Onderhandelingen over
mislukt
Arbeidsvrede in Engeland lijkt
nu weer verleden tijd te zijn
Z.-Afrika gaat Frankrijk
Werkloosheid
grote hoeveelheid uranium
leveren tegen lage prijs
Geen verbetering werkloosheid en inflatie
Parlement van Spanje kan
nu officieus aan het werk
OPEC praat
in december
Frankrijk naar
triest record
I
over prijzen
SCHENDING VAN VN-WAPENEMBARGO
„sociaal contract"
RUBENSHUIS
Kamer- en Senaatsvoorzitter gekozen
IN RUIL VOOR RENTELOZE LENING
Iran en Zwitserland:
miljardeninvestering
in petrochemie
3
19 7 7
JULI
1 4
B’NNEN- EN BUITENLAND
DONDERDAG
‘urs
:oor
I j
erk
ek in
huis-
olitie
imen
ïter
door Nico Scheepmaker
takt
Fing
olk
WASHINGTON (Reuter). Het Internationale Monetaire Fonds
verwacht dat de economische groei van de industrielanden tot het
voorjaar van 1978 reëel vijf percent zal bedragen. Dit staat in een
rapport van de plaatsvervangend directeur van het IMF William Dale
dat is opgemaakt voor de sociaal-economische raad van de Verenigde
Naties.
WASHINGTON (Reuter). Grote westerse landen hebben Zuid-
Afrika geholpen een geheim arsenaal van moderne wapens (ongeveer 3
miljard dollar) op te bouwen, in weerwil van een embargo van de
Verenigde Naties. De voornaamste leveranciers waren Groot-Brittan
nië, de Verenigde Staten en Italië. Tot deze conclusie is de Amerikaan
nstig Sean Gervasi gekomen, een onafhankelijk onderzoeker die verbonden
is aan de staatsuniversiteit van New York. Gervasi zal het Amerikaan
se Congres vandaag van zijn bevindingen op de hoogte stellen.
trijFcl
(Van onze redacteur in Frankrijk,
Jaap van Ginneken
Economie industrielanden groeit
tot volgend jaar met vijf procent
(Van onze redacteur in Groot-Brittannië,
Henk Leffelaar)
Let even op de sluwe constructie van die
deur. De houten deur zelf is al vrij hoog
(2,5 meter), boven de deur zit een balk, en
daarboven nog een hoog'smal raam, smal
ler dan de deur, dat ook weer open kan.
De leveranties varieerden van moderne
tanks en radar tot gemechaniseerd ge
schut. Dit gaf Zuid-Afrika een ontzaglijke
militaire macht die het zou kunnen gebrui
ken tegen zijn zwakkere zwarte Afrikaan
se buren, aldus Gervasi. „Dit wekt het
perspectief dat Zuid-Afrika zich mogelijk
de Rhodesische formule aanmeet naarma
te de bevrijdingsstrijd tegen de apartheid
verhevigt. Onafhankelijke Afrikaanse lan
den kunnen dan ook gemakkelijk zware
aanvallen over grote afstand op hun
grondgebied verwachten, aanvallen uitge
voerd met westerse vliegtuigen en wa
pens”.
uit westerse landen naar Zuid-Afrika is in
het geheim jarenlang voortgegaan”.
De Britse minister van Buitenlandse Za
ken, David Owen, heeft gisteren in het
Lagershuis bekendgemaakt dat hij op 23
juli in Washington een onderhoud zal heb
ben met zijn Amerikaanse ambtgenoot,
Cyrus Vance, over het Brits-Amerikaanse
initiatief voor een vreedzame regeling van
de kwestie-Rhodesië. „De situatie in Rho-
desië verslechtert constant”, zei Owen,
„het gevaar van een gewapend conflict
groeit voortdurend”.
Robert Moegabe, leider van het Patriot
tisch front van Rhodesië, heeft gisteren
beweerd dat dominee Sithole met steun
van Zuid-Afrika naar Rhodesië is terugge
keerd. Sithole, die wordt beschouwd als
een gematigde nationalist, is zondag na 27
maanden ballingschap teruggekeerd naar
Rhodesië. De regering-Smith had het ar
restatiebevel tegen hem ingetrokken.
