Gratis heroine: goed of fout?
Allemaal willen ze afkicken
ll
Beter dat de buurvrouw helpt dan de psychiater
□Ki
Facsimile
uitgave van
eerste druk
Grote Bos
f
4*
o L'
ALFRED SCE
T:
PIM SCHEELE:
ïóïïT
AUGUS DE LOOR:
iorp.
asm
- Vier jaar lang heeft Alfred Schmidt (31 jaar) van alles en
nog wat gebruikt. Vooral ook heroïne. Hij is nu ruim drie
jaar clean, af gekickt. Als hulpverlener bij het drugteam van
de Jellinek-kliniek in Amsterdam kan hij zich erg kwaad
maken over de plannen om hopeloos verslaafden vrije he-
oïne te verstrekken. Een vorm van euthanasie noemt hij dat
F
Het merendeel van de Nederlanders wil niets van de drugsver-
voor
Junkie meest onvrije
4 k
reeds
mens in de wereld
i voor
leid.
i te
?n
g kan
gheid
visse-
joede
H. R.
2
jta. 5 -
4
hooi
i het
Wie spuit, koopt een luttel aantal uren waarin pijn en angst
worden uitgesteld.
en
reist,
ime-
i de
natie
>chef
heer
ienst.
teling
Dat gaf behoorlijk wat moeilijkhe
den. Je zocht dezelfde mensen op.
Die van dezelfde muziek hielden.
Werken evenmin aantrekkelijk von-
ïemand in zijn verslaving bevesti
gen vindt hij geen hulpverlening.
„Een alcoholist help je ook niet door
hem dagelijks een liter jenever te
geven”. Bovendien bestaan er vol
gens hem geen hopeloos verslaaf
den. „je maakt ze pas hopeloos door
ze de laatste kans te ontnemen er
mee te stoppen”.
„Die overgangstijd van onvolwas
sen naar volwassen. Dat is de ge
vaarlijkste tijd. De grootste groep
verslaafden zijn de adolescenten. Ik
was ook erg onvolwassen toen ik
ermee begon. In die tijd wist ik het
helemaal niet. Toen ik achttien was
ging ik naar Amerika. Dat was zo’n
droom. Reizen, zwerven, verre lan
den. Veel boeken las ik erover. De
realiteit was alleen veel harder.
Droom en werkelijkheid botsten.
Augus de Loor is vijf jaar
straathoekwerker in Amsterdam.
Hij maakt weken van tachtig, ne
gentig uur. Over een jaar stopt hij
ermee, zegt hij. Niet omdat hij zo
hard moet werken en zo veel kop
zorgen heeft. Maar omdat volgens
hem de overheid weigert te begrij
pen dat er nou eindelijk eens echt
hulp moet worden geboden. „Resul
taten? Het gaat over de hele linie
achteruit. Het is dweilen met de
kraan open.”
„Hun verhalen waren zeer ontroe
rend. Ze varieerden. Je laat me vre
selijk lijden zonder methadon.
Als ik geen methadon krijg ga ik
inbreken.
Hij geeft nu pillen tegen overge
voeligheid (tranende ogen) en tegen
buikpijn, want heroïnegebruik remt
de werking van vooral het maag-
darm-systeem. Verder krijgen veel
junkies vitamine B omdat ze zich
doorgaans verwaarlozen, nauwe-
lijks eten.
„Niet één junk voelt zich prettig.
Allemaal willen ze afkicken. Licha
melijk kan je er binnen tien dagen
van afkomen. Dan moet je het uit je
kop zien te krijgen. Dat is moeilijk”.
„Wie zich zelf geneest is het eerst
beter, zeggen we hier wel eens.
Symptomen bestrijden is een zinloze
bezigheid. Tranquillizers (kalmeren
de middelen) en slaappillen deel ik
doorgaans evenmin uit. Ik ben geen
pusher”.
„Ik ben ervan overtuigd dat alle
mensen naar geluk streven. Daar
bijvoorbeeld. Want met de jongeren
huisvesting is het vooral in de grote
steden en zeker in Amsterdam bar
slecht gesteld.
