io
^VERWIJK5CH[
Doppers
Toppers
Sloop
L
^Conservenfabriek
ERWTENSOEP.
DINSDAG
1 2
JULI
19 7 7
6
'/beverwijk
f (HolianéfL
I
BEVERWIJK-HEEMSKERK
U
voor
in
st
BS
rijtje, bedekt met een linnen lapje, een plankje en
een zware steen.
In een Amerikaans tijdschrift verscheen een spot
prent van in een machine marcherende varkens, die
er aan de andere kant als worstjes weer uitkwamen.
In november van het jaar 1902 was dat in Bever
wijk werkelijkheid geworden. In die maand werden
300 koeien de fabriek aan de Breestraat ingedreven
en in februari daarna zijn die door de soldaten van
het Indische leger in de binnenlanden van Atjeh en
Djambi in de vorm van gehaktballen smakelijk
opgepeuzeld.
Dat vertelt ene Frans Netscher in 1902. Wij von
den zijn verhaal in het Prentenkabinet van het
echtpaar Van der Linden in Wijk aan Zee, dat ook
de foto’s voor deze pagina beschikbaar stelde.
veemarkten in Velsen, Alkma ar, Purmerend en
Hoorn. De grote order voor de gehaktballen kwam
van het „Ministerie van Koloniën” ten behoeve van
In januari trokken de slopers de 25 meter
hoge schoorsteen omver. In de herfst van 1970 restte
er nog slechts een grote vlakte. Het was toen nog
helemaal niet zeker of en wanneer Pakhoed zou
beginnen aan de bouw van het nieuwe winkelcen
trum, dat op deze plaats moest komen. Onder de
middenstand gingen er al gauw stemmen op om er
voorlopig maar een grote parkeerplaats van te
maken. f
De vlees- en visafdeling is niet de grootste. De
verwerking van groenten is hoofdzaak. In de druk
ke tijd worden er rond het jaar 1900 ongeveer
twaalfduizend kilo „doppertjes” verwerkt en mas
sa’s wortelen, andijvie, spruitjes, selderie, diverse
koolsoorten, appelmoes, enzovoort. Maar tot het
assortiment behoren in 1902 ook al fazanten, kwar
tels, leeuweriken, pasteien, salmis (ragout van ge
braden gevogelte), zalm, elft (zeevis), keeltjes en
lipjes (delen van kabeljauw), kalfstong, tête de veau,
schildpadsoep, londonderry, doperwtjes met duif
en nog veel meer exclusieve produkten, in totaal
zeshonderd geconserveerde artikelen in blikken en
flessen van verschillende afmetingen.
De verslaggever Frans Netscher neemt zijn lezers
om een indruk te krijgen van de grootte van het
bedrijf mee naar de zolders, die hem zelf gewel
dig imponeren.
„Wanneer men weet, dat ze bijna over de gehele
oppervlakte der gebouwen lopen en dat deze een
uitgestrektheid hebben van ongeveer 3095 vierkante
meter, dan kan men zich een denkbeeld vormen
Frans Netscher vond het niet toevallig, dat deze
„nationale industrie” in Beverwijk was ontstaan.
Immers, „Beverwijk is de hoofdplaats van Noord-
Kennemerland, welke streek alom beroemd is we
gens de „tuinderijen en warmoezierderijen”. „Van
daar uit worden per schuit, per trein en per stoom
boot grote ladingen en partijen groenten naar de
steden vervoerd”. Voor de conservenfabriek kon
den de groenten vers uit eigen areaal worden aange
voerd.
En Beverwijk was toen ook het middelpunt van
een Noord-Hollands veeteeltgebied met belangrijke
Pas in 1969 is het fabriekscomplex in de hoek van
Bloksteeg en Breestraat afgebroken, voor zover de
gebouwen toen al niet waren gesloopt door de lieve
jeugd.
in
?n
•e-
in
jn
sk
iV-
is
Ie
ii-
o-
?el
ie-
?n
?s-
ar
ds
iet
sn
ij-
>e-
?r-
er
'B
rd
«J
?t-
[e-
'd
ie
o-
n.