Sithole’s terugkeer is volgens Moegabe
onderdeel van een „imperialistisch plan
om een marionettenregeime te installe-
Op de hoek van de Meir en de brede
inham met de vrolijk kletterende fontein
waaraan het Rubenshuis staat, zag ik een
55-jarige man hetzelfde doen wat ik even
tevoren had gedaan: hij pakte een op
schrijfboekje en noteerde de naam van die
brede inham: „Wapper”.
Dat is tenminste een straatnaam waar
mee je voor de dag kunt komen! Het enige
verschil tussen hem en mij was, dat ik het
boekje uit mijn colbertjasje had opgevist,
en dat hij het had opgediept uit een
vierkante kartonnen doos die van boven
open was en waarin hij, aan een touw dat
er omheen was gebonden, zijn lijfgoederen
meedroeg. De Paul Léautaud van de he
dendaagse letteren?
Als u toch van plan bent iets te doen aan
de viering van het 400e geboortejaar van
Rubens (1577-1640), dan moet u vooral niet
verzuimen in Antwerpen het Rubenshuis
aan de Wapper te bezoeken. Rubens en ik
leven al jarenlang in onmin (hij vindt mijn
stukjes te onbenullig, ik vind zijn schilde
rijen te rondbollig), maar na mijn bezoek
aan het Rubenshuis hebben we ons toch
maar met elkaar verzoend.
Want schilderen en tekenen kon hij na
tuurlijk wel (al had ik liever gehad dat hij
met die gave anders geschilderd had, hoe
wel, het schiet wel altijd lekker op als ik
buitenlandse musea tijdens mijn rond
gang op de zaal met vleesetende doeken
van Rubens stuit, want die kan ik dan
altijd zonder op of omkijken doorkruisen,
op weg naar de interessante schilderijen
aan de overkant), en wat me vooral met
hem verzoend heeft, is dat hij een meester
hand van wonen had.
Hij was 33 jaar toen hij de grond kocht
voor woning, werkhuis en gigantische tuin
(voor 10.000 gulden, een aanzienlijke som
in 1610, daar zal hij toen ongeveer 10
schilderijen voor moeten hebben schilde
ren, in 1619 immers aanvaardde hij een
opdracht voor een schilderij van vijf meter
hoog voor 1500 gulden), hij kon het huis
niet voor 1615 betrekken, blijkens een
brief werd er ook in 1618 nog aan ge
bouwd, en pas in 1620 was er blijkens de
getuigenis van een tijdgenoot sprake van
een woning die „de verbazing der vreem
delingen, de bewondering der reizigers zal
opwekken”. Rubens was toen 43 jaar, en
een man in bonus.
Bij elkaar ruw geschat zo’n meter of vijf
hoog. En let nu even op die balk tussen de
deur en het raam: die is met grendels zo
geconstrueerd dat ook het middenstuk van
de balk weggenomen kan worden, zodat er
vanaf de grond tot aan het boveneinde van
het raam een twee decimeter smalle door
gang ontstaat voor de allergrootste schil
derijen. Een huis op pasmaat gemaakt
dus. Van harte aanbevolen.
Toen het Rubenshuis in 1937 in het bezit
kwam van de stad Antwerpen, was het
uiteraard niet meer wat het geweest was.
Maar het werd in zeven jaar tijd aan de
hand van schilderijen en tekeningen van
Rubens zelf en van leerlingen en tijdgeno
ten en ook met behulp van beschrijvingen
zo getrouw mogelijk gerestaureerd, maar
ook op een dusdanige wijze dat het huis er
hoogstwaarschijnlijk nu nog pronter uit
ziet dan in Rubens’ tijd, al was het alleen
maar dankzij al die keurige bordjes en
verwijzingen bij de schilderijen en voor
werpen in de verschillende vertrekken.
