puzzel van de week
BEN JE LAAT MET JE
f
u
prijswinnaars
Geluid maakt filmen compleet
boeken
foto
ni'
juVJjJjjj
Dolfinarium
Harderwijk
SCHOOLBOEKBESTELLING?
■3
■Li
■B
(zeepost
Octaangetal handhaven
bij lager loodgehalte
Expositie
I
Rob Sipkes
Edelsmid
weg
en wiel
Veiliger met reflecterende band
I
MEER ALCOHOL,
MEER KANS OP
ONGEVAL
It
i
i
De Zoete Inval bv
17
19 7 7
VARIA
JULI
VRIJDAG
1 5
2
3
8
[T2
11
18
16
15
24
20
21
22
19
27
25
26
29
31
36
33
38
37
46
42
47
48
53
59
60
57
62
Onder redactie van J.P. Bos
t M1 Gudrun, onze
IJslandse zwaardwalvis.
DOLFINARIUM HARDERWIJK,
TEL. 03410 - 16041.
Verander die koele
faktor tijd in 'n prettig
polshorloge. Persoonlijk
vormgegeven naar uw
eigen idee.
Bij Rob Sipkes!
Ontdek de andere
horloges bij
Rob Sipkes...
Voor inl. 023-333336 M. Huyboom
Amsterdamsevaart 95
Haarlem.
-
STUDIEBOEKCENTRUM VAN KENNEMERLAND
Exklusieve sieraden
Zélf geluidsfilms maken was
tot voor enkele jaren, voorname
lijk weggelegd voor de gevorder
de amateur, die met aparte ge
luidsapparatuur werkte en ach
teraf na het ontwikkelen van de
film, het geluid kon toevoegen.
Enkele jaren geleden zijn de ge
luidscamera’s op de markt ge
bracht. Daarmeer kunnen gelijk
tijdig beelden én geluiden wor
den opgenomen. Die introduktie
heeft voor de amateurfilmerij
grote gevolgen gehad, want de
belangstelling voor het smalfil
men is sindsdien met grote
sprongen vooruit gegaan.
Warmoesstraat 2-Haarlem
6
5
10
23
28
30
35
40
39
45
44
43
52
49
50
51
56
55
54
58
61
41
(ADVERTENTIES)
■KB
PUZZEL NUMMER 28
OPLOSSING PUZZEL NUMMER 27
(ADVERTENTIE)
1
Wie nu - met een geluidscamera- gaat
Wie nu met smalfilmen wil beginnen,
laatste druist in tegen de huidige ontwik-
A
as*»*-
laar
eelt,
HORIZONTAAL: 1. mooie zwarte delf
stof; 4. niet raak; 7. deel van een jas; 9.
plotselinge bezetenheid; 11. soort onder
wijs (afk.); 12. projektiel; 13. nieuw (in
samenstellingen); 15. leger; 17. reptiel; 19.
jongensnaam; 20. wolpluisje; 23. zangs
tem; 24. familielid; 25. zangnoot; 27. mili
tair; 28. vertragingstoestel; 29. deel van
een schip; 30. onvruchtbaar; 31. beteuterd;
32. omslag; 33. koud; 35. deel van het dak;
37. omroepvereniging (afk.); 38. genot
middel; 40. vlug; 42. anno (afk.); 43. wate
ring; 44. verbinding; 46. onmeetbaar getal;
47. zware hamer; 51. optocht; 53. vreemde
munt; 54. half; 56. drank; 57. afgod; 59.
sierdek; 61. boom; 62. vis.
De moderne geluidscamera’s zijn, wat
het bedienen betreft, even eenvoudig als
de „stomme” camera’s. Dat wil dus zeg
gen, dat inleg van de filmcassette, de
beeldkeuze, de belichting en het filmen-
zelf geen enkel probleem oplevert. Het is
ook hier een kwestie van: kijken en op de
knop drukken. Tot zover nog geen ver
schil. Het enige verschil is, dat men voor
de opname van het geluid de microfoon
moet hanteren. Die microfoon is met een
snoer aan de kamera verbonden en zit
vaak op een soort „hengel”. Na het ma
ken van een proeffilmpje beschikt men
al over de basiskennis. Die zal dan door
de praktijk worden vervolmaakt, zodat
men na korte tijd de vele mogelijkheden
van het filmen met geluid onder de knie
heeft.
