EEG
Chili bereid tot nieuwe
Betrekkingen
tussen VS en
Kongo hersteld
1
Breznjev: kans
op koude oorlog
weer aanwezig
Bezwaren van Russen tegen „blokvorming”
„mensenruil” met Moskou
ONSTERFELIJK
CHIRAC IN OPMERKELIJKE ROL
„Steeds meer landen
in staat Cruise-
raket te maken
n
19 7 7
3
JUNI
DONDERDAG
1 6
BINNEN- EN BUITENLAND
te
it
it
h
[pi
n
a
(Van onze redacteur in West-
Duitsland, Hans Amesz)
n
k
•s
•d
s-
li-
jn
in
*n
w
>e
fi
er
m
ril
'e-
de
in
ig
en
en
a-
Is-
ar
•e-
en
a-
g
BONN. Alle partijen in de
Westduitse Bondsdag zijn van
mening dat de Bondsrepubliek
in de toekomst niet buiten kerne
nergie kan. Tijdens een speciaal
energiedebat verklaarde minis
ter van Economische Zaken
Hans Friderichs (FDP), dat de
huidige energiebronnen uitgeput
raken. Hij zei, dat wordt ge
streefd naar 30.000 megawatt
aan nucleaire energie in 1985.
(Van onze speciale verslaggever
Fred Sanders)
BELGRADO. Enkele uren
na de opening van de voorberei
dende zitting voor de vervolgcon
ferentie over vrede en veiligheid
in Europa bleek gisteravond in
Belgrado al dat de conferentie een
gevecht zal worden van hard te
gen hard. Op aandringen van de
Russische delegatie weigerde de
secrétaris-generaal van de confe
rentie, de Joegoslaaf Bozinovic,
een voorstel van de negen EEG-
landen te laten stencillen en rond
delen over de 35 delegaties.
LONDEN Zonder
president Idi Amin van
Oeganda met name te noe
men hebben de Gemene
best-ianden aan het eind
van hun zevendaagse con
ferentie zijn bewind m
krachtige bewoordingen
veroordeeld. De veroorde
ling werd opgenomen in
het slotcommuniqué van
23 pagina’s en sprak van
de „zich opstapelende be
wijzen van een voortgezet
te veronachtzaming van
eerbied voor het leven en
van de massale overtre
ding van menselijke rech
ten m Oeganda.”
IMPASSE DREIGT AL OP
BELGRADO-CONFERENTIE
Kloof gaullisten
regering vergroot
Excessen in Oeganda krachtig
veroordeeld door Gemenebest
r-
ft
van „linkse fanatici”, die volgens hem
alleen maar rotzooi willen trappen.
Premier Barre verwaardigde zich mei in
zijn slotwoord op de confessies van zijn
Chirac onthulde tijdens de debatten dat
hij vorige zomer was afgetreden omdat
hij het vierkant oneens was geweest met
de beslissing van de president en van zijn
eigen kabinet zijn steun aan de directe
verkiezingen voor bet Europese parle
ment te geven.
voorganger in te gaan De kloof tussen de
gaullisten en de rest van de regering is nu,
negen maanden voor de algemene ver
kiezingen, groter dan ooit
In westelijke diplomatieke kringen
werd gezegd dat de Joegoslaaf, wiens
taak het is de ambtelijke en technische
begeleiding van de conferentie in Belgra
do te verzorgen, door de Russen was bena
derd om het westelijke voorstel niet te
accepteren.
(Van onze redacteur in Groot-
Brittannië, Henk Leffelaar)
Het was de overtuigende tne
mug van leiders van de Gemene-
best-landen dat „deze excessen
zo grof zijn dat zij de aandacht
van de wereld verdienen” Ge
vraagd op een persconferentie
wat het effect van deze verkla
ring zou zijn op het Uegandese
volk, zei premier James Callag
han: „Ik heb geen duidelijk be
grip van de psychologische con
ditie van de leider van Oeganda.
