Olie spuiter op Bravo-eiland eindelijk dicht
Britten sturen
VORSTER STEMT IN MET DEELNEMING
SWAPO AAN VERKIEZINGEN NAMIBIË
extra troepen
naar Ulster
Bhoetto sprak met oppositie
r
Ci ijici
Spaanse steden toneel van
gewelddadige confrontaties
PRIJSBINDING
Gedwongen rust forse schadepost
Bekend
TENMINSTE ACHT DODEN IN EL SALVADOR
KORTING
SUBSIDIES
Verkeerd beeld
Hoea Koeo-feng
HF'
«y
2
3
BINNEN- EN BUITENLAND
ith
1
n
s
(vervolg van pag. 1)
De veertien Nederlandse vissersschepen die vrijdagavond door de
Ierse marine werden aangehouden en opgebracht naar Cork wegens
vissen binnen 50 mijl van de Ierse kust, hebben hun daad zeer bewust
begaan. Zij wilden daarmee een confrontatie uitlokken met de Ierse
autoriteiten, die eenzijdig de 50-mijlszone instelden.
ing
ver
een
ont-
.am-
aes-
be-
het
Al
de
door Nico Scheepmaker
M A A Is. i
1 I
■f
--y3^3KMSMI
zo’n 14.000 ton olie op de golven drijft.
De Amerikaanse expert in het dichten nieuwe pijpleiding aan te leggen naast de
Een Noors hefschroefvliegtuig, dat ma-
I
Vissers lokten
conflict uit
n
I
Waar Bhoetto en Pir Pagaro over gesproken hebben, werd niet bekendgemaakt
t
1
Een maand of tien geleden interviewde
ik uitgever Geert van Oorschot voor een
uitgave van Grafisch Nederland getiteld
Vrijheid van drukpers, en hij zei toen
onder meer het volgende:
Het door Geert van Oorschot gegeven
voorbeeld is dus juist (hoewel enigszins
overdreven, zoals gebruikelijk, zei Rob
van Gennep, uitgever en boekhandelaar
en een der opstellers van genoemde adver
tentie tegen me). De ervaringen in Zweden,
waar de vertikale prijsbinding vier jaar
geleden werd opgeheven, zijn evenmin be
moedigend, want daar kunnen jonge, de
buterende schrijvers nu alleen nog maar
dank zij staatssubsidies worden uitgege
ven, terwijl de Staat ook vaak moet bij
springen om vertalingen van belangrijke
buitenlandse romans mogelijk te maken.
En u weet hoe het is met regeringen: deze
voelt wel voor zulke subsidies, maar de
volgende weer niet, en waar blijf je dan
met je literatuur? De stunt van MAXIS en
Trefcenter noemt Rob van Gennep dan
ook opportunistisch en cynisch, en hun
argumentatie in hoge mate hypocriet: „Ze
zeggen dat de boeken te duur zijn en dat zij
daar nu eens iets aan zullen doen. De
hypocrisie van dat argument kan makke
lijk aangetoond worden door de winsten
die MAXIS maakt te vergelijken met de
winsten van de uitgeverijen en boekhan
dels die in veel gevallen minimaal én soms
zelfs afwezig zijn”.
Het afgelopen weekeinde waren al
600 Britse soldaten naar Noord-Ierland
gestuurd. In totaal zijn er nu ongeveer
20.000 soldaten. De Britse minister voor
Noordierse zaken, Roy Mason, zal van
daag nog een onderhoud hebben met
de stakingsleiders om de actie te voor
komen. Waarnemers achten de kans
aanwezig dat Mason sterke garanties
kan geven aan de stakingsleiders. Deze
eisen een offensief van het Britse leger
in de katholieke wijken, waar Ierse
guerrillastrijders actief zijn. De IRA
(Ierse republikeinse leger) heeft gezwo
ren de staking te zullen breken met
geweld.
