Letty Kosterman:
r
r
r
a
I
pagina
werken aan
een betere
samenleving
Proberen te
door
Irene
Kosman
Evangelie links boek
Vertalen
Hans Wiegel
TV en eten
Ook andere partijen
Klaatu
|i!
l‘S
Zakt
II
e
igen-
uziek
Een gesprek met Letty Kosterman mondt al snel uit in een discussie over haar
gedrevenheid voor het socialistisch ideaal, want ook ver weg van microfoon of
camera houdt zij haar politieke keuze niet onder de korenmaat. Ze is er erg
bedrijvig mee. Zo doet zij in deze weken voor de verkiezingen mee aan de
verkiezingstournee van de PvdA, die op verschillende plaatsen in het land wordt
gehouden.
-
I
„Een grote groep bekende Nederlanders helpt bij de organisatie daarvan en
verstrekt informatie. Een soort happenings worden dat. Je komt er veel artiesten
tegen waarvan het publiek niet wist dat zij progressief stemmen. Voor hen kan het
meedoen aan deze propagandastunt een duikeling in populariteit betekenen, met
eventueel een financiële strop als gevolg. Dat zij desondanks meedoen en dat al
die mensen zoveel tijd opofferen voor de PvdA-zaak, dat vind ik iets geweldigs.”
X
verwijzingen naar de Klaatu-songs bij
elkaar had en stelde vast dat de groep
bestaat uit vier man: John Woloschuk
(ook bekend als L. M. Carpenter en
Chip Dale), Cary Draper, David Long
en Dino Tome. Het kwartet was niet
alleen niet de Beatles, het was ook
nagenoeg onbekend. Woloschuk en de
anderen bleken obscure studiomuzi-
kanten uit Toronto in Canada, waar
hun eersteling vorig jaar ook werd op
genomen.
9
Bezig zijn voor mensen
het
de
23-
En
Waarom werk je bij de VARA?
L^LLLLLCt
Pierre Kartner
V J
„Gasten voor Z.O. zoeken we
uit. Mensen vragen ons zelf in
zelf
ons
„Nou, ik zal veel tijd over hebben.
Daarop verheug ik me aan de ene
kant. Maar ik denk toch ook dat ik het
studeren zelf behoorlijk zal missen.
Regelmatig veel moeten lezen, bestu
deren en uitzoeken maakt, dat je gees
telijk actief blijft. Ik ben op mijn
vijfendertigste begonnen met die stu
die. En ik heb gemerkt dat het prima
werkt: pas beginnen met een studie
als je al wat ouder bent. Het ging mij
soepeler af dan de jongeren. Dat komt
denk ik doordat je meer belangstel
ling hebt voor hetgeen waarmee je
bezig bent. En je bent in staat de stof
beter te overzien. Dankzij meer le
venservaring en het feit dat je al wat
zekerder in het leven staat.”
Ben je van plan iets met je kennis
van Spaans te gaan doen, in of buiten
je werk?
Het gesprek zwenkt van het socia
lisme naar de emancipatie van de
vrouw en zo belanden we bij Letty’s
studie.
„Binnenkort, dit jaar nog, studeer
ik af. Dan heb ik mijn doktoraal
Spaans.”
Zit je in spanning, of je het zult
halen of niet?
Weet je al wat je gaat doen na je
studie?
„Na mijn afstuderen wil ik wel gaan
schrijven. Waarover? Letty, naden
kend: Wat ik tot nu toe heb geschre
ven ging altijd over mensen. Over wat
ze doen en waarom. Hoe ze denken.
En hoe dat komt? Dat zal dan ook wel
het thema van mijn boek kunnen wor
den, zou ik er inderdaad aan toeko
men er een te schrijven.”
„Ik zou me wel willen toeleggen op
vertalen. Er is veel goede en belangrij
ke literatuur uit Spaanstalige landen,
waarvoor hier een markt is, maar
waarvan veel te weinig in het Neder
lands wordt uitgegeven. Schrijven en
vertalen vind ik veel met elkaar te
maken hebben. Ik geloof, dat wil je
goed kunnen vertalen, je ook goed
moet kunnen schrijven. Als je een
boek onder handen hebt zou je naar
de streek toe moeten kunnen waar het
verhaal zich afspeelt, de omgeving
van herkomst van de schrijver bij
voorbeeld moeten leren kennen. Het
boek begint dan pas echt voor je te
leven, inhoud te krijgen, wat meteen
het vertaalwerk ook veel aantrekke
lijker maakt. Je moet sowieso kennis
nemen van de beweegredenen voor
het schrijven van een boek en eventu
ele bedoelingen ermee. Anders kun je
het boek niet eens vertalen. In mijn
werk kan ik eigenlijk vrijwel niets
beginnen met mijn studie. Daarom
heb ik ook sociologie gedaan als bij
vak. Dat sluit wèl goed aan bij de
journalistiek, wat toch uiteindelijk
mijn vak is.”