Het voorstel van de Negen, dat trou
wens werd gesteund door de Verenigde
Staten, was op zichzelf niet zo opzienba
rend. Men wilde de eigenlijke toetsings
conferentie op 3 oktober laten beginnen
Een dag voor het debat hebben 58
economen uit de hele Bondsrepubliek
een beroep op de regering gedaan om zo
spoedig mogelijk met de bouw van meer
kerncentrales te beginnen. Zij waar
schuwden ervoor de economische be
staansgronden van West-Duitsland niet
op het spel te zetten door toe te geven aan
het geroep van „schreeuwende minder
heden” in plaats van het democratisch
gekozen parlement over de energiepoli-
tiek te laten beslissen. Volgens de weten
schappers is het niet waar dat een snelle
re exploitatie van kolen een alternatief
voor kernenergie is.
Dat wil zeggen: evaluatie van de nale
ving van de beginselen van Helsinki door
de 35 ondertekenaars; bespreking van
eventuele plannen tot verbetering of aan
vulling van de slotakte; bespreking van het
eventuele nut van een nieuwe veiligheids-
conferentie op hoog niveau.
Dinsdag heeft de administratieve
rechtbank in Hannover besloten dat de
atoomcentrale Grohnde aan de Weser
voorlopig niet mag worden afgebouwd.
Een farmaceutische fabriek in de nabij
heid van het bouwterrein had hierom
verzocht.
De Joegoslavische minister van Buiten
landse Zaken, Milos Minich (links, met
documenten in zijn hand) verlaat het
spreekgestoelte nadat hij de conferentie
in Belgrado formeel heeft geopend.
Via het Sacharov-comité bereikten Chili
en de Sovjet-Unie die geen betrekkingen
hebben - vorig jaar overeenstemming over
het vrijlaten van respectievelijk Luis Cor-
valan, leider van de Chileense CP, en de
dissidente biologiestudent Vladimir Boe-
kovski
Amnesty International, de van Londen
uit werkende organisatie voor politieke
gevangenen, heeft kritiek geuit op de „ruil
handel” van het Sacharov-comité Dit
wees de kritiek van Amnesty gisteren van
de hand.
„in de toekomst zal het onge
twijfeld weer van betekenis ver
anderen, want ook de problemen
veranderen Het belangrijkste is
het onderling begrip dat op deze
conferenties wordt opgewekt
„Ik begrijp waar je naar toe wilt”, zei
Hans Citroen.
Holland Festival. Opera „Axel” van
Reinbert de Leeuw, Jan van Vlijmen en
Harry Mulisch, matige tot negatieve kri
tieken. Opera „Le Nozze di Figaro” van
Mozart, matige tot uitstekende kritieken.
WASHINGTON (UPI). De Verenigde
Staten en de volksrepubliek Kongo zijn
overeengekomen de diplomatieke betrek
kingen die twaalf jaar geleden verbroken
werden, te herstellen en hun ambassades
m Brazzaville en Washington te herope
nen Dit heeft het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken gisteren bekend
gemaakt
De VS verbraken de betrekkingen met
Brazzaville vanwege het voortdurend las
tigvallen van Amerikaanse diplomaten, zo
werd van andere zijde meegedeeld Vol
gens het State Department uitten beide
regeringen de hoop dat de nieuwe stap de
betrekkingen zal versterken en aanzienlijk
zei bijdragen tot verbetering van het on
‘lerlmge begrip en de samenwerking.
„Hans”, zei ik, „als tamelijk totale leek
op muziekgebied worstel ik met het vol
gende probleem. De wereld heeft in de
loop der eeuwen menige grote schrijver
gekend, ik noem er maar een paar: Dante,
Goethe, Tolstoj, Cervantes, Multatuli,
Flaubert, Poe, Dickens, en ga zo maar
door. Ik bedoel dus: schrijvers die tot de
„onsterfelijken” gerekend mogen worden.