Het spreekt vanzelf, dat er voor de
popularisering van het geluidsfilmen één
ding belangrijk was: het moest gemakke
lijk zijn ook voor niet-technisch onder
legde amateurs. Aan die voorwaarde vol
doet de geluidscamera zonder meer. Het
opnemen van beeld en geluid gebeurt
gelijktijdig en op én en dezelfde film
strook. Het is dan ook eigenlijk net zo
gemakkelijk als filmen zonder geluid.
ƒ25: M.S. Bijkerk-Broer, Praagplantsoen
93, Haarlem
ƒ25: S S. Heins, Alexander Bellstraat 66,
IJmuiden
ƒ15: C. VAN Bakel, Meerweg 39, Benne-
broek
ƒ15: L. Haak, Van Saelenplantsoen 18,
Velsen Noord
ƒ10: M. van Leuven, Burg. v. Lennepweg
7, Heemstede
10: J A. Paap, Valeriuslaan 54 bov.,
Driehuis
1-8 monogram; 6-14 rammelaar; 13-22 Ar
gentinië; 20-28 niettemin; 26-34 minstreel;
33^0 elleboog; 37-48 boogschutter; 46-57
terroriseren; 55-65 rentmeester; 63-74 ter
minologie; 73-80 iedereen; 78-86 eendek
ker; 84-94 kermiskraam; 93-101 Amster
dam; 99-109 dameskapper; 107-115 perka
ment; 113-124 enthousiasme; 123-133 meta
morfose; 132-140 september; 138-149 be
richtgever; 147-158 verafgelegen; 156-163
generaal; 162-173 alarmsignaal; 172-179 al
batros; 177-185 roskammen; 183-191 me
nagerie; 189-198 rietsuiker; 196-203 kera-
tine; 201-212 ineenkrimpen; 210-221 penne-
schacht; 218-225 achttien.
PRIJSWINNAARS PUZZEL NUMMER
27
filmen, ontdekt hoe veelzijdig de moge
lijkheden zijn. De eerste woordjes van
een kind, het blaffen van de hond, het
zingen van de bruiloftsgasten, het zachte
fluiten van een vogel en het geronk van
een motor. alles kan worden vastge
legd. Gedeelten uit een toespraak, een
gesprek tussen oma en kleinkind, de ge
luiden van een dierentuin. .ze maken
de beelden compleet en een film leven
secht.
grijswaarden, grafisch naast romantisch
etcetera. Deze aanpak accentueert de
omvang van de mogelijkheden en inspi
reert de amateurfotograaf tot een veel
hogere kwaliteit van de eigen resultaten.
Het centrum heeft aan de raad van Europese verkeersministers gevraagd dit soort
banden binnen zekere tijd verplicht te stellen en voorschriften voor te bereiden. In
ons land zullen dit najaar reflecterende banden verkrijgbaar zijn, vervaardigd door
Vredestein. De foto toont de werking van reflecterende fietsbanden in het donker.
Reflectoren, bijvoorbeeld geklemd tussen de spaken, bieden volgens het centrum
alleen bescherming als ze in beweging zijn. De reflecterende band wordt echter
sneller opgemerkt, zelfs als wanneer ze op een afstand van tweehonderd meter
worden beschenen met gedimd licht. Ook als deze banden onder een scherpe hoek
worden aangestraald, lichten ze al op.
De toevoeging van lood aan benzine is
een beproefd middel om het octaanaan-
tal te verhogen. En een hoger octaange-
tal verbetert het rendement van de mo
tor. Dat wil zeggen het voorkomt het
zogenoemde pingelen; het ontstaan van
een ongecontroleerde verbranding met
als gevolg grote druk- en temperatuurs
verschillen waaronder vitale motoron-
derdelen, zoals de zuigers kunnen be
zwijken. Lood in de benzine is nodig,
zeker voor de huidige hoog ontwikkelde
automotoren met hun hoge compres-
sieverhouding. De vraag is echter hoe
veel lood nodig is om benzine voldoende
klopvastheid te geven.
gen. Wil men althans het octaangetal op
peil houden.
