Zondagsschilders
Vondelpark
KERK WERD MOSKEE VOOR TURKEN
LEVEN EN DOOD
IN DE KOSMOS
Miss Black Holland heet nu Miss Cosmopoliet
EN
Amphilex 77
I
I
vi
rJ
Cinétol
H/ .^3
Sober
Kerken
I
I
I
12
-
13
19 7 7
DONDERDAG
2
JUNI
w
ONDER REDACTIE VAN INGE CRUL
Achtduizend Turkse arbeiders kent Amsterdam. Achtduizend mensen plus nog een x-aantal illegalen, die
hier wonen, werken en leven, maar tot voor kort geen plek hadden hun Islamitische godsdienst te
beoefenen. Sinds vorige week zondag is daar verandering in gekomen, in de Nederlands-Hervormde Kerk
in de Wijde Kapelsteeg achter het Rokin is nu een moskee gekomen. Die is speciaal bedoeld voor de Turken,
want de Marokkanen in de hoofdstad die even sterk in aantal zijn, waren altijd al iets beter uit met hun
gebedsruimte in een souterrain onder een katholiek verenigingsgebouw in de Pijp, al is dat ook niet ideaal.
De beste oplossing zou eigenlijk zijn een groot gebouw waar beide Mohammedaanse groeperingen
afzonderlijk van elkaar hun weliswaar identieke maar door taal en eigen rites toch op punten verschillende
geloof kunnen belijden.
I
ff A><
a
I
O 2
o
4:
AMPHilSC.«W-AMSTSRGAM t- K® t> AiM iS77
De Koran onder een Nederlands-Hervormd dak
Biddende Turken in hun Moskee
Danny Brown met acht van de tien aspirant missen
dat in 1925/26 werd gebouwd door archi-
tekt L. C. van der Vlugt als vergaderzaal
voor de Theosofische Vereniging, neemt
een belangrijke plaats in in de ontwikke
ling van de architektuur in de jaren ’20-
’40. Belangrijk genoeg blijkbaar om het
te beschermen, hoewel dit nog geen regel
is voor gebouwen van na 1850.
De heer Koppies is deze week afwezig
en kon dus geen reactie geven op dit
nieuws. Bij het hoofdbureau van de
Dat is althans de. mening van Huib de
Vet, voorzitter van de werkgroep van de
Stichting Welzijn Buitenlandse Arbeiders,
(SWBA) die zich voor de moskee heeft
ingezet. Er is, vertelt hij, onder de buiten
landse arbeiders een zeer sterke behoefte
aan een dergelijke ruimte. Een onderzoek
in 1975 heeft dat nog eens onderstreept.
Deze mensen vinden ver van huis in het
geloof een houvast, zijn soms nog roomser
dan de paus. „Hoewel ik vind dat het risico
van een zeker isolement hierin schuilt”,
meent Huib.
Vorig jaar maakte een subsidieregeling
van CRM een opening voor dergelijke ge
bedsplaatsen. De aantallen buitenlanders
in een stad vormden de basis voor een
subsidie. Zo kreeg Amsterdam zestig mille
van het rijk en tien van de gemeente. Niet
erg veel voor een grote stad, vindt Huib,
maar de bedoeling was dan ook primair
dat dit geld voor de huur bestemd zou zijn.
Het uitgangspunt van de subsidie vindt hij
wel redelijk: een soort start, met de bedoe
ling dat men het daarna zelf verder kan
rooien.
Ruimte zoeken bleek het grootste pro
bleem. „We stortten ons op leegkomende
grote gebouwen en kwamen zo al gauw bij
kerken terecht in de oude binnenstad. Ge
bouwen die dreigden te vervallen en best
sociaal/cultureel te gebruiken zijn”. Hoe
wel de raad van kerken zelf deelnam in de
werkgroep stuitte men op een zeer afwij
zende houding van de afzonderlijke kerk
besturen.' Misschien is afwijzend niet het
goede woord: men wilde wel maar moest
dan ook een behoorlijk rendement heb
ben. Kortom, een commercieel denken,
waarin men de marktwaarde van een mos
kee ging vergelijken met die van een su
permarkt. Immers, er zijn kerken die van
buiten dan nog wel monumentaal en
„kerks” zijn, maar van binnen supermarkt
of tentenshow.
