De
Repertoire Centrum voor komend
Festival in Den Haag
trekt veertig koren
Levensverhaal van
Selkirk verfilmd
Gratie en ritmiek bij Sees Vlag
SBK-expositie van perfecte kleurenlino's
nieuwe
slaapkamer
C van interlübke
Capriccio bij Het Nationale Ballet in première
Balanchine’s warmbloedige robijnen
seizoen nog niet vastgesteld
Beethovendag
herdenking van het 150e sterfjaar van
de grootste componist aller tijden.
f
z
BOGE»BOBOIS
Nieuwe stukken van De Boer, Vorstenbosch en Dekker
B’
interlübke
Oude muziek in
Utrechtse kerk
15
VRIJDAG
M E I
19 7 7
6
KUNST
-
-
Acteur Keith Hunter in hoofdrol
20.30 UUR
NOORDHOLLAND'S PHILHARMONISCH ORKEST
Oude Groenmarkt 20-22
Haarlem. Tel. 023-310220
o
i
IÉ
Concertgebouw - Haarlem
ZONDAG 22 MEI
10.30 UUR 14.30 UUR
Uitgevoerd worden de 9 symfonieën
A
3
j
$2
(ADVERTENTIE)
I
>1
I®
(ADVERTENTIE)
Lange
Toneelgroep Centrum wil de mogelijk
heid behouden actueel te blijven en dus op
het nippertje te programmeren. Zo hoopt
men dat Lodewijk de Boer, bekend van
The Family, toch nog op tijd met zijn
nieuwe toneelstuk afkomt. Wel al wordt
een aantal andere toneelstukken in het
laatste Centrum-nieuws met name ge
noemd, zodat aangenomen kan worden
dat die een grote kans maken opgenomen
te worden op het repertoire.
Het programma werd gecompleteerd
door Octet en Jeux.
CONRAD VAN DE WEETERING
Scheiden is het nieuwste product van
Ton Vorstenbosch, de schrijver van de
toneelbewerking van Van de koele meren
des doods; een van de stukken waarmee
Centrum in het nog lopende seizoen veel
succes boekte. Vorstenbosch schetst dit
maal in een korte reeks van scènes de
ontwikkeling die een vrouw doormaakt
die bij haar man wegloopt, maar het alleen
met kan rooien. We worden geconfron
teerd met haai' voornamelijk onbevredi
gende contacten met haar zusters, moeder
en nieuwe vriend op een sympathieke ma
nier. Scheiden gaat over de kleine dingen
van het leven en laat er de barre en ridiku-
le kanten van zien. Naast het werk van
Vorstenbosch, Dekker en De Boer wordt
er gewerkt aan stukken van de cineast
Erik van Zuylen, Vonne van der Meer en
van anderen
In de kortgeleden volledig gerestaureer
de kerk zal een programma te horen zijn
van onder meer Gregoriaanse muziek, een
cantate van Johann Sebastian Bach, een
psalm van André Campra en de Intocht
van de koningin van Sheba uit „Salomon”
van George F. Handel.
Het concert begint om 20 uur.
In het bijzonder de Haagse huizen die
tussen de twee wereldoorlogen zijn ge
bouwd hebben een speciale aantrekkings
kracht voor de graficus Sees Vlag Er kan
danook gesproken worden van een Vlag-
huis” waarmee het type huis wordt be
doeld dat hij hier heeft getekend een
rijtje woningen in de Casuariestraat.
Geëxposeerd bij de SBK gedurende de
hele maand mei.
Vlag houdt zich ook bezig met de natuur,
maar het is niet verwonderlijk dat hij ook
hier naar monumentaliteit streeft. Zijn Ve-
luwse bossen zijn wel erg steriel en geculti
veerd met alle bomen netjes op een rijtje.
zontale en verticale lijnen waaraan Sees
Vlag zo’n groot accent geeft. Een spoor
van menselijk leven is dan alleen een uit
hangbord of een verkeersteken
(N-H), Haarlem, Krimpen aan de Lek en
Kerkrade.
hier kleinere stukken. Het woord torso is
wellicht niet helemaal het juiste woord:
Jan van Leeuwen laat in de meeste geval
len een stuk kleding zien zoals een broeks
pijp, boordeknoopjes of een riemband
UTRECHT (ANP). De stichting
COMU, waarin samenwerken de Neder
landse Bachvereniging, de Handelvereni-
ging, stichting Jr. Jacob van Eyck en het
Nederlands Vocaal Ensemble heeft voor
zaterdag 7 mei een oude-muziek-manifes-
latie georganiseerd in de Jacobi-kerk in
Utrecht.