De SWOV kwam tijdens de studie
eveneens tot de conclusie, dat slechts een
beperkt aantal automobilisten onder in
vloed door de politie wordt betrapt. En
misschien is dit de meest verontrustende
conclusie. In elk geval gaat de SWOV
door met de bestudering van het alcohol
gebruik in het verkeer, om daardoor ad
viezen te kunnen geven over de vermin-
Maar er is nog iets anders. Lood in
benzine is tevens een smeer- en bescher
mingsmiddel voor de kleppen en de zoge
noemde klepzittingen. Als dit bescher
mingsmiddel geheel wegvalt, zullen de
fabrikanten geharde klepzittingen moe
ten leveren. En dat is van invloed op de
prijs van de motor. Kiest men de midden
weg: zowel benzine met een zeker loodge-
halte als geheel loodvrije benzine, dan
ontstaat er een groot transport- en distri-
butieprobleem. De beide benzinesoorten
moeten zowel tijdens opslag als tran
sport strikt gescheiden blijven. Voorlo
pig is het echter nog niet zover. In ons
land spreekt men tot nu toe, zoals gezegd,
over een verlaging tot 0,4 gram per liter.
Afgezien van enige prijsverhoging zal de
consument hier weinig van merken.
Vooropgesteld, dat de oliemaatschappij
en kans zien het octaangetal van de
brandstof te handhaven. Slagen zij hier
niet in, dan zullen vooral de hoge com-
pressiemotoren hieronder kunnen lijden.
keling, waarbij de overheden streven
naar een doelmatiger gebruik van de
aardolieprodukten
gelo
voor
na
rt de
219-
Oplossingen, uitsluitend per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in ons bezit
te zijn. Indien per post wordt ingezonden
als volgt adresseren: „DAMIATE PERS
B.V.”, POSTBUS 18, IJMUIDEN.
I1
hl
V
met
1.00
BOEKHANDEL H. DE VRIES heeft veel, heel veel schoolboeken
in voorraad, maar dan moet je toch niet lang meer wachten! Breng
of stuur (antwoordno. 277 in open envelop zonder postzegel) je
bestellijst omgaand aan
Ged. Oude Gracht 27, Haarlem, tel. 311440.
rend
5
aten
nne-
323-
In tal van hoofdstukken komen opna
me- en afwerktechnieken uitvoerig aan
de orde, onder de motto’s zien en abstra
heren, Fotograferen en vormgeven, Moti
veren en stileren, Verwerken en manipu
leren. Vergroten. Ettelijke hoofdstukjes
onder het motto Fotografiek sluiten het
boek af. De rond 200 foto’s doet Gnade
vergezeld gaan van een technische „ver
antwoording”. Wat het boek juist voor de
amateur zo waardevol maakt is de inde
ling van de foto’s, waarbij tegenstellin
gen in de zwart-witfotografie tegenover
elkaar zijn geplaatst high-key naast low-
Met de volgende schepen kan zeepost naar
de daarnaast vermelde landen worden
verzonden. De data, waarop de correspon
dentie UITERLIJK ter post moet zijn be
zorgd, staan achter de naam van het schip
vermeld.
In Noord-Amerika blijkt éénderde van
het aantal verkeersdoden alcohol in het
bloed te hebben. Dit heeft de Stichting
Wetenschappelijk Onderzoek Verkeers
veiligheid (SWPV) gepubliceerd in een
studie over het rijden onder invloed. Een
soortgelijk gegeven ontbreekt over de
Europese landen, eenvoudig omdat men
in Europa onbekend is met het aantal
verkeersdoden, dat eventueel alcohol in
het bloed heeft. Wel kwam tijdens de
studie vast te staan, dat bij gebruik van
alcohol de factoren leeftijd en ervaring
belangrijke invloed hebben op de onge-
valskans. Het blijkt echter niet mogelijk
precies een grens aan te geven, waarbo
ven men beter niet meer kan deelnemen
aan het verkeer. Ligt het alcoholgehalte
tussen de 0,5 pro mille en de 1 promille,
dan neemt de kans op een ongeval duide
lijk toe. Bij een promillage van 1,8 bij-
voorbeèld is de ongevalskans achttien
maal groter, dan bij een toestand zonder
alcohol.
