EUROPESE COMMISSIE WIL
1
DRIE WEKEN OPSCHORTING
Boodschap aan Oost-Europa inzake ontspanning
Deens-Nederlands
visserijoverleg
Concorde mag
toch landen
in New York
Legerhelicopter
neergestort in
Israel: 54 doden
Finse regering
afgetreden
Prinselijk paar kon Chinese
angst voor Russen „opsnuiven
Kritiek van Comité
Zuidelijk Afrika
op emigratiebeleid
«’’If
99
Van eenzijdige Ierse visserijmaatregel
HECKLERS
r
t
AD REM
Mi
Young toch welkom
in Zuid-Afrika
Betrekkelijk
VIA SCHUILKELDER TERUG NAAR DE CULTUUR
DONDERDAG
1 2
M E I
19 7 7
BINNEN- EN BUITENLAND
3
door Nico Scheepmaker
t
(Van onze speciale verslaggever
Tony van der Meulen)
SIAN (Midden-China). Hoe
bang de Chinezen voor de Russen
zijn, hebben prinses Beatrix en
prins Claus gisteren vlak voor
hun vertrek uit .de hoofdstad van
Binnen-Mongolië, Huhehot, zelf
kunnen ruiken.
t
n
t
t
-
(Van onze speciale verslaggever Jan Gerritsen)
LONDEN. Met een nadrukkelijke onderstreping van de betekenis
n de fundamentele rechten van „mensen in de hele wereld” en de
boodschap aan Oost-Europa „dat er nog veel te doen blijft op het
gebied van de ontspanning in Europa”, is gisteren de halfjaarlijkse
steeg in NAVO-raad geëindigd. Het communiqué dat aan het slot van
het beraad werd uitgegeven, weerspiegelt duidelijk de opvattingen van
de Amerikaanse president Carter.
i NB
PRESIDENT CARTER
"1
(Van onze redactie buitenland)
1
i
t
t
L
NAVO-top onderstreept
belang mensenrechten
1
Het lijkt wel alsof het hele Nederlandse
volk de laatste weken voor de verkiezingen
samenspant om Dries van Agt alsnog aan
de macht te brengen. Opgeschrikt blijk
baar door de opiniepeilingen, die een lang
zame maar zekere afkalving van Van Agts
populariteit aangaven, is iedereen nu in
het geweer gekomen om Van Agts positie,
die hij verworven had door de onhandige,
onheus bejegende underdog te spelen,
weer wat op te krikken. Linkse domoren
hebben het edele handwerk van het rood
schilderen van Wiegels huis even laten
rusten om spreekbeurten van Van Agt
onmogelijk te maken. Zij vernielen de mi
crofoon, laten hun broek zakken en vor
men zulke luide spreekkoren dat Van Agt
onverrichter zake weer naar huis moet
terugkeren. Onverrichter zake? Was het
maar waar! Teruggeworpen in zijn rol van
de geslagen hond, groeit hij ongetwijfeld
weer groter, de weifelende CDA-gelederen
sluiten, gealarmeerd, alsnog de rijen, en de
zwevende linkse kiezers besluiten, toch
wat geschrokken, alsnog voor D’66 te
kiezen, want die zullen politieke tegenstan
ders vast niet het spreken onmogelijk
maken.
Callaghan besefte door het geroezemoes
dat hij een blunder had gemaakt, wist ook
welke, en slaagde er met de volgende zin
meteen weer in de lachers en de verge
vingsgezindheid op zijn hand te krijgen.
Hij zei zoiets als: „Verder verwelkom ik de
president van de Verenigde Staten. Ja,
het staat hier echt, de Verenigde Sta
ten. en keek daarbij olijk en schuldbe
wust van zijn papier op. Gelach. Gegrin
nik. De afwezige heckler die hem die ver
spreking had laten maken, onmiddellijk
schaakmat gezet!
