Minister Lubbers wil ook energieprijzen buiten index houden
5
BIB:
Nieuwe studie
voor regeling
tarieven in
gezondheidszorg
dollar extra kosten
Open dag bij Verdugt
Personeel Gusto vindt
Italië verlaagt
bankdisconto
EEG 700 miljoen
plannen voor sluiting
werf onaanvaardbaar
Hogere olieprijs zou
Industrie draait op volle toeren om marktevenwicht te herstellen
„Winstverbetering moet blijvend zijn”
„Geschoond prijsindexcijfer moet verder worden gezuiverd”
[buitenlands qdclj
dinsdag
Advies van raad:
Herstel
Geen medicijnen
17
ECONOMIE
1977
JUNI
1 4
I
BAZEL. Vertrouwen dat de economie haar groei zal hervatten
F
D
(Van onze correspondent)
ROTTERDAM. Het voltallige
personeel van de werf Gusto in
Schiedam heeft gistermiddag een
motie aangenomen waarin men
zegt dat de plannen om deze werf
te sluiten „onaanvaardbaar” zijn.
De motie is gericht aan de beleids
commissie Scheepsbouw. De raad
van bestuur van IHC (waarvan
Gusto een onderdeel is) stoelt het
plan tot sluiting van de werf on
der andere op het rapport dat de
beleidscommissie een paar maan
den geleden heeft uitgebracht.
ARNHEM (ANP). De
baksteenfabrikanten de
len hun afleveringen zo in,
dat stagnatie van lopende
werken kan worden voor
komen, nu voor bepaalde
soorten metselbaksteen
een levertijd van enige
maanden geldt. Aldus de
vereniging „De Neder
landse Baksteenindustrie”
in Arnhem naar aanlei
ding van berichten als zou
er schaarste aan baksteen
zijn. Voor bepaalde soor
ten geldt een levertijd van
enige maanden, maar van
een algemene schaarste
kan niet worden ge
sproken.
Dat schrijft de Bank voor Internationale Betalingen (BIB) in haar
verslag over het op 31 maart geëindigde boekjaar. Dr. Jelle Zijlstra, de
president van De Nederlandsche Bank, is president van de BIB, een
‘«wo internationaal samenwerkingsorgaan van centrale banken.
r.::
89,00
63,70
33,60
113,00
zonder herleving van de inflatie, is wat het bedrijfsleven nodig heeft.
LELIESHOW+KONSUMENTENBEURS
Over de zogenaamde geschoonde index als basis
(ADVERTENTIE)
I
in economie broodnodig
ex-
an-
i and
I
I
AMSTERDAM (ANP). Het geschoonde prijsin
dexcijfer moet verder worden gezuiverd, aldus de
demissionaire minister van Economische Zaken,
drs. R. F. M. Lubbers, gisteren in een rede voor het
internationale congres van het Wereldverbond van
Vrouwelijke Bedrijfshoofden in Amsterdam. Mi
nister Lubbers vindt, dat ook de stijging van de
energieprijzen buiten het geschoonde prijsindex
cijfer dient te worden gehouden.
In haar jaarverslag schrijft de BIB dat
na een onverwachte onderbreking gedu
rende de zomer en in het begin van het
najaar de industriële groei in 1976 in een
aantal vooraanstaande landen weer ster-
Minister Lubbers zei, dat het systeem van de
automatische prijscompensatie haar gebreken be
gint te vertonen. Ook al heeft dit systeem voordelen
doordat bij de opstelling van de loonccntracten
lijk de indruk van schaarste ver
sterkt, aldus de industrie.
De industrie streeft er nu naar
DEN HAAG (ANP). De centrale raad
voor de volksgezondheid heeft staatsse
cretaris Hendriks gisteren geadviseerd
het stelsel voor de regeling van tarieven
en honoraria in de gezondheidszorg op
nieuw in studie te nemen „in goed overleg
met de betrokken groeperingen”.
Het advies betreft het wetsontwerp-ta-
rieven gezondheidszorg, dat de raad eigen
lijk zij het niet met zoveel woorden
afwijst. De raad zegt wel, dat een ingrij
pende regeling waarin de meest betrokken
groeperingen (onder meer de organisaties
van beroeps-beoefenaren en de ziekenhui
zen) zich niet kunnen vinden, „een onaan
trekkelijke situatie zou scheppen”. Het
ontbreken van een maatschappelijke over
eenstemming zou een ongunstig klimaat
doen ontstaan voor het doelmatig functio
neren van de gezondheidszorg.
