NIEUWE REGELS
SCHEEPVAART
IN HET KANAAL
leken van welzijn in begin van jaren '60:
w
w-
guberge
Ml!
l
„Be Wlenboom”
4
INTERESSE VAN PUBLICITEITSMEDIA KOMT LANGZAAM OP GANG
Grondwet
Discriminatie
5
Klad
Twaalf boterhammen
f
DONDERDAG
5
M E 1
19 7 7
BINNEN- EN BUITENLAND
23
22
T
boofhsiraat 204 Santpoort -
Crlrfoon 023 376741
(Door Theo Koopman)
Het gaat allemaal geleidelijk en
waarschijnlijk merk je daardoor
niet dat het zo drastisch veran
dert. Maar als het Centraal Bu
reau voor de Statistiek dan met
zijn nuchtere cijfers komt, ligt het
feit panklaar op tafel: we beste
den naar verhouding steeds min
der geld aan ons voedsel en steeds
meer aan alcoholische dranken.
i Vu
Bedroeg het percentage van het
inkomen dat we in het seizoen
1963-1964 nog aan voedsel be
steedden 34,1, elf jaar later was
dit gedaald tot 28. Ook voor de
alcoholische dranken zit er een
procentuele daling in‘en wel van
5,5 naar 5,1. Maar uit de loon-
prijzenontwikkeling kan men af
leiden dat het gebruik van alco
holhoudende dranken is gestegen.
(Van onze redacteur in Griekenland Frans van Hasselt)
ATHENE. Amnesty International, de in Londen gevestigde orga
nisatie die zich het lot van niet-criminele gevangenen overal ter wereld
aantrekt, heeft sinds de val van de junta in Griekenland de handen nog
niet helemaal van dit land afgetrokken. Onlangs kwam een rapport uit
waarin, naast waardering voor het feit dat Griekenland een precedent
had geschapen door de folteraars te vervolgen en berechten, ook
kritiek werd uitgesproken op de inconsequente wijze waarop dit s
gebeurde. En dan is er nóg een categorie Griekse gevangenen die bij de
organisatie in de belangstelling blijft: de dienstweigeraars, momenteel
ongeveer allen Jehova’s Getuigen.
L
in Griekenland is ontmoedigend
'ee
ADVERTENTIE l
LADY FLEMING
d
9
n
Je moet flink eten, dan krijg je een dikke kop
V'
MS
hT*1
S
Hei
verschijnsel
Maar ook op andere dagen eet ik minder
Op peil komen door een stevige pol
De Britse en Franse autoriteiten gaan
gezamenlijk optreden als „verkeersagent”.
Nu is het wel makkelijk om met radar
overtredingen te constateren, maar het
identificeren van „schuldige” schepen is
lastiger. Daartoe moet men zelf naar de
plaats van de overtreding toevaren.
Het nieuwe reglement volgt aanbevelin
gen die vijf jaar geleden zijn gedaan door
het inter-gouvernementele advieslichaam
voor de scheepvaart (IMCO).
In de rest van Het Kanaal blijft het
scheepvaartverkeer vrij, al moeten er twee
fundamentele regels in acht worden geno
men: Schepen mogen de vaarwegen van
anderen uitsluitend loodrecht kruisen.
Het aantal verkeersovertredingen in Het
Kanaal vertoont overigens een dalende
INA
N-
ip-
ie
toonaangevende
Twiggy
Wie het beeld van 1964 echter voor ogen
haalt en dat op de huidige situatie projec
teert, zal zelf wel herkennen wat er is
veranderd en hoe het in iemands eigen
situatie zover is gekomen.
Er zijn nauwelijks wetmatigheden aan te
geven, die die wijziging kunnen verklaren.
Met de economische wet van Engel kan
men nog enigszins uit de voeten. Deze wet
zegt, dat het percentage van het inkomen
dat men aan de voeding besteedt, afneemt
bij een toename van het inkomen zelf. In
de praktijk komt het erop neer dat als
iemand honderd gulden verdient, hij bij
voorbeeld zeventig uitgeeft voor het voed
sel. Verdient hij later echter 200 gulden,
dan zal slechts een zeer gering deel van
deze stijging naar het voedsel gaan en het
overgrote deel naar luxere artikelen.