De Engelse minister-president Callag
han, die de NATO-top in Londen toesprak,
sprak er zijn tevredenheid over uit dat in
de persoon van president Eanes nu ook
Brazilië vertegenwoordigd was. Eanes, die
tot dat moment niet beter wist of hij was
president van Portugal, liet het er maar bij
zitten, maar Luns zag er meteen een aardi
ge grap in en boog zich over naar Jimmy
Carter, om deze uit te leggen dat Callag
han door ziekte of uitstedigheid de laatste
politieke ontwikkelingen blijkbaar had ge
mist en er daardoor nog niet van op de
hoogte was dat Brazilië zich op 7 septem
ber 1822 van Portugal had losgemaakt.
Nu wil ik niet graag de indruk wekken
dat ik redeneer in de trant van „het is erger
dan een misdaad, het is een misrekening”,
want ook als het zou helpen, dus als die
ordeverstoringen afbreuk zouden doen
aan Van Agt en voordeel zouden brengen
aan zijn politieke tegenstanders (wie dat
dan ook mogen zijn), dan zou ik het een
beangstigend fenomeen vinden. Stroken
zulke ordeverstoringen dan niet met de
democratie? Engeland is een heel demo
cratisch land, maar de „heckler” is deson
danks een Engelse uitvinding. Wat is een
„heckler”? Het woordenboek van Wolters
spreekt van een lastige ondervrager van
een verkiezingskandidaat, etcetera, en een
Engels woordenboek geeft voor „to hec-
kle” het stellen van lastige vragen op een
openbare bijeenkomst, en geeft als voor
beeld: „to heckle the Socialist candidate”.
NEW YORK (AFP/Reuter) De Ameri
kaanse federale rechter Milton Pollack
heeft gisteren besloten dat het landings-
verbod voor het Frans-Britse supersoni
sche vliegtuig Concorde illegaal is. Het
toestel mag weer in New York landen.
Deense vissers hebben Neder
landse collega’s verweten dat ze sinds
begin mei bij herhaling hun treilnetten
kapot hebben gevaren. Volgens Jakobsen
is het van belang vast te stellen of dit
expres gebeurde, dan wel doordat de Ne
derlandse vissers met pech kampten.
Hij heeft er een aantal elementen uitge
haald, waarover men moet proberen het
eens te worden.
Tevens heeft commissaris Finn Gunde-
lach enkele voorstellen gedaan om vol
gende week maandag tijdens de minis
terraad de besprekingen over het interne
visserijbeleid weer op gang te krijgen.
Dit verklaarde de woordvoerder van
de commissie gisteren na een bijeen
komst van de Europese Commissie, het
dagelijks bestuur van de Europese ge
meenschappen in Straatsburg.
De Europese Commissie wil weten wat
de ministers denken van de voorstellen
Minister Van der Stoel zei na afloop dat
de Nederlandse pogingen om de vastgelo
pen Weense onderhandelingen over we
derzijdse evenwichtige troepenverminde
ring in Centraal-Europa (MBFR) weer op
gang te brengen een routinematig karak
ter hebben. De onderhandelaars van het
Oostblok willen van de NAVO-landen In
Wenen een nadere toelichting hebben ove-
r de sterkte van de troepen in de centrale
sector.
Amerika meer materieel in Europa zou
moeten aanschaffen èn dat de „verande
rende behoeften” van de defensie in de
jaren ’80 het onderwerp van een studie zal
zijn die over een jaar klaar moet zijn. Dit
gebeurt mede in het licht van de „veront
rustende groei” van het offensieve potenti
eel van de strijdkrachten van het War-
schau-Pact.
De Nederlandse bewindsman noemde
de sfeer in de wandelgangen van de NA-
VO-raad ontspannen. Hij zei geen enkele
aanwijzing te hebben dat de Grieks-Turk-
se spanningen een van de traditionele
zorgenkinderen van de NAVO op korte
termijn ernstige gevolgen zouden kunnen
hebben.
onder dak de restanten van de Parnpo-
commune konden bekijken Tot nog toe
zijn we nog niet in een museum geweest
dat niet een band had met het huidige
China. De Pampo-commune was een klas
seloze maatschappij, vertelde de gids, net
zoals de Volksrepubliek klasseloos hoort
te zijn.