„Er is een steeds grotere groep
mensen die de moord kunnen ste
ken. De problematiek en vooral die
van de jongeren neemt over de hele
linie schrikbarend toe. Alleen het
heroïnegebruik haalt de kranten. En
de corruptie bij de politie.”
„Maar het pepgebruik, de cocaïne,
is ook niet mis. Het is alleen wat
meer sociaal toegedekt. Wij hebben
een nieuw snuifmiddel gesignaleerd
dat nog gevaarlijker is dan een liter
benzine achterover slaan.”
Heeft hij het idee dat het onbe
gonnen werk is wat hij doet?
„Natuurlijk heb ik dat idee. De
verslaafden die hier komen. Dat is
een fractie van wat in de buurt zit.
De Jellinek-kliniek stuurt ze ook
hier naar toe. Daar zijn waanzinnige
wachttijden. Als je wilt afkicken
moet je in de rij staan”.
Hij ziet geen oplossing.
„Die er echt van af komen zijn op
de vingers van één hand te tellen.
Het enige wat ik kan doen is praten,
ze proberen zo te motiveren dat ze in
zichzelf gaan geloven. Ik geloof in
streven naar geluk. Geluk zit niet in
dingen, maar in jezelf. Daarom moet
wordt te weinig aandacht aan be
steed. Mensen komen emotioneel in
de kou te staan. Dat is een proces
dat eerder toeneemt dan afneemt”.
Het heroïneprobleem neemt ook
toe.
„Dat heeft ermee te maken”.
loftes niet na. Dan komen ze tóch
met zoveel mensen. En met honden.
En met getrokken pistolen.”
„De sterkere figuren uit die pan
den, die zulke acties een paar keer
meemaken, vertrekken. Die hebben
er geen trek meer in. Maar de zwak
keren? Die blijven. Die hebben geen
keus. De bewoners verkrotten nog
sneller dan de panden zelf. Daar
blijven de paria’s van de paria’s
zitten. Mensen die nooit ene rot
moer te vertellen hebben gehad. Ze
raken in een verstikkend isolement.
Volkomen uitzichtloos.”
„Er zijn in Amsterdam op een
bevolking van zo’n achthonderddui
zend zielen zo’n vijftienduizend kra
kers. Sinds de politie de jacht op de
krakers heeft verhevigd heeft ze ook
de jacht op de heroïne opgevoerd.
De handel verspreidt zich nu steeds
meer naar de wijken en buurten.
Het gebruik neemt vooral in de
zwakkere (lees: meest uitzichtloze)
buurten toe. Deze ontwikkeling heb
ben wij vier jaar geleden al voor
speld. Maar de overheid doet niets
met die gegevens.”
Het gesprek wordt herhaaldeliik
slaafde weten, is bang voor hem. De overheden vervolgen en
helpen hem. De hulpverleners proberen volstrekt verschillende
methoden uit, die geen van alle een afdoende oplossing inhouden.
Het plan bestaat om hopeloos verslaafden onder medische
controle op kwaliteit gecontroleerde heroïne te verstrekken. Gra
tis. De voorstanders menen dat zo de zwarte markt en de
criminaliteit kunnen worden bestreden. Tot de voorstanders beho
ren in Amsterdam zowel CPN-wethouder Verhey als VVD-frac-
tievoorzitter Jacobse.
Tot de tegenstanders behoren de meeste hulpverleners. Ver
slaggever Pieter van de Vliet sprak in hartje Amsterdam met een
huisarts, een raadsman voor drugsverslaafden (tevens ex-gebrui-
ker) en een straathoekwerker. Zijn keus was niet toevallig. Hoe
verschillend ze ook over de problematiek mogen denken, ze
hebben met elkaar gemeen dat het hun niet om geld of macht te
doen is, maar om mensen. En dat is helaas ook in de hulpverlening
wel eens anders.
die momenten dat je in staat was
gewetensnood en schuld te voelen”.
