|UIMM
Humdrum and Hullabaloo in De Brakke Grond
Klassiek evenwicht in
spel Jaap van Zweden
Sint Nicolaasspelen
geestig en ontroerend
Internationale bijeenkomst in Sofia door Bulgaren hermetisch afgeschermd
Boekenprijs voor
Julian Behrstock
Vioolrecital in Haarlems Concertgebouw
11
19 7 7
14 JUNI
DINSDAG
KUNST
10
Daniël de Lange
door Piek Verkijk
F
Jevgeni Jevtusjenko
Pavel Kohout
Z23
4
ft
AMSTERDAM. Het is na
tuurlijk riskant om dadelijk een
bepaald onderdeel uit het mu
ziektheaterstuk Humdrum and
Hullabaloo van Chaim Levano
die bekendheid geniet als pianist
van het Resistentie Orkest, maar
ook als virtuoos op het gebied van
een ander en afwijkend stem-,
klank- en taalgebruik te lichten.
Per slot van rekening poogt hij in
zijn slechts 65 minuten durende
voorstelling, die gisteravond in De
Brakke Grond in première ging,
een rode draad aan te brengen.
Alle werken van dichters en „ge-
luidsfundamentalisten” die hij
uitgevoerd heeft, pogen het func
tioneren van de taal, de verstaan
baarheid en de communicatie te
ironiseren en Levano toont op een
grappige, maar indringende wijze
de beperktheid ervan.
SOFIA. De internationale schrijversconferentie, „De
schrijver en de vrede - de geest van Helsinki en de
verplichting 'van de cultuurscheppers”, die in de Bulgaarse
hoofdstad Sofia werd gehouden, is besloten zonder dat er
een bepaalde resolutie is aangenomen. Dat is het enige
resultaat, dat de westelijke schrijvers (samen met verte
genwoordigers van de niet-gebonden landen ongeveer de
helft van het totale aantal congressisten uitmakend) heb
ben bereikt. Drie dagen hebben omstreeks 150 schrijvers
uit 33 landen hier gediscussieerd over het thema van de
conferentie. Wat er precies is gezegd, is de aanwezige
journalisten niet duidelijk geworden.
■Ir O
Levano’s grote kracht is
ironisch taalgebruik
atarie
n
(Foto Jaap Pieper)
JOHAN VAN KEMPEN
JOHN OOMKES
i.
NO
ft»
leer
èm.
tige
den
laar
aning
ip de
dat
iede-
iruari
an 4
i het
?dge-
De ondertitel van het stuk luidt: „De
Dada-beweging en de roerselen van het
menselijk strottehoofd uit de nabije histo
rie opgediept door Chaim Levano". Er zal
binnen de programmering van het Hol
land Festival moeilijk een andere produc
tie aan te wijzen zijn, die in ieder geval wat
de titel betreft zo aansluit bij het centrale
thema de menselijke stem. Of die rode
draad die Levano nastreeft voor iedereen
even hoorbaar is geweest, waag ik te be
twijfelen. Door wat stroefheden hij
moet nog in het stuk „inslijten” en de
techniek is nog niet helemaal feilloos
overtuigt lang niet elk fragment en lijkt
het zinvol teneinde te markeren waarmee
Die omstandigheid daargelaten, werd
door Jaap van Zweden meervoudig
prijswinnaar op concoursen weer ver
bluffend knap spel geleverd, waarbij allen
ook in onze krant gelanceerde loftuitingen
ten aanzien van zijn hoog ontwikkeld in
strumentaal kunnen, opnieuw toepasbaar
bleken.
Jaap van Zwedens soepele manier van
spelen gaat al in hoge mate samen met een
opmerkelijk rijpe intelligentie. Zijn musi
ceren getuigt van begrip voor de diverse
stijlen en tevens van een vermogen tot
kritisch luisteren; niet alleen naar grote
voorbeelden, maar vooral naar zichzelf.