Ierland verbood enige weken geleden
andere EEG-landen en derde-landen om
met schepen van meer dan 33 meter
lengte en een vermogen van meer dan
1100 pk in Ierse wateren te vissen. Het
land maakt zich volgens de Europese
Commissie daarmee schuldig aan schen
ding van de Europese verdragen.
Ierland stelde een „verboden zone” in
variërend van vijftig tot honderd mijl
rond zijn kusten. Nederlandse vissers
werden het slachtoffer van die maatregel
en ze werden opgebracht naar Cork. Te
gen betaling van een borgsom mochten
de bemanningen van de Nederlandse
schepen en de vissersvaartuigen vertrek
ken, nadat de rechter in Cork besloot een
advies te vragen aan het Europese Hof
van Justitie.
De Europese Commissie schreef de
Ierse regering vorige week een brief.
Daarin stelde zij nogmaals, dat de Ierse
maatregelen discriminerend en in strijd
met de Europese verdragen zijn. De Ierse
regering werd toen gemaand de maatre
gelen in te trekken. Ierland antwoordde
dat het wel gedwongen was nationale
maatregelen te nemen, omdat er nog
steeds geen Europese regeling voor een
visserijbeleid tot stand gekomen is.
De commissie nam geen genoegen met
dat antwoord en ze gaf de Ierse regering
tot twaalf uur in de nacht van dinsdag op
woensdag de tijd om op haar standpunt
terug te komen. Nu de Ierse regering aan
dit ultimatum geen gehoor gegeven
heeft, besloot de Europese Commissie
gisteren de kwestie aan het Europese Hof
van Justitie voor te leggen.
Het ongeluk is dinsdagavond gebeurd
bij de joodse nederzetting Na’Aran ten
noorden van Jericho.
De Israëlische stafchef zei dat de oor
zaak nog niet bekend is, maar hij sloot de
mogelijkheid van een vijandelijke aanval
of te zware lading uit.
Voordat het toestel neerstortte, vloog het
op een hoogte van enkele honderden me
ters. Tientallen militairen van de basis
waarvan het hefschroefvliegtuig was op
gestegen, waren circa tien minuten na de
ontploffing bij het toestel. Niemand kon
echter gered worden, ondanks de hard
nekkige pogingen daartoe.
Miettunen die in de herfst van het vorig
jaar zijn coalitie van drie partijen vormde,
heeft er nooit twijfel over laten bestaan
dat hij zijn kabinet als een overgangsop-
lossing beschouwde, in afwachting van de
vorming van een regering van centrum
links.
e
l-
8
e
i
t
i
1
5
a
DEN HAAG. Het Comité Zuidelijk
Afrika (voormalig Angola-comité) heeft
in een open brief aan de Nederlandse
regering ernstige kritiek geleverd op het
feit dat de Nederlandse regering nog
steeds voortgaat de emigratie van blanke
Nederlanders naar Zuid-Afrika te bevor
deren.
STRAATSBURG (ANP). De Euro
pese Commissie wil van het Europese
Hof van Justitie in Luxemburg via een
urgentieprocedure gedaan krijgen dat
Ierland gedurende drie weken de eenzij
dige maatregelen tot beperking van de
visserij opschort. Men hoopt er in deze
periode in te slagen de besprekingen
met Ierland te heropenen.
TEL AVIV (UPI) Tijdens nachtelijke
manoeuvres bij de Dode Zee is een leger-
hefschroefvliegtuig neergestort en ont
ploft, waardoor alle 54 militaire inzitten
den zijn omgekomen, zo is gisteren offici
eel bekendgemaakt.
