WELKOM VOOR ARAFA T
Podgorni zou niet langer
als president fungeren
WEINIG HOOP OP SUCCESVOL
SLOT NOORD-ZUID-DIALOOG
EEG-commissie
wil meer geld
1
Dienstplicht
gemakkelijker
te weigeren
Vorster wil geen
druk op Rhodesië
Volkenmoord in Argentinië
aangeklaagd op tribunaal
In West-Duitsland:
DOOR REGERINGSGETROUWE TROEPEN EN CUBAANSE MILITAIREN
Protesten tegen benoeming vooral afkomstig van Likoed-partij
Troeven
Solidariteitskomitee dringt aan op isoleren junta
Druk uitoefenen
Grondstoffen
Ambassade Tsjaad
in Brussel bezet
Omstreden
Standpunten
3
19 7 7
ZATERDAG 28 MEI
BINNEN- EN BUITENLAND
it
el
jn
en
nk
len
leit
(Van onze redacteur in Israel, Jaap van Wesel)
JERUZALEM. De politieke come-back waar Mosje Dajan van
ml
lit
(door Fred Sanders)
DEN HAAG/PARIJS. Maandag, bijna een half jaar na de
oorspronkelijk geplande datum, beginnen vertegenwoordigers van 19
ontwikkelingslanden, zeven rijke landen en de Europese Gemeenschap blijven- verzetten tegen het krachtige, in-
aan de laatste ronde van de Noord-Zuiddialoog. Enkele dagen voordat
deze confrontatie plaatsvindt, is nog absoluut onduidelijk of de 27
delegaties er woensdag 1 juni, de laatste dag van de ministersconfe-
renn detie, in zullen zijn geslaagd een akkoord te bereiken over de
belangrijkste onderwerpen die in Parijs sinds april 1975 aan de orde
zijn.
Opstand in Angola onderdrukt
1
AGOSTINHO NETO
Politieke rol Dajan
lijkt nu uitgespeeld
Sinds zijn aftreden in het voorjaar van
1974 heeft Dajan met de gedachte ge
speeld over te stappen naar de Likoed en
steeds heeft hij die gedachte als politiek
niet opportuun verworpen.
MOSKOU (AFP). In Moskou heerste
gisteren de mening dat Nikolai Podgorni,
dinsdag beroofd van zijn zetel in het polit-
buro, zijn overgebleven functie als staats
hoofd niet meer uitoefent.
Het presidium van de Opperste Sovjet
heeft gisteren het ontwerp voor een
nieuwe grondwet goedgekeurd, aldus
radio-Moskou.
De tekst zal op 4 juni in alle bladen van
de Sovjet-Unie worden gepubliceerd.
Daaruit blijkt dat de betalingsverplich
tingen komend jaar met 23,8 percent zul
len stijgen. De EEG zal, aldus deze begro
ting, komend jaar aan de negen lidstaten
ruim 33 miljard gulden gaan kosten. De
Nederlandse rijksbegroting omvatte vorig
jaar ongeveer 2‘A maal dit bedrag.
Als alles gaat zoals voorzien is, zal de
EEG komend jaar haar feitelijke uitgaven
volledig uit „eigen inkomsten” betalen.
Ongeveer de helft van die eigen inkomsten
bestaat uit douanerechten en landbouw-
heffingen.
Op het partijcongres in februari had
Dajan al een vergeefse poging gedaan
steun te krijgen voor zijn standpunt' over
de westoever. De leiding van de Arbeiders-
In oktober van dit jaar zal de Opperste
Sovjet in een buitengewone zitting de defi
nitieve tekst goedkeuren, nadat het ont
werp op nationale schaal is besproken.
Gerustgesteld bleef Dajan in de partij,
deelde in het verlies bij de verkiezingen en
verklaarde in de verkiezingsnacht zelf dat
het helemaal niet zo ongezond is voor de
Arbeiderspartij om een paar jaar in de
oppositie te zitten.
