Bondsregering niet geloofwaardiger
door steeds wisselende prognoses
ra
On
If
W *-
„te
W'
1
1 4-
DUITSE OVERHEID GEBRUIKT VOORAL ECONOMIE ALS ARGUMENT
REGERINGSPARTIJEN WILLEN DENKPAUZE
Blokkering
door Hans Amesz
Bouwstop
Dubbele moraal
I
A
i
-w.
«te
F t
i
Kite
te*
:.W
ter V
bX
te
x WIR HATTEN
J ZUMINDEST
NOCH N1E
EINEN SO HOHEN
LEBENSSTANDARD
-
m
in
H
ie.
rs
dmi-
iken
leeft
met
irze-
i
„Hef is nog niet bewezen, dat radio-activiteit de omgeving beïnvloedt
Want dat laatste, het economische voor-
„Je moet ook de positieve kant zien: stroom via kernenergie maakt het land onafhankelijk van andere energiebronnen
Ie
'9
u
een
gens
pen
ratuur
zoekt
nende
e ver-
erant-
rgen
ilende
ange-
De Westduitse minister van onder
zoek en technologie Hans Matthöfer zei
onlangs: „Niemand beweert dat kern
centrales absoluut veilig zijn. Wij bewe
ren slechts: het risico dat we moeten
nemen omdat we kernenergie willen,
zodat we een gewenste economische
groei krijgen, is zo te beheersen, dat
het vergelijkbaar is met risico’s die wij
op andere gebieden van onze techni
sche beschaving nemen
Zo’n uitspraak is kenmerkend voor
de huidige discussie over kernenergie
in de Bondsrepubliek. Die discussie
wordt niet beheerst door wetenschap
pelijke analyses of getallen, maar door
vermoedens, verwachtingen, angsten,
ideologieën en belangen.
In feite betekent Matthöfers uitspraak:
het risico van kernenergie is maar één
factor van de algemene onzekerheid in
deze beschaving, en daardoor helemaal
niet iets bijzonders. Maar dan wordt er
toch iets versluierd, namelijk dat bijna alle
tot nu toe genomen risico’s principieel van
een andere soort zijn dan het risico van
kernenergie. Want deze gevaren kan men
althans in principe uit de weg gaan.
Een burger die het risico van het wonen in
een industriegebied niet wil nemen, kan
naar het platteland vertrekken. Een roker
kan zijn verslaving opgeven, en iemand
die autorijden te gevaarlijk vindt, kan met
de trein gaan of thuis blijven.
Hoe banaal deze voorbeelden ook mogen
schijnen, ze geven toch een principieel
verschil met het atoomgevaar aan, name
lijk: aan radioactief afval dat zich over de
hele wereld verspreidt en generaties lang
werkzaam is, kan niemand zich onttrek
ken. Dat gevaar is altijd aanwezig.
Er bestaat nog een ander aspect: met
welke maatstaven wil minister Matthöfer
„vergelijkbare beschavingsrisico’s meten?
Met het aantal mogelijke doden? Op die
manier zou men tot de conclusie kunnen
komen dat bijvoorbeeld een miljoen ver
keersdoden in enkele tientallen jaren niet
erger is dan een miljoen doden als gevolg
van een ernstig ongeluk met een kerncen
trale. En als men zo door redeneert, zou
ook het risico van een oorlog, die een
miljoen slachtoffers vergt, kunnen worden
goed gepraat door te wijzen op economi
sche voordelen.
heid, en aan de andere kant beweren dat er
geen kernenergie moet komen en dat de
Bondsrepubliek moet afzien van het ex
porteren van kerncentrales. Dat is geen
moraal, dat is een dubbele moraal”.
Bestaat er verband tussen kernenergie,
economische groei en werkgelegenheid?
Die vraag, die door de Westduitse regering
volmondig met ja wordt beantwoord,
wordt door vele anderen op zijn minst
gekenschetst als een te eenvoudige vraag
stelling. Het begrip economische groei
wordt door minister van economische za
ken Hans Friderichs (FDP) bijvoorbeeld
niet omschreven.
Elk instituut komt kennelijk, afhanke
lijk van tijd en vooronderstellingen, tot
andere voorspellingen. Dat is natuurlijk
niet zo verwonderlijk, maar de Westduitse
regering wordt er niet geloofwaardiger op
als zij almaar weer andere prognoses tot
uitgangspunt kiest.
Meer kernenergie willen of niet is, zo
lijkt het haast wel, een kwestie van geloof.
De bondsregering heeft in de afgelopen
twee jaar haar prognoses over de stroom-
behoefte uit kernenergie niet minder dan
vier keer veranderd. In 1975 werd die
behoefte begroot op 45.000 tot 50.000 mega
watt. In 1976 was het 35.000 megawatt
geworden. In maart 1977 slonk de behoefte
tot 30.000 en in april van dit jaar werden de
cijfers 15.000 tot 20.000 megawatt op tafel
gelegd.
meer winst geïncasseerd dan de werkne
mers aan lonen kregen uitbetaald. Niette
min is het aantal werklozen nauwelijks
gedaald en zijn er nu nog altijd meer dan
een miljoen mensen in de Bondsrepubliek
zonder werk.