HELSINKI (DPA/AFP). Het Finse
minderheidskabinet van centrum, libera
len en Zweedse Volkspartij onder Martti
Miettunen is gisteren afgetreden. De lei
der van de Soclaal-Democratische Partij,
Kalevi Sorsa, werd vervolgens belast met
de vorming van een nieuwe regering.
st
e
n
n
8
p
tl
n
e
i-
n
e
g
n
l,
l,
r_
't
p
l-
e
1
1
e
r
„Alles is betrekkelijk", constateerde
prins Claus. „In Binnen-Mongolië zagen
we bijvoorbeeld een soort golfspel vanaf
paarden. Een sport die bij ons nauwelijks
meer voorkomt, omdat hij veel te duur
is”
a
e
t
t
e
s
n
s
i,
ti
t
t
i
e
3
P
ti
e
s
i-
s
e
1.
n
s.
If
s-
je
i;
k
k
:e
it
•r
it
>r
n
r.
d
s-
t-
Informatie is in de Volksrepubliek Chi
na een hele moeilijke zaak. Alle kranten
zijn staatsuitgaven en daarin wordt mo
menteel zeer veel aandacht besteeg. aan
de grote voorzitter Hoea Koeo-feng. Want
Mao te moeten opvolgen is geen kleinig
heid. Hoea Koeo-feng, pratend met Bea
trix en Claus, stond over de hele breedte
van de voorpagina van het Volksdagblad.
mité schrijft dat hierdoor het stopzetten
van de subsidie aan individuele emigran
ten door de regering-Den Uyl volkomen
wordt ontkracht.
China is niet zo klasseloos als het wil
zijn. Een aantal hogere Chinese functiona
rissen in ons gezelschap heeft een Mao-pak
aan, dat van een duidelijk betere stof ge
maakt is dan de plunje van de doorsnee-
Chinees. En ook al heeft iedereen zoge
naamd dezelfde kleren aan, er zijn heel
Aan Westduitse zijde, maar daar niet
alleen, bestaat hiervoor enige huiver, om
dat Bonn bang is dat aldus via een omweg
de nationale plafonds als basis voor de
duidelijke rangen en standen, zelfs binnen
ons tolkenbestand.
Beatrix en Claus krijgen ook in Sian
weer de nodige cultuur te zien, maar werk
van eigentijdse meesters is tot nog toe niet
aan bod geweest. Het gaat of om pagodes
of om oude scherven of om sieraden van
zeer lang overleden keizers. Op wat dan
sen na zal het prinselijk paar er nog geen
idee van hebben wat de huidige cultuur
zoal voortbrengt. De enige eigentijdse te
keningen die we tot nog toe gezien hebben,
hingen in een fabriekshal en waren spot
prenten op de weduwe van Mao, die in
ongenade is gevallen.
Zo werkt dat in Engeland, maar wij
missen een dergelijke heckler-cultuur,
waarin het politieke pingpongballetje over
en weer wordt gekaatst en de kandidaat
wordt getest op zijn kennis van zaken, zijn
gisheid, zijn onverstoorbaarheid, zijn goe
de humeur, zijn ad-remme manier van
antwoorden en zijn sportiviteit. Dat er na
een tijd van hecklen ook weer een tijd van
werken komt, wordt intussen door de En
gelse politici wel degelijk beseft, zoals mo
ge blijken uit een uitspraak van Clement
Attlee, de Labourleider die na de oorlog
Churchill opvolgde „Democratie betekent
regeren via discussie” zei hij, „maar is
alleen effectief als je de mensen kan laten
ophouden met praten”
Maar „Heckling” is natuurlijk nog wel
wat anders dan het stupide wegschreeu
wen van een politieke tegenstander, zodat
die niet eens aan het woord kan komen
Heckling is hinderlijk, maar niet onover
komelijk voor een goede politicus, die zijn
zaakjes kent en zijn publiek weet te bespe
len. Dinsdagavond kon je in het journaal
even zien, hoe nuttig zo’n jarenlange
„heckler-training” kan zijn.
KOPENHAGEN (DPA) De Deense
minister van Landbouw en Visserij,
Svend Jakobsen, gaat maandag in Brussel
praten met zijn Nederlandse ambtgenoot
Van der Stee over het huidige conflict
tussen Deense en Nederlandse Noordzee-
vissers.
