Zalm
in
Ierland
vissen
Patricia gelijk
een zeemeermin
door Jan van Beek
9
Vllegen
Geen record
Lange reis
O
Dood in zoet water
I
r'
ters
ten
1.
tot
ec-
V
rectie
rtaar-
(ge
ring
Het leek alsof de man met het manke rechterbeen een derde oog had. In de
brede, gebreide rand van zijn gerafelde wollen muts droeg hij midden op zijn
voorhoofd een geëmailleerde speld met een soort wapen erop, dat uit de verte op
een oog leek. „Third-eye-man”. „Soms zet ik hem zo op en hij trok de ogende
speld over zijn linkeroog, „dan heb ik er maar één”. Hij probeerde daarbij luguber
te kijken, maar dat lukte niet helemaal want hij had een te aardig gezicht. De
omstanders in de „Fishermen’s Bar” lachtten uitbundig. Het donkerbruine bier, dat
Good voor je is. als je de heer Guinness wilt geloven, vloeide rijkelijk, met halve
liters tegelijk.
iO-
are
9
eis
en
Hct-
ze-
an
;en
„Vertel nog eens, Richie, hoe je haar gevangen hebt’De aangesprokene
richtte zijn drie ogen op een groot stuk plastic dat op de grond van de bar lag. „Ik
noem haar Patricia”, zei hij glimlachend, zich ervan bewust dat hij de held van de
dag was. Zijn trots was terecht en het voorwerp van aller bewondering op het vuile
plastic was een zeemeermin gelijk, een zalm van veertien pond.
---
4
sw
A
s
v
foto ui,t boek „Sportvissen" (alles over het beste viswater in Europa)
Dagvangst gaat
e
op hotel-schaal
e
„Ik heb met Patricia wel het record van
'A
e
e
„Jullie waren nog geen tien minuten van
het meer af”, vertelde Richie, „of de zalm
werd dól. Ze sprongen links en rechts van
mijn boot omhoog. Ineens wist ik dat ik
ging vangen. Maandenlang was het mis
geweest, alleen wat kleine forel-zo nu en
dan. Geen toerist die bij mij in de boot
stapte ving iets. Ik begon erover te denken
boot en hengels te verkopen”.
„En ineens ligt daar Patricia, de twee
honderdste zalm door de vissers van het
Ierse dorp Waterville gevangen op het
Lough Currane sedert de opening van het
seizoen op 19 januari”. De plaatselijke
rokerij betaalt acht gulden per pond
schoon, een kleine tachtig gulden voor
Richie na maanden zwalken op het meer.
De rokerij zal er honderdvijftig gulden
voor terug vangen.
De bergen rond het meer waren al die
dagen ervoor gehuld geweest in dikke,
grauwe wolkenslierten, waaruit de regen
op het meer neergutste. De wind joeg de
korte golven hoog op en zelfs bij geringe
vaart ranselde het buiswater de boot.
Goed visweer. De vangst, die ejke avond in
de gang van het hotel „Butler Arms” op
grote schalen werd uitgestald, werd steeds
groter. Behalve voor Richie.en de mannen
die zijn boot hadden gehuurd. De laatste
dag wilden zij zelfs niet meer met hem mee
en waren op zee achter de heilbot en de
makreel aan gegaan. Wij hadden na drie
uur de zon verkozen rond de zwartgebla
kerde kokende ketels voor de thee op een
groot vuur en de picknickmanden gevuld
met gepocheerde zalm, de vangst van de
vorige dag.
de laatste tijd”, probeerde Richie om zijn
vangst nog belangrijker te maken dan de
vele rondjes Guinness al hadden bewegen.
De hoon van de hele Fishermen’s Bar
werd zijn loon. Records zijn in de zalmvis
serij in Ierland nauwelijks meer te maken.
In 1874 werd de grootste zalm gevangen,
57 lbs, ofwel meer dan vijftig pond. Mister
Maher was de man die dit monster aan de
haak kreeg. Poor Richie, Third-eye-man.
Als We inmiddels op whisky zijn overge
gaan, „Black Bush”, het enige goede dat
volgens de vissers van Waterville uit het
opstandige Noord-Ierland komt, conclude
ren wij dat Richie zich niet hoeft te scha
men. Zijn Patricia komt met veertien pond
goed voor de dag. De voorjaars-zalm is
meestal niet zwaarder dan een pond of
tien, elf. Vijftig-ponders als die van mr
Maher een eeuw geleden, worden niet
meer gezien. Dus nog maar een Black
Bush voor Richie, die inmiddels zijn laar-
Tot hun groot genoegen hebben de Ame
rikanen van Ierse afkomst, die al een week
lang hun oorsprong aan het belijden zijn,
er ook een gevangen. „I am second genera
tion American” zegt de trotse visser met
een glas levenloos bier in de hand. Maar
hij heeft een eerste generatie zalm. Een
jonkie volgens Richie.
