Beatrix en Claus in
grotten van Yoenkang
Patricia Hearst:
voorwaardelijke
gevangenisstraf
CARTER ENTHOUSIAST OVER
BESPREKINGEN MET ASSAD
Luns gematigd over
„Euro-communisme
„Telegramlek”
bleef raadsel
BRAND
VERENIGDE STATEN TONEN ZICH NOG GERESERVEERD
VOLKSVLIJT
NAVO KRINGEN SCEPTISCH OVER VOORSTELLEN CARTER
99
MIDDELEEUWEN
Spaanse industrieel
bij bomaanslag om
het leven gekomen
Veel slachtoffers bij
gevechten in Rhodesië
Op Buitenlandse Zaken:
-
DINSDAG
10 MEI
19 7 7
BINNEN* EN BUITENLAND
Niet veel verwacht
Minder opzienbarend
Vooruitgang
door Nico Scheepmaker
V
Reserves
(Van onze speciale verslaggevers)
LONDEN. De Noord-Zuid-dialoog tussen industrielanden,
olielanden en ontwikkelingslanden kan tot een goed einde worden
gebracht. Dat is de algemene verwachting, nadat de leiders van de
zeven grootste westelijke landen op hun Londense top een eind
tegemoet zijn gekomen aan de lang aan dovemansoren gerichte eisen
en verlangens van de ontwikkelingslanden.
Grondstoffenfonds belangrijke
mogelijkheid dat communisten zullen deelnemen aan de regering in Italië en
Frankrijk.
JOSEPH LUNS
De brand van C A op het Damrak (een
schepping van Berlage, evenals de Beurs
aan de overkant) mocht er ook wezen, in
de nacht van 15 op 16 februari 1963. Even
als de brand die een paar jaar geleden
enkele panden op het Rembrandtsplein
verwoestte, en, verder terug, de brand die
in 182S niets overliet van de Ronde Lu
therse Kerk. Maar al die branden haalden
het toch nog niet bij de beide branden die
Amsterdam in de Middeleeuwen teister
den. De eerste legde op Pasen 1421 een
derde deel van de stad in de as en de
tweede verwoestte in de nacht van 24 op 25
mei 1452 driekwart van de stad. Nu lijkt
dat natuurlijk meer dan het was, want de
bevolking van het middeleeuwse stadje
Amsterdam wordt op niet meer dan 30.000
inwoners geschat, maar het betekent toch
nog altijd dat er zo’n 22.000 mensen dak
loos werden! Bovendien werd bij beide
branden het Begijnhof (gesticht in 1348)
geheel verwoest, terwijl de Nieuwe Kerk
op de Dam in 1421 verwoest werd (terwijl
de bouw nog niet voltooid was), en in 1452
opnieuw ernstige schade opliep. Na beide
branden kwam de verordening af (zo lees
ik in „Amsterdam van A tot Z”) dat de
huizen voortaan van steen gebouwd moes
ten worden en niet langer van geteerd hout
met rieten daken. Maar geheel afdoende is
dat blijkens de brand van vijf eeuwen later
tussen Kalverstraat en Rokin niet geweest!
Amsterdam heeft nooit te klagen gehad
over gebrek aan grote branden. De be
roemdste is natuurlijk die van het Paleis
voor Volksvlijt in de nacht van 17 op 18
april 1929 op het Frederiksplein. Mijn
moeder was toen 24 jaar, had een kamer in
de Utrechtsestraat die op het Frederiks
plein uitkomt en heeft de meest besproken
brand uit haar leven (de wereldbrand even
niet meegerekend), hangend vanuit het
venster min of meer gadegeslagen, zonder
de moeite te nemen er even heen te lopen.
Dat noem ik nog eens een voorbeeld van
pure onthechting aan aardse trivialiteiten!
De nieuwsvoorziening was in 1929 na
tuurlijk nog zeer gebrekkig, dus toen mijn
lerares Nederlands (zoals zij me eens ver
teld heeft), het Paleis voor Volksvlijt dat
zij op haar fietsroute naar school dagelijks
passeerde, op de ochtend van de 18e april
zonder erg naderde, was haar eerste, onbe
stemde gevoel: „Ik mis iets! Maar wat?”.
Een seconde later besefte zij het: het Paleis
voor Volksvlijt was uit haar gezichtsveld
verdwenen!
Later sloot zij zich bij haar radicale ont
voerders aan en nam deel aan een reeks
roofovervallen. Zowel de verdediging als
de openbare aanklager hadden bepleit
voor een voorwaardelijke straf. In zijn
vonnis zei rechter Talbot Callister dat er
geen gevaar schijnt te bestaan, dat de
verdachte nieuwe misdrijven zal begaan.