De Chinese gastheren hadden het plan
opgevat om de hele stoet van ruim dertig
auto’s door een negen kilometer lange
onderaardse gang te laten rijden: een
schuilkelder voor wanneer de Russen ko
men. Dat wordt zonder omhaal van woor
den gezegd.
over de mogelijkheid van compensatie
voor de visindustrie, die getroffen wordt
door een vermindering van de vangst,
wat men denkt over de compensatie aan
de landen die door de maatregelen van
een intern visserijbeleid meer gaan ver
liezen door mindere vangsten, wat over
hulp aan landen die niet over voldoende
vliegtuigen en schepen beschikken om de
controle uit te oefenen en wat over voor
stellen op sociaal en structureel gebied
welke nodig zijn na de interne regeling
van de EEG-territoriale wateren.
Het landingsverbod dat was afgekon»
digd door de Newyorkse havenautoritei
ten die tevens Kennedy Airport besturen,
is volgens rechter Pollack in strijd met de
Amerikaanse grondwet. Het proces tegen
de luchthaven-autoriteiten was aange
spannen door de luchtvaartmaatschappij
en Air France en British Airways.
De Europese Commissie wil eveneens
een urgentieprocedure in de zaak over
het Engelse varkensvlees. De commissie
had Engeland voor het hof in Luxem
burg gebracht omdat Londen in strijd
met de EEG-bepalingen het varkensvlees
subsidieerde. Engeland heeft daarop in
Luxemburg een tegenprocedure aanhan
gig gemaakt. Landbouwcommissaris
Gundelach vreest echter dat hierdoor
een ernstige vertraging gaat ontstaan,
welke hij wil doorbreken, door een ur
gentieprocedure krachtens artikel 186.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
F
berekening van de troepenvermindering
zou worden binnengehaald. De NAVO-
landen hebben steeds onverminderd vast
gehouden aan een gemeenschappelijk pla
fond om de reducties vast te stellen. Van
der Stoel constateerde slechts dat overeen
stemming over de troepensterkte nodig is
om het Weense overleg vlot te krijgen.
De eventuele toetreding van Spanje tot
de NAVO en de situatie in zuidelijk Afrika
kwamen slechts in de coulissen van de
conferentie aan de orde. NAVO-secretaris-
generaal Luns zei dat de eventuele Spaan
se toetreding pas actueel wordt als het
nieuw gekozen parlement geïnstalleerd is.
Wel wees Luns op de Russische inspannin
gen op het gebied van civiele defensie (dat
reikt van de bouw van schuilkelders tot
plannen voor de inschakeling van vliegtui
gen en schema’s voor oorlogsdoeleinden).
De NAVO-raad besloot de civiele defen
sie voortaan in de gebruikelijke planning
procedure van de NAVO-bevelhebbers te
betrekken. Minister Van der Stoel gaf toe,
dat de Sovjet-Unie zich op dit gebied grote
inspanningen getroost, maar, zei hij, „ik
zie in Nederland nog geen noodprogram-
ma van de grond komen”.
Op verzoek van de regering handhaaft
de KLM speciaal voor Nederlandse emi
granten naar Zuid-Afrika een reductie op
de tarieven van 44 procent. Bovendien,
aldus de brief, subsidieert de regering nog
steeds instellingen die de emigratie naar
Zuid-Afrika propageren en begeleiden
voor dit werk. Eén van dergelijke instellin
gen die gesubsidieerd worden is de Neder
lands-Zuidafrikaanse vereniging Het co-
In zijn open brief keert het comité zich
eveneens tegen de plannen van minister
Van der Stoel van Buitenlandse Zaken om
in het kader van het Cultureel Akkoord
een uitwisseling tot stand te brengen van
journalisten uit Nederland en Zuid-Afri
ka Het comité schrijft dat een groot aantal
Nederlandse journalisten geen inreisvi
sum voor Zuid-Afrika krijgt, en dat ze zich
in Zuid-Afrika nauwelijks vrij kunnen be
wegen. „Een arrangeren van bezoeken van
Nederlandse journalisten op regeringsni
veau via het Cultureel Akkoord is wel de
minst geschikte werkwijze om vrije
nieuwsgaring in Zuid-Afrika mogelijk te
maken”, aldus het Comité Zuidelijk
Afrika.
trijfël
Nog nooit eerder in de geschiedenis van
het NAVO-overleg werd zoveel aandacht
besteed aan de mensenrechten. In een
aparte paragraaf in het communiqué
wordt de „volstrekte rechtmatigheid” er
kend van „het verlangen van mensen in de
hele wereld naar mensenrechten en funda
mentele vrijheden”. In dit verband wordt
gewezen op de bepalingen in de slotakte
van Helsinki over ontspanning in Europa.