Hij verstaat reeds zeer behoorlijk de kunst
om hoogtepunten van hartstochtelijke ver
voering of verstilde sereniteit op een van
zelfsprekende manier te suggereren.
De verheugende indrukken van dit reci-
Levano bezig is de verschillende onderde
len nader onder de loep te nemen.
Tegen het einde van Humdrum and Hul
labaloo het eerste staat voor alledaagse
sleur, het tweede voor rumoer voert hij
de Nederlandse versie van „Voices from
daily life for 5 - 8 speakerboxes” uit. Op
een met een rood kleed bedekte tafel en
tussen twee kandelaars in zet Chaim met
de nodige dramatiek telkens een nieuwe
speakerbox. De geluiden die de boxen
voortbrengen verschillen enorm. Eerst
hoor je de opgewonden stem van Theo
Koomen verslag doen van een voetbalwed
strijd tussen Ajax en Roda JC, uit de
tweede klinkt een religieus liedje, uit weer
een ander een schlager uit de artiestenstal
van Johnny Hoes; kortom, de verscheiden
heid in geluiden die de „geluidsconsu-
ment" wordt aangeboden is groot. Onzin?
Welnee, maar we zijn tijdens de dagelijkse
Chaim Levano in
actie met een
kunstmatig
strottehoofd
tijdens Otto
Bierstekers
klankgedicht.
(Foto:
Bob van Dantzig)
tal combinerend met de herinneringen aan
zijn geslaagde Mendelssohn-vertolking
van vorig jaar, samen met het NPO, ma
ken een spoedig weerzien op het Haarlems
podium tot een wenselijke aangelegen
heid.
Het is de verdienste van de Tsje
chische schrijver Pavel Kohout,
ondertekenaar van Charta 77, een
scheiding der geesten teweeg te
hebben gebracht. Enige weken ge
leden publiceerde de Frankfurter
Algemeine Zeitung een open brief
van Kohout aan de Zweeds-West-
duitse schrijver Peter Weiss, een
van de ondertekenaars van de op
roep voor Sofia. Op typisch Tsje
chisch ironische wijze wees Ko
hout erop, dat ook hij voorstander
van de vrede was en graag naar
Sofia wilde komen. Aangezien hij
nalistieke probleem aan de orde
geweest, maar Zarev bleek niet
van mening veranderd. De West-
duitse televisieploeg, die zonder
beelden nog minder kon beginnen
dan schrijvende en sprekende
journalisten, is toen uit protest
naar huis gegaan. Overigens Wa
ren vele Oosteuropese collega’s het
binnenskamers met ons eens, maar
op de persconferentie deden ze er
uiteraard het zwijgen toe.
Velen hier hebben een officiële
mening en een onofficiële. Onder
hands zeggen ze: natuurlijk, die
mensenrechten zijn belangrijk,
maar als ze hun verklaring voor
het forum van hun collega’s afste
ken, is het een en al voorzichtig
heid. Wat dat betreft hadden de
Bulgaarse autoriteiten hun scher
pe voorzorgsmaatregelen tegeno
ver journalisten kunnen nalaten.
HAARLEM. Volkomen betrouwbaar
begeleid door de pianiste Boukje Land,
concerteerde de 16-jarige vioolvirtuoos
Jaap van Zweden gisteravond in een zeer
warme Tuinzaal van het Haarlemse Con
certgebouw. De op zichzelf degelijk ge
speelde pianobegeleidingen waren overi
gens in de regel dynamisch te hoog gedo
seerd ten opzichte van de vioolpartij,
waardoor de solist niet ten volle in de
gelegenheid was om zich van zijn meest
genuanceerde kant te laten horen.
BALLET
AMSTERDAM. Stadsschouwburg (20.15
uur): Het Nationale Ballet met „Giselle” on
der artistieke leiding van Rudi van Dantzig.
WOENSDAG 15 JUNI
TONEEL
AMSTERDAM. Mickery (20.30 uur): „Vox
Populi, Vox Dei” van Ritsaert ten Cate.