Betekent deze ontwikkeling dat de te
genstanders van kernenergie, althans de
genen die nog willen nadenken en onder
zoeken, alvorens nieuwe reactoren te bou
wen, in West-Duitsland aan de winnende
hand zijn? Dat is buitengewoon moeilijk
vast te stellen. Tegenover dit „succes” voor
de atoom-sceptici staat bijvoorbeeld het
feit dat vorige week door de Bondskanse
lier en de minister-president van bijna alle
deelstaten werd besloten dat de deelstaten
vanaf nu in principe eerder dan vroeger
het geval was, toestemming kunnen geven
om met de bouw van een centrale te be
ginnen.
Afgelopen woensdag maakten de beide
coalitie-fracties in de Bondsdag bekend
dat over de ontwikkeling van zogenaamde
snelle-kweekreactoren in de Bondsrepu
bliek eerst uitvoerig moet worden gedis
cussieerd. Dit betekent dat minister Mat
thöfer geen nieuwe financiële verplichtin
gen mag aangaan met het oog op een
verdere ontwikkeling van de technologie
van de snelle-kweekreactor. De begroting
van de minister van onderzoek en techno
logie is voor 122 miljoen geblokkeerd. De
ze blokkering gaat niet op voor de al in
aanbouw zijnde snelle kweekreactor in
Kalkar bij de Nederlandse grens. Hiervoor
is in Matthöfers begroting over 1077 totaal
200 miljoen mark uitgetrokken.
De kritiek op de snelle-kweekreactor be
treft vooral het verhoogde veiligheidsrisi
co. Dit soort kernreactoren wordt name
lijk gekoeld met natrium, dat niet met
lucht in aanraking mag komen. Verder
bestaan er principiële bezwaren tegen het
feit dat een commercieel gebruik van de
snelle-kweekreactor gepaard gaat met een
zich uitbreidende „plutonium-economie”,
met alle gevaren die daaraan zijn verbon
den en waar met name de Amerkikaanse
president Jimmy Carter tegen heeft ge
waarschuwd.
van
laris
leur,
155
i een
2507-
het afzien van kernenergie voor het aantal
arbeidsplaatsen. Want de zoveel gehoorde
bewering, dat investeringen automatisch
tot meer arbeidsplaatsen leiden, is ook niet
zonder meer waar. In West-Duitsland heb
ben de ondernemers de laatste tijd veel
type-
fertes
n En-
•Safe
Wat moet groeien en wat niet?Friderichs
en zijn regering geven daar geen antwoord
op. Men denkt uitsluitend in percentages.
Maar het maakt natuurlijk wel uit of men
een groei van pakweg 4 procent denkt te
bereiken met een uitbreiding van de staal
industrie of met het geven van sport-,
muziek-en schilderonderricht aan kinde
ren. Voor de energiebehoefte een wezen
lijk onderscheid.
Als de Westduitse regering haar zin
krijgt, dan is het niet uitgesloten dat al in
de herfst met de bouw van nieuwe kern
centrales kan worden begonnen. Ongeveer
op hetzelfde tijdstip waarop de partijcon
gressen van sociaal-democraten en vrije
democraten pas definitief over de toekom
stige energiepolitiek een beslissing nemen.
mantel barst te groot vinden. Daarentegen
mag de centrale Grafenrheinfeld bij
Schweinfurt wèl worden gebouwd, omdat
de rechters uit Würzburg dat gevaar juist
miniem achten.
Op het energie congres van de SPD en
op een bijeenkomst van de centrale com
missie van de FDP is duidelijk geworden
dat belangrijke groepen in deze beide re
geringspartijen een „denkpauze” ten aan
zien van kernenergie willen. Het gaat hen
niet alleen om de omstreden vragen van
veiligheid en technologie van kernreacto
ren maar vooral ook om de vraag welke
groei dan wel precies door kernenergie
wordt gediend.
Dan bestaan er verschillende gerechte
lijke uitspraken over het bouwen van
kerncentrales. In Brokdorf heerst nog
steeds een bouwstop omdat de administra
tieve rechtbank in Sleeswijk van mening
was dat eerst het afvalprobleem moest
worden opgelost. In het Zuidduitse plaat
jes Wyhl mag voorlopig geen kerncentrale
worden gebouwd, omdat de administra
tieve rechters uit Freiburg het risico dat de
Risico van kernenergie
De voorzitter van de SPD in Baden-
Württemberg, Erhard Eppler, die tot de
critici van de bondsregering behoort,
merkte tijdens het energiecongres van de
sociaal-democraten op dat de regering
eerst een concept van werkloosheidsbe
strijding op tafel moet leggen, voordat
deel, wordt door de bondsregering ge- men kan gaan praten over de gevolgen van
bruikt als argument om kerncentrales te
bouwen. Zoals bondskanselier Helmut
Schmidt het op het energiecongres van de
sociaal-democratrische partij (SPD) uit
drukte: men kan niet aan de ene kant
zeggen: we willen volledige werkgelegen-
Duitse bladen zetten hun verhalen kracht bij met politieke tekeningen, zoals deze prenten van hei Deutsches Allgemeines
Sonntagsblatt, Süddeutsche Zeitung, Pardon en Der Spiegel (die de cartoon weer overnam van The Charlotte Observer).
Sicherhett beruhigt.
Kemkraft sorgt auch fiir Ihr Ewiges Licht
jeschaving
hoort bij onze
K
- W
-
-...