5d
MISSCHIEN meer nog dan door de aardbeien heeft Beverwijk in deze eeuw in binnen- en buitenland
bekendheid gekregen door de Beverwijksche Conservenfabriek, die gestaan heeft op de plaats waar nu het
nieuwe winkelcentrum „De Bever” nog wordt afgebouwd. De Beverwijkers die nu tachtig jaar zijn hebben
de hele ontwikkeling en de afbraak nog mee kunnen maken, want de fabriek werd gesticht in 1896.
hoeveel tijd het kost die over te wandelen, ’t Zou dan
ook ondoenlijk wezen over zulk een uitgestrektheid
de goederen door arbeiders te doen dragen. Daarom
zijn er over alle zolders rails voor smalspoor gelegd,
waarover wagentjes de blikken en kisten in alle
richtingen vervoeren. En wanneer men het spinne-
web van al die rails met hun wissels en draaischij
ven ziet, dan heeft men meer het idee op het
rangeerterrein van een station te zijn dan op de
reclame en etiketten, waarvoor een afzonderlijke
kamer is ingericht met een kleurrijke inhoud van bij
de duizend etiketten waarvan zelfs een catalogus of
klarmer bestaat”.
Uit het verslag uit 1902 blijkt wel, dat de Bever
wijksche Conservenfabriek een voor die tijd op
zienbarend bedrijf is geweest. Heel veel Beverwij
kers hebben er gewerkt, ook veel vrouwen.
'«UW.
Rjóste^ie^ Buegcoenten,enz
Van diepvries had toen nog niemand gehoord en
het conserveren van levensmiddelen in blik bete
kende in die jaren een omwenteling. In een gewoon
gezin stonden ’s winters de Keulse potten nog op een het leger in Indië. In de voor die tijd zeer moderne
1:--1.;- fabriek was men in staat de order snel en machinaal
te verwerken. Maar op de vrouwenafdeling moest er
nog met de hand de ronde vorm aan worden gege
ven, voordat ze door de koks konden worden ge
braden.
De schrijver is in 1902 ook erg onder de indruk
van wat we nu de reclame-afdeling zouden noemen:
„Wie van kleuren en kunstig drukwerk houdt, kan
zijn hart in deze fabriek ophalen. Hij behoeft dan
slecnts een kijkje te nemen in de afdeling der
zolders van één enkele fabriek in de straat ener
kleine Hollandse stad”.
Inmiddels staat het winkelcentrum er al en wordt
als sluitstuk hard gewerkt aan bouw en inrichting
van het warenhuis, dat een grote „trekker” moet
worden om Beverwijk weer tot een centrale plaats
in Noord-Kennemerland te verheffen.
Beverwijkse
In 1969 ging de beuk er in (links boven).
gehaktballen
Atjeh
naar soldaten in
SOUP.
Een oude reclame-ansichtkaart van de Beverwijksche
Conservenfabriek met een wonderlijk allegaartje van
mooie dames op uien, fietsbanden en een soort Jonas die
een hapklaar brokje niet versmaadt (foto ónder).
SS
De conservenfabriek met de achterliggende tuinen
(boven).
De voorgevel aan de Breestraat met op de achtergrond
de pijp die in 1970 beneden werd gehaald.
•S3
J
Bussenzolder, afdeling doperwten (foto links).
Het winkelcentrum De Bever (foto onder).
Het schoonmaken van de groenten in de vrouwen
werkzaal.
„De Bever” bood aan veel vrouwen werkgelegenheid. De boont
jes werden kennelijk nog met de hand in de blikken gestopt
(foto rechts).
Op de inpakafdeling. Een eigen kistenfabriek
maakte deel uit van het concern.
