President Carter:
Stuntend vliegtuig neergestort
Cuba laat tien
Amerikaanse
Nieuw offensief
van Polisario
VERKOELING VS-CUBA VOORBIJ
achtergrond
Lardinois is bang voor
onbestuurbaarheid EEG
Mozambique
dwong Rhodesië
tot terugtocht
„MARTELEN VERGELIJKBAAR MET BESMETTELIJKE ZIEKTE”
gevangenen vrij
Boudewijn geeft Waalse PSC standje
Walen lagen dwars, maar nieuw
Belgisch kabinet nu toch rond
3
n
té
n
d
Militaire diensttijd in
Zuid-Afrika verdubbeld
:e
Vietnam geeft namen
vermiste Amerikanen
Medici onderzochten voor Amnesty het verschijnsel marteling
19 7 7
BINNEN- EN BUITENLAND
JUNI
ZATERDAG
4
2
ir
d
il
d
'g
WASHINGTON (Reuter).
Met het aankondigen van het uit
wisselen van diplomaten tussen
Cuba en de Verenigde Staten is
er een einde gekomen aan de
periode van koele verhoudingen
tussen biede staten. Sinds 1961
waren de diplomatieke betrek
kingen tussen Washington en
Havana verbroken.
(Van onze redacteur in Israel, Jaap van Wesel)
JERUZALEM President Carter ziet deelneming van de PLO aan
de vredesconferentie van Genève slechts als een „technisch” probleem.
Carter heeft die mening onofficieel meegedeeld aan de demissionaire
premier Rabin tijdens diens bezoek aan Washington, begin maart,
maar pas nu is dat nieuws uitgelekt in het blad Maariv.
ha
Geneve slechts technisch probleem
IS
e-
Weizmann zei dat de „politiek van de
»n
1975, augustus: De Verenigde Staten
verzachten de handelsblokkade.
draagt de verantwoordelijkheid om die research op
grote schaal voort te zetten”.
in
ig
le
In de nacht van donderdag op vrijdag
zijn 129 Spaanse arbeiders en technici per
vliegtuig uit Fos Buucra geëvacueerd.
De fosfaatwinning in Fos Buucra, waar
de grootste fosfaatvelden ter wereld lig
gen, ligt stil. Drie weken geleden pleegde
het polisario aanslagen op de ijzermijnen
van Zouerate in Mauretanië.
Marokko en Mauretanië hebben het ge
bied onderling verdeeld na het vertrek van
Spanje uit de Sahara. Sindsdien voert het
Polisario, met steun van Algerije, een
guerrilla voor de onafhankelijkheid van
het gebied.
DEN HAAG (ANP).Slechts wanneer
het ingrijpen van de overheid in de econo
mie der negen EEG-landen wordt gecoör
dineerd en geharmoniseerd, en besluiten
in de Gemeenschap tot stand komen zoals
in het Verdrag van Rome is voorgeschre
ven, kan de gemeenschappelije markt wor
den uitgebreid mer Griekenland, Portugal
en Spanje.
PRETORIA (Reuter). In Zuid-Afrika
wordt de militaire diensttijd met ingang
van januari verdubbeld tot twee jaar, zo
heeft de regering gisteren bekendge
maakt
PARIJS (AFP). Aan het slot van de
tweede gespreksronde van de onderhan-
delingen tussen de VS en Vietnam over de
normalisering van de betrekkingen tussen
beide landen heeft men besloten op een
nader vast te stellen plaats en datum weer
bijeen te komen.
felle uitspraken die Carter de afgelopen
weken heeft gedaan over een „Palestijns
vaderland binnen veilige en erkende gren
zen” en een oplossing van het Midden-
Oostenconflict die „hoofdzakelijk” geba
seerd moet zijn op de beroemde resolutie
242 van de Veiligheidsraad, welke als basis
vrede in ruil voor gebied voorschrijft.
Vooral het woord „hoofdzakelijk” is in
Israël hard aangekomen, omdat Carter al
eerder met oude resoluties van de Algeme
ne Vergadering op de proppen was geko-
De relaties tussen de twee landen heb
ben ups en downs gekend sinds de Vere
nigde Staten de oorlog verklaarden aan
de Spaanse koloniale heersers op Cuba
in 1898. Dat leidde in dat jaar tot de
onafhankelijkheid van het Caribische ei
land. Aan de oorlog hielden de Amerika
nen een marinebasis over in de haven
van Guantanamo, die tot op heden nog
altijd intact is.