Het chemisch bedrijf Verdugt in Tiel hield gisteren een open dag in de „gifloods”, waar
vorig jaar door de uitstoot van gif zoveel deining over is geweest. De gemeente Tiel heeft
een hinderwetvergunning afgegeven en de bewoners uit de naaste omgeving van het
bedrijf kregen een uitleg over de werking en de veiligheidsmaatregelen van de in dat
kader aangebrachte installatie.
bij de loonkosten in alle bedrijfstakken zich vanwe
ge de drang naar uniforme loonvorming voegen
naar de arbeidsproduktiviteit in de sterkste secto
ren, zodat per saldo de gemiddelde loonkosten
sterker toenemen dan de gemiddelde arbeidspro
duktiviteit.
De heer Lubbers sprak in zijn rede verder de
mening uit, dat de Nederlandse inspanning op het
gebied van de ontwiklfelingssamenwerking nog
verder zal moeten toenemen. Nederland zal met
name zijn overschotten op de betalingsbalans moe-
In Europese kring in Brussel werd sterk
betwijfeld of de energieministers van de
negen (Nederland is vertegenwoordigd
door minister Lubbers van Economische
Zaken) werkelijk spijkers met koppen
zullen slaan.
lie
11-
>e
si
te
AMSTERDAM (ANP). Advieskoer-
sen voor buitenlands bankpapier:
US dlrs 2.42-2.52
Pnd Sterling 4.14-4.44
B.fr 6.71-701
DM 103.50-106.50
Lire 26.75-29.75
Escudo 5.70-7.20
Can. dlrs 2.32-2.42
Fr franc 48.75-51.75
Zw. franc 97.75-100.75
Zw. kroon 54.50-57.50
Noorse kroon 45.50-48.50
Deense kroon 39.75-42.75
Schilling 14.61-14.91
Peseta 3.37-3.67
Drachme 6.20-7.45
Fin. mark 59.00-62.00
Joeg, dinar 12.75-15.00
sen
2,91
3,05
8,65
5,77
7,95
3,32
6.01
Brunner herinnerde er aan dat in de
Noord-Zuid-dialoog in Parijs, wat ener-
giezaken betreft, geen resultaten behaald
zijn. De secretaris-generaal van de VN
heeft nu de vorming van een „wereld-
energie-instituut” voorgesteld, waarin het
overleg tussen energieproducenten en -
consumenten ondergebracht zou moeten
worden. Als de EEG ooit de kans heeft
gehad een beslissende rol te spelen in een
wereldomvattende energiestrategie, dan is
het nu. Maar dan moet Europa eerst en
zeer snel aantonen dat het ernst is met een
eigen energiebeleid, aldus Brunner in
Brussel.
rd
1,39
190,00e
6,54
11,30
BRUSSEL (ANP). Als Saoedi-Arabië
er toe zou overgaan (waarvan sprake is)
de olieprijs met vijf procent te verhogen,
dan kost dat de EEG per jaar 700 miljoen
dollar extra. Dat heeft Europees commis
saris Guido Brunner (Energiezaken) giste
ren gezegd op een persconferentie in
Brussel.
Vandaag vergaderen de EEG-ministers
Alle ruim duizend personeelsleden leg
den tegen half drie het werk neer om aan
de vergadering, die door de onderne
mingsraad was uitgeschreven, deel te ne
men. Voorzitter D. L. H. Smit van de raad
van bestuur van IHC, die was gevraagd
om tekst en uitleg te komen geven, wenste
niet voor de vergadering te verschij
nen. ’s Morgens was er wel een vergade
ring met de ondernemingsraad geweest,
die door emotionele personeelsleden
dreigde te worden verstoord.
Ook de industriebonden waren niet via
hun bestuurders op de vergadering verte
genwoordigd. Dit omdat men zich als deel
nemers in het overleg van de beleidscom
missie Scheepsbouw gebonden acht aan
de uitkomsten hiervan De direct betrok
ken bestuurders hopen nu, dat de leden bij
Gusto op korte termijn een uitspraak
doen. Daardoor kunnen zij de gebonden
heid met de resultaten van het overleg in
de beleidscommissie naar de achtergrond
schuiven.
De vergadering besloot om in ieder geval
de vakbondsvertegenwoordigers uit de be
leidscommissie apart per telegram van de
vergadering op de hoogte te stellen. Ver
der zal men brieven gaan schrijven aan de
Tweede Kamer, de minister van economi
sche zaken en de Rijnmondraad. Men
vindt, dat Gusto door de natuurlijke af
vloeiing van zo’n duizend personeelsleden
in de afgelopen paar jaar allang zijn bij
drage aan de afslanking van de capaciteit
van de Nederlandse scheepsbouw heeft
geleverd.