MUZIEK
AMSTERDAM. Stadsschouwburg (20.15
uur): „Axel”, opera van Reinbert de Leeuw
en Jan van Vlijmen, libretto van Harry Mu-
lisch, door de Nederlandse Operastichting
onder leiding van Hans Vonk en onder regie
van Georg Reinhardt.
Concertgebouw (12.30 uur): „Kino” van
Dieter Schnebel, „Nachtmusik für Projekto-
ren und Hörer” door Johannes Goehl
Concertgebouw (20.15 uur): Ton Koopman,
klavecimbel, met werken van Bach, Balba-
stre, Byrd, Cabanilles, Frescobaldi, Kuhnau,
Picchi en Sweelinck.
De Brakke Grond (20.30 uur): „De Knop”
van Willem Breuker (muziek) en Harry Mu-
lisch (tekst) door het Nederlands Blazersen
semble onder directie van Lodewijk de Boer.
DEN HAAG. Nieuwe Kerk (20.15 uur):
Schola Cantorum Stuttgart onder leiding
van Clytus Gottwald met werken van Ockeg-
hem, Schnebel, Marco, Messiaen, Kagel.
UTRECHT. Centrum ’t Hoogt (20.30 uur):
„Humdrum and Hullabaloo” door Chaim
Levano.
gang van zaken ons niet meer bewust van
de kakafonie van geluiden die op ons af
komt. Sterker nog, we verdringen het. Ge
zien het vroege tijdstip waarop de voor
stelling afgelopen was, besloot ik na
het Rokin en het damrak terug te
lopen en plotseling hoorde ik die geluiden
waar ik anders niet op let, c.q. niet wil
letten: de gierende trams, de automaten
van de speelhal, de vele talen, enzovoort.
PARIJS (AFP) De internationale
prijs van het boek is dit jaar toegekend
aan de Amerikaan Julian Behrstock,
voormalig directeur van de afdeling „de
vrije circulatie van de informatie” van de
UNESCO, de organisatie van de Verenig
de Naties voor onderwijs, wetenschap en
cultuur.
Deze „Ludi Sancti Nicolai” zijn gewijd
aan de weldaden van de Heiligman. Hoe
wel hij in de vierde of vijfde eeuw heeft
geleefd, gaat het hier om kerkelijk mu
ziekdrama dat uit de middeleeuwen da
teert, gebaseerd op een 12e eeuws manu
script uit een Benedictijner klooster in
Frankrijk. In Tres Clerici weet de Heilige
Nicolaas drie studenten die zijn gedood
door een op geld belust herbergierspaar,
weer tot leven te wekken. Het tweede spel
voert drie zusters ten tonele die afscheid
nemen van hun arme, stervende vader en
die door het venster een goedgevulde
beurs krijgen toegegooid waarmee ze hun
bruidsschat kunnen voldoen. Na de pauze
het meest moralistische verhaal, Iconia
Sancti Nicolai over een rijke Jood die van
zijn christenvriend een Nicolaasbeeld
krijgt dat zijn schat moet beschermen als
de Jood op reis gaat. De Jood gelooft niet
in het beeld, de schat wordt gestolen, de
heilige krijgt de schuld. Als de rijkaard in
slaap is gevallen zorgt de in levende lijve
verschenen Nicolaas ervoor dat de dieven
de gestolen waar weer terugbrengen.
Het gezelschap speelt op een voor velen
in de zaal te laag podium met de Nicolaas-
figuur tijdens de gehele gebeurtenis steeds
zichtbaar terzijde daarvan. Het spelge-
deelte wordt geflankeerd door twee span
doeken waarachter zich de wonderen kun-
DEN HAAG. Op voortreffelijke wijze
is zondagavond in de Nieuwe Kerk op het
Haagse Spui recht gedaan aan het centra
le thema van dit Holland Festival, de
menselijke stem. De Studio der Frühen
Musik der Schola Cantorum Basiliniensis
bracht daar samen met het Ensemble Vo
cale Guillaume Dufay een drietal Sint
Nicolaasspelen. Deze boden een goed
overzicht van wat dit gezelschap aan zo
wel muzikale als theatrale kwaliteiten
bezit in een beurtelings geestig en ontroe
rend programma.
