IJMOND MIKT OP WONINGEN IN
Bouwen ten
oosten van
NOORDERVELD EN VELSERBROEK
Ouders
braken
vakantie af
Rijksweg is
alternatief
■m
Peter Blankert moest half uur buiten staan
I
99
KI
W' 1
jUI
Jj
6
E
DINSDAG
1 4
JUNI
IJMOND
19 7 7
Desastreus
In Joego-Slavië
Incident
en in de Wijkerbroekpolder ten
ningen.
Velserbroekpolder
k
z:
n
n
e
d
v
d
n
v
h
h
1
Saamhorigheidsgevoel
HEEMSKERK. „Ze kwamen
binnen met machinegeweren,
roepend van - Dit is een kaping,
geen paniek. Er werd een paar
maal in het plafond geschoten en
iedereen dromde samen in de por
taaltjes. Veel mensen mochten
vertrekken. Ik stond er ook, maar
ik mocht er niet uit. Ik kreeg de
indruk, dat ze een beetje aan het
selecteren waren. Zo van, ieder
een van wie tegenstand te ver
wachten is, sturen we er uit”.
„Daarna kregen de achterblij
vers een plaats toebedeeld en
moesten we gaan zitten. Eerst al
lemaal bij elkaar, maar dat was
van korte duur. Nog diezelfde
avond werden mannen en vrou
wen van elkaar gescheiden. De
mannen bleven in de tweedeklas
coupé, terwijl de vrouwen de eer
steklas coupé kregen toegewezen.
We moesten zittend slapen in een
trein, die steeds schever zou zak
ken. Kleren of dekens hadden we
niet; ze hadden me m’n koffer
afgenomen om te kijken of er
soms wapens in zaten. Later
kreeg ik 'm weer terug. Er zullen
nu, net als in mijn borduurwerk
jes die ik in de eersteklas coupé
had opgehangen, wel gaatjes in
zitten.”
Wijkerbroekpolder
(Van een onzer verslaggevers)
IJMOND. De colleges van de gemeenten Beverwijk, Heemskerk
en Velsen blijven vasthouden aan de bebouwing van de Velserbroek
polder. In een gezamenlijke reactie op de provinciale Nota over de
ruimtelijke ordening in Noord-Holland, de zogenoemde Noron-nota,
vragen de drie colleges de gemeenteraden achter hun standpunt te
gaan staan, dat er zowel in het Noorderveld, het gebied tussen
Heemskerk en Uitgeest, als in de Wijkerbroekpolder moet worden
gebouwd om de woningnood van de Umond te kunnen lenigen. Indien
Provinciale Staten van Noord-Holland niet overgaan tot de vaststel
ling van én de locatie Heemskerk/Uitgeest én de Velserbroekpolder
zal er alsnog een nieuwe bouwlocatie voor de periode 1980-1990
moeten worden aahgewezen. Die nieuw bouwlocatie ligt in het gebied
ten oosten van rijksweg 9. In de Velserbroekpolder kunnen 4000
woningen gebouwd worden, in het gebied Heemskerk/Uitgeest 3000
oosten van de rijksweg 5000 wo-
-
F I
V-
H
9
(Van een onzer verslaggeefsters)
Na een week zakte de angst een beetje,
nog een aantal aspecten die door GS als
bezwaarlijk worden aangevoerd, worden
door de IJmond geschetst als argumenten
die pleiten voor bebouwing van de Velser-
broekpolder.
De colleges in de IJmond hebben duide
lijk gekozen voor TWEE bouwlokaties.
Dat Beverwijk er buiten is gevallen be
treurde de Beverwijkse wethouder van
volkshuisvesting, A., Hoogeboom. „Dit
doet ons erg pijn. Wij zouden liever binnen
de grenzen bouwen. We zullen straks onze
jonge gezinnen naar andere wijken in de
IJmond moeten sturen. Financieel gezien
gaat Beverwijk er dan hard op achteruit”.
