelijkheid steunt en bui
tenlandse inmenging op dat continent ver
oordeelt.
dat het boek nu juist op dit mo
ment in 1977' verschijnt, met de
gematigde Hoea als voorzitter
van de redactiecommissie en met
de radicalen buiten spel gezet.
ROME (Reuter). Twee van de invloed
rijkste krachten die oppositie voeren te
gen de militaire junta van Argentinië,
hebben gisteren in Rome een alliantie
aangekondigd in een poging de junta om
ver te werpen.
De Montoneros, een linkse stadsguerril
labeweging die al een aantal ontvoeringen
op haar naam heeft staan, en die minstens
ken tussen de advocaten en hun cliënten.
Terzake van die afluistering hadden Schi
ly en Heldmann al eerder aanklachten
ingediend tegen de ministers van Binnen
landse Zaken en Justitie van de deelstaat
Baden-Württemberg.
Heldmann zei gisteren dat het - door de
autoriteiten toegegeven - afluisteren neer
kwam op het uitschakelen van de advoca
ten. Hij zei verder dat de omstandigheden
waaronder de gevangenen worden vastge
houden - eenzame opsluiting gedurende
vele maanden - het gevaar in zich bergen
dat het staatsrechtelijke verbod van de
doodstraf „ondermijnd" wordt.
De Franse president beloofde de Franse
bijstand aan Afrika voort te zetten on
danks de huidige economische vraagstuk
ken in Europa. Frankrijk zou ook deelne
men aan multilaterale hulp, met name van
Europese landen.
„Elke Afrikaanse staat heeft een recht
op veiligheid binnen zijn grenzen wat zijn
politieke stelsel ook moge zijn.”
die weg welke Afrika voor de Afrikanen
reserveert”.
Zij wil van Argentinië een socialistische
staat maken met vrije verkiezingen. Als de
junta niet op haar eisen ingaat, zal zij
geweld gebruiken. Drie van de meest ge
zochte mannen in Argentinië, de leider van
de Montoneros, Mario Firmenich, zijn
naaste medewerker Fernando Vaca Nar-
vaja en de peronist Rodolfo Galimberti,
waren op de persconferentie in Rome aan
wezig.
Als concreet geval noemt Amnesty dat
van prof. Server Tanilli. Deze hoogleraar,
verbonden aan de juridische faculteit van
de universiteit van Istanboel, heeft in zijn
boek „Geschiedenis der beschaving” din
gen geschreven die hem te staan zijn geko
men op een aanklacht wegens het „aan
moedigen van communisme”.
LONDEN (AFP). De Turkse strafwet
kent artikelen die strijdig zijn met de
universele verklaring van de rechten van
de mens aldus de organisatie „Amnesty
International” in een gisteren gepubli
ceerd rapport.
De leden van de nieuwe partij zeiden dat
de junta „het land verkocht heeft”. Firme
nich verklaarde tegen verslaggevers dat
de bijeenkomst in Rome was gehouden om
een grotere bekendheid aan de oprichting
te geven.
De arbeiders zouden de produktiemid-
delen in handen moeten nemen, in samen
werking met de middenklasse en de win
keliers. De guerrilla tegen de junta zal in
ieder geval doorgaan, zo zei Firmenich
Ook drie bekende leden van de peronis-
tische beweging waren aanwezig: de voor
malige gouverneur Oscar Bidegain, de
vroegere gouverneur Ricardo Obregon
Cano en Rodolfo Puiggros, voormalig rec
tor van de universiteit van Buenos Aires.
De twee voormalige gouverneurs verte
genwoordigden de authentieke Peronisti-
sche beweging en gaven hun totale steun
aan Mario Firmenich als secretaris-gene-
raal van de nieuwe partij. Er werden speci
ale maatregelen genomen om de leden van
de beweging te beschermen tegen de Ar
gentijnse geheime politie.
De kunstmaan is niet in de bedoelde
baan van 230 tot 35.834 kilometer om de
aarde gekomen, maar in een ellips van 240
tot 10.074 kilometer. Ook maakt het toestel
maar twee in plaats van 97 omwentelingen
per minuut om zijn eigen as. Die omwente
lingen zijn nodig om de satelliet de vereiste
stabiliteit te geven.
Ook al zal de Geos nog wel wetenschap
pelijke gegevens kunnen verschaffen, dan
nog acht men het project mislukt. Door het
niet juist functioneren van de derde trap
van de Deltaraket heeft het 188 miljoen
dollar kostende Geos-project een flinke
schade opgelopen.