In Mozarts Sonate in A, KV 526, kon je
horen hoezeer ook het klassiek evenwicht
al in Jaap van Zwedens spel zijn vorm
heeft gevonden; in Van Deldens goed ge
concipieerde opus 82 werd duidelijk dat
hij ook raad weet met eigen uitbeelding
van minder bekend werk; en in de Sonate
van Debussy kwam ook zijn lyrische kant
sterk naar voren.
Gekleed gaand in een soort tandartskle-
ding, wit en met een hoog gesloten boord,
rijgt Levano in een tamelijk hoog tempo de
onderdelen van zijn programma aaneen
Belichting (Bruce Gray), geluidstechniek
(Martijn Hasebos) en mimisch vermogen
spelen een grote rol in Humdrum and
Hullabaloo. Zo beogen de gedichten van
Oostenrijkers als Ernst Jandl (Teufelsfal-
le) en Gerhard Rühm (Flüstergedicht en
Sinngedicht) heel duidelijk de clichébete-
kenis van cliché’s radikaal te doorbreken.
In het Flüstergedicht produceert Chaim
op zachte toon telkens driemaal een veel
vuldig voorkomend woord, zoals Gesicht,
Grundsfitze of Fingernagel. Zo ontstaan
woordkettingen die een stevige uitwerking
hebben.
BALLET
DEN HAAG. Koninklijke Schouwburg
(20.15 uur): Jennifer Muller and The Works
met „Mondriaan”, „Speeds” en „Biography
(of Younger Years)”.
Het doel was, de aandacht af te
leiden van de overal in Oost-Euro-
pa opererende bewegingen voor de
mensenrechten - in Polen, de Sow-
jet-Unie, Roemenië, DDR en Tsje-
choslowakije. Een uitsluitend door
oostelijke schrijvers bezochte con
ferentie zou als tegenwicht geen
effect hebben gehad. Daarom
moesten zoveel mogelijk westerse
schrijvers aanwezig zijn. Natuur
lijk werden uitnodigingen voorna
melijk aan een aantal „progres
sieve” schrijvers gestuurd - maar
zelfs in dit progressieve kamp
(denk maar aan de Italiaanse en de
Franse communistische partijen)
heeft men scherpe kritiek op het
cultuurbeleid in Oost-Europa en
met name op het optreden van de
Tsjechoslowaakse autoriteiten te
genover vooraanstaande Tsjechos
lowaakse schrijvers.
Er kon dus toch nog van alles
gebeuren tijdens de conferentie.
Geen journalist werd dan ook toe
gelaten tot de zittingen. Zelfs ver
voor de ingang van de conferen
tiezaal in hotel Moskva werd ieder
een teruggestuurd die geen specia
De enige die rechtstreeks voor
zijn collega’s in Oost-Europa is qp-
gekomen, is de Nederlandse auteur
Daniël de Lange geweest, de enige
Nederlander trouwens die er was.
Donderdagmiddag kon hij op de
valreep zijn verklaring afleggen.
„Er is een onverbrekelijke eenheid
tussen vrede, gerechtigheid, vrij
heid en solidariteit”, aldus De Lan
ge. Schrijvers zijn, zo zei hij, onge
makkelijke mensen, en dat beho
ren zij ook te zijn. „De rijpheid van
een natie kan worden afgemeten
aan de wijze waarop hij zijn schrij
vers en kunstenaars in het alge
meen behandelt”.
En hij vervolgde: „Er hebben ops
oproepen bereikt van schrijvers uit
West-Duitsland (met de Berufsver-
bote), Oost-Duitsland (Ausbürge-
ren - hiermee doelde De Lange op
de kwestie-Biermann), Tsjechoslo-
wakije, Polen en Rusland - mensen
die zeiden wat zij meenden dat fout
was in hun maatschappij.