De bar in het hotel is niet voor de „Guil-
lies” als Richie, maar uitsluitend voor de
geëerde gasten en hunne dames, een oud
modisch gezelschap. Guillies zijn vissers
die zich met boot en al verhuren aan de
toeristen. Het meer is hun domein, niet de
hotelbar. Een rangorde waar wij op moe
ten letten, want het mensdom blijft prijs
stellen op gradaties, ook al ligt ér in de
hotelgang op de fraaie witte schalen geen
enkele vis groter dan „Patricia” van de
onfortuinlijke Guillie met de naam Richie
en een geëmailleerd derde oog.
„Ik heb erover nagedacht”, zegt Richie
met een stem die veel Guinness en Black
Bush verraadt. „Ik heb gevaren met drie
hengels. Aan de middelste had ik dertig
yards met een gele lepel van 18 gram. Aan
de rechtse heb ik 45 yards lijn losgelaten
met een lepel van hetzelfde gewicht, alleen
de kleur was anders: groen en geel. Aan de
derde hengel had ik ook dertig yards met
een blanke lepel. Ik heb Patricia met de
geel-groene en vijfenveertig yard gevan
gen. Ik geloof nu dat ik met langere lijnen
moet varen”.
De vraag of Richie gelijk kon hebben,
was een nieuw punt van discussie. Jim, die
al van zijn zesde jaar af het Lough Curra
ne beviste, wist dat zijn vader erg gekant
was tegen de komst van de Honda’s en de
Yamaha’s, die de vis maar af schrikten.
Voor zijn vader waren de roeiriemen, mits
zorgvuldig gehanteerd, het enige waar de
zalm niet bang van werd.
„"En de vliegen dan, Brian. De zalm hapt
wel heel bewust naar de vliegen, die kun
stig gemaakte imitaties van insecten die
bij verschillende weersomstandigheden
op het water neerdalen”.
„Dat zijn snoepjes voor de zalm, die hij
niet graag laat gaan”, doceert Brian. „De
zalm jaagt niet als hij in zoet water bron
stig is, maar hij snoept wel. De man die een
vrouw wil versieren, pakt wel een toastje
met kaviaar, maar gaat geen hele kip zit
ten verorberen”.
„Maar waarom hapt hij bij slecht weer
dan wel in een groen-gele lepel, omdat wij
de gewichtsloze vliegen - kunstig met vo
gelveertjes versierde vishaken - niet zwe
vend over het water kunnen laten gaan?”
Geen moeilijke vraag voor visfilosoof Bri
an. „Hoe wilder het water, hoe gymakkelij-
ker de zalm geïrriteerd raakt. Op zee is hij
wild water gewend, dan komt zijn jachtin
stinct boven. Alsjiet water rustiger is, dan
strijken de vliegen erop neer en snoept de
zalm graag”.
Bevredigend antwoord. Het diner staat
klaar; de gevangen bruine forellen van
gisteren. Daar moet droge witte wijn bij,
eén nieuw probleem dat de aandacht van
de vissende meute vraagt. En het hotel eist,
Wie in Ierland op de zalm en de bruine
forel wil gaan vissen en zijn eigen auto
mee wil nemen om zoveel mogelijk van het
eiland te kunnen zien, is aangewezen op
^een van de vele bootverbindingen, recht
streeks vanuit Frankrijk (Le Havre of
Rosscoff) of via Engeland (Liverpool, Ho
lyhead en Fishguard.)
cteur
daal
0392
Een nieuw rondje Guinness ging rond;
vissen maakt dorstig. „Waarom zijn jullie
zo vroeg weggegaan? Het was pas drie uur
en als de zalm bijt, is het meestal juist een
uurtje later”. We bleven Richie het ant
woord schuldig, we waren een beetje moe.
Na dagenlang zwerven op het meer Lough
Currane was het plotseling prachtig weer
geworden en wij hadden op een van de
eilanden de luie rug in de zon verkoken
boven het jagen op de zalm, dat ons al drie
exemplaren van ruim tien pond per stuk
had opgeleverd.
„black tie”, douchen, laarzen uit en het
nette pak aan.
g
Volgens Brian was dat onzin. De zalm
leeft, volgens hem, dieper dan de buiten
boordmotoren steken. De schaduw van de
boot maakt de vis nieuwsgierig. Jaagt hij
niet in zoetwater, hij is toch nieuwsgierig
en komt op de schaduw af. Dit doende ziet
hij de lepel en raakt daardoor geïrriteerd.
Instinctmatig hapt hij naar de lepel, niet
op zoek naar prooi, maar omdat hij geër
gerd is.
Zo niet in Ierland. „Hier trekken zij niet
zover landinwaarts. Meestal vinden zij de
weg terug naar zee. En als zij daar niet
gevangen worden of ten prooi vallen aan
grotere roofvissen, keren zij tot driemaal
terug in de Ierse rivieren en meren. In zoet
water zijn zij het moeilijkst te vangen.
Daar jagen zij niet, zij komen er van open
zee volgevreten aan, alleen maar om zich
voort te planten. Halen zij het, dan gaan ze
terug naar zee om weer op jacht te gaan.
