Ss
RAAD VOOR HET GROOTWINKELBEDRIJF:
Harde gulden en hoge rente
Fearniey geeft
opnieuw geen
Weer schot in
G
dividend
economie van
Eisen bonden
Sterk wisselende winsten en reeksen van ontslagen
Baan bij Werkspoor blijkt door jaren heen kommer en kwel
Douwe Egberts
Professioneel
inzake Homburg
afgewezen
beurs deze
week
lokken buitenlandse valuta
Spanje
opgericht
01
z
Ten
|g|
ZATERDAG
10
3 0
APRIL
19 7 7
ECONOMIE
Bezwaren
doos
Harde acties
(Van een medewerker)
AMSTERDAM. Deze week gingen de twee beurzen, Wall Street en
het Damrak, elk een eigen kant uit. Wall Street sloeg daarbij de weg n
overheersende positie innamen. Wel terug weer in terwijl het Damrak
nog iets verder omhoog klom. Het energieprogramma van de Ameri
kaanse president zat Wall Street noga] dwars, terwijl op het Damrak
internationale en ook landelijke belegginsvraag nog steeds een over
heersende positie innamen. Wel nam de belangstelling in het midden
van de week enigermate af, maar de ondergrond in Amsterdam bleef
zeer vast.
Narigheid
(Van onze redactie economie)
UTRECHT Over één ding zullen
aandeelhouders en werknemers het eens
zijn: de weg gaat bij de VMF niet over
rozen. De aandeelhouders zien een be
drijf met een vrij regelmatige omzetver-
groting, maar met sterk wisselende win
sten en soms jarenlang uitblijven van
dividendbetaling.
A
blat
ken
tenj
toef
lanc
Nev
het
klei
ster
trou
dat
andi
insti
balli
Ball
uit
pric
(Van onze redactie economie)
AMSTERDAM. Het grootwinkelbedrijf vindt dat het systeem van
lledige automatische prijscompensatie moet worden doorbroken en
dat het mechanisme van de minimumloonaanpassingen zal moeten
worden gewijzigd. Dat staat in het jaarverslag over 1976 van de raad d
voor het grootwinkelbedrijf. Behalve voor de textielsector wordt het
afgelopen jaar als „op zichzelf niet ongunstig” beoordeeld.
TT1
L- G
Sd
I «g
Systeem prijscompensatie
moet worden doorbroken
(Van o
vcThalnn bij
Daarom begon het Damrak deze week
voor verschillende beursgroepen weder
om met nieuwe hoogtestanden tot dusver
in 1977 bereikt. Welke tendens zich zelfs tot
woensdag voortzette. Toen trad enige re
actie op. Het was ditmaal de week van de
gulden. Onze valuta lag zelfs zo vast, dat
hij uit de slang dreigde te springen. Alleen
dank zij het aankopen van rond 400 mil
joen gulden aan Amerikaanse dollars en
Duitse marken kon de uiterste pariteit die
tussen gulden en Duitse mark bewaard
moet blijven, enigermate worden gehand
haafd. Maar dergelijke steunbedragen zijn
nog niet voldoende om een revaluatie ten
opzichte van de Duitse mark te motiveren,
wat waarschijnlijk ook niet nodig is, om
dat het Scandinavische blok in de mone
taire slang kortgeleden zijn pariteit ten
opzichte van de gulden al heeft verlaagd.
Desondanks bleef het Damrak aan de
vaste kant en werden vele fondsen ook
door buitenlandse kopers gezocht. De oor
zaak daarvan moet toegeschreven worden
aan het naar verhouding lage koerspeil
hier te lande, in de over de gehele linie
doorgevoerde vaak fikse dividendverho-
gogingen en de reële kans op het terug
brengen van de inflatie tot een jaargraad
van rond 6 procent. Hoewel dr. Zijlstra dit
blijkens het deze week verschenen jaar
verslag van de Nederlandse Bank nog te
hoog vindt, zit er toch een aanmerkelijke
daling in vergeleken met voorgaande
jaren.