Dictator Fulgencio Batista, die de scep
ter zwaaide tot 1959, zette de voormalige
president Gerardo Machado in 1933 met
Amerikaanse steun op een zijspoor.
Sinds Fidel Castro het bewind van Batis
ta omver gooide, zijn de volgende zaken
m de Cubaans-Amerikaanse betrekkin
gen in het oog gesprongen
1980: Cuba nationaliseert voor hon
derden miljoënen dollars Amerikaans ei-
aantal artsen met het doel deze organisatie bij te
staan in haar strijd tegen het martelen. De voor
naamste aanleiding tot dit initiatief waren herhaal
de bewijzen dat in een groot aantal landen artsen
betrokken waren bij folteringen, hetzij door bepaal
de martelmethoden aan te geven, hetzij door te
bepalen in hoeverre een bepaald slachtoffer marte
ling kon doorstaan.
Mosje Dajan wordt minister van buiten
landse zaken en dat is min of meer offici
eel, verklaarde generaal Ezer Weizmann,
in het nieuw te vormen Israëlische kabinet
waarschijnlijk minister van Defensie, in
een interview met het dagblad „Davar”.
De twee landen hebben, volgens een
bekendmaking van het State Department
in Washington, afgelopen maandag via een
briefwisseling in New York besloten tot de
gelijktijdige opening van een Amerikaan
se diplomatieke afdeling in de Zwitserse
ambassade in Havanna en een Cubaanse
afdeling in de Tsjechoslowaakse ambassa
de in Washington. De afdelingen zullen
binnen twee of drie maanden worden geo
pend. De hoogste diplomaat in rang wordt
een ambassaderaad.
Het besluit houdt in dat de twee landen
voor de eerste keer diplomaten in eikaars
hoofdsteden zullen hebben sinds Washing
ton in 1961 de betrekkingen verbrak we
gens de onteigening van Amerikaans bezit
in Cuba en wegens Cubaanse revolutionai
re activiteit in Latijns-Amerika.
1965: Amerikaans-Cubaanse overeen
komst over een door Amerika uitgevoer
de luchtbrug van Cubanen die hun tand
willen verlaten
1961: Washington verbreekt de diplo
matieke banden met Havana en later in
het jaar steunt de nieuwe president John
Kennedy een mislukte invasie van Cu
baanse ballingen in de Varkensbaai.
1962: De Verenigde Staten kondigen
een algehele handelsblokkade af
1963: In de zomer brengt de installa
tie van Russische raketten op Cuba de
wereld op de rand van een oorlog als
Amerika het eiland blokkeert en de Sov-
jet-Unie dwingt de raketten weg te ha
len onder bedreiging van een nucleaire
aanval.
1969: De Verenigde Staten sluiten in
hun land het kantoor van het Cubaanse
persbureau Prensa Latina, nadat de
gendom. De Verenigde Staten slaan te
rug door de Cubaanse suikerimport
sterk af te remmen. Hierdoor ontstaat
een ernstige economische crisis op het
eiland. Cuba knoopt in datzelfde jaar
volledige diplomatieke banden aan met
de Sovjet-Unie en executeert drie Ameri
kanen die een anti-Castro invasiemacht
geleid zouden hebben.
slachtoffers van foltering, zowel psychisch als licha
melijk. Derde doel is verbetering van de medische
research op het gebied van marteling, en daarvan
vormt dit rapport de neerslag.
(Van onze redacteur in België, Jan Ger
ritsen)
BRUSSEL. De politieke crisis in Bel
gië is even snel en onverwacht als ze
uitbrak tot een einde gekomen: gistermid
dag, precies een etmaal na de weigering
van vier Franstalige christen-democrati-
sche ministers van de PSC de eed af te
leggen, werden de 23 ministers en zeven
staatssecretarissen van het tweede kabi-
net-Tindemans door koning Boudewijn
beëdigd.
1973, februari: Washington en Havana
sluiten een akkoord om vliegtuigkapin
gen tegen te gaan.
1976. februari: De relaties bereiken
een nieuw dieptepunt als president Ford
Castro ervan beschuldigt zich als een
internationale bandiet te gedragen in
Angola
Amerikaanse perbureaus in Cuba het
zelfde is overkomen.
linkse bewind van de Chileense presi
dent Allende.