’t Iedere dag moeten geeft een
panische angst. Ik was doodsbang
zonder spul te moeten leven”.
„Je bent verslaafd en je wil er dus
van af komen. Maar de dope heeft je
wil stilgelegd. Zoals alles stil ligt
door de dope. Vegeteren. Een leven
de dood. Je voelt, wilt, doet niets
meer. Je denkt alleen maar dat je
voelt, wilt, doet. Je denkt ook: nu
kan ik weer werken en morgen lukt
het me wel. Je bent er van overtuigd
dat je morgen zult stoppen. Maar je
hebt te weinig tijd. Als je dat denkt
bekruipt de angst je al weer. Als ik
niet kan scoren.... Om te scoren heb
je al je tijd hard nodig”.
„In Amsterdam sliep ik in een
oude Volkswagenbus. Met drie an
deren. Er waren momenten dat ik
dacht: mijn God, waar ben ik te
rechtgekomen. Wat een smeerboel
hier. Die vuile matrassen. En die
drie gekken daar. Wie zijn dat? Ik
moet hier weg, ik moet hier weg! Je
schreeuwt het uit. Maar had ik weer
m’n shot gehad dan leekt het wel het
Amstelhotel”.
Drugs gebruiken om vrij te zijn is
onzin. Een junkie is de meest onvrije
mens ter wereld.
Schmidt: „Heroïne geeft na een
tijdje ook geen kick meer. Het is dan
Pim Scheele
je begeerten en verlangens opgeven.
Ik vind dat niet zo moeilijk meer. Ik
begrijp dat het voor sommigen wel
moeilijk is”.
Hij begrijpt dat de meeste colle
ga’s zijn baan (financieel) onaan
trekkelijk en uitzichtloos vinden.
teem. Ik zorg dat zo’n vrouwtje die
methadon toch wel krijgt’..
„Ze vertrouwen je gewoon niet. Ik
wilde een weekend op stap met de
jongens. Want wat is beter dan ze uit
de grijze sleur van de dope te halen.
Maar mooi dat ik van de Jellinek die
methadon niet meekreeg. Dan was
er geen controle op. Maar dat is het
niet: het past niet in hun systeem.”
„Weet je wat niet past? Mensen die
willen afkicken drie tot vier maan
den laten wachten. Dat vind ik mis
dadig. Die jongen heeft een vrij
wel altijd te hoge drempel over
schreden en dan laten ze hem staan.
Achteraan aansluiten. Dat is de
beloning.”
„Die lange wachttijden is politiek.
Om uitbreiding te krijgen. Om je
imperiumpje te vergroten. Mij lukt
het in drie tot vier dagen een jongen
in een kliniek te krijgen. Maar daar
moet je wel wat voor afsjouwen, de
straat op gaan.”
Dat is de reden dat hij plotseling
snel weg moet. De straathoekwerker
met z’n hennahaar, z’n bloemetjes-
hemd, z’n broek van de Franse
douane.
Zoals wij tentijde van de Boe
kenweek al vermeldden was er
een facsimile-uitgave op komst
van de eerste Bos-atlas. Het is nu
zover. Wolters-Noordhoff Grafi
sche Bedrijven heeft heel wat
technische problemen op het ge
bied van drukken en binden
moeten oplossen om tot een zo
goed mogelijke „herdruk” van
het één eeuw oude cartografi
sche werk te komen. Om vele
redenen is zo’n facsimile-exem-
plaar interessant. Je ziet nog
eens hoe ver ze vroeger met de
drukkunst waren en dat niet al
leen. Het werd gemaakt volgens
een procédé dat met de huidige
stand van zaken nergens meer
wordt gebruikt. Indertijd werd
van stenen gedrukt en per kleur
of tint een aparte steen gebruikt.
Zoals veel hulpverleners pleit hij
voor het eigen straatje al zeggen
mensen die hem kennen dat hij dat
niet doet om er beter van te worden.