Van de binnenkoer kom je in de spreek
kamer, en vandaar in de keuken, de
dienkamer, de eetkamer, de kunstkamer
met het halfronde museum, de grote slaap
kamer, de gewone slaapkamer, de linnen
kamer, de hoekslaapkamer, de familieka-
mer, de tribune (van waaraf Rubens zijn
opdrachtgevers de monumentale doeken
op de vereiste afstand kon laten zien,
waarop ze ook in de paleizen en kerken
bekeken zouden moeten worden), de trap
zaal, het leerlingenatelier, het privé-atelier
(wat kleiner en daardoor makkelijker
warm te stoken: hier poseerden de model
len), de antichambre van het grote atelier
en vandaar in de prachtige grote tuin.
U merkt het wel, „Goed Wonen” hoeft
hier geen adviezen meer te geven. Mocht u
het Rubenshuis bezoeken, dan wil ik u op
één aspect van het grote atlier wijzen,
namelijk op de hoge smalle deur, die tot
boven toe geheel geopend kan worden en
waarlangs de huizenhoge afgewerkte
schilderijen het werkhuis verlieten.
iwar-
dend
in de
sxpe-
nbte-
r alle
men-
i die
jp de
tuur-
sterie
m de
geld,
i van
pro-
Volgens Gervasi’s getuigenis hebben
nieuwe gegevens, afkomstig van indus
triële en regeringskringen, aangetoond dat
het wapenarsenaal van Zuid-Afrika een
waarde vertegenwoordigt van meer dan
drie miljard dollar en dat dit aanzienlijk
de voorgaande schattingen overtreft van
het Instituut voor Strategische Studies in
Londen.
In Frankrijk heeft men met enige onge
rustheid hiervan kennis genomen. Men
vraagt zich af welke afspraken er zijn
gemaakt tussen Cogema en de Zuidafri-
kaanse mijnbouwonderneming. Het urani
um komt op dit moment voor het grootste
deel uit Zuidwest-Afrika (ook wel Namibië
genoemd), een vroegere Duitse kolonie die
na de oorlog door de VN aan Zuid-Afrika
in beheer werd gegeven, maar waar de VN
inpriddels een bevrijdingsbeweging, de
Swapo, ondersteunt die strijdt voor vesti
ging van een onafhankelijke staat. Daar is
Twee jaar geleden ging de Labourrege-
ring een „sociaal contract” aan met de
vakbonden, waarin werd overeengeko
men dat de bonden zich aan de economi
sche plannen van de regering zouden
houden en niet op loonsverhogingen zou
den hoeven rekenen. In ruil zouden de
bonden jaarlijks worden geconsulteerd
LONDEN. Het loonakkoord tussen
de Britse regering van premier James
Callaghan en de vakbonden, dat twee
jaar heeft geduurd en met een derde fase
verlengd had moeten worden, is ondanks
intensieve onderhandelingen op de klip
pen gelopen. Dit betekent dat de rege
ring en de vakbonden huns weegs zullen
gaan met de mogelijkheid van door sta
kingen afgedwongen loonsverhogingen,
die de regering op haar beurt zal probe
ren tegen te gaan door ernstige kre-
dietbeperkingen.
het Franse bedrijf Total, een dochteron
derneming van CFP, namelijk al aan het
deelnemen in de exploitatie van uranium
bij de plaats Rossingi.
over mogelijke verlichtingen van de
loonstop.
Gedurende de afgelopen weken is dui
delijk geworden dat de regering niet lan
ger kon rekenen op de steun van de
bondsleden, en de crisis kwam ten slotte
tot een hoogtepunt in een bijeenkomst
tussen minister van Financiën Denis He
aley en de vakbondsleiders. Daar kreeg
Healey te horen dat de bonden niet ak
koord konden gaan met zijn voorstellen
eind 1975 nauwelijks is teruggedrongen.
Dit is volgens het IMF te wijten aan de
relatief getemperde groei van de produk-
tie en de voortdurende inflatie. Het IMF
verwacht dat de inflatie in de industrielan
den het volgend jaar wederom zes tot
zeven percent zal bedragen.