DEN HAAG (ANP)Veertig koren tre
den van 18 tot 26 juni in Den Haag aan
voor het Internationaal Koorfestival. De
Federatie van Nederlandse Zangersbon-
den heeft deze manifestatie voor de ze
vende keer georganiseerd. Uit ons land
komen vijftien koren, de overige komen
uit Amerika, België, Canada, Frankrijk.
Griekenland, Hongarije, Joegoslavië, Po
len, Roemenië, Sowjet-Unie, Tsjechoslo-
wakije, West-Duitsland en Zweden.
(Tot en met het einde van de maand mei,
van dinsdag tot en met vrijdag van 13-17
uur, op zaterdag vanaf 11 uur en boven
dien op donderdagavond van 20-22 uur).
CEES STRAUS
I
Mas Afuera (letterlijk: verder weg),
een van de drie vulkanische eilanden
die de Juan Fernandez-archipel vor
men voor de Chileense kust, is nu een
bloeiend vissersdorp, maar eeuwen ge
leden was het eiland verlaten en de
eerste mens van wie bekend is dat hij er
zich vestigde was Selkirk. Het is niet
verwonderlijk dat het eiland sindsdien
te zijner ere herdoopt is in „Marino
Alexander Selkirk”. De twee andere
eilanden van de archipel heten nu Ro
binson Crusoe en Santa Clara. Bij de
verfilming werd een kopie gebruikt van
de koffer die Selkirk bij zich had toen
hij op het eiland kwam. De originele
koffer bevindt zich in een museum in
Schotland.
Rock ’69 is de Nederlandse titel van een
stuk van de hand van de jonge Britse
schrijver David Hare („Teeth ’n Smiles”),
dat op 14 september in première gaat en
handelt over de ondergang van een Engel
se rockgroep, die op een feest van studen
ten aan de Universiteit van Cambridge
optreedt. Een stuk waarin de symboliek
niet wordt geschuwd; zingend gaat de
groep als eertijds de Titanic haar
ondergang tegemoet.
In dit stuk spelen leden van Centrum op
twee manieren mee, aangezien enkele ac
teurs voldoende muzikaal bekwaam ble
ken om deel uit te kunnen maken van de
begeleidingsgroep. De muziek is van Tony
en Nick Bicat, de vertaling van Rob Schol
ten, en décor en kostuums respectievelijk
van Paul van den Berg en Henriëtte We
ver. In de hoofdrol Henriëtte Tol als het
aan alcohol verslaafde zangeresje Maggie
J
Selkirk, die diende op het 96-ton me
tende Engelse schip „Cinque Ports”
werd op Mas Afuera achtergelaten na
een ruzie met kapitein Strandling. Hij
was van plan met het eerste het beste
Engelse schip terug naai’ huis te varen
Wat Selkirk echter niet wist was dat hij
daar vier jaar op zou moeten wachten
Zijn eenzaamheid eindigde tenslotte
op 31 januari 1707 toen hij bij het
beklimmen van zijn uitkijkpost de En
gelse schepen „Duke” en Duchess”
opmerkte die vijf maanden tevoren uit
Bristol waren vertrokken. Hij voer met
een der schepen mee als bootsman en
nam deel aan de entering van Spaanse
galjoenen alvorens met de rest van de
bemanning op 14 oktober 1711 in Enge
land terug te keren.
Selkirk trok naar Sussex om er zich
te vestigen en te trouwen. Zijn vrouw
overleed en hij hertrouwde, maar de
roep van de zee bleek te sterk voor hem
en enkele jaren later nam hij dienst als
vrijwilliger bij de Engelse marine Hij
overleed op 47-jarige leeftijd aan boord
van een Brits oorlogsschip
Dekkers tweede stuk speelt zich af in een
chic restaurant, waar een werkgever zijn
jubilerende werknemer eens een keertje
fêteert, maar de laatste blijkt zeer arg-
wanig met betrekking tot de beweegrede
nen van zijn baas. Aan een ander tafeltje
in het restaurant worden op dat moment
menselijke relaties doorgesneden, op een
manier die een prachtig contrast biedt met
de maatschappelijke tegenstellingen aan
het eerste tafeltje. De dialogen lopen op
een geraffineerde manier dooi' elkaar.