„Het streetcornerwork (straathoek
werk) is de enige manier om de
enge relatie tussen hulpvrager en
hulpverlener te doorbreken. Het is
beter dat de buurvrouw helpt dan de
psychiater. Mij kennen ze als Au
gus. Ik ken hun situatie, ik kan hun
mogelijkheden taxeren. De tussen
sten ken ik gewoon. Ik woon tussen
ze in.”
Hij zegt ze daadwerkelijk te hel
pen. Op hun nivea, als gelijke. Met
het legaliseren van een kraakpand
Bij de eeuwoude atlas is ook
het eerste „Beknopte leerboek
der aardrijkskunde” - door P.R.
Bos, leraar aan de Groningse
HBS, - in facsimile verschenen
(beide zijn gekoppeld verkrijg
baar voor 48 totaal). In dit oor
spronkelijk bij de stoomdrukke
rij J.B. Wolters vervaardigde
boekje vindt men ook de interes
santste gegevens. Het werd nl. in
1876 uitgegeven. We kunnen ons
voorstellen dat men bij Wolters-
Noordhoff en de andere grafi
sche technici als die van het Re
pro Centrum Apeldoorn en Gel
derland Tielens met veel plezier
aan deze ouderwetse krachttoer
heeft gewerkt.
ge-
itad-
11.
met drie kinderen die wil afkicken
volgens de Jellinek-methode. Potje
piesen (om te kijken of je ondanks
de methadon toch geen heroïne hebt
gebruikt), methadonpillen halen en
het wekelijkse gesprek met de maat
schappelijk werker. Zo in de trant
van: anderhalf uur wachten op de
psychiater en dan vijf minuten pra
ten. Voor de jongens uit de scene is
dat een zelfbevestiging van hoe bela
chelijk die hulpverlening wel is. An
derhalf uur wachten om te lullen
met iemand die je niet kent. Dan
maak je meer kapot dan goed. Maar
dat vrouwtje zit niet in de scene. Die
moet haar kinderen van school ha
len. Die haalt het strakke schema
van de Jellinek niet. Hoe redeneren
de heren in de witte janssen dan?
Die wil niet, is niet gemotiveerd,
moet maar opsodemieteren, zeggen
ze dan’..
„De mensen die in het systeem
zitten, hebben dat systeem door,
maar kennen de cliënten nauwe
lijks. Ze denken van wel, en dat is
juist het ergste. Mensen die al zes
jaar in behandeling zijn, daar zijn ze
nou nog nooit thuis geweest.
Daarom zit ik niet meer in dat sys-
alleen nog maar een middel om je
niet zó ziek meer te voelen”.
En: „Het gedrag van een junkie
kan je alleen veranderen door con
frontatie. Hij moet uit de scene ko
men. Verslaafden helpen elkaar
niet. Nooit. Dat is een gegeven. Con
tact met niet-junkies is belangrijk.
Gelukkig heb ik die contacten altijd
gehouden! Daardoor ook kon ik ten
slotte de sleur, de grijsheid van de
dope, doorbreken”.
„In Toronto, Canada, heb ik gratis
verstrekking van heroïne meege
maakt. Free Clinics. Ik heb me plat-
gespoten. Het was of opeens het
paradijs op aarde was neergedaald.
Dat dacht je. Maar als je echt had
kunnen denken dan had je geweten
dat het eigenlijk de hel was. Geluk
kig was het na twee weken afgelo
pen. Anders had ik hier misschien
niet gezeten. Niet als hulpverlener
tenminste”.
„Geef ze maar heroïne. Welja! Dat
is gemakkelijker en goedkoper dan
hulpverlening. Je kan net zo goed
zeggen: sluit ze maar op in een kamp
en spuit ze maar vol. Goed, je be
strijdt de criminaliteit. Maar op wat
voor een manier. Het is net zoiets als
de Dam schoonspuiten omdat de
winkeliers dóór het zogenaamde
tuig niet genoeg geld kunnen ver
dienen. Vrije heroïneverstrekking is
niks anders dan doelbewust mensen
naar de bliksem laten gaan
„Er wordt in Amsterdam een puur
politiek spel over de hoofden van de
verslaafden heen gespeeld. Er zijn
erbij die alleen een politieke carriè
re willen maken, zich niets van de
verslaafden aantrekken, er alleen
maar mooi over praten. Er zijn ook
hulpverleners die zo hun macht wil
len uitbreiden. Dat is afschuwelijk’
vies”.