Zich vol vretende torpedo’s zijn het daar.
Ze zwemmen in zout water als razenden;
hoe sneller zij gaan, hoe meer prooi”.
Om de vangst van de dag te eren, gaan
we - glas Black Bush in de hand - in
optocht naar het hotel Butler Arms om
„Patricia” bij te zetten op een grote witte
schaal bij de overige vangst van de hotel
gasten in de lange gang. Het is weer raak
geweest. De Franse parachutistenkapi
tein, te herkennen aan zijn parapak waar
mee hij er elke morgen op uittrekt, heeft er
alweer een gevangen. Tien pond en acht
ons ditmaal, groter dan de vissen die hij de
laatste vief dagen in de gang heeft tentoon
gesteld. Hij is kennelijk niet om drie uur
op zijn luie rug in de zon gegaan, zoals wij.
zen is gaan verwisselen voor schoenen en
dus niet meer mank loopt rond het plastic
met de dode Patricia. Laarzen zijn niet te
koop met een dikke zool voor een mank
rechterbeen. Die kun je wel onder een
rechterschoen laten maken.
„Zalm kan alleen maar kuitschieten in
zoet water. De zilte zee is zijn jachtterrein.
De frisse meren en rivieren zijn de bruids
suite. De eerste keer wordt de zalm ge
slachtsrijp nadat hij een paar jaar op zee
heeft gezworven. Hij meet dan een pond of
acht. Haalt hij daarna het zoute water
weer, dan keert hij, een pond of tien,
twaalf zwaar, na weer drie jaar terug naar
de eerste plek. Overleeft hij de voortplan
ting een tweede maal, dan kan hij weer
drie jaar later als een 25-ponder terugko
men. Een vierde maal haalt hij vrijwel
nooit. De zalm heeft een grote tand, die
naar binnen groeit. Na vele jaren is die
tand zo groot dat hij door zijn schedel is
gegroeid. Eenmaal boven op zijn kop,
groeit die tand krom, zodat de vis zijn bek
niet meer open kan krijgen. Hij probeert
dan nog wel het zoete water te bereiken om
er een trieste dood te sterven”.
Een groot probleem'. Wat is hpt effect
van de buitenboordmotor op de zalm. Is
dat effect voorbij op dertig yards afstand
of pas op vijf en veertig. Of meer nog.
Richie had pas gevangen nadat alle andere
boten van het meer af waren. Hij was de
enige, kleine gedrongen figuur ineen grijs
geschilderde- boot
Dat zalmen sterven na het kuitschieten
in zoet water is voor de Ieren een fabel.
Dat gebeurt wel in Canada en Noorwegen,
waar de vissen te ver stroomopwaarts het
Ignd intrekken. Daar zijn zij na het kuit
schieten zo verzwakt dat zij de zee niet
meer kunnen halen. De dood volgt in het
zoete water waarin zij hun nageslacht heb
ben gedeponeerd.
Brian, die dagenlang in de boot van
Richie heeft gezeten en dus niet gevangen
heeft, ontpopt zich als de grote expert, de
theoreticus met lege handen. „Het wonder
lijke is dat de zalm steeds naar precies
dezelfde plek in zoet water terugkeert als
waar de eerste maal zijn bruidsbed heeft
gestaan. De geleerden zijn het er niet over
eens of dat dezelfde plaats is waar hij
geboren is”.
Vanuit Nederland gaat dat eigenlijk al
leen via Engeland en dat betekent in alle
gevallen een stuk links-rijden over ds Brit
se wegen over afstanden die variëren van
acht en een half tot drie uur.
Wij hebben de kortste rijroute genomen;
de boot vanuit Europoort naar Huil, de
weg van Huil naar Liverpool (drie uur
rijden over goede autowegen) en de boot
van Liverpool naar Dublin. Vertrek ’s
avonds om zeven uur uit Europoort, aan
komst vier en twintig uur later in Dublin;
met een beetje geluk dan altijd, want voor
de rit van Huil naar Liverpool is er dan
krap vier uur tijd. Oponthoud door een
gekantelde kraanwagen bij Manchestei'
deed ons bijna de boot in Liverpool
missen.
De reiskosten komen voor beide boten
die men in één keer bij het reisburo kan
boeken - op ongeveer 155 gulden per per
soon met een middenklasse hut voor een
enkele reis. Voor de auto van gemiddelde
afmetingen is buiten het hoogseizoen een
bedrag van rond de 200 gulden gemoeid,
eveneens enkele reis. Twee personen met
een auto kunnen redelijk comfortabel
voor rond duizend gulden heen en weer
reizen. Helaas zijn de nachtboten van Li
verpool naar Dublin meestal volgeboekt,
zodat er voor de terugrei? dikwijls nog de
prijs van een hotelovernachting in Enge
land bij zal komen. Die kan echter worden
goedgemaakt door bijvoorbeeld in Leeds
met goedkope ponden inkopen te gaan
doen.
1