„Mijn geweten vraagt mij uw
aandacht voor hun te vragen, ook
als u het niet eens bent met wat ze
zeggen. Het is een teken van rijp
heid, ruimte te geven aan critici op
hun eigen maatschappij, zondér
dat ze in een dodelijke omarming
terecht komen. We moeten onze
speciale aandacht wijden aan
schrijvers die tot zwijgen zijn ge
bracht, in welk land, cultuur of
samenleving zij ook leven. Dit is de
beste, de wezenlijkste bijdrage tpt
de vrede, want vrede heeft in de
eer- te plaats landen nodig die uit
gaan van hun eigen overgangska
rakter en voorbijgaande waarder
en daarom bereid zijn tot verande
ring. Het is aan de schrijvers, deze
bereidheid tot verandering gestalte
te geven”, aldus de bijdrage van
Daniël de Lange.
Gezien het thema van de confe
rentie, samenhangend met de Slo
takte van Helsinki en met het
zicht op de vervolgconferentie in
Belgrado die morgen begint,
mocht worden verwacht dat de dis
cussies openbaar iouden zijn. De
Bulgaarse autoriteiten hadden
echter de meest stringente maatre
gelen getroffen, opdat de discus
sies niet openbaar zouden zijn. Zij
hadden daar, van hun standpunt
uit gezien, ook wel redenen voor.
Wat was immers het doel van deze
schrijversconferentie
Woensdag werd onder journalisten
de tekst bekend van 34 vooraan
staande schrijvers die het opne
men voor de Oekrainse schrijvers
Mikola Rudenko en Ales Berdnyk.
In een brief, gedateerd 2 juni en
gericht aan de conferentie in Sofia,
vragen zij de congresserende
schrijvers de regering van de Sow-
jet-Unie te verzoeken om de gear
resteerde Rudenko vrij te laten en
Berdnyk te laten emigreren naar
het land van zijn keuze. De oproep
was onder meer ondertekend door
Artur Koestier, Friedrich Dürren
matt, Edward Albee, prof. H. Brug
mans, Alan Bullock, Jan H. de
Groot, Marion Montgomery, Iris
Murdoch en Pierre Seghers. Dat
ook Seghers heeft getekend, moet
voor de organisatoren van Sofia
pijnlijk zijn, omdat hij óók de op
roep voor hun Sofiase conferentie
heeft getekend (Seghers is overi
gens zelf niet naar Sofia gekomen).
Op de persconferentie van
woensdagavond heb ik de essentie
van de oproep van Koestier en de
zijnen voorgelezen en gevraagd of
die ook op de conferentie was be
handeld of besproken zou worden.
Het antwoord was: Wij kennen de
ze brief niet en hij zal dus geen
punt van discussie zijn. Inderdaad
is de brief niet aan de orde ge
weest, en geen westelijke schrijver
heeft het gewaagd er over te be
ginnen.
DINSDAG 14 JUNI
TONEEL
AMSTERDAM. Mickery (20.30 uur): „Vox
Populi, Vox Dei” van Ritsaert ten Cate.
MUZIEK
AMSTERDAM. Concertgebouw (20.15
uur): Groot Omroepkoor en Omroeporkest
onder Kenneth Montgomery met „Les Beati
tudes d’après l’Evangile” van César Franck.
De Brakke Grond (20.30 uur): „De Knop”,
van Willem Breuker (muziek), en Harry Mu-
lisch (tekst) door het Nederlands Blazers
Ensemble onder regie van Lodewijk de Boer.
GOUDA. Sint Janskerk (20 uur): Neder
landse Bachvereniging met werken van Mo
zart en Lully onder leiding van Charles de
Wolff.
UTRECHT. Geertekerk (20.15 uur): Ludi
Sanctie Nicolai, drie Nicolaas’spelen door de
Studio der frühen Musik der Schola Canto
rum Basiliensis en het Ensemble Vocale
Guillaume Dufay met een mise-en-scène van
Heinz Spoerli.