Terug naar haar radio- en tv-werk.
Met een vraag, die een kans voor open
doel is.
„Soms kun je door iets uitgebreid
toe te lichten misverstanden uit de
weg ruimen. Het gebeurt natuurlijk
ook wel eens dat je het alleen maar
erger maakt, maar dan heb je althans
je best gedaan contact tot stand te
brengen. Laatst zei ik in een program
ma: het evangelie is links, daar is niets
programma op te mogen treden. Of
derden dragen onderwerpen aan. Wij
leggen verder de contacten, stippelen
de loop van de uitzending uit en ver
diepen ons in het werk van de persoon
of groep die wij voor de microfoon
krijgen. We gaan nooit tevoren zo
iemand opzoeken. Alleen vlak voor de
uitzending nemen we even door waar
over we het ongeveer zullen hebben.
Verder hebben Herman en ik vol
doende ervaring om alle informatie
uit iemand te toveren die nodig is.” In
ZO behandelen we onderwerpen die
onze sympathie hebben. Zo lieten we
een elfjarige jongen minister Pronk
(Ontwikkelingssamenwerking) vertel
len over de actie „Poen voor Came-
roen”, die op zijn lagere school gaan
de was. Die jongen wist zo perfect uit
te leggen wat er in het ontwikkelings
land Cameroen aan de hand was, dat
Pronk ongeloofwaardig zou zijn ge
worden als minister, zou hij de nood
zaak van „Poen voor Cameroen” toen
nog hebben durven ontkennen. Hij
werd er vlot ingepraat voor twaalfen-
eenhalfduizend gulden.
„Het geestige is, dat Wiegel wel heel
verontwaardigd doet over het feit dat
de VARA links meer aan het woord
laat dan andere partijen, maar zelf is
hij boos op de AVRO omdat die de
VVD niet meer zendtijd biedt, dan de
andere partijen. Dat is natuurlijk
waanzin.
„En dan zegt zo’n Hans Wiegel: „De
VARA geeft veel te eenzijdige voor
lichting. Daar laten ze alleen maar
links aan het woord. Daardoor heb
ben de progressieven veel meer gele
genheid propaganda te maken dan de
andere partijen, in de verkiezings
strijd. Maar dat is toch niet verwon
derlijk? Iedereen weet toch dat wij
een socialistische omroep zijn. Dat
wij bericht geven vanuit een zeer be
paalde overtuiging.”
„Nou, dat weet ik niet. Maar ik wil
nergens anders mee bezig zijn. Je
moet in elk geval nooit ophouden er
over te praten, geloof ik.”
Heb je het idee dat het veel effect
heeft, wat jullie doen? In verband
met die betere samenleving?
oor
rer-
en-
en
<a-
Pierre Kartner (Vader Abraham) gaat
op verzoek van de AVRO 17 mei het
programma „Voor de vuist weg" van
Willem Duys presenteren, aangezien
deze dan in Japan zit. Samen met Ab
Visser krijgt Kartner een uur tv-zend-
tijd. Het wordt een heel Vader Abra-
ham-feest, aangezien het programma
alleen gevuld wordt met composities
van Kartner zelf, die worden vertolkt
door onder meer Malando, Louis van
Dijk, Ben Cramer en eventueel Joe
Dassin en Peter Alexander. Zelfs pro
beert men een Noorse zangeres een
liedje van Kartner in haar landstaal te
laten zingen en ook een Afrikaans duo
staat op het verlanglijstje. Kartner: „Ik
ben erg blij met dat programma. Ik ben
bezig vier nieuwe liedjes te schrijven,
die ik dan zelf wil zingen. Als het kan
besluit ik met „Sta even stil". Dat
nummer zal tegen die tijd wel net in de
top van de hitparade staan”. Een
AVRO-uurtje vol met Kartner-reclame
dus. Mooier kan het niet voor Vader
Abraham.