Veertien leden van de Deense medische groep
hebben in de afgelopen jaren Zuid-Korea, Grieken
land en Frankrijk bezocht. In dat laatste land onder
zochten zij vluchtelingen uit Uruguay die in Argenti
nië gemarteld waren. Hun opdracht luidde berich
ten over marteling zo mogelijk te bevestigen en
materiaal te verzamelen voor nadere research.
Thans, 2,5 jaar na de aanvang, is het experiment in
zoverre geslaagd dat de groep in de toekomst als
voorbeeld zal dienen voor soortgelijke medische
1977, mei: De eerste groep Ameri
kaanse toeristen bezoekt Cuba
e-
is
ie
n-
n
n-
se
a-
et
en
ge
ci.
it-
ie
n-
De dienstplicht geldt uitsluitend voor
blanken Volgens het m Londen gevestigde
Internationale Instituut voor Strategische
Studies had Zuid-Afrika vorig jaar 51.500
man onder de wapenen, onder wie 35.400
dienstplichtigen
WASHINGTON (Reuter/UPI). De
Verenigde Staten en Cuba hebben aange-
kondigd voor het eerst sinds 16 jaar diplo
maten te zullen uitwisselen. Fidel Castro
heeft tevens als vriendschapsgebaar aan-
gekondigd dat Cuba 10 Amerikaanse ge
vangenen zal vrijlaten.
se
»n
e-
et
il-
•ij
?n
ri
jn
it-
rt
ld
m
id
»n
e-
s-
e-
el
je
)e
?r
Q-
?n
n
t
er
39
rt
P
rt
a-
n-
n-
□r
Is-
in
?r,
?n
ils
sit
;e-
>u
ri
té
?n
ie
n.
le
et
m
in
id
it-
ig
e-
ïn
n,
n-
se
jn
m
men teneinde de rechten van de Palestij-
nen juridisch te funderen. Verwezen werd
naar een plan van Palestina uit 1947 en
resoluties uit 1948 die voor compensatie
van de Palestijnse vluchtelingen pleiten.
open bruggen” over de Jordaan gehand
haafd blijft en dat de bewoners van de
westelijke Jordaanoever zich politiek aan
een mogen sluiten en Arabische politiek
bedrijven, ook communistische. Het stich
ten van Israëlische nederzettingen op de
westelijke Jordaanoever gaat door, aldus
de generaal, „want zij hebben niet als enig
doel het verzekeren van onze veiligheid”.
1973, september: Cuba beschuldigt de
Verenigde Staten van een beslissend
aandeel in de omverwerping van het
Het Belgische staatshoofd gaf de PSC
(Parti Social Cretien) wel een standje voor
een politiek incident zoals nog niet eerder
bij een Belgische regeringsformatie was
voorgekomen. Ik wil vergeten wat de
kroon getroffen kan hebben, aldus koning
Boudewijn, die het gebeurde ongunstig
voor de staatsinstellingen noemde. De
PSC toonde zich tevreden met de conces
sies die andere regeringspartijen alsnog
hadden gedaan.
De vier PSC-ministers (van Defensie,
praktijk van het enorme overheidsingrij
pen is niet in overeenstemming met de
geest en de letter van de Verdragen van
Rome”, aldus ir. Lardinois. „De concur
rentiekracht van een bedrijf wordt be
paald, niet in de kantoren of fabrieken,
maar op de ministeries, door de hoogte
van de toeslagen”.
Het oud-lid van het „dagelijs bestuur”
van de Gemeenschap meende dat men
„niet verbaasd moet zijn” dat er „onover-
komenlijke moeilijkheden” ontstaan in
dien de bevoegdheid om besluiten te ne
men in de negen hoofdsteden blijft gecon
centreerd. De nationale overheden hebben
te veel detailtaken overgenomen, zij wor
den zo log, en de belangen die zij moeten
behartigen worden zo veelomvattend, „dat
onbestuurbaarheid niet meer ver af is”.
De openbaring in Maariv is onderdeel
van een discussie die op dit moment in
Israël wordt gevoerd als gevolg van de
1976, oktober: Castro zegt het anti-
kapingsverdrag op nadat hij de CIA be
schuldigt betrokken te zijn geweest bij
sabotage aan een Cubaans vliegtuig dat
neerstort, waarbij 73 mensen het leven
laten.