In kringen van de NASA zegt men dat
het de eerste maal is dat een Delta-raket
het laat afweten. Drie jaar lang heeft de
raket bij 29 lanceringen feilloos
gewerkt.
Het Geos-project, waarbij onderzoekin
gen in de magnetosfeer worden gedaan,
moest drie jaar gaan duren. In totaal zou-
dén vier ESA-satellieten worden gelan
ceerd in samenwerking met de NASA. De
ESA is het Europese Ruimtevaartbureau.
Amnesty breekt ook de staf over martel
praktijken die „gemeengoed” zouden zijn
geworden in tal van politiedistricten.
en
an
ijs
ng
;er
ice
te
n
P
n
De bondskanselier zei verder dat hogere
straffen „moordenaars niet van hun daden
kunnen weerhouden”. De enige mogelijk
heid om terreurdaden effectief te bestrij
den is volgens hem de zogenaamde „terro
ristische scene” moreel te isoleren. Daar
toe behoort ook het „ontnuchteren” van
sympathisanten, aldus de bondskanselier.
Deze mensen moeten begrijpen dat het
niet om idealisten, maar om brutale moor
denaars gaat waar zij hun steun aan
geven.
KARLSRUHE/STUTTGART (DPA/
AP). Een van drie beklaagden in het
proces tegen leden van de Baader-Mein-
hofgroep, Gudrun Ensslin, is stervend na
een hongerstaking van tweeëntwintig da
gen. Dit heeft mevrouw Ensslins door de
regering aangestelde verdediger, Manfred
Künzel, gisteren meegedeeld. Hij sprak de
vrees uit dat zijn cliënte nog voor de dag
van het vonnis zou sterven.
CAPE CANAVERAL/PARIJS (DPA/
Reuter/AP). De lancering van de Euro
pese Geos-satelliet is volgens berichten
van de lanceerbasis Cape Canaveral een
mislukking geworden. Een storing aan de
Delta-draagraket is de oorzaak.
n-
h-
n-
d
ie
ie
ït
e
j
o
id-
er
iet
ns
iet
iet
en
le
ef
ld
1e-
or
3P
id
de
oe
et
o-
k-
at
ie
;n
in
ti
n
to
n
e
s
i
o-
es
ie-
ril
?n
ie
e
d
j.
•h
■n
il-
h-
:e
en
eft
er-
jd-
ig.
en
an
en.
iet
le-
Volgens Amnesty, waarvan de leden
zich zonder enig „a priori” inzetten voor
alle politieke gevangenen ter wereld, laten
de bewuste artikelen niet toe dat in Tur
kije ook niet-gewelddadige tegenstanders
van de regering gevangen worden gezet.
Het gaat daarbij in eerste linie om journa
listen en andere publicisten.
De minister onthulde dat Brussel twee
jaar geleden aan Frankrijk had voorge
steld, „om onderling niet aan opbod te
gaan doen in Afrika” - zonder resultaat
overigens. Van Elslande benadrukt dat
van consultatie of samenwerking met Pa
rijs geen sprake is. „Mijn Franse collega
Opvallend is dat verscheidene
belangrijke teksten die al in het
buitenland bekend zijn, in dit
deel ontbreken. Zoals die welke
de vriendschap met de Sovjet
unie onderstrepen en de eerste
tekst waarin de oproep ver
scheen „laat 100 bloemen bloeien.
Het vijfde deel van „Mao’s ge
selecteerde werken” bevatte ge
matigder uitspraken en stellin
gen. Om de ontplooiing van de
radicale massabeweging niet in
de weg te staan, werd dit vijfde
deel toen niet gepubliceerd. Het
is om de tegenovergestelde reden
tieve instelling verder om zich
heengrijpen."
In de begeleidende teksten
wordt bovendien duidelijk een
iets ander accent gelegd dan oor
spronkelijk waarschijnlijk de be
doeling was. Belangrijk zijn na
tuurlijk ook de verwijzingen naar
de toekomst, zoals die waarin
Mao zegt dat China binnen 50
jaar het produktieniveau van de
Verenigde Staten moet hebben,
of die waarin hij zegt dat als
Washington Peking over 100 jaar
nog niet volledig heeft erkend, de
Amerikanen dat waarschijnlijk
meer hoofo irekens zal geven
dan de Chinezen.