Ook het vasthouden aan het eerder dooi
dr. Zijlstra geuite voornemen de kre
dietverlening enigermate aan banden te
leggen, maakt in het buitenland een goede
indruk. Tn hoeverre dit echter uitvoerbaar
zal zijn in de praktijk, moet worden afge
wacht. Als de gulden zo gevraagd blijft als
thans het geval is, dreigt onze geld- en
kapitaalmarkt overstroomd te worden met
uit vreemde valuta afkomstige middelen
waardoor het uiterst moeilijk zal vallen dt
kredietboot af te houden.
De continuïteit van deze vennootschap is
afhankelijk van het verkrijgen van nieuwe
contracten na beëindiging van het medio
1977 aflopende contract. Hierdoor bestaat
onzekerheid over de juistheid van de toe
gepaste waarderingsgrondslag met be
trekking tot de deelneming in deze ven
nootschap. Op grond van deze onzeker
heid kan de accountant Whinney Murray
Ernst Ernst geen oordeel geven over de
getrouwheid van de jaarrekening van Fe
arniey International NV als geheV'l.
VMF Stork is ontstaan in 1954 als resultaat van
fusie van twee concerns: de Storkgroep, gegrond
vest in 1868, en de Werkspoorgroep waarvan de
geschiedenis teruggaat tot 1827. Of, zoals het con
cern zijn buitenlandse relaties bij gelegenheid
graag voorhoudt, ..de ondernemingsactiviteiten
wortelen in de fundamentele behoeften van dit land
dat vooreen groot deel bevochten is op de zee en dal
eeuwenlang een landbouwende en zeevarende natie
i» geweest’' Gespierd ondernemersproza dat als
Op geduldig VMF-papier ziet de onderneming er
solide en welvarend uit: een onderneming met een
groot verleden en een goede toekomst.
vruchtbare samenwerking mag niet wor
den verstoord.
De RVHG tekent bezwaren aan tegen de
differentiatie in het prijsbeleid voor de
een man recht op je afkomt. Evenals de constate
ring dat op het ogenblik VMF Stork de grootste
fabrikant en exporteur van kapitaalgoederen in
Nederland is, sterk internationaal georiënteerd,
met zestig werkmaatschappijen in vijftien landen
en met zo’n 23.00(1 werknemers.
Met VMF is, ondanks veel positief nieuws, ook
veel narigheid nauw verweven, zoals de Utrechtse
Werkspoorders al twintig jaar geleden ervaren heb
ben en zoals de sluiting van de wagenfabriek Rolma
omstreeks 1970 aan duizend man en hun gezinnen
op nooit meer te vergeten manier nog eens duidelijk
heeft gemaakt.
Doordat de conjunctuur al vrij snel weer aantrok
kon een groot deel van de directe gevolgen van het
massa-ontslag wel worden opgevangen, maar voor
het vertrouwen in Werkspoor had het massa-ont
slag een vernietigende uitwerking.
In de jaren zestig leek voor Werkspoor Utrecht
het tij gekeerd. Het-ging beter. Maar in oktober 1966
schudde het bedrijf opnieuw op zijn grondvesten.
Werkspoor was inmiddels ingekrompen tot circa
2500 man en daarvan moesten er naar de mening
van de directie 450 verdwijnen. Dat moest gebeuren
door natuurlijk verloop en door overplaatsing bin
nen het VMF-concern, maar het moest ook gebeu
ren door ontslag
Wat de importbeperkende maatregelen
voor textiel betreft ter bescherming van de
min of meer noodlijdende textielindustrie
in Europa ziet de RVXHG een gedachten
gang ontstaan, die zij aanvechtbaar acht.
Het gaat om de bedreigde werkgelegen
heid en om de mogelijkheid van herstruc
turering van de bedrijfstak gedurende een
periode van beperkte invoer. Het pro
bleem is veeleer dat de vraag van de han
del, dat wil zeggen de consument, niet
aansluit bij het aanbod van de industrie.
Wanneer de invoer wordt afgeremd van
artikelen die de Europese industrie niet
kan leveren, ontstaan er problemen bij de
handel. Dat leidt er dan weer toe dat in de
exporterende landen een levendige handel
in exportvergunningen ontstaat, waarvan
uiteindelijk de consument de prijs betaalt.