De Zuidafrikaanse minister-president Vorster en minis
ter van buitenlandse zaken Pik Botha zouden tijdens hun
driedaagse onderhandelingen in Kaapstad met delegaties
uit de Verenigde Statefi, Canada, Frankrijk, Groot-Brit-
tannië en West-Duitsland, er echter nog niet mee hebben
ingestemd dat de internationale controle op de verkiezin
gen wordt uitgevoerd door de Verenigde Naties.
De politie van Rawalpindi heeft zaterdag opnieuw felle charges uitgevoerd tegen
demonstrerende aanhangers van de oppositie. Eén demonstrant en twee politiemannen
raakten gewond.
aanklacht dat de vistuigen van de schepen
niet goed waren opgetuigd.
Het stil liggen gaat de Nederlandse vis
sers overigens een flink bedrag kosten. De
schippers rekenen zelf op een verlies van
15.000 gulden per schip per dag. De lading
die zich aan boord van alle veertien sche
pen te zamen bevindt, vertegenwoordigt
een totale waarde van ongeveer een mil
joen gulden.
Ierse marineofficieren zijn gisteren aan
boord gegaan van een Franse kotter die
deel uitmaakte van een vissersvloot die
zich bevond binnen de eenzijdig uitgeroe
pen 50-mijlszone, Zij troffen echter geen
bewijs aan dat de schepen ter plaatse aan
het vissen waren. De Franse kotters moch
ten na de inspectie verder varen onder de
Ierse kust.
De protesten van de Nederlandse vissers
richten zich vooral op het feit dat de Ieren,
naar hun zeggen, er geen belang bij heb
ben de Nederlanders het vissen op ma
kreel onmogelijk te maken. De Ieren zelf
hebben een vloot van uitsluitend kleine
schepen, die helemaal niet op makreel
vissen.
De Nederlandse vissers werden bij hun
aankomst in Cork opgewacht door de
Ierse advocaat Rory Conway, die bekend
is geworden omdat hij vorige zomer de
bemanning van een Russische visserij-
trawler verdedigde die ook binnen verbo
den wateren had gevist. De Russen kwa
men er toen met een boete af na een zeer
langdurig proces.
De afsluiting neemt niet weg dat er in
de olie- en aardgasbel onder de Bravo
nog sprake is van behoorlijke overdruk.
Volgens een naaste medewerker van
Adair, Jack Thompson, zal worden ge
probeerd de druk weg te nemen door een
teriaal en levensmiddelen aan boord van
de Bravo zou brengen, is in de met olie
bedekte zee gestort. Van de driekoppige
bemanning is niemand teruggevonden.
De Noorse minister-president Nordli
prees de groep van Red Adair enkele
uren na hun geslaagde afsluitpoging uit
voerig. „Zij hebben uitstekend werk ver
richt. Mijn eerste reactie is er een van
enorme opluchting”, aldus de Noorse
premier.
De oliespuiter heeft naar schatting
28.000 ton olie in de Noordzee doen
terechtkomen. Omdat ongeveer de helft
van deze olie vrijwel direct na het vrijko
men verdampt, schat men dat er nu nog
(Vervolg van pag. 1)
Niet alleen in Turkije ging de 1 mei-
viering gepaard met ongeregeldheden. In
de Middenamerikaanse staat El Salvador
kwamen volgens nog niet bevestigde be
richten tenminste acht mensen om het
leven, toen militairen in de hoofdstad San
Salvador het vuur openden op rond 1000
boeren en arbeiders, die bijeengekomen
waren in een park voor een - verboden -
openbare viering van de eerste mei.
In Spanje leidde het verbod van de rege
ring op door de vakbonden georganiseer
de 1 mei-manifestaties in tal van steden tot
gewelddadige confrontaties tussen beto
gers en politie. Extreem-rechtse comman-
Dr Ben Africa betreurde dat op 17 mei een referendum in
het gebied zal worden gehouden waaraan alleen de rond
52.000 blanken mogen deelnemen. Hij zei dat hierdoor aan
de buitenwereld het verkeerde beeld wordt gegeven dat
alleen de blanken over de beslissingen van de Turnhalle
kunnen stemmen. In het geplande referendum moeten de
blanke kiezers zeggen of zij voor onafhankelijkheid
zijn of niet.