1977. januari: De nieuwe Amerikaan
se minister van Buitenlandse Zaken Cy
rus Vance herroept de mening van zijn
voorganger Kissinger dat Cuba eerst zijn
troepen uit Angola moet terugtrekken,
alvorens over een normalisatie van de
betrekkingen kan worden gesproken
1977, februari: Castro verklaart het
een genoegen te vinden als hij zou kun
nen spreken met president Carter en hij
zegt dat hij geïnteresseerd is m de reli
gieuze en morele overtuigingen van de
Amerikaanse president
1977, april: Een Amerikaanse basket-
balploeg vliegt naar Cuba om een Cari
bische versie van de zogenaamde „ping-
pong”-politiek te lanceren, die leidde tot
een toenadering tussen China en de Ver
enigde Staten
Sociale Zaken, Franse Onderwijszaken en
Landbouw en Middenstand) hadden don
derdag zelf al de hun aangeboden post in
het kabinet aanvaard toen ze in opdracht
van hun partijbestuur weigerden de eed af
te leggen. Formateur en oud-premier Tin-
demans bood direct zijn ontslag aan, maar
dat werd door koning Boudewijn gewei
gerd.
De nieuwe regering-Tindemans - een co
alitie van Vlaamse en Franstalige christen
democraten en socialisten alsmede twee
taalpartijen, de Vlaamse Volksunie en het
Brusselse FDF - werd niet uitgebreid noch
gewijzigd. De PSC zal, zo deelde PSC-
voorzitter Gramma mee, worden betrok
ken bij de hervorming van de staatsinstel
lingen en het bestuur van Brussel. Op
beide gebieden hebben de PSC-ministers
geen directe bevoegdheden.
De „coup de theatre” van de Franstalige
christen-democraten wordt verklaard met
het hevige ongenoegen dat hun partij, die
zeker niet van bescheiden gedrag kan wor
den beschuldigd, nu zowel in Brussel als in
Wallonië duidelijk op het tweede plan is
geraakt. In de Belgische hoofdstad heeft
het FDF het duidelijk voor het zeggen. In
het Waalse landsgedeelte zijn de socialis
ten het sterkst. In het derde Belgische
„gewest” Vlaanderen overheerste de
Christelijke Volkspartij (CVP) van pre
mier Tindemans.
MAPOETO (Reuter). De terugtrek
king van de Rhodesische troepen uit Mo
zambique is een aftocht onder druk van
het Mozambikaanse leger zo heeft een
woordvoerder van het ministerie van De
fensie m Mapoeto verklaard
Dit heeft oud-minister ir. Pierre Lardi
nois, voorzitter van de centrale raad van
de Rabo-bank en vier jaar lang lid van de
Europese Commissie, gisteren op een bij
eenkomst van de Nedelandse Export Com
binatie in Zeist verklaard.
Het ontbreken van voortgang in de Eu
ropese Gemeenschap is voornamelijk een
gevolg van het feit, dat ruim tien jaar
geleden het recht van veto is ingevoerd.
Het Verdrag van Rome, waarbij de ge
meenschappelijke markt is opgericht, zegt
echter dat besluiten bij meerderheid van
stemmen moeten worden genomen.
In de jaren vijftig, toen de EEG werd
gevormd, was evenmin te voorzien dat de
overheid steeds meer, en tot in steeds meer
details, zou ingrijpen in de economie. „De
1975, december: Fidel Castro ver
klaart dat de Amerikaanse inlichtingen
dienst CIA tussen 1960 en 1965 acht
moordaanslagen op zijn leven heeft
beraamd
1977, juni: De Verenigde Staten en
Cuba komen overeen diplomatieke
waarnemers uit té wisselen, die opereren
vanuit neutrale ambassades in eikaars
hoofdsteden.
AMSTERDAM (ANP). „Het martelen in de
wereld neemt toe, wij zouden willen dat artsen
overal ter wereld dit verschijnsel gaan beschouwen
als een besmettelijke ziekte, waarin zij zich dienen
te verdiepen uit hoofde van hun beroep”. Dit heeft
de Deense arts Inge Lunde Nielsen gisteren in
Amsterdam verklaard bij de officiële presentatie
van het rapportMartelingen, het bewijs geleverd”,
dat door de Deense medische groep van Amnesty
International is samengesteld. Het rapport is in
middels in verscheidene talen vertaald.