Patricia Hearst is eerder tot zeven jaar
gevangenisstraf veroordeeld in verband
met een bankberoving. In afwachting van
een behandeling van deze zaak in hoger
beroep was zij op vrije voeten gesteld
DEN HAAG De rijksrecherche is er
niet in geslaagd, uit te vinden hoe een
geheim telegram van minister Ven der
Stoel (Buitenlandse Zaken) aan de Neder
landse ambassade in Parijs, waarin een
geheime boodschap van de Amerikaanse
regering werd weergegeven, eind novem
ber 1976 in handen van de pers is geko
men. Onmiddellijk na de eerste publika-
ties over het telegram had minister Van
der Stoel een onderzoek gelast naar het
„lek”, waardoor het telegram het ministe
rie had kunnen verlaten.
De Yoenkang-grótten liggen in de
noordelijke uitlopers van de Woetsjow-
berg, ongeveer 16 km buiten het centrum
van Tatoeng.
De grotten, uitgehouwen in een berg
wand van zandsteen, strekken zich uit
over een lengte van een kilometer. On
danks het feit dat ze meer dan 1400 jaar
aan de natuur blootgesteld zijn geweest
zijn er nu nog 53 grotten over, waarvan
21 grote. De grotten bevatten meer dan
51.000 Boeddha-beelden van verschillend
formaat.
In NAVO-kringen wordt van deze
nieuwe Amerikaanse voorstellen niet
veel verwacht. Waarschijnlijk zal Car
ter andermaal bevestigen dat Amerika
meer militair materieel uit Europa wil
betrekken, maar de ervaring heeft de
Europese partners geleerd daar niet te
veel van te verwachten?
De gang van zaken rond de vervanging 1
van tanks voor de jaren ’80 is in dit
opzicht veelbetekenend: onder sterke
druk van wat het militair-industriële
complex heet, is van de „eerlijke wed
strijd” tussen de Amerikaanse en de
diging op de vredesconferentie
in Genève en de vestiging van
een Palestijns nationaal tehuis.
doeld om „een boodschap van religieus
bijgeloof te verspreiden ter ondersteu
ning van de (toen bestaande) feodale
regimes. Als grootse uiting van beeld
houwkunst nemen zij echter een belang
rijke plaats in in de geschiedenis van de
Chinese kunst”.
Het prinselijk paar vloog gistermiddag
naar Huhehot, de hoofdstad van Binnen-
Mongolië in het noorden van de Chinese
Volksrepubliek. Tegen de avond werd
daar een bezoek gebracht aan een tex
tielfabriek. Binnen-Mongolië is een ge
bied dat zeer weinig wordt bezocht door
buitenlanders.
Volgens het Spaanse persbureau Cifra
eisten onbekende bezoekers van presi-
dent-directeur José Maria Bulto Marques
een bedrag van 500 miljoen pesetas. Toen
dé 75-jarige Bulto weigerde, wierpen zij
een bom naar hem en vluchtten.
De beraadslagingen in Genè
ve duurden aanzienlijk langer
dan oorspronkelijk de bedoe
ling was. Daardoor aanvaard
de de Amerikaanse president
de terugreis naar Londen an
derhalf uur later dan was voor
zien.
TATOENG/HUHEHOT (ANP)
Prinses Beatrix en prins Claus heb
ben gisteren in de Chinese stad Tatoens
een bezoek gebracht aan de Yoenkang-
grotten. Tatoeng is een industriestadje
in het noorden van de provincie Sjansi.
MADRID (DPA/AFP/UPI). De presi-
dent-directeur van de Spaanse chemische
onderneming met buitenlandse deelne
ming Cross, is gisteren door een bomont
ploffing in zijn woning in Barcelona om
het leven gekomen.
Italië weerspiegelt de opvatting van de
Amerikaanse president Carter, die zich
al eerder in gematigde termen over even
tuele deelname van de CP aan de Itali
aanse regering heeft uitgelaten. Carter,
die vandaag gesprekken heeft met de
regeringsleiders van de kleinere NAVO
landen (onder wie premier Den Uyl)
heeft aangekondigd voorstellen te zullen
indienen ter versterking van de samen
werking.
Er zijn veel dingen en toestanden uit
vroeger eeuwen die we nu barbaars en
achterlijk vinden. Het vierendelen, het
aderlaten, de behuizing van de armsten, de
wijze waarop het scheepsvolk van Bonte-
coe werd behandeld, en ga zo maar door.
