Vertrek dirigent André Kaart valt samen met verschijnen nieuwe beleidsnota
Paul Koning: open boek dat
9
Theaterschool speelt
sympathiek toneel
Deze vader
heeft zojuist een
spaarrekening
geopend.
zich spannend laat lezen
99
Fraaie speelboot voor
nieuwe Amro spaarders.
Red-y mades van Gabor Attalai bij Galerie Lóa
Het verhaal van de soldaat
13
19 7 7
JUNI
WOENSDAG
KUNST
9
i
Vergroeid
i
door Johan van Kempen
Gedaan
r». dkt Amro Bank.
o
o
o
o
o
•4.
I
lil
Goed nieuws voor nieuwe spaarders,
want als die tussen 9 mei en 10 juni bij
de Amro Bank een spaarrekening
openen, kunnen ze een fraaie
duurzaam uitgevoerde speelboot
aanschaffen voor maar f 17,50.
Goed voor een fantastisch stuk
vakantieplezier voor de kinderen
En eigenlijk geen geld. Zeker als
u bedenkt dat tijdens deze
periode elke nieuwe Amro
spaarder ook nog f 7,50 spaar
premie krijgt bijgeschreven.
Overigens is deze premie een
maand lang mei opvraagbaar
Ut minimum-inleg bedraagt 15.
-i aktic onder nemen \X ant het zou
Kunnen zjjndai uandersevenopde boot
moei wachten!
HAARLEM. Als er één musicus is die bij de amateuristische
muziekbeoefening in Haarlem steeds betrokken is geweest, is het de nu
50-jarige André Kaart, die voor zijn grote verdienste op dit gebied in
1973 ook de Jos de Klerk-prijs heeft gekregen. Een van zijn belangwek
kende en vérstrekkende activiteiten op dit gebied, was veertien jaar
geleden de oprichting van de stichting Jeugd en Muziek Haarlem, die in
samenwerking met Miep van Luin, Lieneke Broekens en Peter
Zwaanswijk als centrum van gemeenschappelijke, praktische mu
ziekbeoefening voor de jeugd van de grond kwam en waarbij vooral
het onder die stichting ressorterende Haarlems Jeugd Orkest een
enorm grote bloei bereikte.
«pi
I
Bgga&y,
II 111111
A
y-f
-l 4
I: -
HEEMSTEDE.,Het komt niet
zo vaak voor dat het werk van
Paul Koning uit Heemstede op
een
zien is. Gebeurt dat zoals nu het
geval is bij Atelier-galerie De
Bleeker, aan de Bleekersvaart-
weg 17a in Heemstede, dan is er
eigenlijk sprake van een kleine
openbaring. Konings werk dat de
laatste jaren bij mondjesmaat op
groeps-exposities te zien iS ge
weest, blijkt hier op een ruim op
gezette expositie sterk te kunnen
boeien en vooral ook te verrassen
door de kwaliteit en originaliteit.
Koning is voor de goede verstaan
der een open boek dat zich heel
spannend laat lezen, een schilder
die met niet al te particuliere sym
bolentaal een eigen sfeer schept
die tevens universeel is te ver
staan
bouwpastoor” nodig
Jeugd en Muziek heeft nieuwe
I
(Foto: Theaterschool)
CEES STRAUS
1 W
l
H
moeten geven aan de principes van de
nieuwe beleidsnota”.
„Er is een tijd van komen en van gaan”,
zo formuleert Kaart op opgewekte toon
„op een gegeven moment voel je dat je
taak volbracht is”.
André Kaart gaat dit seizoen, na al die
jaren trouwe dienst vanaf de oprichting en
onvermoeibaar enthousiaste inzet voor het
gezamenlijk muziekmaken van de leden
die de diverse ensembles die deze stichting
rijk was (waaronder ook het Haarlems
Barok Ensemble, Juniorenorkest, Blazer
sensemble) bevolkten, zijn werkzaamhe
den daaraan stoppen. Waarom verlaat hij
Jeugd en Muziek Haarlem?