Over de oorzaak van de daling van het
geld dat we aan voedsel besteden, tast men
nog behoorlijk in het duister omdat er,
volgens een woordvoerdster van het voor
lichtingsbureau voor de voeding, nog geen
onderzoek naar is ingesteld. Vandaar dat
men over die oorzaken veelal moet gissen.
Maar ook zonder de kennis van deze
wetmatigheid is het voor velen wel duide
lijk dat het eetpatroon de laatste jaren is
veranderd. Uit eigen ervaring puttend,
merk je die wijziging overduidelijk. Ik ken
gezinnen waar je vroeger- ’s zondags een
overladen maal kreeg aangeboden, maar
waar je nu tevreden moet zijn met een kop
soep, eventueel met broodjes of een pud
dinkje na. Het is een logische ontwikke
ling. ’s Zondags sta je doorgaans laat op, je
ontbijt en kort daarna zit je al achter de
koffie met een homp cake of iets derge
lijks. Na de koffie komt de borrel met de
zgn. hartige hapjes. Tegen de tijd dat je
achter de warme prak wordt verwacht,
hoef je niet meer zo nodig.
Maar de klad kwam al gauw in het
traditionele eetpatroon In de spreekka
mers van de huisartsen verschenen de
dan voorheen. Vroeger gleden er dagelijks
zo’n twaalf boterhammen door mijn keel,
momenteel is dit aantal geslonken tot ze
ven a acht. Andere produkten die door mij
minder geconsumeerd worden, zijn bij
voorbeeld eieren, melk en aardappelen.
Hoe totaal anders lag de eetsituatie in
het begin van de jaren ’60. In die periode,
toen de fundamenten van het gezin be
hoorlijk begonnen te wankelen, was het
eten nog een van de pijlers die het gezin op
een ouderwetse manier „op poten” hield.
De 28-jarige Vasilis Dedotsis zit al sinds
1969 gevangen. Zijn jongere broer Andre
as (23), hoewel na zijn eerste weigering
tijdelijk afgekeurd wegens een aangebo
ren gewrichtsafwijking werd na een twee-
affiches dat we niet te veel, en vooral niet
te vet, moesten eten. Dus weg met het
streven naar een dikke kop. In de modewe
reld kregen we te maken met het ver-
schijnsel-Twiggy, een supermagere meid
uit Engeland. Haar lijf werd toonaange
vend, en wie dus met de mode mee wilde,
moest wel dun zijn om die nieuwe kleren te
kunnen dragen. Aan de andere kant kwa
men er allerlei berichtn in de wereld over
de kwalijke kanten van ons voedsel. Van
eieren kreeg je hart te lijden, van vet
slibden zeer belangrijke aderen dicht, van
andijvie (of was ’t nou spinazie) kreeg je
kanker, van wit brood een zwakke maag,
van veel sla diarree en tenslotte kregen we
te horen dat feitelijk al ons voedsel van een
kwalijke kwaliteit was vanwege de land-
bouwbestrijdingsmiddelen, de uitworpen
van het verkeer en de industrie, de atoom-
proeven boven onze hoofden en de kleur-,
reuk- en smaakstoffen die de voedingsin
dustrie in de produkten stopt.
De anderen melden zich steeds
weer bij de kazerne als ze een oproep
krijgen, om te vertellen dat zij het uniform
niet willen aantrekken. Bij de door de
junta georganiseerde mobilisatie van juli
1974, die zo volledig uit de hand liep, zijn
juist de Jehova’s Getuigen allen op komen
dagen. Voor talloze anderen die, om welke
reden dan ook, wegbleven, moest later, om
hen van „desertie” vrij te pleiten, een spe
ciaal wetje worden gemaakt dat hen als
„wèl-opgekomen” bestempelde.
Nu zullen we niet boven elke hap die we
naar binnen werken een doodskop zien
bungelen, maar al die negatieve berichten
Opvallend is over het algemeen juist het
respect voor de wet dat deze dienstweige
raars tentoonspreiden. Slechts één, die als
geestesziek geldt, is momenteel onderge
doken.
de weigering als recidivist veroordeeld tot
tien jaar en vier maanden, waarbij hij ook
nog van „desertie” werd beschuldigd, om-
dat hij zich wegens ziekte van zijn vrouw
niet meteen had aangemeld.