Dit zijn vermoedelijk niet eens de beste
voorbeelden. Bij tijd en wijle verval ik ook
wel eens in gepeins over de dingen en
toestanden uit deze tijd, die onze nakome
lingen over honderd, tweehonderd of
driehonderd jaar absurd en onbegrijpelijk
zullen vinden. Waarschijnlijk is kanker
dan even geneeslijk als longontsteking nu,
zijn de gevangenissen vervangen door een
ander, humaner systeem, en worden poli
tieke tegenstanders niet meer gemarteld,
maar alleen nog met naam en foto vermeld
in van regeringswege gevorderde zendtijd,
waar het dan ook bij blijft. Ik hoop dat nog
mee te maken.
Brzezinski gaf te kennen
dat er voor het ogenblik niet
gestreefd was naar akkoorden
en dat deze ook niet waren
bereikt. Volgens hem ging het
om een algemene verkenning
van denkbeelden die kunnen
bijdragen tot de bepaling van
het Amerikaanse beleid ten
aanzien van het Midden-Oos-
ten. Voordat hij zijn besprekin
gen met Assad begon, had Car
ter laten weten dat de Verenig
de Staten als bemiddelaar wil
len optreden.
is. Ook zouden de NAVO-landen in ster
kere mate moeten worden gebonden aan
hun formeel vastgestelde voornemens.
De huidige planning van de militaire
inspanning is gebaseerd op een één- of
tweejarige procedure.
Het algemene debat waarmee de NA-
VO-top begint, zal hoofdzakelijk zijn ge
wijd aan de ontspanning in Europa en
vooral aan de conferentie die half juni in
Belgrado begint. De ondertekenaars van
de slotverklaring van Helsinki (alle Euro
pese landen, de VS en Canada) gaan dan
na in hoeverre aan „Helsinki” gevolg is
gegeven. Centraal staat daarbij de kwes
tie van de mensenrechten, waarop Car
ter sterk de nadruk heeft gelegd.
Op 14 februari van dat jaar was zij uit
haar flat in Berkeley ontvoerd door leden
van het „Symbionese Bevrijdingsleger”.
Carter zei dat hij vervolgens
zijn minister van Buitenland
se Zaken, Cyrus Vance, naar
het Midden-Oosten zal sturen
om het vredesoverleg te be
vorderen. Hij gaf als zijn me
ning, dat 1977 een jaar zal zijn
voor „aanzienlijke vooruit
gang" in de richting van een
vredesregeling, nu „wij geze
gend zijn met sterke en gema
tigde leiders in het Midden
oosten”. In dit verband noem
de hij de Syrische president
„een groot leider”.
mon Peres, als deze de ver
kiezingen in zijn land op 17 mei
wint.
landen” is bedoeld. Het gaat bovendien
een fonds ter financiering van afzonder
lijk afgesloten grondstoffenakkoorden en
niet, zoals de ontwikkelingslanden graag
willen, een fonds Waarmee een acht- of
tiental grondstoffenakkoorden in één keer
tegelijk van de grond kan worden getild.
Samenvattend kan vastgesteld worden,
dat de westelijke top in grote lijnen een
stap vooruit heeft gezet naar betere be
trekkingen met de ontwikkelingslanden.
Dat werd vooral mogelijk doordat Ameri
ka, in zijn kielzog Japan meeslepend, be
reid was zich vast te leggen op posities die
in West-Europa zijn vastgesteld. Zowel
over een gemeenschappelijk fonds als
over de benadering van de stabilisatie van
de exportopbrengsten van grondstoffen-
producerende ontwikkelingslanden wer
den de EG-landen het eens op hun topcon
ferentie in Rome, zo’n zes weken geleden.
Dat verklaart waarom Roy Jenkins, de
voorzitter van de Europese Commissie, dit
resultaat van het Londense beraad zo be
nadrukte.
Hiermee is de basis gelegd voor een
redelijk succesvolle afsluiting van de an
derhalf jaar voortslepende dialoog in Pa
rijs, ook al gaat het aan westelijke zijde
vooralsnog om onderhandelingsposities.
Vooral aan Amerikaanse kant worden
nog reserves gemaakt.
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken Cyrus Vance zei dat het
gemeenschappelijk fonds „voor de armste
Jimmy Carter begroet zijn Syrische colle
ga Hafez Assad bij aankomst in Genèvt,
waar beide staatslieden gisteren de Mid-
den-Oosten-problematiek bespraken
De Haagse hoofdofficier van j ustitie, mr.
A. W. Rosingh, die de leiding heeft van het
onderzoek, vertelde gisteren dat hij in de
loop van de volgende week het rapport van
de rijksrecherche verwacht. „Uit de aan
wijzingen die ik nu heb, moet ik echter
afleiden dat het onderzoek niet het resul
taat heeft gehad waarop wij hoopten”,
aldus mr. Rosingh.