Des te groter was de schok toen nauwe
lijks een week later dezelfde Dajan meen
de in het landsbelang een aanbod van
Begin om minister van Buitenlandse Za
ken te worden, niet te kunnen weigeren.
dichterbij gekomen.
Mede op hevig aandringen van Neder
land (in deze voor een keer gesteund door
Frankrijk) besloot de EEG-top in Rome,
op 27 maart, dat er „een gemeenschappe
lijk fonds zou moeten zijn”. Een zeer sub
tiele formulering, die de tegenstanders van
het fonds, met name de Britten en West-
duitsers, alle mogelijkheden liet zich te
MPLA en oud-minister van Binnenland
se Zaken en José van Dunen, de politieke
commissaris van het Angolese leger, gel
den reeds lang als de leiders van de
stroming. Beiden werden vorige week uit
het centrale comité van de MPLA gezet
na te zijn beschuldigd van het zaaien van
tweedracht en racisme.
Het Solidariteits Komitee wil doormid
del van deze actie druk uitoefenen op de
Europese en Latijns-Amerikaanse rege
ringen om de junta internationaal te iso
leren.
n
n
n
8
ie
n
BRUSSEL (ANP). De Europese Com
missie, het „dagelijks bestuur” van de
EEG, heeft gisteren in Brussel de Europe
se begroting voor 1978 gepresenteerd.
pen
>or-
jen
esi-
met
ier-
•ren
>an-
ten-
aar-
rui-
de
hili.
■an
'or-
on-
:ige
de
:ge-
lin-
cht
Pa-
wil,
R
hij
ver
dat
het
en-
:ijn
j de
hon
den,
rres-
is de
nen,
rstel
*eht-
n
k
n
te
n.
•n
!W
de
Ze
er
an
Ia
ën
en
de
45
tie
t op
sre-
ver-
DR.
irls-
ver-
aak-
a re
den
and
ilsti-
drie
•res-
le
v-
ar
n-
»n
T-
V,
e-
et
ig
In Angola wordt dit in verband ge
bracht met zwarte radicalen die staan
tegenover de pro-Russische vleugel van
de MPLA, waarvan de leiding wordt ove
rheerst door mulatten.
Nito Alves, de guerrillaleider van de
in Argentinië, zoals die naar voren kwam
uit de getuigenverklaringen op het tribu
naal „Aanklacht tegen de volkenmoord”,
dat gisteren in de Vrije Universiteit van
Amsterdam werd gehouden.
Dat hij binnen de Arbeiderspartij ooit
nog aan bod zou komen, leek niet waar
schijnlijk. Zijn vroegere vriend en knecht
Sjimon Peres nam na Dajans aftreden in
1974 maar al te graag de kans waar om zijn
vroegere meester terzijde te schuiven.
In Israel keren het opportunisme en de
hem aangewreven onbetrouwbaarheid
zich tegen hem. Dajan is omstreden, de
held van 1967 is de hoofdschuldige van de
oorlog in 1973, een superhavik, die lak
heeft aan alles en iedereen.
Zij vertelden dat Cubaanse soldaten
in pantserwagens de orde in het cen
trum van de stad hadden hersteld, weg
versperringen hadden opgeworpen en
de weinige burgers die zich op straat
gewaagd hadden, hadden gefouilleerd.
Daarom was men bereid om Dajan schrif
telijk te beloven dat over de westoever
geen beslissingen zouden worden geno
men voordat nieuwe verkiezingen zouden
worden gehouden, met als inzet al dan niet
opgeven van de westelijke Jordaanoever.
Met de stemmen van de CDU-CSU-op-
positie tegen besloot het parlement dat
jongens die dienst willen weigeren in het
vervolg niet meer allerlei argumenten hoe
ven aan te voeren om niet daadwerkelijk
te dienen. Volgens minister van Defensie
Georg Leber wordt door de nieuwe proce
dure de sterkte van de Bundeswehr niet
verzwakt.