KARATSJI (Reuter/AFP). Zeker
twaalf mensen zijn gisteren om het leven
gekomen bij gevechten in de Pakistaanse
hoofdstad Karatsji tussen voor- en tegen-
Omgekeerd zijn andere belang
rijke teksten die nog niet bekend
waren, wel opgenomen. Zoals bij
voorbeeld interventies tijdens
een conferentie van provinciale
partijsecretarissen in januari
1957, waarin veel van zijn latere
denkbeelden zich reeds afteken
den. Over de buitenlandse poli
tiek bijvoorbeeld de stelling dat
de hoofdtegenstelling in de we
reld ligt tussen de supermogend
heden enerzijds en de arme lan
den anderzijds, met een midden
groep daartussenin. En over de
binnenlandse politiek bijvoor
beeld dat de klassenstrijd ook na
de verovering van de macht door
de communisten nog lange tijd
voortduurt
Als voorbeelden noemde hij de activitei
ten van bepaalde hoogleraren aan de uni-
versiteiten van Bremen. Heidelberg en
Berlijn (de Vrije Universiteit). Kohl eiste
dat er strengere maatregelen getroffen
worden. Zo wil de CDU/CSU-oppositiedat
Op de openingsbijeenkomst van de
vierde Frans-Afrikaanse topconferentie
zei Giscard: „Op dit continent, dat uw standers van premier Bhoetto. Er vielen
continent is, lijkt ons de enig mogelijk weg
Op het einde van de vijftiger
jaren en in de jaren zestig werden
Mao’s persoon en ideeën verheer
lijkt. Dat gebeurde door vele wer
ken van Mao te publiceren en op
grote schaal te verspreiden, zoals
met het „kleine Rode Boekje met
citaten” en oen stuk of vier delen
van „Mao's geselecteerde wer
ken” gebeurd is. Zo werd Mao in
1966 in staat gesteld zijn grote
„proletarische culturele revolu
tie’1 tegen de partijbureaucratie
op gang te brengen.
De partij kondigde een programma van
vijf punten aan waartoe de herinstelhng
van grondwettelijke rechten, rehabilitatie
van alle politieke partijen en de vrijlating
van alle politieke gevangenen behoren.
mausoleum zijn voltooiing na
dert, zijn bovendien volgens som
mige berichten onlangs de eerste
geluiden opgegaan om de „Grote
Roerganger” enigszins van zijn
voetstuk te halen. In de Britse
kolonie Hong Kong is namelijk
een document opgedoken, dat af
komstig zou zijn van het militaire
partijcomité van de naburige
Chinese stad Kanton. Het zegt
onder meer:
„Als we doorgaan de fouten en
tekortkomingen van Mao te ont
kennen, en niet de moed hebben
tot indringende kritiek en onder
zoek, zou dat geen enkel nut heb
ben en slechts nadelige gevolgen
hebben voor de zaak van de revo
lutie. Het oog van het volk ziet
immers zo helder als kristal.
Iedereen heeft in zijn binnenste
de verdiensten en tekortkomin
gen van voorzitter Mao bijgehou
den. Als het Centraal Comité van
de partij doorgaat de fouten en
tekortkomingen van Mao te ver
doezelen, zal daardoor niet alleen
de autoriteit van de partij onder
de massa's te lijden hebben,
maar zal integendeel een nega-
Künzel zei in een gisteren uitgegeven
verklaring dat hij het noch met zijn rechts
principes noch met zijn geweten kan vere
nigen verder aan het proces mee te wer
ken. Zijn verzoek om van zijn taak te
worden ontheven, heeft het gerechtshof in
Stuttgart-Stammheim afgewezen.
laat 100 meningen redetwisten.”
Ook veel van de onthullende tek
sten van informele toespraken en
openhartige gesprekken die de
laatste jaren naar het buitenland
zijn uitgelekt, ontbreken baar-
van zijn de laatste jaren verschei
dene bloemlezingen gepubliceerd
in Nederland bij de Arbeiders
pers.
één militaire leider heeft vermoord, heeft
haar krachten gebundeld met de authen
tieke peronistische beweging, een verbo
den partij van linkse peronisten. Samen
hebben zij nu de Peronistische Montonero-
partij gevormd.
„Frans optreden in Zaïre kan
Met het oog op de 29ste verjaardag van de staat Israel, vandaag, zijn extra strenge veiligheidsmaatregelen genomen Hier onderzoeken
Israëlische politiemannen bij Bethlehem aan de westelijke oever van de Jordaan auto's op explosieven
JjMK