In de vergadering werd nog een voorstel
voor de berekening van de prijscompensaties is
verleden jaar overeenstemming bereikt tussen de
sociale partners. In deze index worden prijsstijgin
gen ten gevolge van onder andere verhogingen van
de indirecte belastingen niet meegenomen, omdat
anders sprake zou zijn van een afwenteling van de
collectieve lasten.
Snel werkende medicijnen waarmee de
economie kan genezen van de ziekten
werkloosheid en inflatie, zijn niet voorhan
den. Vertrouwen van het bedrijfsleven in
landelijke voorraad terugliep tot
minder dan de helft en onder de
200 miljoen stuks kwam. Van de
anders gebruikelijke seizoensstij-
ging van de voorraad kwam ver
der de afgelopen winter bijna
niets; de weersomstandigheden
maakten het mogelijk, dat heel
wat afnemers de pas later beno
digde stenen alvast op de bouw
plaatsen of opslagterreinen van
de handel lieten neerzetten. Deze
verschuiving van een deel van de
fabrieksvoorraden heeft natuur- lopen bouwactiviteit. Algemeen
werd verwacht, dat de afzet nu
jaren achtereen op het teruggelo
pen peil zou blijven. Daarom
ker is geworden. De inflatie is verder te
ruggedrongen in Duitsland, Zwitserland,
Canada, België, Denemarken, Frankrijk
en Nederland. De wereldhandel heeft zijn
herstel voortgezet, de verdeling van de
ongelijkheid op de betalingsbalansen tus
sen de olie-importlanden is beter gewor
den en internationale financiering ver
loopt over het algemeen soepel. Toch heb
ben de makers van het beleid nog steeds
1 met veel moeilijke problemen te kampen.
zo vlug mogelijk tot een herstel
van het marktevenwicht te ko
men door een maximale bezet
ting van het bestaande pro-
duktie-apparaat.
Dit is mogelijk doordat op veel
bedrijven de produktie de laatste
jaren werd „teruggehouden” on
der de toen heersende voorraad-
druk. De moeilijkheden waren
ontstaan door de drastische da
ling van de afzet in de jaren 1973
en 1974 als gevolg van de terugge-
gedaan om tot onmiddellijke bezetting van
het werfterrein over te gaan. Maar vanuit
de ondernemingsraad was men hier tegen
gekant onder meer omdat de vakantietijd
voor de deur staat zodat van een doeltref
fende actie dan wellicht weinig terecht
komt. De voorstanders, die uiteindelijk
een minderheid bleken te vormen, vonden
een goede reden voor onmiddellijke actie
de aanwezigheid van een vrijwel afge
bouwde hopperzuiger, die binnenkort
moet worden afgeleverd aan de klant.
Het bericht dat de IHG-werf in
Schiedam toch moet sluiten, is vrij onver
wacht gekomen nadat juist nog begin dit
jaar de indruk was gewekt dat de werf
voldoende bestaansrecht had. In een vori
ge week gepubliceerde analyse van de
raad van bestuur wordt dit standpunt niet
gehandhaafd. Bijna tegelijkertijd is ook
gebleken dat het onderzoek naar mogelij
ke concentratie in de Nederlandse offsho-
re-industrie (waarbij Rijn-Schelde-Verol-
me, IHC en De Groot Zwijndrecht waren
betrokken) geen perspectieven biedt. Al
leen RSV en de Groot Zwijndrecht zouden
de vorming van een gezamenlijke locatie
(20 hectare) voor speciale projecten op de
Maasvlakte in gedachten hebben.
werd niet alleen een tijdelijke
produktiebeperkingsregeling
toegepast, maar ook met een
nieuwe sanering begonnen, die
lang niet in de beoogde omvang
tot uitvoering is gekomen. Dit is
achteraf gezien alleen maar ge
lukkig.
De gesignaleerde afzetstijging
in 1976 was dus niet te voorzien
en in afwijking van alle bekende
prognoses. Verschillende facto
ren hebben hiertoe geleid, onder
meer een toeneming van de toe
passing van baksteen in de wo
ningbouw en ook andere sec
toren.
(ADVERTENTIE)
voor Energievoorziening in Luxemburg.
Aan de vooravond van die bijeenkomst
onderstreepte Brunner nog eens de nood
zaak van een gemeenschappelijke ener-
giepolitiek, bij gebreke waarvan de negen
EEG-landen tot dusverre erg wanordelijk
op elke olieprijsverhoging hebben gerea
geerd.