(Van onze redacteur in Frankrijk,
Rudolph Bakker)
PARUS. De directe verkiezingen voor het Europese parlement in Straatsburg
zullen van de kant van de Franse regering en het Franse parlement geen moeilijkheden
meer opieveren. Na een debat van twee dagen hebben de Franse afgevaardigden hun
goedkeuring aan de desbetreffende wetsontwerpen gegeven. Deze goedkeuring kwam
echter op een bijzonder gecompliceerde, en voor de regering niet erg eervolle, manier
tot stand.
k-
in
m
m
?n
it-
•s-
•is
ie
is
al
ie
7
rd
?n
e-
le
»n
g
m
n-
it-
)e
in
er
et
ri
ft
o-
sr
ji-
is
ie
‘ii
n-
ia
>r
e-
h-
ig
P-
?n
e-
ie
ig
ut
e,
re
re
ie
Gl
e
is,
:s-
is-
)P
n-
en
g-
en
n-
trijfel
door Nico Scheepmaker'Jpl,
Een Russische diplomaat had al aan een
Westeuropese collega laten weten dat zijn
delegatie problemen zou maken wanneer
de negen landen van de EEG in Belgrado
als één blok zouden opereren.
Toen de Britse delegatieleider lan Su
therland gistermiddag namens de negen
landen van de EEG een voorstel indiende
voor een lijst van besluiten van de voorbe
reidende conferentie, reageerden de Rus
sen niet onmiddellijk. Later pas bleek dat
zij Sozinovic onder druk hadden gezet om
het papier te weigeren, onder het motto
Het comité meldde gisteren dat Chili
dertien communisten wil vrijlaten in ruil
voor een gelijk aantal politieke gevange
nen uit de Sovjet-Unie De Chilenen zitten
straffen van zes tot vijftien jaar uit.
Als concessie aan het Oostblok hadden
de Negen voorgesteld dat de besprekingen
over de naleving van de slotakte, waarbij
de beschuldigingen over en weer over
schendingen van de rechten van de mens
kunnen loskomen, achter gesloten deuren
zouden plaatsvinden.
Wat Zuid-Afrika en Rhodesie
betreft merkten de leiders van de
Gemenebest-ianden op dat de ge
beurtenissen „acute crisis” had
den bereikt die de internationale
vrede in gevaar kon brengen,
vooral waar het de gewapende
strijd in Rhodesie en Namibië
betrof Niettemin werd erkend
dat de gewapende vrijheidsstrijd
„een aanvullende factor is bij de
onderhandelingspogingen en dat
en in principe laten duren tot eind dit
jaar Als agenda voor de toetsingsconfe
rentie wilde men zich houden aan de
passages daarover in de slotakte van Hel
sinki.
Bijna drie maanden geleden was het in
Grohnde tot ernstige ongeregeldheden
gekomen toen duizenden tegenstanders
van kernenergie in gevecht raakten met
de politie. Afgelopen maandag bezetten
circa 50 demonstranten dat deel van het
bouwterrein waar in de toekomst de
koeltorens moeten komen. De actie ver
liep zonder incidenten.
van de Oegandese kwestie m het
parlement aankonctigde stappen
te overwegen tegen ae zogeheten
„whiskey-verbinding tussen En
geland en Oeganda Dit is de we
kelijkse vliegdienst tussen Oe
ganda en Engeland die Amin
voorziet van sterke drank tabak
en voornamelijk andere luxe arti
kelen ten behoeven van zijn loya
le vazallen in het leger In de
Britse pers is onlangs harde kn
tiek geuit over deze bevoorrading
van Oeganda’s moordenaars
het handhaven van de strijd on
vermijdelijk is
Voor net bereiken van een
meerderheidsregering in Rhode
sië was aldus het communiqué
met alleen de verwijdering van
het regime van premier lan
Smith noodzakelijk, maar ook
het opbreken van het „apparaat
van onderdrukking” dat door
diens regering werd gebruikt De
apartheidspolitiek van Zuid Af
rika en de „Bantoestans” werden
omschreven als „hardvochtige
racistische onderdrukking en
landen die Zuid Afrika steunden
in de ontwikkeling van kernin-
dustne werden opgeroepen daar
van af te zien
Veel waardering werd uitge
sproken voor de zogeheten
„frontlijnstaten” die ten koste
van veel opofferingen de strijd
tegen het regime van premier
Smith /steunen Andere landen
werd gevraagd deze staten daar
in te helpen
dat in Belgrado de staten individueel
dienen te opereren, dat ze niet als blok
mogen optreden.