Jan van Leeuwen is ook bezig op klein
formaat. Naast zijn grotere fragmenten
van torso’s die onlangs nog op de grote
overzichtstentoonstelling van Nederlands
keramiek in het Flehite-museum in
Amersfoort waren te zien, exposeert hij
Het is volstrekt uniek werk dat in ons land
geen vergelijkingsmateriaal vindt. Van
Leeuwen lijkt geïnspireerd te zijn door de
beeldresten die nog wel in landen als Italië
en Griekenland zijn te vinden. Ook in zijn
stijlopvatting is hij nauwelijks Hollands te
noemen, hier overweegt een mediterrane
voorstellingswereld.
Scène uit het robijnenballet van George Balanchine dat hij Het Nationale Ballet in
première is gegaan.
Hier valt nog het sterkst op dat de kunste
naar zich in een keurslijf hijst waar hij niet
op het gewenste moment kan uitkomen.
Het maakt zijn werk er niet minder fraai
om, qua esthetiek zal er geen hoger niveau
kunnen worden bereikt.
De eilandengroep werd in 1574 ont
dekt door de Spaanse ontdekkingsreizi
ger Juan Fernandez, maar hij werd pas
in de 17e eeuw bekend als een kapers-
nest. Volgens de geschiedschrijving
drongen piraten de kustgebieden van
Chili en Peru binnen nadat kapitein
Henry Morgan in 1671 Panama had
veroverd. De piraten gebruikten de
Juan Fernandez-archipel als een basis
voor hun aanvallen op schepen in het
gebied en ook voor het aanknopen van
liefdesbanden met de Indiaanse vrou
wen. Tot op heden zijn de resultaten
van hun amoureuze veroveringen dui
delijk in het aantal eilandbewoners met
rossig haar en blauwe ogen.
a
Het festival wordt voorafgegaan door
het opmaatconcert op 17 juni in samen
werking met het Holland-Festival en het
Residentie-Orkest. Behalve het concours
is er een reeks presentatie-concerten voor
jeugdkoren, kinderkoren, mannenkoren,
vrouwenkoren en gemengde koren. Voorts
werken de koren 19 juni mee aan kerk
diensten en 22 juni aan concerten buiten
Den Haag onder meer in Almelo, Bergen
SANTIAGO DE CHILE (UPI).
„Robinson Crusoe" werd in 1719 gepu
bliceerd door Daniël Defoe en is sinds
dien een klassieker geworden. Maar
Alexander Selkirk, de Schot wiens
avonturen op een verlaten eiland de
inspiratie voor Defoe’s roman vormde,
is nog steeds vrijwel onbekend. Om dit
onrecht te herstellen heeft de Engelse
producer Mike Gibbon nu een film
over Selkirk gemaakt, opgenomen op
hetzelfde Chileense eiland ter hoogte
van Valparaiso waar de Schotse zee
man in 1704 werd achtergelaten. De rol
van Selkirk wordt gespeeld door de
Nieuw-Zeelandse acteur Keith
Hunter.
HAARLEMSees Vlag is gefasci
neerd door gebouwen. Hij is al jaren bezig
zijn voorliefde voor architectuur uit te
beelden op een dusdanige wijze dat er wel
geen enkele wijk meer in zijn woonge-
meente Den Haag zal zijn waarvan hij niet
een straat in kaart heeft gebracht. En
omdat er weinig veranderingen in zijn
werk optreden ligt het voor de hand dat er
sprake moet zijn van een zekere mate van
gelijkvormigheid. Dat sluit dan weer ver
rassingen uit. Vlags realisme heeft een
grote mate van voorspelbaarheid gekre
gen, zoals ook zijn expositie bewijst die
momenteel bij de Stichting Beeldende
Kunst op de Gedempte Oude Gracht in
Haarlem is te zien.
Vlag maakt zijn kleurenlino’s in een per
fecte stijl. Het is werk waar het vakman
schap van af straalt. Nergens staat een
lijntje te veel, alles wordt keurig binnen de
vereiste kaders gekleurd. Niets is te veel
op zo’n blad de lucht die het gebouw
misschien qua sfeer zou gaan bepalen,
wordt in de regel weggelaten. Een heel
strenge ritmiek in de opbouw van de hui
zen overheerst, elk detail wordt daar aan
opgeofferd Waar sprake moet zijn van het
gebruik van woorden - bijvoorbeeld in
firmanamen - worden sierlijke letters ge
bruikt die een onverbrekelijk deel van de
geve) zijn
Esthetische verfijning is het kenmerk
van deze bladen en dat is nog wel eens in
tegenspraak met de gekozen onderwer
pen. Want Vlag werkt vaak in straten die
midden in saneringsbuurten liggen. Voor
al de Haagse binnenstad heeft het de laat
ste jaren moeten ontgelden. Voor de
Utrechtsebaan en de aanleg van het
nieuwe stationsgebouw CS werd vrijwel
een gehele buurt gesloopt. Vlag kijkt daar
misschien met enige nostalgie tegen aan,
maar omdat hij dezelfde nuchtere stijl
gebruikt waarmee bijvoorbeeld ook een
wipmolen of een flat in aanbouw wordt
getekend, valt het bedoelde effect al snel
weg.