Ie toegangskaart had. De controle
was zo zwaar, dat het leek of er een
topconferentie van regeringslei
ders werd gehouden. De voorlich
ting werd beperkt tot een dagelijk
se persconferentie van een half
uur, waarin Bulgaarse woordvoer
ders kwamen vertellen wat de ver
schillende discussianten hadden
gezegd.
Op een persconferentie maan
dagmiddag, toen ik nog de enige
westelijke journalist in Sofia was,
heb ik mijn verbazing over die ge
slotenheid uitgesproken en ge
vraagd dit probleem alsnog aan
alle deelnemers van de conferentie
voor te leggen. Men weigerde dit en
merkte op dat het een zuiver pro
fessionele bijeenkomst was en dat
dit soort bijeenkomsten in de hele
wereld een besloten karakter
hadden.
De dag na die eerste bijeenkomst
herhaalde een van de andere wes
telijke journalisten (hun aantal
was inmiddels tot een half dozijn
gestegen) de vraag - uiteraard met
hetzelfde antwoord. Vijf journalis
ten (Noorse, Nederlandse, Franse
en Westduitse bladen en omroepen
vertegenwoordigend) hebben toen
een petitie opgesteld waarin zij
verklaarden deze gang van zaken
in strijd met de geest van Helsinki
te achten, met het praktische ge
volg dat werken feitelijk onmoge
lijk werd gemaakt. Namens deze
vijf heb ik de petitie overhandigd
aan de voorzitter van de Bulgaarse
schrijversbond, Pantelei Zarev,
waarna zich tussen hem en mij een
discussie (via een Frans sprekende
tolk) ontspon. Aanvankelijk bleef
hij bij de weigering, maar na lang
aandringen wilde hij ons verzoek
in overweging nemen.
Inderdaad is de volgende mor
gen overigens op initiatief van en
kele Russische schrijvers dit jour-
echter niet verwachtte een uitnodi
ging te krijgen, vroeg hij Peter
Weiss op zijn weg naar Sofia even
via Praag te reizen om van hem,
Kohout, te vernemen hoe het met
schrijvers als hem in Tjechoslowa-
kije gesteld is. Dan zou Weiss dat in
Sofia te berde kunnen brengen.
Weiss antwoordde, eveneens via
de Frankfurter Algemeine, dat Ko
hout naar zijn mening een uitnodi
ging moest krijgen, zo hij die niet
kreeg, dat dan in ieder geval zijn
probleem en dat van zijn collega’s
in Sofia aan de orde moest komen.
Nader overleg met de Bulgaarse
schrijversbond leerde Weiss ech
ter, dat zulks helemaal niet de be
doeling was van de Bulgaarse or
ganisatoren - reden voor Peter
Weiss om niet naar Sofia te gaan
(alweer via een open brief bekend
gemaakt in de Frankfurter Alge
meine, van 4 juni, vlak voor de
conferentie begon).
Kenmerkend voor het persbeleid
van de conferentie hier is, dat noch
de conferentiegangers, noch de
pers ook maar enige informatie
over deze toch niet geringe zaak
werd verstrekt. Maar de pech bleef
de organisatoren achtervolgen.
Het programma loog er niet om: hier
wüde zich het virtuozendom manifesteren.
Aan violistische hoogstandjes geen ge
brek. Bij een grandioos goed gebrachte,
duivels moeilijke en etude-achtige Ballade
van Isaye en een gloedvolle en tempera
mentrijke vertolking van Ravels Tzigane,
had een door moeheid (of misschien ook
door de warmte?) wat rommelig uitvallen
de Polonaise van Wieniavski zelfs beter
achterwege kunnen blijven. Temeer daar
intussen op artistieke wijze alle technisch
gemak al overtuigend gedemonstreerd
was en niemand dan nog op zo’n hol salon
stuk zit te wachten.