De Sovjet-Unie anderzijds heeft steeds
grote weerzin getoond tegen een erken
ning van de EEG. Pas tijdens het overleg
over de visserijzones, begin dit jaar, heb
ben de Russen voor het eerst de EEG
aanvaard als officiële onderhandelings
partner. Wanneer beide partijen op hun
stuk blijven staan, kan de voorbereidende
conferentie al vastlopen voordat over de
rechten van de mens - het zwaarste pro
bleem binnen de materie van de veilig-
heidsconferentie en dé slotakte van Hel
sinki - nog maar een woord is gesproken.
Gisteravond laat was nog niet duidelijk
hoe „hard” deze kwestie van beide zijden
zou worden gespeeld. De EEG-landen wa
ren vooralsnog van plan te weigeren toe te
geven en het voorstel dan maar als negen
individuele landen in te dienen. Vooral
Nederland streeft er al jaren naar de EEG
ook in politieke zaken meer als een geheel
te laten optreden. Trouwens in de materie
waarover op de uiteindelijke toetsingscon
ferentie, deze herfst in Belgrado, wordt
gesproken, zitten verscheidene elementen
die volgens het Verdrag vgn Rome beho
ren tot het werkterrein van de EEG.
KOPENHAGEN (DPA). De Chileen
se regering heeft het internationale Sa-
cnarov-eomité in Kopenhagen doen we
ten dat zij opnieuw bereid is tot een
„mensenruil” met Moskou gevangenzit-
tende Chileense communisten tegen Rus
sische dissidenten
Zo kan ik ook vele onsterfelijke toneel
schrijvers noemen: Molière, Brecht,
Strindberg, Shakespeare, Lorca, Goldoni,
O’Neill, Sophocles, te veel om op te noe
men, en uiteraard een minstens zo groot
aantal onsterfelijke schilders: Rembrandt,
Holbein, Picasso, Da Vinci, Van Gogh,
Monet, en ga zo maar door. Idem dito voor
de beeldhouwkunst, de architectuur en
natuurlijk de muziek: Mozart, Beethoven,
Moussorgski, Sibelius, Ravel, Verdi, Bar
tók, Debussy en noem ze maar op, die
definitief onsterfelijke componisten die nu
na eeuwen nog gespeeld worden en die
over enkele eeuwen ook nog gespeeld zul
len worden”.
STOCKHOLM (ANP). Steeds meer
landen, waaronder ontwikkelingslanden,
zijn in staat een zogenoemde Cruise-raket
te maken welke is uitgerust met een kern
kop, zo blijkt uit het nieuwe jaarboek van
het internationale instituut voor vredeson
derzoek in Stockholm (Sipri).
Volgens het jaarboek 1977 kan elk land
met een gemiddelde wapenindustrie gelei
de wapens met kernkoppen maken. Dat
wil zeggen dat naast de grote landen ook
Argentinië, Brazilië, India, Israel en Tai
wan hiertoe in staat zijn. En in samenwer
kingsverband bestaat de mogelijkheid ook
voor Egypte, Indonesië, Noord-Korea,
Zuid-Korea en Pakistan.
De „Cruise-raket” is' een nieuw geleid
wapen, dat direct naar een doel wordt
gebracht met behulp van navigatiesyste-
men, welke zijn afgesteld op de contouren
van de aarde.