Marcos, werden met wapenstok en water
kanonnen verdreven.
van
de
vol-
lek-
tra-
;ten
atie
idi-
ihe-
yen
ri
e
e
j-
e
n
g
1
RAWALPINDI (AFP). De Pakistaanse premier Zoelfikar Ali Bhoetto heeft zater
dagmiddag onverwachts een ontmoeting gehad met de waarnemend leider van de
oppositionele Pakistaanse alliantie. De ontmoeting, die een uur duurde, vond plaats in
een hotel in Rawalpindi.
Pir Pagaro werd vrijdagavond in het hotel onder huisarrest geplaatst.
iet
rt-
an
co-
is-
»rs
Al
ag
or
00
I
int-
en-
eid
uw
ite.
de
ad-
[en
de
dit
ale
in
ie
nt
ie
lit
lit
et
id
n„
v-
Id
e-
(Van onze redacteur in zuidelijk
Afrika, Karl Breyer)
JOHANNESBURG Nog voor de onafhankelijkheid
van Namibië, op 31 december 1978, zullen in dat land
onder nationaal toezicht verkiezingen worden gehouden,
waaraan de anti-Zuidafrikaanse bevrijdingsbeweging
Swapo zal mogen deelnemen. Deze belangrijke concessie
zou de Zuidafrikaanse regering hebben gedaan tijdens
gesprekken die zij de afgelopen week heeft gevoerd met
vertegenwoordigers van vijf grote 'westerse landen.
De twee marinemensen gewapend
met pistoolmitrailleurs bleven op de
Monika achter terwijl het schip werd opge
bracht naar Cork. De andere negen Neder
landse hektrawlers in de omgeving ver
klaarden zich zoals vooraf was afge
sproken solidair, sloten zich bij de Moni
ka aan en voeren mee naar Cork. Vier
schepen waren op het moment van de
aanhouding van de Monika te ver uit de
buurt en hadden dus aanhouding kunnen
voorkomen. Zij stoomden echter wel op
naar Cork. De andere negen schepen wer
den door de Ierse marinemensen wel on
der arrest geplaatst.
I
De Ieren kozen de VL 89 Monika van de
Vlaardingse rederij Kwakkelstein voor
hun aanhouding uit. Schipper Cor Scho
nenberg van de Monika kreeg twee mari
nemensen aan boord die hem arresteer
den. „Wij kregen eerst het verzoek om de
Ierse wateren te verlaten, maar dat wei
gerden wij. Toen werden we onder arrest
geplaatst”, aldus de schipper.
Wat tot nu toe aan olie is opgeruimd, is
langs mechanische weg van het wate
roppervlak verwijderd. Officieel is van
chemische middelen geen gebruik ge
maakt. Gesprekken met olie-experts in
Stavanger hebben inmiddels evenwel
duidelijk gemaakt, dat 37,5 ton van het
type OSR-2 rond de Bravo in zee is
gestrooid.
De officiële aanklacht die de Nederland
se vissers zaterdagmiddag tijdens een
tweede bezoek aan het politiebureau te
Cork te horen kregen bevat vier punten.
Ten eerste wordt hen het vissen binnen de
eenzijdig afgekondigde 50 mijlszone ten
laste gelegd. Voorts hadden zij binnen die
grens een lading vis aan boord, vervolgens
worden zij ervan beschuldigd binnen de
Ierse territoriale wateren gevist te hebben
en ten slotte bevat de tenlastelegging de
wordt gezien als eerste president van Namibië, verklaarde
dit weekeinde dat ook hij tegenstander is van VN-waarne
mers bij de verkiezingen. „Ik zou liever onafhankelijke
controleurs zien. De Verenigde Naties zouden alleen als
waarnemer kunnen optreden”, aldus Kapuo.