Het grootwinkelbedrijf wil binnen de nor
male grenzen de confectie-industrie zeker
steunen met zijn orderbeleid, maar het
beschouwt dit niet als zijn eerste taak
Volgens Suarez blijkt uit de cijfers voor
de eerste drie maanden van dit jaar dat de
vraag naar consumptiegoederen en halffa
brikaten een duidelijke neiging tot toene
men vertoont. De Spaanse industrie heeft
haar produktie aanzienlijk kunnen vergro
ten en bevindt zich nu niet meer in de
gevarenzone. Het ziet er naar uit, zo zei de
premier, dat de werkloosheid aan het ver
minderen is. Eind vorig jaar was vier pro
cent van de Spaanse beroepsbevolking
werkloos.
De industrie zal zelf naar verbetering
moeten streven en zijn opzet en organisa
tie zodanig verbeteren dat kwalitatief
hoogwaardige en hoogmodische artikelen
kunnen worden geproduceerd en dat snel
kan worden gereageerd op het wensen
pakket, dat de handel presenteert, aldus
het verslag.
niet, maar we zullen er komen. Eind herstructure-
ringsfase in zicht", zegt de VMF-krant. Cijfers over
de periode 1968’72: stijging loonkosten 160 mil
joen, rente op leningen 42 miljoen; research en
ontwikkeling 62 miljoen; investeringen 81 miljoen;
dividend 0.
Gaat de gieterij Utrecht dicht? Wordt hij „allt*»
maar" algesia nkt? Het is nog 'onzeker op dit nw-
inent. Maar zeker is wei dit: werken bij VMI
Werkspoor is kommer en kwel. Boor de jaren heen
Hoev
sprook
op de
tonele
mevroi
deed o
bruik i
aan de
het is
ogenbli
over h<
In I
manli
sprini
gebru
en mé
het k<
AMSTERDAM (ANP).
LON
Engels
waaro
hoofd
pook i
gebrol
ribben
De pla
door e
schapj
BBC.
Sar
ballel
niet,
Dath
de m
pianc
moei!
vinge
gecor
Het i
verse
richti
bestu
Hie
kwali
andei
„Nie
Zw,
Inlii
2w,
De rest van de belangrijke wereldvaluta
is toch al zwevende ten opzichte van onze
gulden en neemt automatisch een lagere
verhouding aan. Ondertussen wordt de
positie van de gulden nog sterker als het
ministerie van economische zaken zijn zin
niet het aardgas krijgt, dat aan het buiten
land wordt verkocht. Met vrijwel alle afne
mende landen zijn onderhandelingen be
gonnen om de prijzen td verhogen, omdat
deze nog altijd flink benden die welke in
eigen land liggen gelden. Zo behoeven de
Italianen niet meer dan 5 cent per kubieke
meter te betalen, terwijl iri ons eigen land
een prijs van 21 cent geldt. Gemiddeld
betalen de afnemende landen thans rond
10 cent per kubieke meter. Maar getracht
wordt de prijs tot 13 a 14 cent per kubieke
meter te verhogen. Dit zou ons land jaarlij
ke één miljard gulden extra opleveren wat
de buitenlandse positie van de gulden nog
meer zal versterken.
splaatsen met is uitgesloten. De maatregelen betref
fen de gieterij in Utrecht (246 man) en in Hengelt
(318 man), Stork Velsen (350 man), Stork Plast»
Procession Machinery Hengelo (350 man) en Werk
spoor Sneek (150 man). Al eerder in 1976 zijn 3W
arbeidsplaatsen verloren gegaan door concentratie
van Stork Bepak op het terrein van het opgegevet
Stork Jaffa in Utrecht, de overplaatsing van Brons-
werk Amersfoort naar Utrecht en door overname
van het Storkbedrijf Bergen op Zoom door Assel
bergs (in dat bedrijf zijn 100 arbeidsplaatsen ver
dwenen).