Ook de positie van de huisvrouw is in de
loop der jaren veranderd. Ze is meer naar
buiten getreden, staat meer met beide be
nen in het maatschappelijk leven en ze
beseft dat er meer problemen en vooral
ook mogelijkheden zijn dan de vraag „wat
eten we vandaag?”. Veel moeders die ja
ren geleden de ganse dag binnenshuis
doorbrachten, hebben zich nu aangesloten
bij clubs, zijn een studie begonnen of heb
ben buitenshuis een baan gevonden. Even
veel tijd als voorheen om in de keuken
door te brengen, is er voor een grote cate
gorie niet meer. Nu is een diepvriesmaal
tijd snel ontdooid en de Chinees en de
patatboer zijn in de buurt, maar het zal
toch ook wel gebeuren dat de in de haast
klaargemaakt hap wat karig uitvalt. Dat
hoeft niet altijd een ramp te zijn, want trek
is er ook niet altijd. Automatenkoffie, veel
roken en weinig lichaamsbeweging kun
nen de maag al voor een flink deel verza
digd maken, tenminste dat merk ik zelf
wel eens.
zullen hun uiteindelijke uitwerking toch
niet missen
CHERBOURG (AFP). Op 15 juli wor
den er voor de scheepvaart in Het Kanaal
nieuwe verkeersregels van kracht. Ze zijn
hard nodig, want door deze „flessehals”
tussen de Britse en Franse kusten persen
zich dagelijks gemiddeld 800 schepen -
vaak bij zwaar weer en slecht zicht.
Gezellige Bodega om zo maar eens bin
nen te wippen voor een drankje of een
hapje zoals o.a. „Raclette” en „Jeu de
Viande” Dagelijks geopend tot des
nachts 1 uur
O
„DE STOETERIJ” of
„DE LANDAUER”
voor het geval u iets te vieren
heeft.
ie
lo-
el-
o
BRASSERIE
„HET CHALET”
Wüstelaan 75 Santpoort
tel. 023 - 37 22 26
voor uw exclusieve etentje in rus
tieke omgeving.
Iedere Zondag
„BRUNCH”
van 11.30 tot 2.30 uur
Ki
De vicieuze cirkel sloot zich perfect. Het
flinke eten zal vooral door de huisvrouwen
met welgevallen bekeken zijn. Per slot van
rkening had zij er nogal wat uren in geïn
vesteerd. Maar het hoorde ook zo. Immers,
wat moest ze anders doen. In veel keukens
hing een handdoek met de spreuk „mijn
keuken is mijn paradijs”, of zoiets. Maar
de huisvrouw had ook niet zo krankzinnig
veel meer dingen om handen. Aan het
sociale leven deed ze niet mee, want dat
was voor de normale huisvrouw niet weg
gelegd. En er waren ook nog geen progres
sieve vrouwen die opmerkten dat de rol
van de vrouw in het leven meer is dan
alleen maar kinderen te baren, het gezin te
voeden en op te voeden en het huis schoon
te houden.
De Griekse kranten schrijven pijnlijk
weinig over processen als deze. Van rechts
tot links beschouwen zij ieders inschake
ling in de weerbaarheid tegen de erfvijand
Turkije als een vanzelfsprekende zaak, en
het feit dat enkelen zich daaraan willen
onttrekken als iets beschamends, dat maar
beter kan worden weggemoffeld. Voor de
Grieks-orthodoxe staatskerk vormen de
Jehova’s Getuigen, die zich nogal uitbrei
den, bovendien een speciale bron van zorg.
De straffen die deze moeten uitzitten,
zijn in Westeuropese ogen onbegrijpelijk
zwaar. In november vorig jaar werd de 20-
jarige Christos Konstandinidis door de
krijgsraad unaniem tot tien jaar veroor
deeld, hoewel zowel de advocaat als de
officier van justitie dié drie jaar eiste
clementie had bepleit op grond van het
onberispelijk leven van de beklaagde. De
rechtbank weigerde echter diens reli
gieuze gevoelens als reden te aanvaarden
en noemde zijn gedrag een „misdaad”.
plaatse onderzocht en contacten gelegd
met' regerings- en oppositiekopstukken.