Met de Oosteuropese landen willen de
NAVO-landen in Belgrado tot een „grondi
ge beschouwing” komen van alle onderde
len van de slotverklaring van Helsinki,
inclusief de mensenrechten. De NAVO-
landen sturen niet aan op een confrontatie
met het Oostblok, maar ze stellen wel vast
dat er slechts op bepaalde gebieden be
perkte voortgang is geweest. Minister Van
der Stoel (Buitenlandse Zaken) betoogde
dat op het gebied van de mensenrechten
„de deur volledig open moet worden ge
houden”.
Op de Belgrado-conferentie, die volgens
de NAVO-landen tegen Kerstmis beëin
digd zou dienen te worden, moet volgens
Van der Stoel gestreefd worden naar uit
breiding van de zgn. vertrouwenwekkende
maatregelen. De Nederlandse bewinds
man denkt daarbij vooral aan afspraken
over troepenbewegingen. De slotverkla
ring van Helsinki bevat alleen afspraken
over de aankondiging van troepenma
noeuvres boven 25.000 man.
De NAVO-leiders aanvaarden de voor
stellen van president Carter om nauwer
samen te werken bij de produktie van
militair materieel. Bevestigd wordt dat
Het onderaardse labyrint is niet of nau
welijks voorzien van een afzuiginstallatie:
al gauw stond het gangenstelsel blauw van
de uitlaatgassen. Tijdens de vrij duistere
tocht van een half uur ging het in de auto’s
steeds meer stinken. Als de Chinezen op
een gegeven moment voor de Russen gaan
schuilen, laat ze dat asjeblieft niet per auto
doen. De oorlog moet dan niet te lang
duren
Na deze attractie van de Chinese BB
ging het per vliegtuig naar het veel zuide
lijker gelegen Sian. Een vrij onbeduidend
stipje in de Bosatlas, maar toch wel weer
goed voor 2,5 miljoen inwoners. Vanuit de
lucht ziet het gebied rond Sian er veel
aangenamer uit dan Binnen-Mongolië.
De akkers staan er groen bij, het
vliegveld ligt in een soort park. Vliegen in
China kun je in niets vergelijken met de
glamour-wereld van westerse luchtvaart
maatschappijen. De verhalen uit reisbe
schrijvingen dat je in zo’n Chinees
vliegtuig slechts een proletarische appel of
peer krijgt, klopte in ons geval niet. Het
werden vijgen, kersenbonbons en vruch
ten op zware siroop
In Sian wachtte meteen weer een mu
seum. De vracht indrukken die op het
prinselijk paar rust, wordt steeds zwaar
der. Dit keer ging het om opgravingen van
de 6000 jaar oude Pampo-commune. Bo
ven de plaats van de opgravingen is een
grote hal gebouwd, zodat Beatrix en Claus
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiim
WASHINGTON (Reuter/UPI) De
Zuidafrikaanse regering is akkoord ge
gaan met een bezoek van de Amerikaanse
ambassadeur bij de Verenigde Naties, An
drew Young, aan Zuid-Afrika, zij het dat
de datum van Youngs reis verlaat is. Dit is
gisteren in Washington bekendgemaakt
door een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken.
Oorspronkelijk zou Yöung op 19 en 20
mei Johannesburg aandoen, maar nu be
gint zijn bezoek op 21 mei, aldus het minis
terie.
prins Claus wat gewinkeld. Hier schijnt prins
In Peking hebben prinses Beatrix en
Claus het systeem van een Chinees telraampje door te hebben