Bekoorlijk zijn de prenten die Sees Vlag
in het buitenland heeft gemaakt Zijn
Franse kastelen neigen naar het zoete,
maar de Italiaanse kerken blijven heel
transparant en gracieus Ook hier is het de
structuur en de ritmiek het spel van hori-
Selkirk, toen 28 jaar oud, zette voet
op het eiland met enkel zijn bijbel, een
mes, een geweer, een bijl, een pond
buskruit, wat tabak en een kist met
kleren. Het verhaal dat hij bij zijn te
rugkeer in Engeland deed na op 12
februari 1709 door een voorbijvarend
schip te zijn opgepikt - inspireerde
Daniël Defoe tot het schrijven van zijn
boek „Robinson Crusoe” dat in prak
tisch alle talen werd vertaald.
Bij dit soort gave kunst past de kera
miek van Alberdien Rullman uit Haarlem
in de kelder uitstekend. Van heel fijne,
witbakkende chamotte maakt ze plas
tieken van straatobjecten. Een heel dood
gewone urinoir, een telefooncel, een
wachthuisje of een badhuis gaan er op dit
mini-formaat plotseling heel aantrekkelijk
uit- zien. Voor Alberdien Rullman ligt de
poëzie letterlijk op straat, ze toont aan dat
de meest gewone objecten of voorwerpen
op een andere schaal overgebracht een
heel andere zeggingskracht gaan krijgen.
Het festival concentreert zich in het Ne
derlands Congresgebouw in Den Haag
Edit Lantos (Hongarije), Henk Badings
(Nederland) en Eric Ericson (Zweden),
vormen de internationale jury voor het
concours.
Van 23 tot 26 juni zijn er studiedagen
voor koorleden en dirigenten. Er zijn vier
ateliers: uitvoeringspraktijk van polyfone
muziek van de Nederlandse scholen onder
leiding van Jan Boogaarts, de moderne
koorliteratuur na 1900, geleid door Eric
Ericson, de Hongaarse koorliteratuur on
der leiding van Edit Lantos en Arpad
Balazs, en opera, operette en musical, een
onderwerp dat behandeld wordt door
Hans van den Hombergh en Jacqueline
Jacobi
Balanchine laat zich in dit werk opnieuw
kennen als de grootmeester die iedere
nieuwe tendens in de dans met een enorm
gemak van anderen overneemt en er dan
toch steeds iets heel eigens van maakt. De
hier gebruikte nieuwe tendens is de jazz-
dans met zijn swingende heupbew’egingen,
soms ingedraaide knieën en quasi impro
viserende sfeer. Dit alles past uitstekend
bij de muziek van Stravinski, die werd
uitgevoerd door het Nederlands Ballet Or
kest onder leiding van Lucas Vis met Nico
de Rooij aan de vleugel.
Toen zijn kleren aan flarden hingen
maakte hij nieuwe van geitehuid Zee
hondenpels gebruikte hij als dakbedek
king voor zijn hutten Als tijdsaandui
ding maakte Selkirk voor elke verstre
ken dag een kerf in een boom.
Op de foto de uitvoering
»Antro« in hout. Ook in lak
wit/grijs of donkerbruin
mogelijk. Keuze uit zeer
vele bedkombinaties.
Bijpassende kastenwanden
zijn in het programma
aanwezig
Samenwerking met Don Dekker, een
nieuwe Nederlandse toneelschrijver, heeft
geresulteerd in een tweetal korte stukken,
waarvan het eerste handelt over twee be
jaarde Amsterdammers die aan een denk
beeldige derde herinneringen vertellen, op
een manier die de melancholieke, aangrij
pende diepte van een „Kronkel” (de dage
lijkse column van Simon Carmiggelt in
Het Parool) benadert.