Tussen één uur en half vier ’s nachts
arriveerden de veertien schepen in Cork,
’s Morgens om half zeven werden de schip
pers van ae tien opgebrachte schepen naar
het politiebureau in Cork gebracht, waar
door de officier van justitie hun voorlopige
arrest officieel werd verklaard. Wel be
hielden de bemanningen de volledige vrij
heid om aan wal te gaan.
De produktie van alle platformen in
het Ekofisk-veld is vanaf gisteren weer
hervat. De Noorse regering had afgelo
pen donderdag onder druk van de linkse
partijen in het parlement besloten „om
veiligheidsredenen” de produktie in dit
gebied laten stop zetten.
Wat de gevolgen zijn van de ramp met
de Bravo is nog niet duidelijk. Geschat
wordt dat de Phillips Company, de eige
naar van het platform, per dag vijf mil
joen dollar aan productiekosten heeft
De Chinese patijvoorzitter Hoea Koeo-
feng en zijn medestanders hebben de vie
ring van de 1ste mei aangegrepen om hun
overwinning op hun radicale tegenstan
ders in de leiding nogmaals te bevestigen,
vorig jaar stal Mao’s weduwe Tsijang
Tsjing de 1 mei-show, maar ditmaal stond
de figuur van Hoea Koeo-feng in de
schijnwerpers.
Naast de vertrouwde grote portretten
van Mao, Lenin, Marx en Engels versche
nen in de Chinese steden ook grote portret
ten van de nieuwe voorzitter Hoea, ook op
plaatsen die vroeger uitsluitend aan de
„grote roerganger" waren voorbehouden.
In Moskou waren partijleider Breznjev
en andere leden van het Politburo op het
Rode Plein getuige van de gebruikelijke
urenlange parade van Russische burgers.
Militair vertoon blijft in Moskou al sinds
1968 achterwege. Voor het vierde achter
eenvolgende jaar was er geen toespraak
door een lid van het Politburo.
Voor het eerst vierde ook de DDR de
eerste mei zonder militaire parades. In de
andere Oosteuropese landen maakte het
vertoon van wapentuig al jaren geen deel
meer uit van de festiviteiten.
„Elk boek kost in elke boekhandel het
zelfde, dank zij de vertikale prijsbinding.
Ik ben ervan overtuigd dat de concerns als
machtige producenten van boeken en als
bezitters van verkoopkanalen die vertikale
prijsbinding willen loslaten. Wat houdt dat
in? Ze bestellen bij de uitgever 2000 boe
ken tegelijk en bedingen een korting van
60 procent. Kees Veenstra in de Utrechtse-
straat in Amsterdam (een gerenommeerde
maar kleine boekhandel - N.S.) krijgt maar
40 procent, want hij koopt er maar zes. De
concerns verkopen die boeken nu voor 15
gulden in plaats van voor 20 gulden, zoals
Kees Veenstra. Gevolg: de gewone boek
handel gaat in die concurrentieslag naar
de haaien. Als er voldoende naar de knop
pen zijn geholpen, wordt de prijs weer 20
gulden. Of ƒ22,50”.
BELFAST (Reuter). Groot-Brit-
tannië heeft vandaag nog eens 600 sol
daten naar Noord-Ierland gestuurd om
de al aanwezige veiligheidstroepen te
versterken. De maatregelen zijn geno
men in verband met een algemene sta
king, die de protestanten voor vana
vond hebben uitgeroepen.
van olielekken, „Red” Adair, maakt het bestaande.
bekende triomfgebaar, nadat het lek op
het boorplatform Bravo is gedicht.
De westelijke diplomaten die de gesprekken in Kaap
stad voerden, beschouwen de Turnhaile-formule nog
steeds als onaanvaardbaar. Zij beschouwen de toestem
ming van Zuid-Afrika tot verkiezingen onder internatio
nale controle reeds als een belangrijke doorbraak en een
toenadering in de wederzijdse standpunten. Ook minister
president Vorster zelf zei dit weekeinde - zonder nadere
bijzonderheden over de onderhandelingen te geven -dat
er vorderingen worden gemaakt. „Ik zie een licht in de
verte voor Zuid-Afrika”, zei hij op een bijeenkomst van
vierduizend leden van de nationale partij.