Na eerst in Washington te
hebben gesproken met de Is
raëlische premier Rabin, de
Egyptische president Sadat en
de Jordaanse koning Hoessein,
had Carter Assad als vierde
gesprekspartner op zijn lijst
staan. Later deze maand zal hij
nog van gedachten wisselen
met kroonprins Fahd van Sa-
oedi-Arabië en met de waarne
mend premier van Israel, Sji-
JOHANNESBURG (Reuter). Bij ge
vechten tussen guerrilla-strijders en Rho-
desische veiligheidstroepen ten zuidoosten
van Fort Victoria in de buurt van de Mo-
zambikaanse grens zijn 34 zwarte burgers
gedood en 31 gewond, zo meldt het Zuid-
afrikaanse persbureau Sapa
standpunt beter te begrijpen
en spraken zij nu een „nieuwe
taal”. Van Syrische zijde liet
men evenwel tegelijkertijd
doorschemeren, dat men nog
niet een precies beeld heeft
van de Amerikaanse denkbeel
den over een oplossing.
Een van de dingen die onze nakomelin
gen over tweehonderd jaar moeilijk zullen
kunnen begrijpen is, denk ik, de steeds
weer terugkerende branden waarbij Palei
zen voor Volksvlijt, C A’s, hotels en
huizenblokken in enkele uren tijd veran
deren in rokende puinhopen. Terwijl de
logica zegt dat het aantal branden, dank zij
Brandpreventje en betere materialen, elk
jaar moet af nemen, neemt het aantal over
het algemeen juist toe, evenals de geleden
schade volgens het Statistisch Zakboek bij
brand-, inbraak- en bedrijfsverzekering in
1970 nog 155 miljoen gulden, in 1974 was
dat al opgelopen tot 271 miljoen gulden.
Dat lijkt me een vorm van achterlijkheid
die in het jaar 2177 met verbazing zal
worden bekeken en het zal me dan ook niet
verbazen als een columnist in mei 2177
schrijft: „Reeds op 10 mei 1977 voorspelde
de toenmalige rubriekschrijver Nico
Scheepmaker dat wij ons in 2177 zouden
verbazen over de brandgevaarlijke situa
tie in het jaar 1977, of, om hem even
letterlijk, te citeren: „Reeds op 10 mei 1977
voorspelde de toenmalige...”. Enzovoort.
Er zijn positie*» geluiden, aldus mr.
Luns, die daarbij doelde op de toezeg
ging van de Italiaanse communistische
leiders, dat Italië lid van de NAVO kan
blijven als zij in de redering komen. Er is
enige scepsis of daze beloften gehouden
zullen worden, zei Luns, er aan toevoe
gend dat „geen enkel NAVO-land en
thousiast is” over het vooruitzicht van
een eventuele communistische deel
name.
In zijn gebruikelijke overzicht van de
toestand in de NAVO zei Luns dat de
Turks-Griekse spanningen een bron van
zorg blijven. Hij betoogde dat de Europe
se NAVO-landen hun defensie-inspan-
ning moeten opvoeren om te voorkomen
dat in het begin van de jaren ’80 de
krachtsverhouding met de Sovjet-Uniete
veel in het nadeel van het Westen zal
uitvallen. Luns zei nog dat de Sovjet
unie en het Warschau-pact geen agres
sieve bedoelingen tegen West-Europa
hebben, maar „voornemens kunnen ver
anderen”.
De verklaring van Luns over het aan
de macht komen van communisten in
LOS ANGELES (UPI). Patricia
Hearst, de 23-jarige dochter van de Ame
rikaanse krantenmagnaat William Ran
dolph Hearst, is gisteren tot een voor
waardelijke gevangenisstraf van vijf jaar
veroordeeld wegens haar aandeel in een
gewapende overval op een sportwinkel in
een voorstad van Los Angeles in mei 1974.
deel te leveren in de al lang besproken
„speciale actie” die een miljard dollar
omvat voor hulp aan de armste ontwik
kelingslanden en de ontwikkelingslanden
die economisch het meest zijn getroffen
door de gevolgen van de oliecrisis.
De westelijke zeven staan „sympathiek”
- aldus voorzitter Roy Jenkins van de
Europese Commissie tegenover de door
West-Duitsland naar voren gebrachte ge
dachte, overeenkomsten met
grondstoffenexporterende ontwikkelings
landen te treffen ter stabilisatie van hun
exportopbrengsten.