Wethouder Meijer van Velsen benadruk
te het gezamenlijk optreden van de drie
gemeenten en gaf aan, dat er een duidelij
ke keuze is gemaakt. „Velsen heeft wonin
gen nodig om de woningzoekenden te hel
pen en een stabiele bevolkingsopbouw te
handhaven. Bovendien zullen we moeten
proberen om bij de 60.000 inwoners te
blijven, daar anders de financiële conse
quenties niet zijn te overzien”. Hij voegde
er aan toe, dat nóch Velsen nóch Heems
kerk Beverwijk zou laten zitten. „Wordt er
gebouwd in Heemskerk en in de Velser-
broek dan zullen we een gezamenlijk huis
vestingsbeleid gaan opzetten”.
Peter Blankert ziet nog wat witjes als
hij, hand in hand met vriendin Monique,
over zijn ervaringen als gijzelaar in de
gekaapte trein nabij De Punt vertelt. De
gebeurtenissen hebben hem sterk aange
grepen. Vooral de eerste dagen vormden
voor hem een hel.
Peter: „Het begin was het ergste. Ik was
bang, hield me wat op de achtergrond,
dacht - dan val ik tenminste niet op.
Woensdag pikten ze me er echter al uit. Ik
moest mee naar achteren en kreeg een kop
koffie te drinken. Ben je bang? vroegen ze.
Wie zou dat niet zijn, zei ik toen. Daarop
vertelden ze me dat ik niet bang hoefde te
zijn want dat ze niet van plan waren
slachtoffers te maken, omdat ze anders
helemaal nergens meer gehoor zouden
krijgen. Ze trokken me een groen jasje
aan, deden me een blinddoek voor, boei
den mijn handen en knoopten een strop
om m’n nek. Zo heb ik een half uur buiten
gestaan, niet wetende, of ik ze nou geloven
moest of niet”.
„Toch werden we over het algemeen
goed door de kapers behandeld. Het wis
selde wat. In het begin van de tweede week
mochten we bijvoorbeeld een beetje tus
sen de kieren van de kranten door naar
buiten kijken - een week later weer werd
er geschoten als je zoiets deed. Niet raak,
maar er werd wel geschoten of met gewe
ren gedreigd bij wijze van initimidatie”.
Hoewel de IJmondgemeenten GS dank
baar zijn voor de nota die, met de daaraan
gekoppelde inspraakprocedure duidelijk
heid moet verschaffen over het beleid op
de middellange termijn, achten zij een
termijn van 3 maanden waarbinnen reac
ties moeten worden ingediend te kort om
te kunnen onderzoeken of met alle provin
ciale denkbeelden kan worden ingestemd.
„De gewonden werden met ambulances
en helicopters afgevoerd. Wij gingen met
twee bussen naar Groningen. Op dat mo
ment wisten we wel djit er gewonden wa
ren, maar nog niet dat er doden bij de actie
te betreuren waren. Daarom was iedereen
erg opgelucht en blij. In het ziekenhuis
werden alle gijzelaars door twee man op
gevangen die onmiddellijk met je aan een
tafeltje gingen zitten en je wat lieten pra
ten. Vervolgens mochten we douchen en
werden we medisch gekeurd. Daarna kwa
men m’n ouders binnen en zijn we wegge
gaan. Ik wilde naar huis en had geen zin
meer om eerst nog eens vierentwintig uur
in dat ziekenhuis te blijven.”
Achteraf is de familie Blankert blij, niet
rechstreeks naar Heemskerk te zijn afge
reisd. AUe belangstelling zou hen op dat
moment nog wat teveel zijn geweest. Ove
rigens is de lichamelijke conditie van Pe
ter uitstekend: „In het begin hebben we
wat gymnastiekoeeningen gedaan. Later
niet meer, toen hadden we er geen zin
meer in. Overigens heb ik altijd prima
geslapen. Vooral in dat portaal had je goed
de ruimte, al was het tijdens de bevrij
dingsactie wel wat lastig om daar te zijn.
Ook kregen we naarmate de kaping langer
duurde steeds meer spullen en werd er
goed en regelmatig schoongehouden."