Wat de PTT daarin nog een beetje aan
eigen imagebuilding doet is bijna mi
niem, maar leuk voor hen die door een
filatelist-familielid zijn meegesleept en
zich geen raad weten. Ze kunnen bijvoor
beeld naar de lopende band met oude
foto’s van tante pos vroeger kijken, of op
het Postplein zien hoe het een geposte
envelop vergaat.
In het openluchttheater in het Vondel
park, wordt deze zomer weer een serie
gratis voorstellingen gegeven. Zondag 29
mei is de spits afgebeten met een uitge
breid programma en diverse groepen, en
het zomerfestijn gaat door tot en met 28
augustus. Precieze programma’s komen
bij de ingangen van het park te hangen,
en kunnen trouwens ook bij het theater
verkregen worden. Voorlopig ziet het
schema er zo uit: woensdag om half drie
een kindervoorstelling, donderdagavond
om zeven uur jazz of folk, vrijdagavond
om negen uur traditioneel theater, dans,
muziek e.d. Zaterdagmiddag vanaf twee
uur diverse voorstellingen en concerten,
zaterdagavond om negen uur de tegen
hanger van het traditionele theater: het
experimentele. Dat we dan ook zondag
middag om twee uur weer ontmoeten,
mét een popconcert. De eerste drie we
ken van 1 tot en met 19 juni staan in het
teken pan het Festival of Fools.
British Day. Op vier juni is nog de „the
matische dag”. U kunt dagelijks in de Rai
terecht tussen tien en zes uur, op zondag
tussen tien en vier.
Het „ombouwen” van de kerk tot mos
kee was niet al te moeilijk. Juist een pro
testantse kerk leent zich hier zo goed toe
omdat hij sober is, zonder ornamenten.
Alleen de banken hoefden eruit, en een
tapijt erin om de zaal geschikt te maken.
De bedoeling is dat zich hier meer gaat
afspelen dan alleen de gebedsdiensten, het
moet typisch een plaats van samenkomst
worden voor de Turkse gelovigen. Huib:
„Ze hebben meer pretenties dan je eigen
lijk zou denken. Voor de islamieten is het
ook erg belangrijk dat hun geloof hier
vaste voet aan de grond krijgt. Trots wij
zen ze er bijvoorbeeld op dat een Neder
lander zich bekeerd heeft”.
Met de buurt had men geen moeite, de
binnenstad is in de eerste plaats erg inter
nationaal en bovendien is dit vooral een
buurt van winkels, niet van wonen. Huib:
„Ik denk dat een arbeidersbuurt moeilij-
ker zou zijn. We hebben bijvoorbeeld naar
de Posthoornkerk in de Haarlemmerbuurt
gekeken en dat stuitte wel op verzet van
het wijkcomité. Buitenlanders zijn toch al
nergens geliefd, dergelijke vormen van
verzet moeten ondergeschikt zijn bij het
maken van je keuze”. Met het nu bereikte
resultaat is hij erg blij: „Het is een echt
succesje, er is iets bereikt en je hoeft de
mensen niet alsmaar weer op sleeptouw te
houden. Dat geeft een stuk geloofwaardig
heid”
Wie het precieze programma wil weten
kan de Kosmos bellen, 020-267477. Voorde
komende dagen staat onder andere op het
programma een avond met pater Van Kils-
donk en Gregoriaanse muziek- van Scola
Cantorum (Amsterdamse studenten) en de
film Orfeu Negro.
De nieuwe RAI is nog tot en met zon
dag het domein van Tante Pos. Daar, op
de wereldpostzegeltentoonstelling Amp
el
h.
X
hilex 77 vinden filatelisten van heinde en
ver elkaar, in de immense hallen waar je
verdwaalt temidden van stands en rek
ken vol postzegels. Beleggers, verzame
laars van curiosa, liefhebbers, bewon
deraars, keurige heren, zonderlinge in
het stof vergrijsden, schooljongens met
hun vondsten treffen elkaar in dit para
dijs vöor de filatelist. De schrijfster dezes
kent deze woede niet, stond alleen wat
verbijsterd naar deze enorme verzame
ling te kijken, nooit geweten dat er zoveel
postzegels waren.