De Europese Commissie („dagelijks be
stuur” Van de EEG) heeft voor de minis-
tersbijeenkomst een pakket voorstellen
gereed gemaakt, in een poging om nu
eindelijk een (sinds de oliecrisis uitgeble
ven) gemeenschappelijke energiepolitiek
van de grond te krijgen. Die voorstellen
omvatten maatregelen om het energiever
bruik (bij verwarming, vervoer etc.) te
beperken, om nieuwe technieken (steen-
koolvergassing, geothermische energie) te
ontwikkelen, om het gebruik van steen
kool bij elektriciteitsproduktie te bevorde
ren, om de raffinagecapaciteit in de EEG
aan reëler behoeften aan te passen en om
investeringen in de ontwikkeling van
nieuwe energiebronnen te beschermen.
Een diepe, langdurige inzinking, grote
en een taai leidende overschotten
aan produktiecapaciteit, krachtige en on
voorziene veranderingen in de prijzensa-
menhang en allerlei onzekerheid hebben
het vertrouwen ernstig geschokt. De in
vesteringen zullen alleen toenemen als
het bedrijfsleven ervan overtuigd raakt
dat de verbetering van de winsten blij
vend zal zijn en dat het kan rekenen op
een redelijk stabiele toeneming van de
vraag.
De BIB komt tot de conclusie dat, aange
zien voor uitbreiding van de werkgelegen
heid blijvend herstel van de economie
noodzakelijk is en aangezien een dergelijk
herstel gebaseerd dient te zijn op vergro
ting van de kapitaalsuitgaven, regeringen
de werkloosheid alleen zullen kunnen te
rugdringen als zij een klimaat scheppen
dat het vertrouwen van het bedrijfsleven
in een evenwichtige groei op lange termijn
voedt.
Het dringendste is de interne economie
van de westerse geïndustrialiseerde we
reld, waarbij in het bijzonder het samen
gaan van grote werkloosheid en inflatie
dient te worden genoemd. Met de bestrij
ding van de inflatie heeft men wisselend
succes geboekt, maar de vooruitzichten op
korte termijn beloven niet veel. Tegelijker
tijd verloopt het economisch herstel vol
gens de BIB in de meeste gevallen aarze
lend. Zelfs in landen waar het een brede
basis lijkt te hebben en betrekkelijk snel
lijkt te verlopen - zoals in de Verenigde
Staten - zal het waarschijnlijk niet leiden
tot een snelle vermindering van de werk
loosheid.
Om het herstel op een tempo te houden
dat voldoende is voor verkleining van de
werkloosheid, is in hoofdzaak een strate
gie nodig die aanstuurt op herleving van
de investeringen over een breed front. De
strijd tegen de inflatie vereist naar het
oordeel van de Bank voor Internationale
Betalingen een aanhoudende matiging van
loonsverhogingen.
Een krachtige algemene bevordering
van de economische groei door middel van
overheidsbestedingen is op dit moment
duidelijk ongewenst.
De BIB ziet geen redenen om te veron
derstellen dat de thans beschikbare instru
menten niet voldoende zouden zijn om het
hoofd te bieden aan de problemen van
financiering van tekorten op betalingsba
lansen, zelfs nu de totalen nog indrukwek
kend hoog blijven. Op langere termijn
gezien zal het handhaven van internatio
nale orde in de handel, het geld en de
financiering echter afhangen van het ver
mogen van de afzonderlijke landen om iets
te doen aan de in wezen interne vraagstuk
ken van onvoldoende economische groei,
buitensporige werkloosheid en hoge in
flatie.
Het stelsel van Bretton Woods (de plaats
in de VS waar aan het eind van de tweede
wereldoorlog afspraken werden gemaakt
voor regeling van de monetaire wereldza
ken en waar het Internationale Monetaire
Fonds werd gesticht) kan voor de afgelo
pen jaren voor een deel de schuld worden
gegeven van de uitspattingen van de we
reldeconomie in het begin van de jaren
zeventig en de daarop volgende diepe in
zinking, maar nu rust de verantwoorde
lijkheid volgens de BIB weer geheel en al
op de schouders van de opstellers van het
binnenlandse beleid.
Landen met een tekort op hun betalings
balans zijn door schade en schande wijs
geworden en zijn erachter gekomen dat
het laten dalen van de koers van hun
geldeenheid geen waarborg biedt tegen
werkloosheid en dat het daarentegen
moeilijker wordt de inflatie aan banden te
leggen.