Peter heeft tenslotte wel de indruk, dat
er tussen de gijzelaars zoiets als een band
is ontstaan. Aan aanspraak heeft hij nooit
gebrek gehad, temeer niet, omdat drie van
zijn collega’s eveneens in de trein zaten.
De uiteindelijke bevrijdingsactie is
door Peter als een soort nachtmerrie er
varen: „Ik sliep in een portaal met nog
drie mannen. In het aangrenzende portaal
lagen Rosemarie en Ans, het meisje dat
bij de schietpartij het leven verloor. Ik
weet nog dat Rosemarie bij ons binnen
kwam kruipen. Je kon je onmogelijk ver
staanbaar maken. De hele trein trilde van
het gedaver van die straaljagers. Ik gooi
de de deur naar de tweede klas coupé
open en zag helemaal niemand. Die zijn
gevlucht, dacht ik eerst, maar toen bleken
ze allemaal onder de banken te zijn gekro
pen. Om dekking te vinden zijn wij daar
ook gaan liggen, plat op de grond. De
marniers waren razendsnel binnen. Er
werd ongelooflijk geschoten. Twintig mi
nuten later was alles voorbij. We liepen
over de spoorbaan, ambulances stonden
klaar en er was een tentenkamp waar we
allemaal koffie kregen en een kaart met
onze naam om onze pols.
HEEMSKERK. De ouders van Pe
ter Blankert waren op vakantie in Joe
go-Slavië, toen hun min of meer bij
toeval het nieuws over de treinkaping
nabij De Punt bereikte. De ANWB-
alarmcentrale bevestigde hun vermoe
dens, dat hun jongste zoon tot de gegij
zelde passagiers behoorde. De reis
werd onmiddellijk afgebroken en vier
dagen na de kaping reden ze Neder
land binnen, waar ze in Groningen in
een hotel werden ondergebracht.
Over de opvang van de familieleden
van de gijzelaars zijn de heer en me
vrouw Blankert bijzonder te spreken.
„Zowel de NS als de Sociaal Psychiatri
sche Dienst Groningen als de maat
schappelijk werkers en het Leger des
Heel fijntjes wordt in de IJmondreactie
op de Noron-nota het jaar 1965 in herinne
ring gebracht. Toen richtten GS zich tot
het gemeentebestuur van Heemskerk met
een suggestie die bedoeld was de reeds
door de minister van CRM vastgestelde
bufferstrook van dat gebied in een ge
meenschappelijks regeling voor te berei
den. Aan de locatie tussen Krommenie,
Castricum, Heemskerk en Uitgeest zou
voor die functie „prioriteit in de eerste
categorie” worden verleend. Nadat het
College van Heemskerk in 1966 aan GS
Het gezamenlijk optreden van de drie IJ
mondgemeenten. Van links naar rechts:
W. Molendijk, chef afdeling ruimtelijke
ordening van Beverwijk; wethouder J.
Meijer van Velsen; wethouder H. Roozen
van Heemskerk en wethouder A. Hooge
boom van Beverwijk.
Heils hebben hun taak binnen het op
vangcentrum in één woord prima vol
bracht. Er is werkelijk geen kritiek op
te leveren. Geen moeite was hun teveel,
ze regelden wat ze konden en waren
niet alleen beroepsmatig bezig, maar
had laten weten met een dergelijke rege
ling te kunnen instemmen werd nooit
meer iets gehoord. De IJmondgemeenten
komen in hun gezamenlijke standpunt tot
de conclusie dat een en ander dient te
worden toegeschreven aan het feit dat de
gereserveerde CRM-gelden zijn besteed
aan de ontwikkeling van het Spaarnwou-
derbos!