De defensiewoordvoerder van de oppo
sitie, Manfred Wörner, was van mening
dat de nieuwe wet in feite betekent dat de
dienstplicht wordt afgeschaft. Hij gelooft
dat de verdedigingskracht van de Bonds
republiek door deze maatregel in gevaar
wordt gebracht en kondigde aan dat oppo
sitie alles zal doen om te verhinderen dat
de wet in praktijk treedt.
me landen volledig afhankelijk van de
onberekenbare stijgingen en dalingen van
de internationale grondstoffenmarkten,
worden, en dat ze dan ook nog niet hebben wat een geplande economische ontwikke-
aanvaard. De EEG, in Parijs vertegen- - - -
Ook hoopt het SKAN deze regeringen te
bewegen hun invloed aan te wenden om in
Argentinië volledige naleving van de
grondwet af te dwingen, in het bijzonder
artikel 23. Daarin staat dat „iedereen die
op grond van de staat van beleg door de
uitvoerende macht zonder proces en zon
der aanklacht gevangen wordt gehouden,
kan verkiezen het land te verlaten
Dit niet uit ideologische motieven, want
met zijn uitspraken dat Israel geen centi
meter van de westelijke Jordaanoever
moet opgeven, had hij ook binnen de Ar
beiderspartij bondgenoten, al stond hij
dan volgens eigen zeggen dichter bij de
Likoed dan bij de linkervleugel van de
Arbeiderspartij
Toen de verkiezingsdatum naderde, be
sloot Dajan zijn politieke troeven uit te
spelen: hij overwoog publiekelijk om
over te stappen naar de Likoed, omdat hij
principiële bezwaren had tegen de formu
le die de Arbeiderspartij hanteerde, te
weten territoriale concessies op alle fron
ten, ook op de westoever.
aanvaard. De EEG, in Parijs vertegen- hng ernstig bemoeilijkt. Daarom wordt
woordigd door de Britse minister van Bui- gedacht aan een afspraak dat in grond-
tenlandse Zaken David Owen en zijn on-
derminister Frank Judd, speelt met een
ternationaal beheerde fonds waar de arme
landen naar streven.
Naast de kwestie van het fonds spelen in
de grondstoffenpolitiek nog andere pro
blemen. Allereerst de wens van de arme
landen dat, ook.zonder fonds bij de vast
stelling van grondstoffenprijzen, maatre-
gelen worden getroffen om hun inkomsten
de bel te stabiliseren. Zoals bekend, zijn veel ar-
De spanningen in de MPLA zijn sinds
enige tijd opgelopen door uitdijende
campagnes van drie pro-Westerse guerri-
lagroeperingen tegen het marxistisch be
wind van Neto en de aanwezigheid van
de 18.000 Cubaanse soldaten die het
staande houden. De opstand van gisteren
was het eerste zichtbare teken dat de
situatie een explosief karakter heeft ge
kregen.
(Van onze redacteur in West-Duitsland)
BONN. De Westduitse Bondsdag
heeft een wet aangenomen die het moge
lijk maakt dat dienstplichtigen in de toe
komst nagenoeg kunnen kiezen of zij in
het leger willen dan wel vervangende
dienstplicht vervullen. In het eerste geval
duurt dat vijftien maanden, in het tweede
achttien.
De bijeenkomst was georganiseerd door
het Solidariteits Komitee Argentinië-Ne-
derland om de aandacht te vestigen op de
schending van de mensenrechten die in dit
Zuidamerikaanse land aan de gang is se
dert het Argentijnse leger op 24 maart 1976
de macht overnam van Isabel Peron.