Tegelijkertijd zijn de landen met een
overschot, ofschoon zij meer succes heb
ben gehad met het bestrijden van inflatie
dan hun tegenhangers met het verkleinen
van de werkloosheid, er niet in geslaagd de
inflatie geheel uit te bannen en evenzeer
hebben zij te maken met het vraagstuk van
de werkloosheid. De noodzaak van verbe
tering van de nog immer zeer onvolmaakte
internationale monetaire regelingen mag
volgens de Bank geen excuus zijn om de
problemen van werkloosheid en inflatie
niet bij de wortel aan te pakken, namelijk
in de eigen binnenlandse economie.
ten vertalen in kapitaalexporten gekoppeld aan
leveranties van kapitaalgoederèn. „Wij moeten ons
vermogen te werken ook inzetten voor hun wel
vaart.”
Lubbers zei tenslotte te hopen, dat het door het
kabinet uitgestippelde beleid, gericht op terughou
dendheid in de collectieve sector, op verdere infla-
tie-indamming, op meer lucht voor de ondernemin
gen, op stimulering van de investeringen en op
verdergaande vermaatschappelijking en democra
tisering van de ondernemingen, het vertrouwen van
de ondernemers heeft gewonnen.
De verlaging maakt deel uit van het
regeringsbeleid tot verbetering van de om
standigheden voor de financiering van in
vesteringen en zij is mpgelijk geworden
door afneming van de inflatie en de posi
tieve ontwikkeling van de betalingsbalans
gedurende de afgelopen twee maanden.
Verder maakte de minister de uitgifte
bekend van tweejarige 14,49 percent schat-
kistschuldbrieven tot een totaal van een
biljoen lire (ongeveer drie miljard gulden),
waarmee een deel van het begrotingste
kort moet worden gedekt. Bovendien wor
den schatkistbiljetten met looptijden van
drie, zes en twaalf maanden uitgegeven
voor in totaal 4,5 biljoen lire (dertien mil
jard gulden).
ROME (Reuter). Italië heeft rijn
bankdisconto gisteren met onmiddellijke
ingang verlaagd van vijftien tot dertien
percent. Dat heeft de minister van Finan
ciën, Gaetano Stammati, meegedeeld.
winstgevendheid en evenwichtige groei
noch algemeen vertrouwen in een terug-
1 keer naar prijsstabiliteit kan worden be
reikt als er geen geduldig op de middellan
ge tot de lange termijn gericht beleid
wordt gevoerd.
Inflatie en werkloosheid hangen nauw
met elkaar samen. De verwachting van
inflatie heeft een sterk remmende werking
op investeringen omdat inflatie zelf een
bron van onzekerheid is. Doeltreffende
bestrijding van de inflatie vereist matiging
van de stijging der arbeidskosten, maar
om het risico van stagnatie van de vraag te
vermijden, zullen de investeringen vol
doende moeten worden uitgebreid om
werkgelegenheid en inkomen (winst) voort
te brengen. Dat dient dan rechtstreeks te
geschieden door vergroting van de vraag
naar kapitaalgoederen en indirect door
bevordering van de bestedingen voor ver-
bruiksgoederen en diensten.
Baksteenschaarste niet algemeen
Wel was ruim een jaar geleden
de marktsituatie nog totaal an
ders; toen kon er uit grote voor
raad worden geput en bestelden
de afnemers de stenen pas kort,
voordat ze verwerkt; moesten
worden.
In de loop van 1976 nam de
afzet echter zo snel toe, dat de
niet- meerjarige contracten ondanks de onzeker
heid van de inflatie mogelijk worden, toch werken
enkele elementen frustrerend, met name bij een
afnemende inflatievoet en een zeer geringe reële
loonruimte.
Met het fenomeen van de „wage leaders” is de
automatische prijscompensatie een belangrijke
oorzaak geweest van de sterk scheefgetrokken kos-
tenverhoudingen in ons land, die hebben geleid en
leiden tot uitstoot van arbeidskrachten. Het feno
meen van de „Wage leaders” doet zich in veel
westerse landen voor; het is het verschijnsel, waar-
i-
Herstel van vertrouwen
85,00
49,500
122,00
78,00
138,80
1,70
155,00
41,10
6,70
115,30
43,00
68,30
139,50
62,90
73,30
55,50
50,50
46.40
88,00
150,50
126,80 1
138,00
29,40
139,70
84,00
171,50
70,10d
65,50
50,10
58,00
67.00
46,00
650,00
50,50
66,20
86,50
68,00
34,70
31,50
137,00
31,80
59,70
88,80
77,70
68,90
2,00b
185,00
138,80
146,10
77,40
196,50
77,00
71,10
168,00
148,00
30,50
172,00
108,50
57,50
68,60
225,50
33,70e
126,50
139,50
150,50
68,60
51,40
54,00
I 220,00
150,50
96,00
441,00
146,10
15,16 JUNI IN AKERSLOOT N.H
O i