Aangenomen wordt dat men kennelijk
van de bufferfunctle van het gebied tussen
Heemskerk en Uitgeest/Castricum is afge
stapt. Omdat men er begrip voor heeft dat
bij de vaststelling van ongeacht welke
bouwlocatie schade wordt toegebracht
aan landschap en milieu en men in dat
opzicht geen beroep kan blijven doen op
andere locaties vinden de gemeentebestu
ren van de IJmondgemeenten deze bouw
plaats aanvaardbaar. Daaraan worden
echter een tweetal voorwaarden verbon
den. Men gaat er van uit dat de kosten van
deze taakstelling zullen worden vergoed
(soort groeikern) en dat vóór de realisering
van deze locatie de uitkomst bekend is van
de studie van de wegenstructuur in de
IJmond-noord waarbij overeenstemming
zal zijn bereikt over de financiering van
die wegen.
w
st
li<
ct
gt
bl
bi
n<
bi
hi
VI
e<
bi
st
h<
st
m
vl
ni
g<
VI
rr)
te
b<
Vc
W
le
Pi
te
di
oi
re
V(
cc
se
ai
m
Vf
z\
di
ai
kl
01
m
di
oi
d<
w
lij
VI
zc
n
t
tl
E
P-
S
ir
lij
bi
n
v<
nj
vi
st
h.
d<
vi
n<
a<
dj
st
H
d<
d
t<
rr<
g
Die provinciale denkbeelden zijn door
de gemeentebesturen nog eens op een rij
tje gezet. Belangen zijn afgewogen en cij
fermatig materiaal werd ontleed. Op basis
van de uitkomsten daarvan bouwden de
IJmondgemeenten hun reactie op de No
ron-nota. Afwijzing van bebouwing van de
Velserbroekpolder baseerde GS onder
meer op punten die door het standpunt
van „de drie” worden aangevochten. In de
eerste plaats zouden volgens GS de moge
lijkheden in het gebied te beperkt zijn.
Daarover hebben de gemeenten een reken
sommetje gemaakt met een geheel andere
uitkomst. Een uitkomst die bebouwing
aanvaardbaar zou maken.
Als je Peter vraagt wat hij zoal in de
trein gedaan hééft, antwoordt hij in eerste
Instantie met een hardgrondig „vervelen".
Voorts hield hij zich bezig met zaken als
borduren, dammen, schaken en klaver
jassen.
„Af en toe”, zo herinnert hij zich, „werd
er ook ontzettend gelachen, want per slot
van rekening moest je toch wat”. Een
levensteken konden de gijzelaars de bui
tenwacht zenden via de twee vrijgelaten
De drie IJmondgemeenten zijn van plan,
mede ook om de woningnood van Bever
wijk te helpen lenigen in de nieuwe bouw
locaties, over te gaan tot een gemeen
schappelijk (volks) huisvestingsbeleid,
hetgeen zoveel wil zeggen, dat de IJmond
de interne overloop naar of Heemskerk of
de Velserbroekpolder zal gaan beleiden,
aldus wethouder J. W. Meijer van Velsen
op een maandagmiddag in het Beverwijk
se Stadskantoor gehouden persconfe
rentie.
Samen met de overloop naar het noor
den van de provincie Noord-Holland ver
wachten de drie IJmondgemeenten met
de nieuwe woonwijken in de locatie
Heemskerk/Uitgeest ep de Velserbroek
polder een wapen in de hand te hebben
om de woningnood nu eens drastisch te
kunnen bestrijden, zo merkte wethouder
H. Roezen van Heemskerk op.
Indien beide locaties door Provinciale
Staten voor bebouwing worden afgewezen
dan bepleiten de IJmondgemeenten een
alternatieve Ipcatie, waarbij men denkt
aan het gebied ten oosten van rijksweg 9.
Mocht de bebouwing in de ogen van het
Provinciaal bestuur wel genade vinden
dan wordt verzocht om de uitvoering daar
van in afwijking van het streekplan
voor het Noordzeekanaalgebied vóór
het begin van de tachtiger jaren mogelijk
te maken.