„Ik werk bij de VARA omdat ik
daar de kans heb te zeggen wat ik
belangrijk vind en daar ook aan
kan werken. Die kans neem ik
graag waar. En ik probeer dat zo
goed mogelijk te doen. Wat ik erg
prettig vind van werken bij de VA
RA is: we hebben geen schijt aan de
mensen. We gaan er van uit dat we
voor hen bezig zijn en nemen ieder
een dus volkomen serieus. Luiste
raars die reageren op „ZO” geven
wij ook allemaal antwoord. Dat
doen we telefonisch, als het om een
op- of aanmerking gaat. Of wan
neer iemand ergens iets naders over
wil weten. Herman Stok en ik ne
men altijd ieder een deel van de
„reacties op de reacties” voor onze
rekening, we verdelen de taken.”
Drie weken terug reikte Liesbeth
den Uyl in „ZO” de „Koperen Hand
druk” uit aan een groep Surinaamse
vrouwen in Nederland. De „Koperen
Handdruk” is de prijs die de „Rode
Vrouwen van de PvdA” elk jaar toe
kennen aan vrouwen, die zich naar
hun mening het meest hebben inge
spannen voor bewustmaking en bij
scholing. Deze Surinaamse vrouwen
helpen andere Surinaamse vrouwen
met minder opleiding dan zij, wegwijs
worden in de samenleving. Zij volks
dansen niet met ze, maar proberen er
samen met hen achter te komen in
welke positie zij hier zijn beland. Wel
ke mogelijkheden er zijn voor henzelf,
hun mannen en kinderen. Hoe zij die
mogelijkheden een beetje op kunnen
peppen. Zij geven ze daarnaast prak
tische informatie, zodat deze vrouwen
de Nederlandse rompslomp van alle
dag wat beter aankunnen. Kijk, zulk
soort initiatieven hebben ons hart, hè.
Daarop vestigen wij graag de aan
dacht van een grote groep mensen. In
de hoop dat die daar dan verder ook
weer iets mee kunnen, natuurlijk.”
baas van het Washingtonse radiosta
tion WWDC, is de Klaatu-Beatles-fabel
doorgeprikt. Het verhaal kwam in de
wereld toen Capitol Records de eerste
lp uitbracht van een nieuwe formatie,
Klaatu. De hoes gaf verder foto’s noch
namen en de Capitol-platenjongens ga
ven voor dat zij niet wisten wie erin de
groep zaten. Als een lopend vuurtje
begonnen de geruchten zich te ver
spreiden. Klaatu was het nieuwe pseu
doniem van de Beatles. De Liverpoolse
vier waren weer samen aan het opne
men, maar wilden nu wel eens zien of
hun muziek op de eigen merites zou
worden geaccepteerd zonder de oude
faam. Een andere lezing wilde dat het
hier ging om een oude, nooit uitge
brachte lp uit de „sgt. Pepper periode"
(omstreeks ’67). Weer een andere versie
wilde dat de Beatles de plaat „Klaatu”
samen met ander pop-giganten hadden
gemaakt. De verkoopcijfers schoten
omhoog. Frank Davies, de manager van
wat er achter „Klaatu” schuilging, ont
kende dat John, Paul, George en Ringo
iets met het album te maken hadden.
Hij ontkende eveneens dat de muzi
kanten bewust in het muzikale idioom
van de Beatles hadden gespeeld. Op
dat moment werd er echter al niet meer
naar Davies geluisterd. „Geen rook
zonder vuur” dachten een hoop fans en
het Klaatu-album verkocht als warme
Verder besteden we aandacht aan
de VOS-cursussen (Vrouwen Oriënte
ren zich op de Samenleving). En we
halen iemand als staatssecretaris
Schaefer voor de microfoon. Een heel
bijzonder iemand vind ik dat. Daar
komt bij dat zijn vrouw op de moeder-
MAVO zit. Ministers- en hoge-ambte-
narenvrouwen die VOS-cursussen lo
pen (of leiden), op de moeder-MAVO
zitten, en zelf politiek actief zijn, zoals
aan te doen. Daar belde (vanzelfspre
kend) iemand over op na de uitzen
ding. Die vroeg hoe ik daar nu toch in
’s hemelsnaam bij kwam. Toen heb ik
hem helemaal uit kunnen leggen dat
ik de bijbelse boodschap: „heb uw
naasten lief”, vertaal met „leef niet
ten koste van anderen” en dat dat
voor mij onder meer inhoudt: het
Westen heeft de plicht ontwikkelings
landen te helpen, de natuur niet te
vernielen enzovoort. En zo kwamen er
nog een paar zaken ter sprake. Na een
kwartier praten wist die man wat ik
bedoeld had met mijn uitspraak, ter
wijl hij eerst alleen maar geschrok
ken was van mijn „heiligschennis”.