31 maart 1977: Op grond van de Wet meldini
collectief ontslag meldt VMF het voorgenomen ont
slag van 500 personeelsleden van de gieterijen
Utrecht en Hengelo en op 9 april VMF wil sluiting
van drie fabrieken gaan doorzetten. Als de gieterij
en in Utrecht en Hengelo en de plasticfabriek in
Hengelo dicht gaan komen 850 man zonder werk
Voor redding van de Utrechtse gieterij met zijn 2Ü
werknemers zou volgens de VMF een overheids
steun van 300.000 gulden per arbeidsplaats nodit
zijn: een in nood verkerend bedrijf kan hooguit op
30.000 gulden per arbeidsplaats rekenen. De vak
bonden vinden de plannen van VMF onaanvaard
baar en schorten het overleg met de VMF-directie
op. Minister Lubbers verhoogt een onder gunstige
voorwaarden aangeboden lening van 13 tot J5 mil
joen gulden. De vakbonden willen een van de
gieterijen open houden maar behouden zich hu»
definitieve standpunt voor tot bekend is wat hel
ministerie van economische zaken gaat doen.
De g»
en vers
de gelu
lijk ten
schapp
manier
iemand
snijden
De g
brief v
seller
en blit:
„guillo
conder
i wordt i
het hoi
den. D;
een ho<
doorbo
spie di
den vai
den dui
aan eei
De I-
duur
schapp
bekend
luidsefi
maakt
de staf
handel, die de regering maakt. Deze snijdt
in de grotere ondernemingen het assorti
ment in tweeën of drieën, zodat grote ad-
ministratieverwikkelingen worden veroor
zaakt. Het verslag signaleert ook ditmaal
een steeds moeilijker bereikbaarheid van
veel winkelconcentraties. Als de overheid
de steden en dorpen levendig wil houden
zal zij gehoor moeten geven aan de wensen
van de detailhandel, die het karakter van
de centra mede bepaalt.
reden tol somberi
Bij de raad voor het grootwinkelbedrijf
doet overigens het gebrek aan overeen
stemming tussen de sociale partners de
vraag rijzen of dezelfde richting in de
komende jaren wel zal kunnen worden
aangehouden. Daarom is hij van oordeel
dat het prijscompensatiestelsel moet wor
den doorbroken. „Het feit dat onderne
mingen met een groot bestand aan mini
mum (jeugdloners door de regering wor
den gesubsidieerd is een illustratie van het
in het verleden gevoerde verkeerde beleid,
aldus het verslag
Suarez, die een officieel bezoek aan de
Verenigde Staten aflegt, gaf in New York
uiting aan zijn optimisme tegenover een
groep bankiers en regeringsfunctionaris
sen. Zijn optimisme is ingegeven door het
feit dat er goede hoop is dat de inflatie zal
verminderen als gevolg van het gematigde
monetaire beleid van de Spaanse regering.
Bovendien staan de prijzen van een aantal
produkten onder toezicht en zorgt de rege
ring ervoor dat de loonkosten niet al te
snel stijgen, zo zei de premier.
Na een week vol geruchten brak de Werkspoordi-
rectie de onderhandelingen met de vakbonden af
en publiceerde een ontslaglijst met 200 namen.
Gemiddelde leeftijd op die lijst: 55 jaar; gemiddel
de diensttijd van de genoemde slachtoffers: 22
jaar.
Na het enorme succes deze week van eet
8,75-procent-lening van de ABN, die di
rect in eerste notering al tot circa 101
procent steeg, maakte de Staat een nieuwe
lening bekend voor 8 procent, met eet
door de inschrijvers zelf te bepalen koen
Verwacht wordt, dat nu ook spoedig de
eerste 8-procent-pandbrieven weer op de
markt gaan verschijnen. Hoe een goed, il
dit geval het geld, schaars gemaakt kat
worden als de prijs ervan daalt, lijkt voor
alsnog een wonder, dat kennelijk de Ne
derlandsche Bank aan zijn collega’s in hel
bankwezen bezig is duidelijk te maken.