Daniël Defoe (tekening) baseerde zijn
in 1719 geschreven avonturenroman
..Robinson Crusoe” op de belevenissen
van Alexander Selkirk
AMSTERDAM. Donderdagavond
ging in de Stadsschouwburg bij Het Natio
nale Ballet weer een nieuwe aanwinst uit
het Balanchinerepertoire in première. Het
wordt hier uitgevoerd onder de titel „Ca
priccio’* omdat het is gemaakt op het
Capriccio voor piano en orkest van Igor
Stravinski, maar het vormt oorspronkelijk
het tweede deel van het avondvullende
Jewels. Het eerste deel van dit abstracte
juwelenballet wordt gedanst in zacht
groen (smaragden) en is helder en rustge
vend; het tweede deel (robijnen) is met
zijn wijnrode glans warmbloedig en op
windend terwijl het derde deel (diaman
ten) wit en schitterend over het toneel
flitst. Bij Het Nationale Ballet gaat dus
alleen het robijnendeel.
Als het doek opgaat staan de dansers op
hun tenen doodstil in een halve cirkel. Ze
zijn gekleed in een zodanig rood, dat dit
ballet in eerste instantie deed denken aan
een wat verlate 1 mei-manifestatie. Dan
opeens begint het toneelbeeld te flonkeren
doordat de dansers kleine heupbewegin-
gen maken. Die bewegingen worden
steeds groter en opeens staat daar in het
midden Jeanette Vondersaar als een ele
gante, warmbloedige, katachtige dame,
die met haar trage behaagzieke bewegin
gen tot het eind toe het rode facet van dit
ballet symboliseert. Het tweede facet
wordt vertolkt door Alexandra Radius en
Han Ebbelaar, die flitsend en speels, bij
wijle virtuoos en energie-spattend, het
edelsteen karakter van dit werk vertegen
woordigen. Er zijn momenten dat Jeanette
Vondersaar aan iedere hand en aan iedere
voet een minnaar heeft en daarbij zichzelf
en de situatie toch volkomen meester
blijft. Soms zijn de bewegingen voor Han
Ebbelaar zo snel dat er geen fractie rust
meer overblijft en bijwijlen zijn de varia
ties van Alexandra Radius zo vrij en ont
spannen dat het lijkt of ze lukraak met
haar spitsen om zich heen de ritmes van de
muziek natikt, die dan overigens wel feil
loos kloppen. Het corps de ballet is bij dit
alles het beste te omschrijven als sportief
terwijl het in zijn formaties soms kristal
structuren weergeeft.
Het langzame deel werd alleen gedanst
door Alexandra en Han met solistische
fragmenten voor ieder en pas de deux-
combinaties waarin vaak de danseres uit
haar evenwicht hangt met de danser als
tegenwicht. In de finale weeft Balanchine
alle elementen, het rode, het flitsende en
het corps de ballet van acht meisjes en vier
jongens vaak onder aanvoering van Jea-
nette Vondersaar in hoog tempo door el
kaar, waarbij steeds weer verrasingen te
voorschijn komen.
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. Dezer dagen moeten de
besluiten vallen over de stukken die To
neelgroep Centrum het komend seizoen
op het repertoire neemt. Vergeleken met
andere gezelschappen worden die beslui
ten laat genomen, omdat de ontwikkeling
van de nieuwe (Nederlandse) toneel
schrijfkunst het gezelschap zozeer ter har
te gaat, dat het zo lang mogelijk wacht om
niet een stuk van voldoende belang te
hoeven missen.
Volgens Selkirks verhaal waren de
eerste achttien maanden op het eiland
de moeilijkste periode in zijn leven. Hij
kampte met buien van neerslachtigheid
en zat uren aan een stuk op een heuvel,
de zee afspeurend naar een reddend
schip. Geleidelijk raakte hij echter ge
wend aan het eenzame bestaan en leef
de hij van de jacht en de visvangst. Hij
bouwde drie hutten in de wouden om
zich te beschermen tegen de hevige
wind op de eilanden en tegen Spaanse
kapers die de omgeving onveilig
maakten
I it voerenden:
HEI' BRABANTS ORKEST o.l.v. HEIN JORDANS
NOORDHOLLANDS PHILHARMONISCH ORKEST
o.l.v. ANDRE VANDERNOOT
RADIO FILHARMONISCH ORKEST o.l.v. HANS VONK
GROOT OMROEPKOOR
solisten: ANNETTE DE LA BI|F. sopraan
MARIANNE D1ELEMAN - alt
Abonnement gehele dag f 25,
Losse kaarten. Ochtendconcert f 7.50 Middagconcert f 12,50
Avondconcert f 15.C.J.P geldig
Abonnementsverkoop en plaatsbespreker! aan de kassa van het Concerioebouw
Begijnestraat 13, van 10—15 uur telefonisch 023 - 320994 van 12—15 uur
Losse kaartverkoop vanal maandag H> mei
ANTON TROMMELEN tenor
HENK SMIT - bas
s s.
R