Daarnaast wordt in de Londense verkla
ring nog gezegd, dat ontwikkelingslanden
gemakkelijker toegang moeten krijgen tot
de bronnen van internationale financie
ring (voornamelijk banken); gepleit wordt
voor uitbreiding van de armslag van de
Wereldbank (de belangrijkste geldver-
schaffer van de ontwikkelingslanden) en
erkend wordt dat de produkten van de
ontwikkelingslanden toegang moeten krij
gen op de markten van de industrielanden.
Anderzijds willen de westelijke zeven ook
werken aan de beveiliging van investerin
gen die de economische ontwikkeling be
vorderen.
Assad verklaarde dat vrede
afhankelijk is van „leiders met
beginselen inzake rechtvaar
digheid en vastberadenheid”.
Een lid van zijn degelatie deel
de mee, dat er „enige tekenen
van goede Amerikaanse be
doelingen” waren. Met name
probeerden de VS het Syrische
In dit verband is van belang, dat Car-
i ter tegenover bondskanselier Helmut
Schmidt erkende, dat in de praktijk ook
minder opzienbarende manieren be
staan om de belangen van mensen in
Oost-Europa te behartigen.
Brzezinski trok de juistheid
van een bericht in twijfel, dat
de Palestijnse bevrijdingsor
ganisatie (PLO) zou hébben in
gestemd met een erkenning
van Israels recht op bestaan,
mits Israel bereid is het recht
van de Palestijnen op een nati
onaal tehuis te erkennen. Vol
gens Brzezinski is er geen aan
wijzing, dat de PLO haar be
leid tegen aanvaarding van Is
rael als onafhankelijke staat
zou hebben verzacht.
(Van onze speciale verslaggever Jan Gerritsen)
LONDEN. Aan d» vooravond van de NAVO-topconferentie, die naar verwach
ting zal resulteren in een versterking van de Atlantische samenwerking, heeft
NAVO-secretaris-generaal Luns zich opmerkelijk gematigd uitgelaten over de
De vraag die Carter in feite van Euro
pese zijde te beantwoorden krijgt, is: hoe
deze aandacht voor de mensenrechten in
overeenstemming kan worden gebracht
met het streven naar voortzetting van de
ontspanning, sinds Moskou duidelijk zijn
ontstemming over de westelijke kritiek
op dit punt heeft laten blijken.
De Boeddha-beelden werden in de
wanden van de grotten uitgesneden toen
de noordelijke wei-dynastie regeerde
(386-534 na Chr.)’
Volgens een officiële Chinese handlei
ding waren de Yoenkang-grotten be-
Westduitse tank niets terecht gekomen.
Carter zinspeelde er onlangs op dat vast
gelopen problemen als de tankvervan-
ging op het niveau van staatshoofden
kunnen worden opgelost.
Amerika wil ook dat bij de gezamenlij
ke defensieplanning wordt uitgegaan
van een langere periode dan nu het geval
stimulans Noord-Zuid-dialoog
Drie weken voor de hervatting en
waarschijnlijk afsluiting van het
Noord-Zuid-gesprek in Parijs op ministe
rieel niveau, gaven de westelijke landen
aan, welke concrete consequenties ze zul-
tón verbinden aan de in de Londense slot
verklaring vastgelegde belofte de hulp op
te voeren „vooral ten behoeve van de 800
miljoen mensen die nu in absolute armoe
de leven”.
Na West-Duitsland stemt nu ook Ameri
ka in met een gemeenschappelijk fonds
voor „individuele grondstoffenovereen
komsten”.
Amerika en Japan zijn bereid hun aan-
GENÈVE (UPI/Reuter).
President Carter heeft gis
teren in Genève met zijn Syri
sche ambtgenoot Hafez Assad
van gedachten gewisseld over
de situatie in het Midden-Oos-
I ten. In tegenstelling tot de an-
I dere leiders in het Midden-
I Oosten had het Syrische
I staatshoofd geweigerd naar
I Washington te komen voor ov-
I erleg. President Carter had
I zich daarop bereid verklaard
I de Syrische leider in Genève
I te ontmoeten.
Carters voornaamste advi-
I seur op het gebied van de nati-
I onale veiligheid, Zbigniev
I Brzezinski, sprak van een
I „zeer volledige én zeer con-
I structieve discussie”. Hierbij
I was de mogelijkheid onder
zocht om door middel van ge
demilitariseerde zones een ui
teindelijk vredesakkoord tus
sen Israel en de Arabische sta
ten te beschermen. Voorts
werd gesproken over het ver
loop van de grenzen in het Mid-
den-Oosten, de kwestie van
een Palestijnse vertegenwoor-