Guevara noemde de Argentijnse junta
„de wreedste regering die Latijns Amerika
ooit heeft gekend”. „De juridische struc
tuur van dit ogenblik is een regelrechte
schending van de grondwet”, aldus Gueva
ra. „Iedere politieke activiteit is verboden
en wordt met gevangenisstraf beant
woord. Op deelname aan een staking staat
een gevangenisstraf van tien jaar. Tallo
zen worden door de junta zonder aan
klacht en zonder vorm van proces gevan
gen gezet. De volledige isolatie van die
gevangenschap (geen bezoek, geen post,
geen kranten) maakt het voor de junta
gemakkelijk hen geruisloos te doen ver
dwijnen. De 30.000 mensen die in de loop
van het afgelopen jaar spoorloos verdwe
nen, zijn hoogstwaarschijnlijk allen ver
moord door de junta”
LISSABON/JOHANNESBURG (UPU
DPA/AFP). Angolese getrouwe troe
pen, gesteund door Cubaanse militairen,
hebben gisteren de onderdrukking van
een militaire opstand in de gelederen
van de Angolese volksbevrijdingsbewe
ging MPLA voor zich opgeëist. Daar zijn
omvangrijke gevechten in de straten
van de hoofdstad Loeanda aan voorafge
gaan. Er zouden doden en gewonden zijn
gevallen.
„De situatie is weer normaal,” deelde
radio-Loeanda gisteravond mee. Het ra
diobericht maakte er melding van dat de
MPLA en de strijdkrachten zich volledig
achter president Agostinho Neto hadden
geplaatst. „Wij verzoeken de soldaten
terug te keren naar hun legerplaatsen en
de MPLA-strijders waakzaam te blijven
partij wilde niet dat Dajan voor de ver
kiezingen zou overstappen naar de Likoed.
Dat zou, ondanks het feit dat Dajan een
gedroomd heeft sinds hij drie jaar geleden van de troon van het confroversiële^figuur is^ stemmen kosten,
ministerie van Defensie werd gestoten, gaat waarschijnlijk toch niet
door. Het zijn niet de verontwaardigde reacties uit zijn eigen Arbeider
spartij, die Dajans politieke voortbestaan onzeker maken, maar juist
de heftige tegenstand die hij in het rechtse kamp ontmoet, zowel
binnen de Likoed als de niet minder rechtse Nationaal-Religieuze
Partij.
om alle oproerkraaiers de pas af te snij
den,” aldus de uitzending.
De opstand was in de nacht van don
derdag op vrijdag ontketend door solda
ten die de vrijlating eisten van twee lei
ders van de zwarte nationalistische vleu
gel van de MPLA. Beiden waren uit het
centrale comité van de MPLA gezet en
gedetineerd, nadat zij vorige week in het
openbaar kritiek hadden geoefend op de
groeiende Cubaanse en Russische in
vloed op alle niveaus van het landsbe
stuur.
Inwoners van Loeanda hadden verteld
dat in de omgeving van het presidentiële
paleis en het hoofdkwartier van het leger
de hele nacht flink was geschoten en dat
de gevechten zich hadden verspreid over
andere stadsdelen tegen het aanbreken
van de dag.
De opstandelingen hadden zich aan
vankelijk meester kunnen maken van de
radiozender en hadden öpgeroepen tot
een massale betoging van steun voor
„volksmacht”.
voordat van een „faillissement” van
betrokken land aan de orde is) aan
te trekken en hulpacties voor te stellen.
Een procedurevoorstel dus, waar de ar
me landen op zich geen cent wijzer van
De laatste officiële decreten die zijn op
gesteld door het presidium van de Opper
ste Sovjet dragen sinds 24 mei niet meer
Podgorni’s handtekening. De laatste hand
tekening van het staatshoofd verscheen op
24 mei in de Pravda en was gezet onder een
gelukwenstelegrpm aan president Tito van
Joego-Slavië, die 85 jaar werd. Op 24 mei
werd Podgorni uit het politburo verwij
derd. Gisteren bood een aantal nieuwe
diplomaten in Moskou hun geloofsbrieven
aan. Zij werden niet in ontvangst genomen
door president Podgorni, maar door een
vice-voorzitter van de Opperste Sovjet,
Sabir Niazbekov, tevens voorzitter van de
Opperste Sovjet van de republiek Kazak
stan. Waarnemers in Moskou hebben erop
gewezen dat zelfs toen Podgorni in maart
van dit jaar op bezoek was in Afrika, zijn
handtekening bleef staan onder intussen
verschenen decreten.