Gedeelte van de reWJdy-0
Attalai bi] Ga tem- l,ou
Onlangs stelde het bestuur van Jeugd en
Muziek Haarlem een nieuwe beleidsnota
op, waarin de sociale functie van de stich
ting krachtig wordt onderstreept en waar
in de kwaliteit van het musiceren (ten
voordele van dat eerder genoemde aspect)
nadrukkelijk naar de achtergrond werd
geschoven. Staat Kaarts vertrek als diri
gent van het Haarlems Jeugd Orkest daar
mee in verband?
„Mijn vertrek valt samen met het ver
schijnen van de nieuwe beleidsnota, maar
is niet het gevolg ervan. Maar ik ben mede
door de nieuwe bestuurlijke standpunten
wel van mening dat, wat dat betreft, een
frisse wind geen kwaad kan. Er zal een
nieuwe „bouwpastoor” moeten komen die
op zijn manier, gemotiveerd uitvoering zal
Atelier-galerie De
Bleeker
(Tot en met zaterdag 4 juni, elke dag van
10-13 uur en van 14-17 uur).
„Ik geloof zeker dat het met het HJO-
oude-stijl, waarbij dus door selecteren van
Normale objecten worden door ze (met
een en dezelfde kleur) te beschilderen en te
Kaart is daarom bijzonder gelukkig met
het feit dat er een actie-comité „Afscheid
André Kaart” is opgericht, dat het moge
lijk heeft gemaakt om het HJO op 17
september aanstaande in de gemeentelijke
Haarlemse concertzaal nog eenmaal in ou-
„Ik hoop alleen dat alle verandering niet
al te zeer ten koste van de kwaliteit gaat.
AMSTERDAM. „Het ene geluk duldt
niet het andere naast zich; men heeft niet
het recht alles te bezitten". Deze regels
vormen de essentie van Het verhaal van de
soldaat (L,histoire du soldat), van de
Frans-Zwitserse auteur C. F. Ramuz. Zijn
vriend Igor Stravinsky schreef er muziek
bij en deze samenwerking leidde tot een
ongewoon muzikaal sprookje dat vervuld
is van romantische symboliek. Ramuz be
licht er het zuiver natuurlijke in de mens
De vier leerlingen van de Theaterschool Amsterdam in hun eindexamenopgave: Het
verhaal van de soldaat. V.l.n.r. Arend Bulder, Anette de Vries, Wiek Ederveen Janssen
en Barbara Duijfjes.
dingen kwamen voor dit „afscheidscon
cert met een knipoog” (zoals Kaart het
noemt) binnen.
„HJO-oude-stijl, ja, daar was ik natuur
lijk helemaal mee vergroeid. De tijden
veranderen en ik geloof dat ik met mijn
weggaan het bestuur de ruimte geef om
het nu voorgestane, veranderde beleid te
kunnen realiseren. Het zal allemaal heel
anders gaan lopen. Sam ten Velden, die
mij als dirigent opvolgt leidt nu al het
aanstaande „zomerconcert” en ik hoop
echt dat het hem lukt om de nieuwe idea
len te verwezenlijken. Het HJO is een stuk
levenswerk van me en ik mag toch wel
wensen dat het, in welke nieuwe stijl dan
ook, goed wordt voortgezet. Ik blijf alles
natuurlijk met belangstelling volgen en
hoop vooral dat het, zoals altijd in het
verleden, een „muzikale bijenkorf” zal
blijven".
Het geldt tegenwoordig in bepaalde krin
gen als een ouderwetse instelling; maar
kwaliteit is iets dat ik altijd, ook op mijn
muziekschool (André Kaart is directeur
van de Beverwijkse Muziekschool, JvK)
met overtuiging nastreef. Eruit halen wat
erin zit, dat is een muzikaal avontuur, dat
ik met hartstocht met de amateurs beoe
fen. „Fröbelen” kun je overal en altijd nog
wel”.
de luister te laten klinken. Er is een oproep
uitgegaan naar de oud-leden (van wie ve
len intussen een belangrijke plaats in onze
provinciale orkesten bekleden of als solist
naam hebben gemaakt), waarop enthou-
instrument) wordt hier een symbool van
erotiek dat staat voor de vrouw die als het
ware bespeeld moet worden. Niet zelden
benadrukt Koning de rondingen van het
instrument, geeft hij aan waar ze een bijna
anatomische functie hebben. De stappen
of fasen die hij in deze transformatie
maakt liggen zo dicht naast elkaar dat het
verhaal logisch gevolgd kan worden maar
dat er ook ruimte voor het zelf-interprete-
ren wordt gegeven.