De gezamenlijke betalingsbalansen van
de industrielanden zullen dit jaar bijna in
evenwicht verkeren. Dit maskeert echter
grote verschillen tussen de afzonderlijke
Het bewind van premier Callaghan
steunt voor een zeer belangrijk deel op
de samenwerking met de vakbonden. Nu
deze alliantie verbroken is, doemt op
nieuw de mogelijkheid op dat de Labour-
regering zich niet zal kunnen handhaven.
De Labourpartij heeft in het parlement
De voorzitster van de Spaanse Communistische Partij en nieuw gekozen Congreslid
Dolores Ibarruri brengt haar stem uit tijdens de eerste democratische zitting van de
Cortes (parlement) sinds 38 jaar.
voor de derde fase van het „sociaal con
tract”.
ren”, waarvan ook Ian Smith deel zou
uitmaken. Zuid-Afrika zou behulpzaam
zijn geweest bij het regelen van Sithole’s
terugkeer. Moegabe voorspelde dat Enge
land en de Verenigde Staten dit „marionet
tenregime” zouden afschilderen als repre
sentatief voor het Rhodesische volk. Maar
het Patriottisch front, waarin Moegabe’s
ZANU en Nkomo’s ZAPU samenwerken,
zou zich daartegen verzetten.
Bij de verkiezing van de voorzitter van
de Tweede Kamer moesten twee ver
kiezingsrondes worden gehouden, omdat
de christen-democraat Fernando Alvarez
de Miranda aanvankelijk niet de vereiste
absolute meerderheid haalde. De voorzit
ter van de Tweede Kamer behoort even
eens tot de centrumcoalitie, die onlangs tot
een partij met een partijdiscipline werd
omgevormd.
De officieuze opening van het Spaanse
democratische parlement valt samen met
de afschaffing van een van de laatste fran-
quistische symbolen. Het Spaanse staats
blad kondigde gisteren aan dat de 18e juli
geen nationale feestdag meer zal zijn.
Franco kwam 41 jaar geleden op die da
tum aan de macht.
landen. Met name Groot-Brittannië, Italië
en Frankrijk staan er niet zo best voor.
De economische vooruitzichten van de
landen die niet tot de industrielanden gere
kend worden verschillen van elkaar. De
olie-exporterende landen zullen dit jaar te
maken krijgen met een snellere toeneming
van de inflatie en met een minder snelle
groei van de olie-opbrengsten. Het over
schot op de lopende rekeningen van de
olielanden zal dit jaar waarschijnlijk met
twee miljard dollar tot 39 miljard dollar
afnemen.
Dale wees op de bereidheid van de landen
met een betalingsbalansoverschot (met na
me West-Duitsland, Nederland en Japan)
dit overschot terug te dringen ten bate van
de andere landen.
Minister Healey zal het waarschijnlijk
moeilijk gaan maken voor genationali
seerde bedrijven om kredieten te krijgen,
in de hoop hun daarmee ook de mogelijk
heid te ontnemen om tegemoet te komen
aan de nu te verwachten loonsverhogin
gen. Wat de particuliere ondernemers
betreft, wordt om dezelfde reden gedacht
aan een methode om hun winsten in te
perken.
De leider van deze bond van spoorweg-
werkers, Russell Tuck, zei: „Ik overdrijf
niet wanneer ik zeg dat een onmiddellij
ke terugkeer tot algemene vrije onder
handelingen (over lonen) afzichtelijke ge
volgen zou hebben voor de nationale
economie. Ik wil niets te maken hebben
met het bereiken van papieren loonsver
hogingen voor onze leden waarvoor al
leen maar betaald kan worden met het
verlies van werkgelegenheid.”
De sterkste economische groei doet zich
dit jaar voor in de minder ontwikkelde
landen in Azië en Latijns-Amerika. Het
minst gunstig is de situatie in Afrika en het
Midden-Oosten. Deze landen houden zich
nauwelijks of helemaal niet bezig met eco-
nomieversterkende maatregelen zoals het
terugdringen van inflatie.
een
>0 en
voor
men.