De Gemenebest-ianden zijn
echter van mening dat zij hun
eigen principes moeten uiteenzet
ten Of dat de Oegandezen zal
helpen of niet, was geen overwe
ging. Er is hier sprake van zo n
grove schending van mensen
rechten dat er geen keuze was”
Wellicht niet zonder toeval
werd gisteren ook bekend dat mi
nister van Buitenlandse Zaken
David Owen, die zich tot nog toe
nogal afzijdig heeft gehouden
„Val me niet in de rede”, zei ik. „Waar
het mij nu om gaat is dit. Ik kan een aantal
levende schrijvers noemen, van wie met
aan zekerheid grenzende waarschijnlijk
heid gezegd kan worden dat zij ook tot de
onsterfelijken zullen behoren en nog lang
na hun dood gelezen zullen worden: Nabo
kov, Marquez, Solzjenitsin, Reve, Böll,
Sartre, Handke, enfin, laat ik er niet te veel
noemen, een handjevol is al voldoende
voor mijn redenering. Ook kan ik menige
toneelschrijver noemen die onsterfelijk zal
blijken te zijn: Pinter, Becket, Miller. Ik
beperk me weer, zoals je merkt. Menige
schilder zal ook op onsterfelijkheid kun
nen rekenen: Hockney, Westerik, Stupica,
Appel, Oldenburg, Lucassen, ik doe maar
een gooi, alsook menige beeldhouwer, me
nige architect en menige choreograaf (Ba
lanchine, Van Manen). Kortom: in elke tak
van kunst zijn er momenteel op zijn minst
drie nog levende kunstenaars aan te wij
zen van wie gesteld mag worden dat zij tot
de allergrootsten door de eeuwen heen
zullen worden gerekend. Mijn vraag aan
jou, en ik vraag het aan jou omdat jij nu al
jarenlang de muziek, oud en modern, nati
onaal en internationaal, op de voet volgt, is
daarom of...”
„...of er ook onder de hedendaagse, le
vende componisten zulke onsterfelijken
zijn aan te wijzen”, vulde Hans Citroen
aan. „Het antwoord is nee. De enige werke
lijk grote componist is ook dood. Dat was
Strawinsky. Britten, Sjostakov itsj en Pro-
kofjef zijn ook dood. Ik geloof dat we wat
de muziek betreft in een ontzaglijk dal zijn
belqnd, en soms vraag ik mij af of de
popmuziek misschien niet de eigenlijke
muziek van deze tijd is, en of we daar niet
de onsterfelijken moeten zoeken. Maar ik
voeg er meteen aan toe dat zulke dingen
ook een eeuw en twee eeuwen geleden al
door de grootste kenners werden gezegd,
en dat dit nooit een garantie is gebleken
dat er inderdaad geen onsterfelijke com
ponisten onder hun gehoor hadden ge
zeten...”
Volgens Friderichs heeft West-Duits-
land economische groei nodig teneinde
de werkloosheid te lijf te gaan en het
systeem van sociale zekerheid niet te
laten afbrokkelen. Eén van de voorwaar
den voor economische groei is, aldus de
minister, kernenergie. Terwijl de woord
voerders van de regeringspartijen het
energieprogramma van het kabinet in
het algemeen goedkeurden, oefende de
oppositie bij monde van Karl-Heinz Nar-
jes scherpe kritiek uit op de regering
Schmidt-Genscher. Narj es betitelde de
houding van de regering als opportunis
tisch en verlangde een duidelijk, welom
schreven pakket van maatregelen zodat
„wij in de toekomst niet zonder energie
komen”. Hij veroordeelde het optreden
En de kritiek gold in het laatste geval dan
niet de muziek, maar de aanpak. Nu ben ik
op muziekgebied helaas een tamelijk tota
le leek, al mag ik graag naar Hilversum 4
luisteren. Ook kan ik er op pochen dat ik
mijn muzikale vooropleiding te danken
heb gehad aan de Walt Disney-film „Fan
tasia”, waardoor ik sommige muziekstuk
ken, zoals „Nacht op de kale berg”, en „De
tovenaarsleerling”, als het ware vóór me
zie als ik ze op de radio hoor, ook als de
radio zelf dan buiten mijn gezichtsbereik
is. Mij kan dus onmogelijk verweten wor
den dat ik verstoken ben van ook maar
enig muzikaal inzicht, maar voor het op
lossen van de vraag die me al enkele tijd
bezig houdt en die ik zo meteen uitvoerig
zal formuleren, leek het mij toch verstan
diger mij te wenden tot een muziekkenner
bij uitstek als Hans Citroen.