Hij heeft een uitvoerig rapport opgesteld.
Men begint hier langzamerhand te besef
fen dat Griekenland het laatste democrati
sche land is dat nog geen wet op de
dienstweigering kent; een feit dat extra
penibel wordt tegen de achtergrond van
het nagestreefde lidmaatschap van de
EEG.
Enkele stemmen van bekende Grieken
als Lady Fleming en Vasilis Vasilikos
(schrijver van de roman „Z”), die zich
tegen de langdurige straffen verzetten,
klonken als die van roependen in de woes
tijn. Pas de allerlaatste tijd beginnen som
mige Griekse kranten zich wat meer voor
de problematiek te interesseren; het week
blad Tachydromos kwam onlangs met een
uitvoerige reportage, waaruit de nodige
ongerustheid viel af te leiden. In het parle
ment zijn door twee afgevaardigden vra
gen gesteld, die door de minister van Justi
tie overigens luchtig werden weggewuifd
Situatie voor dienstweigeraars
Aan die ontwakende Griekse belangstel
ling heeft Amnesty International ongetwij
feld veel bijgedragen. Onderafdelingen
hebben bepaalde1 dienstweigeraars „gea
dopteerd” en de Nederlandse senator mi
Hein van Wijk heeft onlangs de situatie ter
En van alle kanten werd het gemoti
veerd. „Kijk je moet op school hard wer
ken, dat kost je veel energie en dat moet
weer op peil worden gebracht door de
volgende, zware dag door een stevige pot”.
Maar dit is theorie. Wat men zich hier
vooral bewust begint te worden, is de
juridisch uiterst wonderlijke wijze waarop
in de praktijk de weinige gevallen van
dienstweigering worden afgewikkeld. In
de militaire gevangenis bij Jannina en in
die van Avlona bij Athene (beide primitief,
Dus je moest dankbaar zijn. Maar er stak
meer achter de forse eetlust uit die dagen.
De acties in binnen- en buitenland zijn er
nu allereerst op gericht althans de onrede
lijkheid van de „permanente straf’ aan te
tonen, en een situatie te scheppen waarbij
dienstweigering niet meer dan éemaal,
desnoods zwaar, wordt bestraft. Grieken
land ligt ook wat dit betreft achter bij
Frankrijk, waar onder De Gaulle in 1958
onder anderen de dienstweigeraar Ed
mond Schaguené na tien jaar amnestie
kreeg, en zelfs bij Spanje, waar in 1973
(dus onder Franco) Antonio Sanchez Me
dina, die achtereenvolgens drie, zes en nog
eens zes jaar had gekregen na elf jaar
werd ontslagen. In beide landen is er nu
een eenmalige gevangenisstraf ingesteld
op dienstweigering; de meeste andere de
mocratische landen kennen voorzieningen
betreffende burgerdienstplicht
Nu zit zo’n wet op de dienstweigering er
in deze contreien, waar de nationale
hartstochten inzake het Grieks-Turkse
geschil zo hoog oplopen, voorlopig nog
niet in. (dat geldt voor Griekenland en
•Turkije). Sommige poneren ook de stel
ling dat voor zo’n wet eerst de Griekse
Grondwet moet worden veranderd.
Je moest driemaal per dag eten en allicht
in gezinsverband. In vergelijking met de
magere jaren ’50 was het maal overvloe
dig. De heerlijkheden, die voorheen uit
sluitend te vinden waren in de financieel-
sterkere milieus, lagen nu op je eigen bord
te dampen. Alles moest op, want er werd
wel steeds op gehamerd dat pa zich er
„krom” voor moest werken, terwijl moe
een fiks deel van de ochtend had besteed
om het allemaal tijdig op tafel te krijgen.
lijn - van 11.241 gevallen in 1974, via 8.967
het jaar daarop naar 7.843 in 1976. Van de
als schuldig geïdentificeerde vaartuigen
(ongeveer 20 procent), bestond bijna de
helft uit Franse treilers. De gezagvoerders
die worden betrapt kunnen worden ver
volgd door de justitie van hun eigen land,
wanneer dat de imco-conventie heeft on
dertekend.