Naast de gouaches, olieverven en colla
ges laat deze tentoonstelling ook een eer
bewijs in suiker-aquatinten èan Marc Cha
gall zien waarbij toch weer iets van Ko-
nings vroegere voorliefde voor religieuze
onderwerpen boven komt drijven. Deze
bladen hebben niet de souplesse en de
dynamische vormentaal van de gouaches
en olieverfschilderijen, maar ze vallen wel
op door de persoonlijke kleurstellingen.
In zijn expressionisme heeft Paul Ko
ning enige raakvlakken met de paarden-
schilder Willem Snitker. Dat is niet zo
verwonderlijk - Koning zal het trouwens
niet weerspreken - want ze staan op goede
voet met elkaar en bovendien heeft Ko
ning zijn atelier aangrenzend aan dat van
De Bleeker waar Snitker zijn werk en de
galerie drijft. Het zou aardig zijn als ze
eens tezamen een tentoonstelling zouden
krijgen waarbij overeenkomsten en (veel
in en getuigt met zijn verhaal van een
niet-materialistische, enigszins antropo
sofische levensvisie. Vier eindexamen
kandidaten van de studierichting Toneel
aan de Amsterdamse Theaterschool spe
len het sprookje momenteel als onderdeel
van hun afstuderen.
Paul Koning heeft nog altijd een grote
voorliefde voor muziekinstrumenten. Dat
is steeds zijn terugkerende thema, ook nu
hij zijn cyclus naar „Orfeus en Euridike”
heeft genoemd. Wie de mythe niet kent,
kan aan het werk van Koning toch een
groot genoegen beleven, want iff wat hij
schildert is nergens een echt-specialisti-
sche kennis te zien die dit soort schilde
rijen alleen voor een kleine kring van
ingewijden begrijpelijk maakt
In gouaches maakt Koning een lange
reeks van transformaties, de verandering
van een stoel met een vioolkist in een
vrouwelichaam waarbij een tweede instru-
Stilleven van Paul
Koning,
eenmans-tentoonstelling te geëxposeerd in
„Ik sta overigens helemaal achter de
strekking van de nieuwe beleidsnota, die
naast een functioneren in bredere lagen
van de jonge bevolking, ook een nauwere
samenwerking met de Haarlemse mu
ziekschool voorstaat. Zo’n internationaal siast is gereageerd. Al negentig aanmel-
gewaardeerd vlaggeschip als het HJO
tenslotte was, past in elk geval ook niet
meer in een stichting die dergelijke uit
gangspunten als nu hun neerslag heb
ben gevonden in de nieuwe beleidsnota
hanteert".
In het begin van de jaren zeventig en ook
wel later was Koning vertegenwoordigd in
de grote, vaak onoverzichtelijke tentoon
stellingen van de „Twintig in de Hallen” in
Haarlem. Dergelijke exposities zijn mees
tal een hutspot van allerlei stijlen, luid
ruchtig opgezet met een overdaad aan
allerlei nogal krampachtig gewrochte
stijltjes. De kijker raakt al snel de draad
kwijt bij deze hoeveelheid van „rijp en
groen” en wordt eigenlijk aan zijn (kunst
zinnige lot overgelaten. Het werk van
Paul Koning is van zo’n subtiele aard dat
het daar als het ware in verdrinkt.
Wie er de kwaliteiten van inziet wil bo
vendien een groter inzicht in zijn capacitei
ten krijgen, een verzoek dat nog maar
zelden gehonoreerd werd. Ook zijn recente
deelneming aan een groepsexpositie van
fijnschilders bij Heerkens-Thijssen bood
het bijna vertrouwde beeld: veel kwaliteit
maar te weinig om een sluitend oordeel
te kunnen uitspreken.