PARIJS (Reuter). De Russische partij
leider Leonid Breznjev, die maandag in
Parijs zal aankomen voor een officieel
bezoek aan Frankrijk, heeft in een inter
view met het Franse dagblad „Le Monde”
gezegd dat een opvoering van de wapen
wedloop kan leiden tot een situatie die
vergelijken is met de koude oorlog in de
jaren vijftig. De wapenwedloop duurt vol
gens hem helaas nog altijd voort, en ver
snelt zelfs.
Hij sprak met name over verhoogde de-
fensiebijdragen van de NAVO-partners,
de voortdurende inflatie van het Ameri
kaanse militaire budget en de pogingen
van dit land om steeds weer nieuwe soor
ten wapens te maken. Breznjev zei dat de
Sovjet-Unie van mening is dat er een eind
moet komen aan de wapenwedloop om een
essentiële ontspanning tussen Oost en
West te realiseren.
Wal de EEG beu er drongen de
Gemenebest-leuiei s ei op aan dat
ei meer reKenmg wordt gehou
den met de handelsbelangen van
de Aziatische landen van het Ge
menebest, die er economisch op
achteruit gingen sinds Engeland
tot de EEG toetrad Er werd voor
gesteld dat de EEG regelmatig
fondsen tei beschikking zou stel
len van deze Aziatische landen.
Premier Callaghan werd ook
gevraagd wat nu eigenlijk de be
tekenis en de toekomst was van
de Gemenebest-conterenties Hij
zei „Het Gemenebest betekent
veel verschillende dingen voor
een groot aantal onderling ver
schillende mensen Het is onder
geen noemer te vangen
Premier Barre maakte gisteravond laat
in het parlement bekend,‘dat de regering
de vertrouwenskwestie met betrekking tot
het wettenwerk stelt, dat de directe ver
kiezingen van he* Europese parlement mo
gelijk moet maken. Hierbij wordt een be
roep gedaan op het derde lid van artikel 49
van de Franse grondwet, volgens welk
artikel een door de regering ingediend
wetsontwerp door de parlementariërs zon
der stemming als aangenomen wordt be
schouwd wanneer er niet binnen 24 uur na
het stellen van deze vertrouwenskwestie
van de kant van het parlement bezwaar
tegen wordt aangetekend.
Deze gecompliceerde weg moest worden
gevolgd om het hoofd te bieden aan onver
wachte oppositie van de kant van de gaul
listen binnen de regeringscoalitie. Nadat
de regering eerst had gemeend de instem
ming van de gaullisten voor het wetten
werk te hebben gekregen, bleek kortgele
den plotseling, dat men in het gaullistische
kamp van mening was veranderd. Gaullis
tenleider en oud-premier Jacques Chirac
eiste nu tijdens de debatten dat de hele
kwestie van de directe verkiezingen voor
het Europese parlement zou worden uitge
steld, naar gevreesd werd voor onbepaal
de tijd.
De eeuwige strijd tussen de afgetreden
premier Chirac en zijn gaullistische aan
hang enerzijds en Chiracs opvolger pre
mier Barre gesteund door president Gi-
scard d’Estaing anderzijds, beheerste de
debatten over het Europese parlement ge
heel en al.
Bondsdag kiest voor kernenergie