■ma’s
Franse bladen hebben woensdag gewag
gemaakt van dit uraniumcontract met
Zuid-Afrika.
De belangrijkste wapentransacties, die
in geheimzinnigheid waren gehuld, waren
bekend bij de westerse regeringen en in
enkele gevallen waren de regeringen er
direct bij betrokken, aldus Gervasi. „Ver
rassenderwijs lijken Groot-Brittannië, de
Verenigde Staten en Italië verantwoorde
lijk voor het overgrote deel van de militai
re verkopen aan Zuid-Afrika”. Frankrijk
heeft volgens Gervasi ook grote hoeveelhe
den wapens aan Zuid-Afrika verkocht
maar het Franse aandeel was slechts een
fractie van de totale wapenhandel met
Zuid-Afrika.
Ireda
d be-
jaar
ft ge
nden
i.
alleen maar dank zij een afspraak met de
liberalen een nominale meerderheid,
maar gebleken is dat de liberalen niet
onverdeeld gelukkig zijn met hun rol als
zadel om Callaghan te paard te houden.
Alleen de vakbond van de spoorwegen
stelde zich achter Callaghan, en heeft het
devies doen uitgaan dat een aangegane
overeenkomst (het „sociaal contract”)
niet zonder meer verbroken kan worden.
Deze bond telt 180.000 leden, maar het
percentage stemmers tegen een abrupte
verbreking van het „contract” was
niettemin 44 tegen 32.
PARIJS (Reuter). In Frankrijk is het
aantal werklozen toegenomen van ruim
1,09 miljoen eind mei tot 1,15 miljoen eind
juni, wat een na-oorlogs record betekent.
Dat heeft het Franse ministerie van arbeid
bekend gemaakt. Genoemde cijfers zijn
gecorrigeerd voor seizoensinvloeden.
arige
Hij
er op
had
zand
even
zijn
was
noed
i zijn
L Dit
nog
aid.
Frankrijk zal in het midden van de jaren
tachtig namelijk acht miljoen kilo natuur-
in de
frac-
gas-
no is
ont-
j om
acht
ffing
ings-
lock-
t een
nwo-
i gif-
:auto
om,
tuur-
(Van onze redacteur in Spanje, Peter Hattink)
MADRID. De eerste officieuze zitting van het democratisch gekozen Spaanse
parlement is in een geanimeerde sfeer verlopen. De meeste parlementsleden betraden
voor het eerst van hun leven het parlementsgebouw dat nu over twee aparte ruimten
beschikt waarin de beide Kamers afzonderlijk kunnen vergaderen.
Vroeger bestond het Spaanse parlement
maar uit één volksafvaardiging. Het ver
schil tussen het republikeinse parlement
van 1931-1936 en het franquistische parle
ment, dat bijna 41 jaar lang sommige be
langen heeft vertegenwoordigd, was dat
de republikeinse volksvertegenwoordigers
verantwoording verschuldigd waren aan
het volk en de franquistische parlement
sleden alleen verantwoording moesten af
leggen aan het oppermachtige staats
hoofd, generalissimo Franco.
De taak van de nieuwe kamerleden was
het kiezen van een kamervoorzitter, vice-
voorzitter, secretarissen en het benoemen
van werkcommissies. Antonio Fontan, se
nator voor de Unie van het Democratisch
Centrum onder leiding van Suarez, is tot
Senaatsvoorzitter gekozen.
Sean Gervasi meent dat in de statis-
icht Heken van het Instituut voor Strategische
Studies de kracht van Zuid-Afrika in mili-
heeft 1 taire uitrusting wordt onderschat.” De
moe- nieuwe gegevens tonen dat de westerse
eimg
p de
iegen
ook
lijke uranium moeten importeren voor de
reeds geplande kerncentrales. Naast Ca
nada en Australië is Zuid-Afrika de laatste
jaren de belangrijkste exporteur ge
worden.