„Helpen hoeft niet veel geld te
kosten. Liefde, geduld, begrip. Ook
hard zijn. Inzet vooral en geloven in
wat je doet. Dat is allemaal nodig.
En niet te gauw ontmoedigd raken,
denken dat je versleten bent”.
„Natuurlijk heb ik entree bij de
junkies. Ik ken hun spelletjes, want
ik heb ze zelf gespeeld. Ik weet hoe
ze manupileren, mensen tegen el
kaar uitspelem. Omdat alles ten
dienste staat van het enige: het spul
hoe dan ook te krijgen. Scoren. Als
je me geen methadon geeft, beroof
ik het oude vrouwtje. Dat is géén
dreigement, het plan hebbed ze dan
al helemaal uitgewerkt”.
„Nou moet jé niet denken dat de
Jellinek aan iedereen methadon ver
strekt. Het wordt echt wel gebruikt
zoals het hoort. Namelijk voor het
terugdringen van het gebruik, voor
ontwenning. Meer dan de helft zit in
dalende schema’s. De Jellinek is
geen methadonfabriek”.
Hij zegt het verstandig te vinden
dat er ook artsen zijn die helpen
zonder methadon te verstrekken.
Want methadon is tenslotte ook niet
niks.
Alfred Schmidt is één van de drie
counsellors (raadslieden) van het
drugteam. Hij doet z’n werk voor
een schijntje. Officieel bestaat hij
zelfs niet.
„De Amsterdamse politie is te
dom om echt corrupt te zijn. Echt
gevaarlijk is hun optreden tegen wat
zij als gajes, schorem zien. Ze zien
lijdelijk toe hoe knokploegen kra
kers uit huizen slaan. Als ze iemand
in een kraakpand moeten hebben, of
dénken dat ze hem moeten hebben,
lichten ze iedereen van hun bed,
halen ze alles overhoopt. Ter plekke
schrijven ze huiszoekingsbevelen
uit, alsof het warme broodjes zijn.
Bij ontruimingen komen ze hun be-
Alfred Schmidt
ertegen erbij te wielen horen. Ik
voelde een sterke vereenzaming. En
dan de voortdurende angst om opge
pakt te worden, in de gevangenis te
komen. Stelen, versieren, scoren. Je
begon de angst weg te spuiten. Dat
dacht je tenminste. Je probeerde te
denken dat je ’t dacht. Je maakte
vrienden om ze op te lichten. En je
lichtte je vrienden op. Gewetens
nood en schuldgevoel. Tenminste op
J
door telefoontjes onderbroken. De
Loor moet een jongen in het Huis
van Bewaring opzoeken. Daarom in
de gammele Eend naar het HvB bij
het Haarlemmermeerstationnetje in
Zuid.
De Loor vertelt: „Na een paar
maanden pep en norse (heroïne) wil
de reclassering die jongen verwijzen
naar de afkickboerderij Princenhof
in Beneden-Leeuwen. Dat lijkt me
verkeerd. Die jongen vindt spuiten
helemaal niet lekker. Hij zet zich
alleen af tegen een te beschermd
milieu. Hij wil zelfstandig zijn. Dan
moet je hem in een omgeving zetten
waar hij verantwoordelijkheden
kan dragen. Waarom dan niet in een
passantenwoninkje, waar het street
cornerwork er buurtgewijs een stuk
of tien van heeft gepland? In die
woninkjes hoort een gemengd gezel
schap van mensen die in de stront
zitten en best met elkaar willen le
ven. Een eigen wereldje, ver weg
van de terreur van de witte jassen.”