Vorster gaf toe dat dit land zelf veel schuld heeft aan de
ontwikkeling van de laatste jaren en wijzende op de
zogenaamde kleine apartheid zei hij: „Een mens betaalt
op den duur voor wat hij heeft nagelaten”. Vorster uitte
zich zeer optimistisch over de rol van Zuid-Afrika in
Afrika en over het feit dat het Westen zich nu realiseert
dat het een belang is van beiden - het Westen en Zuid-
Afrika - om aan de tafel te gaan zitten en van gedachten te
wisselen over de problemen. „Ik had de mogelijkheid om
van man tot man te zeggen: zover is Zuid-Afrika bereid
om te gaan, maar niet verder”, aldus premier Vorder.
Ook de deelnemers aan de z.g. Turnhalle-conferentie,
waar de afgelopen maanden onder toezicht van Zuid-
Afrika is onderhandeld over de komende onafhankelijk
heid van Namibië (zonder Swapo) zouden gekant zijn
tegen VN-controle. Clemens Kapuo, de leider van de
I Herrero-stam die in kringen van de Turnhalle-conferentie
Een jonge vrouw
houdt haar vest
voor de mond te
gen de traangas
wolken die de Ma-
drileense oproer
politie verspreid
de om demon
stranten een halt
toe te roepen. De
demonstratie van
de linkse arbeider
sbonden was geor
ganiseerd om de 1
mei-manifestatie
in een voetbalsta
dion te verstoren.
De vissers visten reeds vanaf vorige
week woensdag in de verboden wateren.
Vrijdagmiddag vond voor het eerst een
controle plaats door een vliegtuig van de
Ierse lucbtmacht. Vrijdagavond om
streeks zes uur verscheen het korvet
„Deirdre” van de Ierse marine bij drie
Nederlandse vissersschepen, die bij de
zuidelijke havenstad Cork op zo’n 28 mijl
uit de kust aan het vissen waren.
(Van onze redactie buitenland)
STAVANGER. De Amerikaanse
specialistengroep onder leiding van
„Red” Adair” is er zaterdag in geslaagd
de oliespuiter op het boorplatform Bra
vo onder controle te krijgen. De groep
van Adair deed zaterdag een vijfde po
ging het gat te dichten en deze keer met
succes. Eerst werden stalen platen in de
oliestraal geschoven. Daarna werd een
vier ton zware kap op het uiteinde van
de boorpijp aangebracht. Om het gat
voorgoed te dichten werd tenslotte on
der hoge druk modder in de pijp ge
spoten.
Volgens een adviescommissie van de
Amerikaanse kustwacht is het niet nodig
apparatuur uit Amerika te laten overko
men om deze olie op te ruimen, omdat
golfslag en verdamping ook dit restant
zullen vernietigen. Volgens een Noorse
functionaris zullen de gevolgen van de
olievlek „verrassend klein” zijn.
Voor vorige week was ik in Parijs, en ik
ontdekte daar tot mijn verbazing dat in het
grote warenhuis Lafayette (de Bijenkorf
van Parijs, zal ik maar zeggen), alle boe
ken, zonder enige uitzondering, met 20
procent korting werden verkocht. Lafayet
te is daartoe overgegaan in navolging van
(of gedwongen door) het grote boekenwa-
renhuis FNAC in de Rue de Rennes, dat
drie jaar geleden werd opgericht door de
Franse consumentenbond. Je moet als le
zer wél zeer hoge morele beginselen huldi
gen om een boek voor 40 francs bij je eigen
vertrouwde boekhandel te blijven kopen
in plaats van voor 32 francs bij Lafayette
of FNAC, dus wat is het gevolg geweest
van deze prijsdumping? Dat een heel stel
boekwinkels in de Boul’ Miche en omge
ving over de kop gingen. Stond daar een
grotere boekenverkoop tegenover? Aller
minst, want afgelopen zomer hebben de
grote literaire uitgeverijen een open brief
in Le Monde geplaatst waarin ze Giscard
d’Estaing vroegen de sinds een jaar of
twaalf opgeheven vertikale prijsbinding
weer in te voeren. Want ondanks de grote
afname van boeken door FNAC en andere
warenhuizen, was de omzet in Parijs en
Banlieu (die 30 procent van de boekenver
koop van heel Frankrijk voor hun reke
ning nemen) met liefst 16 procent gedaald!