STOCKHOLM (Reuter). De ministers
van Olie van de dertien landen van de
OPEC (Organisatie van Olie Exporteren
de Landen) hebben hun besprekingen in
Stockholm gisteren beëindigd. Hun voor
naamste besluit was dat ze in december
opnieuw bijeen zullen komen om te bepra
ten wat er volgend jaar met de prijzen van
ruwe olie zal gebeuren. Op het ogenblik
bedraagt de basisprijs van een vat (159
liter) olie van standaardkwaliteit (Arabi
an Light) 12,70 dollar.
Over de olieprijzen voor de rest van dit
jaar is in Stockholm nauwelijks gesproken
omdat enige weken geleden al was uitge
maakt dat Saoedi-Arabië en de Verenigde
Arabische Emiraten (die hun prijzen per 1
januari met vijf procent verhoogden) er
nog vijf procent bij zouden doen en de
andere elf landen (die ze in januari 10
procent verhoogden) zouden afzien van
hun tweede prijsverhoging van vijf pro
cent op 1 juli. Daarmee was de eind 1976
verbroken prijseenheid binnen de organi
satie hersteld.
Sjeik Achmed Zaki Jamani, minister
van Olie van Saoedi-Arabië, heeft als zijn
mening gegeven dat de prijzen in 1978
niet mogen worden verhoogd. Zijn Libi
sche ambtgenoot, Izzidin Mabroek, vond
een verhoging wel nodig.
TEHERAN (Reuter). Iran en Zwitser
land zijn in beginsel overeengekomen om
samen een petrochemisch complex te bou
wen in Iran waarin in totaal drie miljard
dollar (ongeveer 7,3 miljard gulden) zal
worden geïnvesteerd. Dat blijkt uit een
protocol dat gisteren in de Iraanse hoofd
stad is ondertekend.
In het protocol wordt verder niets ver
meld over het complex. De twee landen
zullen ook gezamenlijk investeren in de
chemische en farmaceutische industrie en
overeenkomsten sluiten betreffende han
del en vervoer.
De Zwitserse minister van Economische
Zaken, Ernst Brugger, zei te verwachten
dat de handel tussen Iran en Zwitserland
dit jaar een waarde zal hebben van een
miljard dollar. Dat is driehonderd miljoen
meer dan verleden jaar.
Een bemoedigende, zij het onzekere,
drijfveer voor het economisch herstel is
volgens Dale een toeneming van het ge
bruik van kapitaal voor investeringen ten
koste van gebruik voor particuliere con
sumptie.
De situatie op de arbeidsmarkt blijft
ongunstig; er wordt voor dit jaar geen
belangrijke verbetering verwacht. Dale
wees erop dat de werkloosheid sinds het
dieptepunt van de economische recessie in
De economische situatie in de minder
ontwikkelde landen die niet de beschik
king hebben over olie wordt iets beter. De
groeicijfers stijgen en deze landen slagen
er steeds meer in de groei van de inflatie te
beteugelen. Toch zullen deze landen nog
een tekort op de lopende rekening moeten
incasseren van 37,5 miljard dollar, 2,5 mil
jard dollar meer dan in 1976.
ffen
was
■zen,
van
die
ont-
PARIJS. Frankrijk zal voor dit jaar
een renteloze lening van een kwart mil
jard gulden verstrekken aan de Zuidafri-
kaanse mijnbouwonderneming Randfon-
tein. Het bedrag zal worden gebruikt voor
het in exploitatie nemen van nieuwe ura-
niummijnen. In ruil hiervoor zal dit be
drijf van 1980 tot 1990 een miljoen kilo
natuurlijke uranium per jaar leveren aan
het Franse bedrijf Cogema, een dochter
van de staatsonderneming CEA. Daar
voor hoeft het dan slechts 27 dollar per
pond te betalen terwijl de wereldmarkt-
.611T prijs op dit moment al 40 dollar is. Twee
loten
eder-
van
Westerse landen leverden in diepste
geheim veel wapens aan Z.-Afrika
mogendheden volledig hebben gefaald in
het nakomen van het embargo van de
Veiligheidsraad”, zo zegt hij. „De versche-
eden Pmk’ van wapens en militair materieel van-
d ge
nten,
afge-
n be-