Mag Paul Koning als etser heel fijn wer
ken, zoals op het Houtplein overtuigend
was te zien, als schilder is zijn stijl de
laatste jaren heel anders geworden. Hij is
van het pad van het esoterisch-surrealisme
afgeslagen, in die zin dat hij de religie’ groter) de verschillen te zien waren,
heeft ingewisseld voor een veel algemene
re mythologische opvatting die het strikt
persoonlijk gebondene van zovele symbo
listen mist. Wat overbleef is een kleurig
expressionisme met een vaak verbazend
knap uitgewerkte vormentaal
stift op aangegeven wat volgens hem rood
geschilderd moest worden Zo zien we dat
W de goot boven café De Vijfhoek een rood
V kleurtje heef* en hetzelfde is gebeurd met
het Amsterdammertje en de stoep voor de
galerie alsmede een gedeelte van een vlak
ii een groen deui tegenovei het pand
HAARLEM. De jonge Galerie Lóa,
Lange Raamstraat 6 in Haarlem, zoekt het
voortdurend in avant garde kunst en loopt
zodoende over nauwelijks begaanbare pa
den. Het valt in Kees Visser, de eigenaar
van deze in een historisch pandje onderge
brachte galerie te prijzen dat hij blijft
doorgaan met zijn baanbrekend werk ook
al slaat dat niet altijd aan. Zijn huidige
exposant is de Hongaar Gabor Attalai, die
de ruimte als uitgangspunt voor zijn werk
kiest en daar in navolging van Marcel
Duchamp zogenoemde „ready-mades” in
aanbrengt Zij het dat Attalai daarin een
kleine wijziging maakt, en aldus „red-y
mades” maakt. De uitspraak blijft eender,
maar visueel wordt de aandacht gevestigd
op het woord rood Attalai schildert name
lijk alles wat hij uitkiest in de kleur rood
Vervolgens wordt de stempel met het
woord „red-y made” gehanteerd en krijgt
Woensdag 1 juni
Feestelijke opening in hartje Amsterdam.
15-17 uur Kindertheater in De Brakke
Grond, Frascati en De Engelenbak.
20 en 22 uur Openingsconcert in Waalse
Kerk met Capella Amsterdam,Nederlands
Kamerkoor en Die Musikalische Compagney
uit Berlijn met werken van Gabrieli
21-24 uur Toneel en muziek in De Brakke
Grond Krascati eh De Engelenbak met Wil-,
>eni Breüker Collectief, Theater Unie, Kings
Singers, FunhoüJe, Lucia Kerstens,. Chaim
Levand en Reinbert de Leeuw, Aansluitend
expositie „schilders in de Nes” bij Sotheby-
Mak van Waay, Nes.
Donderdag 2 juni
Toneel
Amsterdam Mickery (20.30 uur): „Vox Po-
puli, Vox Dei” van Ritsaert ten Cate. Tot en
met 22 juni elke dag behalve maandag.
Ballet
Amsterdam. Stadsschouwburg (20.15 uur):
„Beach” van Jennifer Muller and The Works.
Muziek
amsterdam. Concertgebouw (20.15 uur)
„II Complesso Barocco”, Handels opera Ad-
meto in concertuitvoering onder leiding van
Alan Curtis.
Sonesta-Koep*lzl(20 15 uur) „Peter Schat-
concert”overzicht van zijn werk met „Canto
General" en „Kind en kraai".
Den Haag. Diligentia (20.15 uur): Ensemble
M onder leiding van David Porcelijn met
Villa-Lobos, Ibert, Barber en Otto Ketting.
Utrecht. Stadsschouwburg, Blauwe Zaal
(20.30 uur): Gisela May met Oostduitse chan
sons.
het geheel in de meeste gevallen een volg
nummer
Omdat Attalai met in staat was vanuit
Boedapest naai Haarlem te komen heeft
hij een aantal interieur en exterieurfoto’s
var, Lóa er. de omliggende buurt toege i
stuui o gekregen en daai met inkt ol vilt
stift op aangegeven wat volgens hem rood
geschilderd moest worden Zo zien we dat
de goot boven café De Vijfhoek een rood
ment (een harp) eveneens in een figuur
verandert. De viool (of de vioolkist, de
vorm is een extra accentuering van het x signeren tot kunstwerk verheven, dat is de
gedachte die Duchamp al hanteerde. Atta
lai gaat hierin verder door dezelfde klein
te gebruiken om een ruimte extra te gaan
benadrukken door een eenvoudige lijn.