ld,
an
on
in
•si
nd
‘S<‘
i-a
lor*
Die onderwerpen zijn:
Het probleem van de steeds zwaardere
schuldenlast van een groot aantal ontwik
kelingslanden;
De grondstoffenpolitiek, het streven
van de arme landen door middel van een
gemeenschappelijk fonds buffervoorra
den aan te leggen van de belangrijkste
grondstoffen, zodat de prijzen die de arme
landen voor die grondstoffen ontvangen,
stabiel kunnen blijven;
Energievraagstukken, de wens van de
westerse landeri om betrokken te worden
bij de prijsvaststelling en het beheer van
de olievoorraden in de olie-exporterende
landen.
Inzake de schuldenkwestie hadden de
arme landen aanvankelijk geëist dat de
rijke landen (en ook - dat maakte het
probleem nog groter - banken en bedrijven
in de rijke landen) aan een aantal van de
meest getroffen ontwikkelingslanden
kwijtschelding van alle schulden zouden
verlenen. Dat voorstel is door de rijke
landen afgewezen. Tijdens de voorberei
dingen op ambtelijk niveau zijn de rijke
landen wel gekomen met een voorstel om
het Internationale Monetaire Fonds en de
Wereldbank bepaalde bevoegdheden te ge
ven om al in een vroeg stadium (dus ruim
En zo is er een grote paradox. Diegenen
in Israel die juist bij Begin op matiging
aandringen, binnen en buiten de Likoed,
verwerpen Dajan als een immorele keuze
van een onbetrouwbare havik, terwijl de
voorstanders van de harde lijn Dajan als
bondgenoot van een groot Israel toejui
chen.
Zondagavond zal de Likoed beslissen of
Dajan Buitenlandse Zaken krijgt. Waar
schijnlijk lijkt het niet meer, zeker niet nu
de liberale fractie binnen de Likoed op
Dajan een beroep heeft gedaan zijn kandi
datuur in te trekken. En als Dajan deze
keer faalt, dan moet gevreesd worden dat
zijn politieke loopbaan definitief is afgelo
pen. Dajan heeft zelf al gezegd er niet om
te zullen rouwen, als de keuze nu op
iemand anders valt.
eisten van de rijke landen dat ook de
andere, reeds genoemde onderwerpen,
waarop de Derde Wereld wat te vragen
had en de rijke landen iets te bieden, bij de
conferentie in Parijs zouden worden be
trokken. Vooruitgang op één terrein, bij
voorbeeld de energie, zou niet mogelijk
zijn zonder vooruitgang op de andere ter
reinen. Die binding heeft ertoe geleid dat
de vorderingen de afgelopen twee jaar
zeer gering waren en traag verliepen.
In de energiecommissie heeft de afgelo
pen twee jaar weinig anders plaatsgevon
den dan een intensieve en, volgens de
deelnemers, vaak hoogstaande uitwisse
ling van ideeën en analyses van de inter
nationale energiesituatie. Men heeft ei
kaars standpunten leren kennen, zoals het
standpunt van de olielanden dat de econo
mische inzinking, die in 1974 begon, hele
maal niet, zoals in het Westen wordt be
weerd, veroorzaakt was door de olieprijs
stijgingen.
Verder hebben de olieproducenten ge
probeerd het Westen ervan te overtuigen
dat, gezien de slinkende olievoorraden,
meer inspanning nodig is om alternatieve
energiebronnen te ontdekken.
Al met al zullen de resultaten van de
slotzitting van de Noord-Zuiddialoog, die
in december zes maanden werd uitgesteld
om de nieuwe Amerikaanse regering-Car-
ter de gelegenheid te geven zijn stempel te
drukken op de Amerikaanse inbreng in de
onderhandelingen, waarschijnlijk erg ma
ger zijn. Carter geldt weliswaar als een
voorstander van meer ontwikkelingssa
menwerking, maar zijn standpunten be
ginnen pas zeer geleidelijk door te werken
in het concrete Amerikaanse beleid op dit
gebied.