De achtergrond daarvan is de keiharde
gulden. Maar de naar verhouding van de
andere twee keiharde valuta in Europa
de Westduitse mant en de Zwitserse franc
vrij hoge rentestand doet het beleg-
gingskapitaal nog steeds naar ons toestro
men. In de aandelensector zijïi het. voorna
melijk de internationals die gezocht wor
den, maar ook obligaties worden nog
steeds voor rekening van hel buitenland
gekocht
11 januari 1973: De vakbonden dreigen de VMF
met harde acties als de raad van bestuur tot
ontslagen dwingt bij al aangekondigde en eventu
eel nog bekend te tnaken reorganisaties. Zij spre
ken over „onzorgvuldig personeelsbeleid", VMF-
topman Sickinghe over „bedrijfsafslanking". Van
1959 tot 1973 zijn er bij het concern bijna 7000
arbeidsplaatsen verloren gegaan.
29 november 1972- „Winstmakend VMF ontslaat
weer 250 man", meldden de kranten. Dat is dan
boven de 450 man waarvan het ontslag al eerder
was aangekondigd.
De onderne
mingskamer van het gerechtshof in Am
sterdam heeft de eisen van de voedings
bonden NKV en NVV tot correctie van de
jaarstukken over 1975 van Homburg NV
afgewezen, zo heeft Homburg bekendge
maakt.
Volgens de voedingsbonden, die tijdens
het proces werden vertegenwoordigd door
de Stichting Onderzoek Bedrijfs Informa
tie (SOBI), beantwoordde het jaarverslag
van Homburg over 1975 niet aan de Wet op
de Jaarrekening van Ondernemingen.
Ook gaf het verslag naar de mening van de
twee bonden niet een zodanig inzicht dat
een verantwoord oordeel gevormd kon
worden over het vermogen en het resultaat
van het bedrijf.
Homburg maakt deel uit van de Britse
horeca- en levensmiddelengroep J. Lyons
and Company.
Wat Werkspoor Utrecht betreft: na de door de
regering afgekondigde bestedingsbeperking van
1957 liep het fout en in 1958 werd het aantal
werknemers op korte termijn teruggebracht van
boven de 4000 tot beneden de 3000
Aa
1 november 1973: Beursweek, bericht van de
Algemene Bank Nederland NV, spreekt over de
come-back van VMF. Maar op 14 maart 1974: VMF
heeft het voornemen de activiteiten van het in
Utrecht gevestigde VMF-bedrijf Structural dat zich
toelegt op het vervaardigen van polyester construc
ties geleidelijk te beëindigen. Het beleid zal er op
gericht zijn dat voor de 40 betrokken personeelsle
den een aanvaardbare oplossing wordt, gevonden,
aldus VMF.
In 1975 Ge.
VMF
Dal <1|. OpU ,|1» O -! lu.sliaüi-
ge moeilijkheden dat opheffing van 1500 arbeid
I
Het grootwinkelbedrijf verjaagt het
midden- en kleinbedrijf niet van de markt,
zo wordt gesteld. Het gaat juist om een
uitgewogen mengeling van groot- en klein
bedrijf, die bepalend is voor het succes
van ieder levend winkelcentrum en iedere
goed functionerende binnenstad. Deze
Belangrijkste oorzaak voor de goede
gang van zaken is, behalve een relatief niet
onbevredigende omzetstijging, de beperk
te stijging van de loonkosten als gevolg
van het regeringsingrijpen. Het lichte her
stel van de opbrengsten, dat nu is bereikt
moet worden gezien als een eerste stap op
de weg die na jaren van hoge inflatiecij
fers moest worden ingeslagen.
De vakbonden mogen rekennen dat de VMF
evenmin karig is met afvloeiingsregelingen als met
massa-ontslagen: ze zien aan de andere kant de
jarenlange reeks van reorganisaties en herstructu
rering als een proces waarin de VMF-leiding
ondanks herhaalde verzekeringen van het tegen
deel het economisch rendement en de belangen
van de kapitaalverschaffers eenzijdig laat prevale
ren boven die van de werkgelegenheid en boven de
menselijke factoren.
NEW YORK (Reuter) Premier Adolfo
Suarez van Spanje acht de kans aanwezig
dat het bruto nationaal produkt (bnp) van
Spanje dit keer 3,3 procent zal groeien.