Velsen, Beverwijk en Heemskerk heb
ben hun reactie op de Noron-nota gebun
deld. Hierbij heeft men zich laten leiden
door de gedachte dat de gemeentelijke
doelstellingen alleen dan gerealiseerd kun-'
nen worden wanneer tot een gemeen-
De gemeentebesturen van Velsen, Be
verwijk en Heemskerk zijn van mening
dat Gedeputeerde Staten van Noord-Hol
land terugkomen op een lang verdedigd
standpunt, namelijk dat „overloop” de eni
ge oplossing zou zijn van het woningvraag
stuk in Noord-Holland. Hoewel dat door
GS niet met zoveel woorden wordt gesteld
menen genoemde gemeentebesturen dat
de actuele verstedelijkingsgedachte en de
gevolgen vpn het overloopbeleid daar een
aanwijzing voor zijn. Die gevolgen zijn dan
met name de ontwrichting van een aantal
donorgemeenten en de bedreiging van een
te éénzijdige opbouw van de groeige-
meenten.
Deze conclusie wordt door de IJmond
getrokken uit de provinciale Nota. De
nota houdt zich uitvoerig bezig met de
door Gedeputeerde Staten wenselijk ge
achte woonbebouwingslocaties voor de
periode 1980 tot 1990. Onder bepaalde
voorwaarden willen de Umondgemeen-
ten de Provincie nog wel volgen waar het
gaat om bebouwing van het gebied tussen
Heemskerk en Uitgeest. Het onbebouwd
laten van de Velserbroekpolder wordt
door de gemeentelijke bestuurderen als
„onaanvaardbaar” van de hand gewezen.
Na een week werd volgens Peter het
saamhorigheidsgevoel tussen kapers en
groep gaandeweg minder. „Er gebeurde
helemaal niks. We zagen ook niks, de
ramen waren geblindeerd. Intussen was
onze bewegingsvrijheid er wel iets groter
op geworden. We mochten tussen de vrou
wen- en mannencoupé heen- en weerlo
pen, behalve als er telefoneerd werd met
het cirisiscentrum of als er besprekingen
waren. Tijdens de bemiddelinspogingen
van mevrouw Soumokil en dr. Tan bij
voorbeeld moesten we zes uur lang dood
stil op onze plaats blijven zitten. We
mochten zelfs niet naar de WC.
Door Joke Dieben - Frerichs
De bestuurders van de IJmondgemeen
ten kunnen zich op enkele punten toch ook
nog vinden in het standpunt van GS. Een
voorbeeld daarvan is de noodzaak van de
aanleg van de Wijkertunnel als schakel in
Rijksweg 9 en Rijksweg 6. Dit project zal
volgens de meerjarenbegroting van de mi
nister van Verkeer en Waterstaat op z’n
vroegst rond 1986 kunnen worden vol
tooid. Als dat nog later wordt dan vinden
de IJmondgemeenten dat vervoers- en ver
keerstechnisch gezien desastreus.
Overigens zien de IJmondgemeenten
geen oplossing van het woningtekort in het
IJmondgebied in de door GS voorgestelde
bouwlocatie tussen Haarlem en Hoofd
dorp. GS heeft, zo stellen de IJmondge
meenten, doelstellingen geformuleerd die
gericht zijn op „welzijn”,
Een locatie in de Haarlemmermeer kan
dat „welzijn” bevorderen van woningzoe
kenden in de omgeving van Schiphol, de
Meerlanden en Zuid-Kennemerland, het
geen niet kan worden beweerd voor wo
ningzoekenden in de IJmond die daar niet
uit kunnen of willen wegtrekken. Boven
dien gelooft men niet dat er bij de opvang
van woningzoekenden in de nieuwe loca-
tie, ruimte over is voor woningzoekenden
uit de IJmond-zuid.
toen er onder de gijzelaars inderdaad nog
geen slachtoffers waren gevallen. Wel was
er vrijdags een incident geweest, toen de
kapers meedeelden dat de groep dezelfde
dag nog op Schiphol zou worden uitgewis
seld. Tegen wie precies, kwam Peter pas
later aan de weet, via een stenciltje, dat in
de buurt van de wasruimte waar de gijze
laars zich drie maal per week met behulp
van een bekertje water mochten opfrissen,
aan een raam was vastgeplakt.