De Deense medische groep van Amnesty Interna
tional werd in oktober 1974 opgericht door een
De uitspraken van Carter over een „Pa
lestijns vaderland” moeten dan ook in dit
kader worden gezien dat de Verenigde
Staten deelneming van de PLO aan Genè
ve als onvermijdbaar achten. De officiële
Amerikaanse positie is, dat de PLO niet
aanvaardbaar is als onderhandelingspart
ner voordat hij de staat Israël zal er
kennen.
MADRID (AFP). Eenheden van het
Polisario, de onafhankelijkheidsbeweging
van de vroegere Spaanse Sahara, zijn een
nieuw, zeer hevig offensief begonnen te
gen de fosfaatmijnen in Fos Buucra, zo is
uit verscheidene bronnen in Spanje en op
de Canarische Eilanden vernomen. Vrij
wel het voltallige Spaanse personeel van
de mijnen moest geëvacueerd worden. On
der de Marokkaanse troepen die de mijnen
bewaken zijn meer dan tien doden geval
len. Een Spaanse arbeider is gedood en
een ander zwaar gewond.
Bij de besprekingen op donderdag en
vrijdag op de Amerikaanse ambassade in
Parijs heeft de Vietnamese afvaardiging
een lijst verstrekt met de namen van twin
tig Amerikaanse militairen, verdwenen tij
dens de oorlog in Vietnam; de lijken van
deze twintig soldaten zullen binnenkort
aan de Amerikanen worden overge
dragen.
Israël stelt zich echter op het standpunt
dat resolutie 242 de enige basis is voor
onderhandelingen; een standpunt dat tot
nu toe door vrijwel alle partijen in het
conflict gesteund werd. Ongetwijfeld heb
ben de extreme uitspraken van Israëls
toekomstige premier Begin over „bevrijde
gebieden” tot Carters harde taal bijgedra
gen, maar Carters niet minder harde
woorden aan Rabin al twee maanden gele
den worden als bewijs aangevoerd dat ook
een regering van de Arbeiderspartij het
moeilijk zou hebben gekregen met
Amerika.
Zondag waren Rhodesische troepen de
Mozambikaanse provincie Gaza binnenge
trokken, waarbij zij doorstootten naar Ma-
pai, op 75 km over de grens Het doel was
de vernietiging van enkele guerrillabases
vanwaar aanvallen zouden zijn gedaan op
Rhodesisch gebied
Primair doel van de Deense artsen was dan ook
hun collega’s overal ter wereld ervan te weerhouden
aan martelingen mee te werken. De groep zet zich
verder in voor een betere opvang en begeleiding van
„Bij het folteren worden tegenwoordig nieuwe,
geraffineerde technieken toegepast die vrijwel geen
zichtbare sporen achterlaten, zoals het toedienen
van drugs of elektrische schokken”, aldus Inge
Nielsen. „Een beter diagnostiseren van deze vormen
van marteling vereist uitgebreid wetenschappelijk
onderzoek. Onze groep heeft met dat onderzoek een
schuchter begin gemaakt, maar de medische stand
groepen in andere landen, onder auspiciën van
Amnesty International.
In Nederland bestaat op dit gebied sedert 1975 de
„medische beroepsgroep”, zo vertelt de arts Jeanne
Smeulders, die van deze groep deel uitmaakt. „Ons
werk vormt een aansluiting op dat van de Denen”,
aldus mevrouw Smeulders. „Wij hebben het al vaak
opgenomen voor Russische dissidenten die in psy
chiatrische inrichtingen gevangen worden gehou
den. Drie leden van onze groep zijn nu bezig met het
schrijven van een verhandeling over de medische
aspecten van hongerstaking, die dit jaar nog zal
verschijnen”.
„Deelname PLO aan conferentie van
in
het
Op de internatio
nale luchtvaart-
schouw op het
vliegveld Le Bour
get bij Parijs is
gisteren een Ame
rikaans militair
vliegtuig tijdens
een stuntvlucht
neergstort De pi
loot overleed tij
dens het vervoer
naar een zieken
huis. Op de boven
ste foto het bran
dende vliegtuig
kort nadat het was
neergestort. Op de
onderste foto: een
reddingsploeg
actie bij
vliegtuigwrak.
e