Vissersvaartuigen kunnen de scholen vis
hierdoor niet langer naar believen van
„hot naar her” volgen en ook de Kanaal-
veren mogen niet altijd de kortst mogelij
ke oversteek kiezen. De tweede regel bete
kent een breuk met de traditie omdat
kleine schepen (jachten, treilers, loggers
b.v.) niet langer voorrang hebben op de
grote olietankers e.d.
Op drie extra moeilijke punten in Het
Kanaal - bij Ouessant, rond het schierei
land Cotentin en in het Nauw van Calais -
moet de scheepvaart vanaf half juli in
beide richtingen binnen „vaarstroken”
van tenminste drie zeemijlen breedte
blijven.
Dat we relatief minder geld aan voedsel
uitgaven, zou het voorlichtingsbureau
voor de voeding als muziek in de oren
moeten klinken. Toch reageert men er niet
juichend op. Want, zo zegt men daar, we
eten dan misschien wel minder, maar wat
we nuttigen, bevat nog veel te veel calorie
ën, zodat de eetgewoonte wel is veranderd,
maar er stellig nog niet beter op is ge
worden.
kil en vochtig) zitten mannen die al twee of
drie keer zijn veroordeeld, soms al zes of
acht jaar lang, met het vooruitzicht op nog
meer veroordelingen, soms op grond van
„recidivisme”, totdat ze de dientplichtige
leeftijd zijn gepasseerd, d.w.z. ouder zijn
dan 50 jaar. In de praktijk loopt het zo, dat
ze slechts enkele dagen bij hun familie
kunnen blijven en dan weer worden opge
roepen, weer weigeren uniform en wapens
te dragen en weer worden veroordeeld.
F
De nu zittende dienstweigeraars klagen
bovendien over discriminatie. Weliswaar
mogen ze bij elkaar blijven waardoor
ze enigszins worden onttrokken aan de
verachting van medegevangenen, die hen
voor „landverraders” zouden kunnen uit
maken maar hun faciliteiten op het
gebied van bezoek, correspondentie en
recreatie zijn onlangs verkleind.
De grondwet stelt in par. 3 van art. 13
(over de gewetensvrijheid) dat niemand
zich op z’n geweten kan beroepen om te
ontkomen aan verplichtingen die de staat
hem oplegt. En in art. 4 staat dat elke
Griek „die in staat is w;apens te dragen” bij
moet dragen tot de verdediging van het
land op de wijze waarin de wet voorziet.
Slechts een rekbare interpretatie van de
uitdrukking „in staat” kan hier uitkomst
brengen: men zou kunnen stellen dat deze
„staat” niet alleen fysiek hoeft te zijn,
maar ook mentaal, en dat sommigen juist
vanwege hun geweten niet „in staat” blij
ken te zijn wapens te dragen.
Ook de televisie lijkt in staat het eetpa
troon deels te ontwrichten. Persoonlijk
ervaar ik dat met name in het weekeinde
als er nota bene juist tegen etenstijd veel
sport op de televisie is, en dat laat ik me
niet graag ontgaan. Niet dat de tv het dan
altijd van het eten wint, maar het komt
toch voor dat ik het bord eten mee op
schoot naar het scherm neem. En zo’n
bord kan niet veel voedsel bevatten, want
anders zit het risico erin dat de helft er
afdondert. Maar ach, in het weekeinde
wordt er toch niet zo overdreven veel gege
ten, althans niet in die proporties als in het
begin van de jaren ’60.
Het „dwarsverkeer” (van kust naar
kust) is enorm druk. In 1976 staken 14
miljoen passagiers Het Kanaal over, via
14 routes en aan boord van 36 schepen en
vijf luchtkussenvaartuigen.
WF
Persoonlijk leefde ik nog onder het juk
van de kreet, die de grootouders ook al
gebruikten: „Je moet flink eten, dan kijg je
een dikke kop”. En dat was het doel waar
naar gestreefd diende te worden. Een dik
ke kop. Een teken van welvaart en zo
dacht men toen nog over welzijn.
E
I
•W.
.2
...:S