Gespeend van humor is Humdrum and
Hullabaloo bepaald niet. Sommige onder
delen Otto Bierstekers Klankgedicht
voor een kunstmatig strottehoofd in zes-
kwartsmaat, Roger Bakes’ Just Listen en
Jandis Visuelle Lippengedichte zijn op
zich erg komisch bij andere gedichten
ligt de humor in een kleinigheid besloten.
Chaim Levano is nog woensdagavond in
het Utrechtse Centrum ’t Hoogt en donder
dagavond in het Haagse Diligentia te zien.
Ga kijken naar deze knappe en bevreem
dende wijze waarop hij ons met het ge
bruik van klank en taal confronteert.
Behrstock werd bekroond voor „de op
vallende diensten die hij aan de zaak van
het boek heeft bewezen”, met name op het
gebied van het bevorderen van het uitge
ven van boeken in de ontwikkelingslanden
en de internationale samenwerking op het
terrein van het boek.
Schrijversconferentie in rookgordijn gehuld
Ster van de conferentie is onge
twijfeld de Sowjet-schrijver Jevge
ni Jevtusjenko, die ooit de gram
schap van de autoriteiten op zijn
hals haalde met zijn gedicht „Babi
Jar”, gewijd aan door de nazi’s
vermoorde joden in Kiev, welke
moordpartij naar het gevoel van
Jevtusjenko uit onwelgevallige ge
voelens tegenover joden in het Oe
krainse vergeetboek was geraakt.
Jevtusjenko loopt al lang weer in
de pas, maar zijn verklaring was
toch, naar in de wandelgangen
werd vernomen, tamelijk genuan
ceerd. En tussen de regels door
veroordeelde hij opnieuw het anti
semitisme, ook in zijn eigen samen
leving. In de officiële samenvatting
klinkt hiervan natuurlijk niets
door.
De Nederlander Daniël de Lange nam het in Sofia op voor de rebelleren
de schrijvers in Oost-Europa.
nen afspelen. Die spandoeken die de rol
van zetstukken hebben, zijn blauw zoals
de spelers, c.q. zangers en de musici in het
blauw gekleed gaan. Ook het decor heeft
die kleur. Deze uniformiteit symboliseert
de samenhang tussen wat de zangers en de
musici te vertellen hebben en bovendiéÜ
brengt ze lijn in het gebeuren. Alleen als_gt_.’1
een onderscheid moet worden duidelijk
gemaakt tussen de verschillende persona-
ges wordt een andere kleur gebruikt. Bij
de stervende vader en het dieventrio
dat wit.
Het geheel doet eenvoudig en rustig X
de bewegingen worden enigszins ver-
traagd uitgevoerd, het verhaal loopt beha£
ve door de aangegeven actie vooral doóf
de recitatieven. Een zekere voorkeur voor
een statisch toneelbeeld is Heinz Spoerji
niet te ontzeggen, mede ook door het kla»-
sieke gegeven van eenheid van tijd, plaötsfX'
en handeling. -»«♦-
Vergeleken met ensembles in ons land
zoals we die kennen van Marijke Ferguson
en Kees Otten (respectievelijk Studio La
ren en Syntagma Musicum) die hun reper
toire uit ongeveer dezelfde periode betrek-
ken, klonk het Ensemble Vocale uitzonder- 3
lijk gepolijst. Hier wordt minder van een
authentieke benadering uitgegaan - wqt,
daar ook voor moge doorgaan - dan van -
een welluidend geluid dat de stem doet
inpassen als een instrument gelijkwaardig
aan de andere instrumenten. Gebruikma
kend van de uitstekende akoestiek die de
Nieuwe Kerk te bieden heeft, hoefde het'
volume niet overtrokken te worden. Hét
versterkte het ingetogen karakter van deze
Ludi Sancti Nicolai. CEES STRAUS
Scène uit het tweede verhaal van de Ludi -
Sancti Nicolai dat Tres Filiae heet (Drie
Zusters). De heilige (Benjamin Bagby) be- X
vindt zich voor het knielbankje, afzijdig
van de handeling.
5
r»