JOHANNESBURG (DPA). Premier
John Vorster van Zuid-Afrika weigert de
Rhodesische regering onder druk te zetten
om haar te dwingen tot onderhandelingen
over een zwart meerderheidsbewind. Hij
heeft dit gisteren in het parlement ver
klaard
Vorster, die Verslag uitbracht over zijn
besprekingen met de Amerikaanse vice-
president Walter Mondale, zei dat Zuid-
Afrika in geen geval Rhodesië zal boycot
ten of zijn grenzen met dat land zal sluiten.
Als aanklagers waten o.a. op het tribu
naal aanwezig dr. Enrique Erro, voormalig
minister van Handel van Uruguay, die
twee jaar in Argentinië gevangen heeft
gezeten, en dr. Roberto Guevara, een Ar
gentijns advocaat die zich inzet voor poli
tieke gevangenen. Guevara is tevens lid
van de Argentijnse commissie voor de
rechten van de mens, die door de militaire
junta is verboden. Vijf leden van deze
commissie zijn inmiddels spoorloos ver
dwenen.
Een rekensom leerde Dajan dat over
stappen naar de Likoed alleen zin zou
hebben als hij en zijn vrienden op die
manier de Likoed aan een parlementaire
meerderheid zouden kunnen helpen, die
hem de kans zou geven een centrale rol te
spelen in de politiek.
stoffenovereenkomsten wordt vastgelegd
dat bij prijsvaststellingen in het kader van
voorstel toch iets extra’s te doen, bijvoor- die overeenkomsten rekening wordt ge
heeld door een miljard dollar ter beschik- houden met de stijging van de prijzen van
king te stellen van het IDA, het VN-fonds goederen die die landen moeten kopen,
dat aan de armste landen leningen ver- r-
strekt op zeer „zachte” voorwaarden. 0161^16 DÊleiu
De energiepolitiek is, voor de westerse
landen, het belangrijkste onderwerp van
de Noord-Zuiddialoog. President Giscard
d’Estaing van Frankrijk, die het uiteinde
lijke initiatief nam tot de conferentie in
Parijs/wilde met de olielanden praten om
te voorkomen dat in de toekomst eenzijdi
ge maatregelen van de olielanden (boy-
BRUSSEL (AFP). Een twintigtal stu
denten en stagiaires uit Tsjaad in Brussel
hebben gistermorgen op vreedzame wijze
de ambassade van hun land in België
bezet. Zij protesteren hiermee tegen het
uitblijven van hun studiebeurzen van tus
sen de vijf- en zesduizend Belgische frank
per maand.
Ook protesteren de bezetters allen
leden van de „Tsjaadse algemene bond
van studenten en stagiaires in de Bene
lux” tegen de verdrievoudiging van de
prijzen in hun land sinds de staatsgreep
van 15 april 1975 tegen president Francois
Tombalbaye.
De Egyptische president Anwar Sadat (links) verwelkomt PLO-leider Jasser Arafat. In
Alexandrië zijn zij gisteren besprekingen begonnen.
AMSTERDAM (ANP). Vijf a zesdui
zend politieke gevangenen; 2500 mensen
vermoord, twintig a dertigduizend men
sen spoorloos verdwenen. Dat is de trieste
balans van ruim een jaar militair bewind
Het gemeenschappelijk fonds voor de
grondstoffenpolitiek, de belangrijkste
wens van een groot aantal ontwikkelings
landen, is sinds de vage, niet door ieder
een ondersteunde resolutie die daarover
eind mei 1976 op de UNCTAD-conferentie cots, brute prijsverhogingen) nog eens de
in Nairobi werd aangenomen, nog weinig internationale economie zouden ont
wrichten.
De olielanden, die toen in de groep van
77 (de arme landen in de Verenigde Naties)
en in de beweging van ongebonden landen
nauw samenwerkten met de arme landen,