Koppies stuurde brieven naar B W
en naar Van Doorn met de suggestie:
plaats Cinétol op de Monumentenlijst
dan heeft het voor de Meuleman Stich
ting geen zin ons eruit te zetten. En zo
geschiedde: Cinétol werd als een gebouw
met „de trekken van de zgn. harde perio
de der Nieuwe Zakelijkheid, dat als zoda
nig tot de vroegste uitingen van deze stijl
behoort” op de lijst gezet. Het gebouw
Kunnen worden, er zijn altijd vrouwen die
zichzelf mooi vinden en dat willen laten
zien ook Schoonheid is een deel van het
totaal van onze maatschappij Weet je als
de vrouwenbeweging straks nog gelijk
krijgt in alles waar ze tegen is slaat de
balans door naai de andere kant
De meisjes die aan de Miss Cosmopoliet
verkiezinéen meedoen kunnen overigens
een reis naar Suriname of de Canarische
Eilanden winnen, een maand lang! Of, als
tweede en derde prijs, een reis van een
De acties die Cinétoldirecteur Kop
pies eind vorig jaar heeft ondernomen
om zijn bioscoop van de ondergang te
redden, hebben effect gekregen: Cinétol
is geplaatst op de aanvullende ontwerp-
lijst van beschermde monumenten
precies zoals Koppies zo graag had ge
wild. In december vertelden we op deze
pagina waarom: Cinétol lag al geruime
tijd in de clinch met de verhuurster, de
Meuleman Stichting, oftewel de Theoso
fische Vereniging Nederland. Die had
het gevoel dat het gebouw niet genoeg
opbracht en ondanks diverse aanbiedin
gen van Koppies tot verbouwing van het
pand, werd met ingang van vorig jaar
september de huur opgezegd. Op het
laatste moment kreeg men toch nog een
jaar respijt.
Het resultaat ziet u op de expositie
waar een selectie van schilderijen, aqua
rellen, tekeningen en boetseerwerk te
zien is, waar het plezier van het maken
van afstraalt. Het accent ligt bij de schil
derijen, waarbij landschappen, stadsge
zichten, stillevens en ook enkele portret
ten te zien zijn. De toegang is gratis, de
openingstijden zijn van tien tot vijf uur.
Het Amstelpark aan de Europaboule-
vard, bereikbaar met bus 8 en 23 van het
GVB en bus 29 van Centraal Nederland,
is op zich al een bezoek en een wandeling
waard, maar als u er dan toch bent loop
dan even binnen in het Glazen Huis. In
deze idyllisch in het lover gelegen ten
toonstellingsruimte is nog tot en met zon
dag 5 juni een expositie te zien van de
Amsterdamse Vereniging De Zondags
schilders. Deze al ruim veertig jaar be
staande vereniging heeft zich als doel
gesteld de beoefening van de beeldende
kunst te propageren, door allerlei stu
diebijeenkomsten, lezingen, etc. maar
vooral ook door de leden in de gelegen
heid te stellen zelf beeldende kunst te
beoefenen als vrije tijdsbesteding.
„Miss Black Holland, dat kan je niet
meer zeggen, die tijd is geweest van die
mode van „black is beautiful”. We zijn
wereldburgers weet je, we moeten elkaar
proberen te begrijpen”. Van die wereld
burgers interesseert het vrouwelijk deel
Danny Brown het meest. Drie keer heeft
hij de „Miss Black Holland”-verkiezingen
georganiseerd, nu is hij tot de conclusie
gekomen dat een „Miss Cosmopoliet” wel
licht beter in het huidige tijdsgewricht
past. Zodat hij meisjes wier afkomst door
heel de wereld ligt maar die in Nederland
wonen en die een huidstint hebben va
riërend van het donker gelijk ebbehout
tot het blanke van de leliën des velds,
uitnodigde hun schoonheden niet onder
de korenmaat te steken, maar op het plan
kier voor een kritisch publiek te gooien.
Veertien dames verzamelde hij zo, tien
bleven over na de voorverkiezingen. Zater
dag vier juni, om half tien exact is voor
hen Het Grote Moment daar: gekleed in
avondtoilet, vrije tijds- en badkleding zul
len zij flaneren en paraderen, in gebouw
De Hoeksteen (voorheen Marcanti) aan de
Jan van Galenstraat in Amsterdam. Alle
maal met één gedachte natuurlijk: de
mooiste zijn, opgemerkt, ontdekt en niet
langer onbekend.
Danny over het begin, vier jaar terug:
„Toen heb ik de Miss Black Hollandver-
kiezingen opgezet om de kloof tussen
blank en zwart te overbruggen. Een soort
tegenpool van blanke „missen” ja, het ging
me erom de Surinaamse vrouw de gele
genheid te geven zich op deze manier ook
waar te maken in de maatschappij De
donkere schoonheden moeten meer op de
voorgrond treden, ze blijven te veel op de
achtergrond”. Blanke schoonheden heeft
hij nu dus ook toegelaten, al is hun aandeel
duidelijk beperkt in het geheel.