„Amsterdam moet weer een dorp
worden. En de Jellinek is een dope-
fabriek.”
Hij vertelt van de ander die hij die
dag heeft gesproken: „Een vrouw
De politie boekt kleine succesjes In de jacht op heroïne. De prijs
vliegt daardoor omhoog. De verslaafden, de junkies, moeten
steeds sneller aan steeds meer geld komen. Op sommige adres
sen Is het peperdure gif uitverkocht. De handelaar, de dealer, die
het opeens wel heeft wordt bestormd. Net als warenhuizen,
geparkeerde auto's en mensen met dikke portefeuilles. Razend
snel stelen, een auto openbreken, zakkenrollen. Wie geen geld
heeft kan niet spuiten.
den. Die vrij wilden zijn maar ’t niet
konden. Je gebruikte samen wat”
Terloops vertelt hij dat hij in
Vietnam heeft gevochten, gedeser
teerd is. Hij doet alsof het van on
dergeschikt belang is.
Ach, Vietnam. Het was niet de
oorzaak, niet de aanleiding. Ik ge
bruikte daarvoor al. Thuis, Oosten
rijk? Ik voelde het niet als thuis.
Maar er was ook niet zoiets als een
generatieconflict. Ik had niets tegen
m’n ouders. Dat stadje was alleen
niet interessant. Het was eigenlijk
als elke kleine stad, waar ook”.
De mensen die ik opzocht. Hun
manier van leven vond ik aantrek
kelijk. Tot ik zelf verslaafd was.
Toen was de aardigheid eraf. Ik ben
vaak genoeg gestopt. Vrijwillig, ge
dwongen. Even vaak ben ik weer
begonnen”.
„Als je verslaafd bent hoor je er
niet meer bij, ook al zou je dat
willen. Daarom zoeken verslaafden
elkaar op, scheppen ze een eigen
taal, een eigen status. Ik verzette me
>nden
lafde-
fdver-
igge-
id om
steld.
De alles overheersende angst voor het afkickgevoel, de ontwen
ningsverschijnselen. Diarree, krampen, zweten, tranende ogen.
Maar vooral het gevoel uit elkaar te vallen, te stikken, overal pijn
zonder te weten waar.
Driehonderd drugsverslaafden
behoren tot het patiëntenbestand
van dokter Pim Scheele (37 jaar).
Dat is vooral veel alsje bedenkt dat
hij geen methadon meer verstrekt.
Methadon is een vervangend mid
del voor heroïne dat wordt gebruikt
bij afkicken (ontwennen). Lichame
lijk heeft het ongeveer hetzelfde
effect maar het kan oraal (door de
mond) worden ingenomen en het
werkt veel langer. Je bent psy
chisch veel minder afhankelijk van
dit middel dan van heroïne.
Scheele, die met een andere colle
ga van de GGD en een psycholoog
een groepspraktijk heeft aan de Ou-
dezijds Voorburgwal in Amster
dam, gelooft niet dat Tiij met dat
middel de mensen kan helpen.
„Methadon? Verwennen? Dat
vind ik een fout woord. Belazeren is
eigenlijk beter. Methadon is een ver
vangingsmiddel. Je suggereert dat
je er dan af kan komen. Miniseren?
Minderen? Daar komt vrijwel nooit
iets van”.
Deze uitgave is gemaakt volgens
het vierkleuren offset-procedé.
Honderd jaar geleden werd elke
kaart afzonderlijk gedrukt,
waardoor alle kaarten in kwali
teit verschilden. Nu is gebruik
gemaakt van planodrukvellen
van 12 dubbele of 24 enkele kaar
ten. Maar er is natuurlijk meer.
Vooral bij een geografisch pla
tenboek als een atlas is het boei
end om te zien, hoe grenzen zijn
veranderd en verschoven; hoe
rijken zijn verdwenen of geko
men. Polen bijv, bestaat in 1877
niet als zelfstandig land, maar is
opgedeeld door Duitsers en
Russen.
i s j
t