FNAC koestert nu plannen ook in Bor
deaux, Marseille en Lyon van die 20 pro-
cent-korting-boekhandels te vestigen, zo
dat het onheil steeds groter dreigt te
worden.
Zowel de Herrero-leider als dr. Ben Africa, leider van
een andere zware groepering, de Rehoboth-Basters, zei dit
weekeinde van mening te zijn dat de blanke en zwarte
deelnemers aan de Turnhalle-conferentie samen als één
politieke partij moeten deelnemen aan de verkiezingen in
Namibië, tegenover de Swapo. Overigens geloven waarne
mers dat ook in dat geval de Swapo een grote kans heeft
om de verkiezingen te winnen.
verloren. Evenmin staat vast hoe de
ramp is begonnen. De Noorse regering
zal daarnaar een onderzoek instellen.
Er is al een speciaal olieveiligheidsde-
partement opgericht. Momenteel worden
alle olieboorplatformen volgens ver
scherpte veiligheidsnormen onderzocht.
Aan boord van alle platformen zijn
Noorse veiligheidsexperts gestationeerd.
do’s gooiden in Madrid en Barcelona molo
tovcocktails naar demonstranten. De poli
tie voerde charges uit met behulp van
rookbommen en schoot met rubberkogels
op de 1 mei-betogers. De moeilijkheden
deden zich met name voor in Madrid en
Barcelona, maar ook in Bilbao, Valladolid,
Valencia, Sevilla en Malaga was het roerig.
Geschat wordt dat in Spanje in totaal 200
betogers gewond zijn geraakt, van wie één
ernstig. De onlangs gelegaliseerde socialis
tische vakbond zal het optreden van de
Spaanse politie voorleggen aan de interna
tionale unie van werknemers.
Ook in Athene kwam het tot incidenten
toen betogers na een manifestatie voor het
gebouw van de vakcentrale een optocht
door het centrum wilden houden. Toen de
politie hen tegenhield, werd met stenen
gegooid. Er vielen twintig gewonden, on
der wie twaalf politiemannen. Elf betogers
zijn aangehouden.
In Tel Aviv raakten betogers van Rakah
(de communistische partij) en van andere
linkse groepen slaags met leden van het
rechtse Likoed-blok en van de joodse de-
fensie-liga.
In de Filippijnen werd een vijftig
tal 1 mei-vierders gearresteerd wegens be
zit van ondermijnende documenten. De
betogers, die kritiek uitten op de regering-
j Wat Van Oorschot toen al vreesde, dreigt
nu werkelijkheid te worden dank zij (wat
heet dank zij?) MAXIS en Trefcenter, die
onder het motto „Wij pakken de vastge
stelde boekenprijzen aan” een beperkt
aantal boeken beneden de vastgestelde
prijs te koop aanbieden. In een alarm-
advertentie hebben de vakbond van schrij
vers, de Nederlandse Boekverkopersbond
en de Koninklijke Nederlandse, Uitgevers
bond er zaterdag al op gewezen dat de
boeken er op den duur alleen maar duur
der door worden, dat er een verschraling
van het aanbod dreigt, dat uitgaven waar
in financiële risico’s verbonden zijn min
der kans zullen krijgen, en dat vele kleine
en middelgrote boekhandels en uitgeverij
en door die prijzenoorlog het loodje zullen
leggen. „Tot nu toe is de grote verscheiden
heid en de brede verspreiding van het
boek in Nederland, in vergelijking met
vele andere landen, een vrijwel unieke en
waardevolle verworvenheid Dit alles
dreigt verloren te gaan!”, was de conclusie
in de advertentie, en ik geloof zeker dat die
juist is.
K W;
-