Rassengelijkheid, prachtig, maar enige
ongelijkheid der sexen is er hiermee nog
week naar Parijs of Engeland Geëmanci
peerd of niet dat klinkt met zo gek, als je
daar een kans van eén op tien op hebt
Danny’s grote probleem is nog wel het
geld, vertrouwt hij me toe sponsors zijn
dun gezaaid en als ze met te vinden zijn
moet alles uit eigen zak betaald worden
Wie interesse heeft in de bezichtiging
van deze missen voor j 20, 17,50 of 15
mag hij (zij?) er zaterdag bij zijn En let
wel er is bal na. met diverse zangers,
musici en souldansers
Zoals dat ook hoort zijn er speciaal
voor de tentoonstelling bijzondere zegels
uitgegeven en eerstedagenveloppen,
waarvan we er hier één afdrukken. Er
zijn ook enveloppen van de verschillende
dagen die gehouden zijn zoals de dag van
de luchtpost, van het poststuk, van de
jeugd, van de Verenigde Naties, en de
„Het leven is het be
gin van de dood. Het
leven is -er terwille
van de dood. De dood
is zowel de beëindi
ging als het begin, de
scheiding zowel als de
hechtere band”.
Woorden van de Duit
se dichter Novalis, ge
schreven aan het eind
van de achttiende
eeuw. Ze worden geci
teerd in een brochure
van meditatiecen
trum De Kosmos op
de Prins Hendrikkade
waar leven en dood de
belangrijkste thema’s
zijn van een program-
mareeks die nu al
weer sinds twaalf mei
loopt en nog doorgaat
tot 17 juni.
De dood is door ons
geïsoleerd, wegge
drukt, verdrongen, er
is geen ruimte meer
voor een levensinstel
ling waarbinnen le
ven en dood op een evenwichtige manier
naast elkaar bestaan, zegt De Kosmos.
Daarom deze weken in het teken van dit
thema: „Omdat wij vinden dat de manier
waarop je de doodsgedachte beleeft van
wezenlijk belang is voor de manier waarop
je het leven beleeft”
De dood is natuurlijk een onuitputtelijk
onderwerp, en het wordt in de Kosmos in
lezingen, films, meditatie en gesprekken
behoorlijk uitgediept. Een scala van on
derwerpen passeerde al de revue en veel
komt ook nog de komende dagen ter spra
ke. De dood in zijn puur lichamelijke as-
Theosofische Vereniging in Utrecht
bleek men niet bereid tot een telefoni
sche reactie.
pecten, zoals doodgaan, euthanasie,
moord, abortus. Maar vooral ook de dood
als een stukje leven, dóórleven, de filoso-
fiën daarachter, helderziendheid, spiritis
me, godsdienst. En: dood en leven in kunst,
cultuur, historie, litteratuur.
wel Emancipatie is althans niet het woord
dat regelmatig in dit geheel voorkomt.
Danny zucht en haalt vermoeid de schou
ders op. Hij hoort de kritiek niet voor de
eerste keer. De vrouwenbeweging klopte
ook al aan vorig jaar, vertelt hij „Ik zeg
dan altijd maar, hoe staat de geëmanci
peerde vrouw tegenover de body buil
ding. Kijk, waar het om gaat dat is als
iemand zoiets wil doen dan moet hij of zij
dat zelf weten. Ik geloof echt niet dat
missverkiezingen uit de wereld geholpen
Uiteindelijk kwam de werkgroep tot
overeenstemming met de Nederlands Her
vormde Kerk in de Wijde Kapelsteeg waar
men al eerder tijdens de Rammadan (Mo
hammedaanse gebedsmaand) onderdak
had gevonden. Het huurcontract loopt tot
eind 1977, en, aldus Huib: volgend jaar zal
er echt geld bij moeten. Alle kosten buiten
de huur worden nu door de gelovigen zelf
opgebracht, ze hebben de moskee ook in
eigen beheer en onder hun eigen verant
woordelijkheid. De werkgroep van de
SWBA was alleen overlegforum en start
punt, bovendien werd een ad-hoc-stichting
opgericht in verband met de huurkwestie.
g Ast sll&JfesSA
o
o o