Een op de drie Nederlanders eet
’s avonds om zes uur. Een op de vier
Nederlanders zit al om half zes aan
tafel. Slechts 17 percent eet om half
zeven. Omdat de eetpiek tussen half
zes en half zeven ligt, is het de bedoe
ling het komende winterseizoen het
programma voor de kleuters Sesam
straat zowel op zondag als op woens
dag om vijf voor half zeven uit te
zenden. Er is ook gedacht aan vijf uur,
maar Sesamstraat is bedoeld als een
programma dat door kleuters wordt
bekeken, zo mogelijk samen met hun
ouders. Voor het eten is moeder in de
keuken bezig en is vader vaak nog niet
thuis. Na het eten zijn de huishoudelij
ke bezigheden flexibeler. De afwas kan
(even) blijven staan. Er is rekening mee
gehouden dat de eetcurve bij de lagere
sociale milieus vroeger ligt dan bij de
hogere en dat Sesamstraat vooral be
doeld is voor kleuters uit dat soort
milieus.
„Nee, ik haal het. Ik werk rustig
naar elk tentamen en examen toe,
bereid me goed voor en dan moet het
wel gèk lopen wil het fout gaan. Ik
heb belangstelling voor de stof. Moti
vatie heet dat, om een modeterm te
gebruiken. Ik heb een hekel aan die
vakjargonachtige woorden. Ze zijn zo
leeg, zo, versluierend, ja, dat is het
juiste woord. Je treft dat soort kreten
vaak in advertenties aan. Zoals in die
waarin agogen, coördinatoren en
meer van dat spul gevraagd worden.
Ik ga wel eens na wat er precies staat.
Dan blijkt dat het ook gewóón gezegd
had kunnen worden.”
„Op die contacten naar aanleiding
van ons programma kunnen wij soms
de volgende keer voortborduren. We
hebben een enorm grote groep luiste
raars. En zeker niet allemaal uit eigen
huis. Er luisteren juist ook veel men
sen van andere partijen. Dat weten
we uit de luisteronderzoeken.
dankzij de reacties.”
Liesbeth den Uyl. Dat hebben we toch
nog nooit meegemaakt in een van de
vorige kabinetten? Dat is toch
uniek?”
Het gerucht als zouden de Beatles
weer bij elkaar zijn en in het geheim
platen maken onder de naam „Klaatu”
is even winstgevend als loos gebleken.
Dankzij Dwight Douglas, programma-
broodjes. Oplettende luisteraartjes
„analyseerden” de teksten en vonden
tal van „aanwijzingen” waaruit het
auteurschap van de Beatles zou blij
ken. Ook Douglas van WWDC-radio
was geboeid door het verschijnsel. Het
verschil met de anderen was, dat Doug
las de zaak natrok. In de Verenigde
Staten moet elke song, tenminste als je
er de baten van wilt innen, worden
geregistreerd door het ministerie van
Handel, met de echte namen van de
maker(s) erbij. Douglas groef net zo
lang in de leggers tot hij meer dan 50
|en,
sen
-----
Voor de VARA-tv presenteert Letty Kosterman sinds vorig jaan Koning Klant.
Elke zaterdagochtend is zij samen met Herman Stok te beluisteren in VARA’s ZO.
In de ruim zeventien jaar die zij nu bij de omroep werkt, waarvan het grootste deel
bij de VARA, heeft zij aan vele soorten programma’s meegewerkt. En wel als
tekstschrijfster, producente en presentatrice. Letty over zichzelf: „Veel mensen
vinden mij arrogant overkomen. Ik krijg aan de andere kant ook vaak het
compliment dat ik zo natuurlijk optreed. Ik weet niet zo goed wat ik aan moet met
die opmerkingen. Van nature ben ik gewoon erg zeker van mezelf. Vroeger op
school bijvoorbeeld, wist ik dat mijn opstellen goed waren. Die droeg ik dan ook
maar al te graag voor in de klas. Dat vond ik niets bijzonders. Ik heb nu eenmaal
veel vertrouwen in mezelf. Dat is zeer praktisch in dit vak. Toen ik ook begon, hè,
met televisie-werk - als gastvrouw in het programma Nieuwe Oogst, artiesten aan
het publiek voorstellen - ging me dat van het begin af aan eigenlijk al gemakkelijk
af. Ik had het gevoel dat ik het al jaren lang deed. Vond het alleen maar erg leuk
om te doen. Bij ons thuis hadden we geen televisie. Ik denk dat ik me ook
eenvoudig niet realiseerde dat ik bij zoveel miljoen mensen levensgroot over de
vloer kwam en wat dat zou kunnen inhouden.”