Vorig jaar nam het bnp (de marktwaarde
van alle goederen en diensten bij elkaar
opgeteld) toe met twee procent en in 1975
met 0.8 procent
UTRECHT (ANP). Vier tot Douwe
Egberts behorende organisaties, die alle in
de markt voor grootverbruik werkzaam
zijn, worden met ingang van 2 mei samen
gevoegd tot een bedrijf onder de naam
Douwe Egberts Professioneel. Het zijn De-
coma BV in De Meern, Douwe Egberts
Grootverbruik in Utrecht. Moccomat Ne
derland BV in De Meern en Natoma BV in
Den Bosch.
De nieuwe organisatie zal circa 200 me
dewerkers tellen. De jaaromzet zal boven
de 200 mln. komen, aldus Douwe
Egberts.
Aangezien de vier bedrijven alle in de
zelfde markt werkzaam zijn, verwacht de
directie van Douwe Egberts dat de samen
voeging zal leiden tot grotere efficiëncy,
meer duidelijkheid op de markt en verster
king van de concurrentiepositie. Douwe
Egberts Professioneel zal voorlopig gecon
centreerd worden in Utrecht en De Meern.
In het voorjaar van 1978 zal een nieuwe
behuizing in gebruik worden genomen
naast het distributiecentrum van Douwe
Egberts in Utrecht. Met de nieuwbouw zal
nog dit voorjaar worden begonnen, i
Aan het hoofd van de nieuwe organisatie
komt de heer J. A L. van Beek te staan.
Deze is al 20 jaar in de verkoopseetor van
Douwe Egberts werkzaam, laatstelijk als
adjunct-direeteur van Douwe Egberts Ne
derland
Een golf van emotie. In Utrecht, waar Arie Groe-
nevelt toen als districtshoofd van het NVV met de
Werkspoordirectie onderhandelde, maar ook daar
buiten. De schokwerking was zo groot dat de VMF
leiding ingreep, een duidelijk gebrek aan communi
catie constateerde tussen de directie van Werk
spoor Utrecht en de concernleiding en de ontslag
brief van tafel veegde.
Twee maanden later waren vakbonden en Werk
spoor het eens overeen afvloeiingsregeling voor 150
man. Driehonderd anderen verdwenen geruisloos
door overplaatsing, vervroegde pensionering en
eigen ontslagaanvraag., Amper twee jaar later was
het opnieuw mis.
De herstructurering bij VMF - voor velen: de
afbraak van hun werk gaat verder. Eén greep uil
een lange reeks berichten:
13 april 1972: bij Wescon Utrecht en Bronswerk
Amersfoort moéten 800 man weg (ontslag voor 750
Joegoslaven, werkzaam bij de bouw van raffinade
rijen in het Botlekgebied).
11 mei 1972: Industrierevu, uitgave van de Indus
triebond NVV vraagt zich af welke dreun de VMF
nog gaat uitdelen.
17 mei 1972: VMF gaat personeel inkrimpen mei
1600 man (ruim het dubbele van wat een maand
tevoren was genoemd)
21 augustus 1972 „Het gaat beter we zijn er nog
Evenals vorig jaar ontbreekt een goed
keurende accountantsverklaring. De ven
nootschap heeft een 6 pet. deelneming in
Viking Jersey Equipment Ltd. groot
8.546.943 en heeft ten behoeve van deze
vennootschap een verplichting aangegaan
op eerste aanvraag garanties te verstrek
ken tot 2,1 mln dollar.
AMSTERDAM (ANP) Fearniey In
ternational NV (waarin de Noorse Fearn
ley and Eger een meerderheidsbelang be
zit), houdstermaatschappij van de aande
len van NV Stoomvaart Maalschappij
Oostzee, heeft in 1976 de winst zien dalen
van 2,75 mln lot 2 mln. Om de door de
maatschappij aangegane' schulden Ie kun
nen betalen (ruim ƒ20 mln volgens de
balans per ultimo 1976) wordt voorgesteld
do winst toe te voegen aan de algemene
reserve en over 1976 geen dividend uit te
keren, zo blijkt uil het jaarverslag.
i
F WW HL