Wat Attalai in feite doet is het accentueren
van alledaagse objecten die zo gewoon zijn
geworden dat ze over het hoofd worden
gezien. Hij geeft ze vorm en volume, maar
niet op een nadrukkelijk-hepaalde wijze.
Met andere woorden, de getrokken lijn
kan net zo goed elders worden getrokken,
ze heeft geen enkele symbolische waarde.
Ook moet achter het gebruik van de kleur
rood niet meer worden gezocht dan het
toeval. Attalai geeft trouwens aan dat de
kleur geel hem net zo hef is.
(Komende donderdag, vrijdag en zater
dag van 14-18 uur).
Het verhaal is helder en eenvoudig ge
houden. Een soldaat is op weg naar huis.
Dan ontmoet hij in verschillende gedaan
ten de duivel. Alles raakt hij kwijt, maar
bovendien zijn viool (ziel). De soldaat geeft
de duivel zijn instrument in ruil voor een
boek waaruit alleen maar geld te lezen
valt, terwijl zijn viool wondermooie klan
ken het horen. Ramuz toont aan dat de
verleiding tot materialisme groot is en dat
er aan toegeven het einde van het hogere
geluk betekent.
Onder regie van Paul Vermeulen Wind-
sant komen de spelers tot een opmerkelijk
soepele vertoning van dit muzikale
sprookje. In een prentenboek-achtig decor
zijn de avonturen van de soldaat, zijn
ontmoetingen met de duivel en wat daar
mee samenhangt, zichtbaar als in een kleu
rige kijkdoos. Buiten die doos, even er
voor, treden de drie vertellers op die je van
tijd tot tijd ook weer binnen het avontuur
met de soldaat ziet opdoemen. Dat gaat
dan gepaard met een realistische vuurflits
als hel-symbool.
Het toneelbeeld is bepaald door Paul
Gallis, met wie Vermeulen Windsant al
verscheidene keren vruchtbaar samen
werkte. Ook hier weer blijkt een verfijnd,
maar direct gevoel voor de theatermaterie.
Er is niet getracht door buitenissigheden
tot ongewone moeilijk herkenbare effec
ten te komen Alles blijft zo natuurlijk
verlopen als we van sprookjes gewend
zijn, ook al leent het thema zich bij uitstek
voor een andere verwerking. Maar de re
gie heeft met deze aankomende toneelspe
lers misschien wel terecht voor een weg
zonder valkuilen gekozen.
Het aandeel van de acteurs bestaat voor
namelijk uit mime, dans en bijna geiïm-
proviseerd toneelspel De Theaterschool-
leerlingen (Arend Bulder, Barbara Duijf
jes, Wiek Ederveen Janssen en Annette de
Vries) wetten de broze sfeer van deze ge
lukssymbolen fraai te treffen. Zij worden
daarbij voortreffelijk gesteund door leer
lingen van het Sweelinck Conservatorium,
die in een zevenmans orkestje de moeilijke
muziek van Stravinsky de gewenste kleur
en diepte schenken. Toneelspelers en mu
zikanten vermijden pretentie en hoogdra
vendheid.Zij vullen elkaar met animo aan
en daardoor is een erg sympathieke voor
stelling tot stand gekomen Tot en met 12
juni nog te zien in Gebouw De Liefde tegen
een kleine vergoeding Reservering wordt
aanbevolen hel 020-246371).
KO VAN LEEUWEN
I
André Kaart: „Op een gegeven moment voel je dat je taak volbracht is.”
de leden een bepaald niveau werd nage-
streeft, nu gedaan is. In het kader van die
beleidsnota - ontstaat er dus een
HJO-meuwe-stijl; de indeling naar instru
mentaal vermogen van de leden zal meer
plaats maken voor een indeling naar leef
tijd en muzikale interesse”.
Binnen is- eert muurhoek rood eer. zijkant
-o de kastdeui de bovenkant van u<
Kachel o. eet- streep die vanal de zijmuin
n dt plafond balken uitkom! Te zien is
dan nog verder een aantal alledaagse voot
werpen die met rode verf zijn beschilderd
zuals een Kleienhangei een scheermesje
en een vogelveertje