Peter: „Op het moment dat één van de
kapers vertelde dat de uitwisseling niet
door zou gaan, werd hij door een jonge
gijzelaar aangevallen. Gelukkig hield de
groep hem nog juist bijtijds tegen, want
anders waren er vast en zeker ongelukken
gebeurd. Naderhand hebben de kapers
met hem gepraat, hem hun bedoelingen
uitgelegd. Over dat doel werd verder niet
gesproken. Wel was er voor geïnteresseer
den een boek over het Molukse vrijheids
ideaal beschikbaar, Verscheidenen men
sen hebben dat boek gelezen. Ik niet nee, ik
heb ook nauwelijks met de kapers gespro
ken. Het meeste hoorden we via Rosema
rie, de medisch studente. Die had regelma
tig contact met de kapers en gaf dat dan
aan ons door”.
Niet wordt ontkend dat bebouwing de
recreatieve bestemming van Spaarnwou-
de zou aantasten. Door de IJmondgemeen
ten wordt echter erop gewezen dat door
het aanvaarden van de Machineweg als
uiterste begrenzing voor de industrieter
reinen de aanvankelijk geplande buffer is
verbreed. De IJmond heeft bij het afwegen
van „recreatie” versus „wonen” de balans
laten doorslaan naar de kant van leniging
van de bestaande woningnood.
Waar de Provincie zich op het standpunt
stelt dat door bebouwing de grens van de
bestaande landschappelijke eenheid
wordt overschreden kaatst ,de IJmond de
bal terug door te stellen dat daarvan ook
sprake is bij het aanleggen van de recrea-
tie-elementen in het kader yan het plan
Spaarnwoude.
Dat het gebied ingeklemd ligt tussen
twee wegen wordt door de Provincie als
een negatief argument aangevoerd. De IJ
mond beschouwt het als een gunstige fac
tor die bovendien de reistijd tussen wonen
en werken in het IJmondgebied zal be
korten.
Ook de door GS aangevoerde locatie-
criteria hebben de gemeentelijke bestuur
ders niet kunnen overtuigen van de voor
keur van GS. Integendeel. Door de criteria
te toetsen aan de bestaande situaties is
men meer overtuigd van het tegendeel.
Geografische ligging ten opzichte van de
werkgelegenheidsgebieden, het aangren
zende agrarische gebied, de te verwachten
ontwikkelingen van de Markerwaard en
GS wijzen in de Noron-nota bebouwing
van de Wijkerbroekpolder (gebied ten oos
ten van Rijksweg 9) af. De voorkeur gaat
uit naar het gebied tussen Uitgeest/Castri-
cum en Heemskerk.
met inzet van hun hele persoonlijk
heid”.
Overdag verbleven de heer en me
vrouw Blankert samen met Peters
vriendin Monique Tausent en haar ou
ders in het opvangcentrum, waar tus
sen de bezoekers al gauw een sterke
band ontstond. „Er werd gelachen en
gehuild, gepraat en getroost. Men legde
een kaartje, de vrouwen borduurden
wat, er werd gebiljart en gesjoeld. Maar
intussen bleef die spanning”.
Een spanning, die ten top steeg toen
mevrouw Blankert zaterdagmorgen
vroeg plotseling de straaljagers door
het luchtruim hoorde scheren. Een
paar uur later kwam de bevrijdende
mededeling: Peter was ongedeerd uit
de trein gekomen en bevond zich in het
Academisch Ziekenhuis van Gronin
gen, waar hij weldra met zijn familie
werd herenigd.
Begin was het ergst
zwangere vrouwen. In Peters’ geval betrof
het een briefje met zijn naam en het tele
foonnummer van zijn broer Hans. Dit om
dat hij van de veronderstelling uitging, dat
zijn ouders in Joegoslavië wel niets van de
treinkaping zouden hebben gemerkt en
dus ook niet van de vermissing van hun
zoon op de hoogte waren.
schappelijk (volks)huisvestingsbeleid
wordt overgegaan. Door dat beleid conse
quent te voeren kunnen, naar de mening
van de gemeentebesturen, wonen en wer
ken in het door het Noordzeekanaal door
sneden gebied, beter op elkaar worden
afgestemd.
4?'