Onder de twintig heeft een automobi
list zelfs na gering alcoholgebruik een
snel groter wordende kans op een onge
val. Bij een alcoholgehalte boven de 1
Vertikaal: 1. kleur; 2. dierengeluid; 3.
deel van een boom; 4. dwaas; 5. voorzetsel;
6. sedert; 7. luchtvaartonderneming (afk.);
8. plakmiddel; 9. snijwerktuig; 10. gelofte;
11. soort voedsel; 14. wallekant; 15. grote
bijl; 16. godin; 17. wilde haver; 18. manne
lijk dier; 21. gemeenteïnstelling; 22. gravin
van Holland; 23. kleinigheid; 26. groot in
aantal; 28. draaiend deel; 33. waterplan
tje; 34. open plek in het ijs; 36. vlinder; 37.
toiletartikel; 38. Sociaal Economische
Raad (Afd.); 39. stapel; 41. kern; 43. deel
van het lichaam; 45. handvat; 48. steen;
49. bron; 50. waterdiertje; 52. uitroep; 54.
grap; 55. familielid; 58. herkauwer; 60.
rondhout.
doet er goed aan ziuii uitvoerig te oriënte
ren over de mogelijkheden van filmen key contrastrijk zwart-wit naast subtiele
met geluid. De aanschaf van geluidsap
paratuur is weliswaar kostbaarder dan
die voor het maken van „stomme films”,
maar deskundigen verwachten dat de
geluidsfilm in de toekomst een steeds
belangrijker rol zal gaan spelen. En het is
verstandig jezelf in zo’n situatie af te
vragen of het niet beter is dan nü al te
kiezen voor het filmen met geluid, de
volmaakte methode om de mooie mo
menten van vandaag te bewaren voor
later. En voor mensen die wel willen
gaan filmen, maar zich toch nog niet
„rijp" achten
In Europa wordt de katalytische naver-
brander niet toegepast. Maar evengoed
wilde men ook hier ter bescherming van
milieu en gezondheid zo min mogelijk
lood in de benzine hebben. Ter vergelij
king: voor 1972 bedroeg het loodgehalte
in benzine nog 0,6 gram per liter. Dit
werd in verschillende landen terugge
bracht tot 0.4, gram en zelfs, zoals in
Duitsland, tot 0,15 gram per liter. In ons
land is een wetsontwerp in behandeling,
dat voorziet in een teruggang van lood tot
0,4 gram per liter. Nog dit jaar kan deze
maatregel van kracht worden.
Het gevolg voor de consument is prijs
verhoging van de benzine. Want wil men
het octaangetal handhaven, dan zal in
plaats van lood een grote hoeveelheid
andere, hoogoctanige componenten wor
den toegevoegd. Gaat men in de toe
komst over tot verdere verlaging van het
loodgehalte, dan zullen de prijzen voor
motorbrandstoffen nog sterker stijgen.
Er zijn dan bijkomende processen nodig
tijdens de raffinage van olie, die de maat
schappijen tot grote investeringen dwin- promille lopen automobilisten ouder dan
55 jaar meer kans op een ongeval, dan
chauffeurs tussen de 20 en 55 jaar.
De laatste mogelijkheid is tenslotte het
geheel loodvrij maken van de benzine.
Dit heeft vergaande gevolgen voor zowel
de oliemaatschappijen, de autofabrikan
ten, als de automobilist. Amerika heeft
aangetoond, dat men dan niet ontkomt
aan'verlaging van de compressieverhou-
ding wat weer een stijging van het benzi
neverbruik tot gevolg heeft. En vooral dit dering van dit gevaar voor de verkeers-
- veiligheid.
Geluid maakt uw films compleet. De lach van uw dochter ziet u niet alleen, u kunt
het ook hóren. Ook nog als ze al groot is
Argentinië: ms „Thameshaven” 21 juli,
Australië: ms „Botany Bay” 15 juli, Brazi
lië: ms „Thameshaven” 21 juli, Canada:
ms „C.P. Discoverer” 19 juli, Indonesië:
ms „Bavaria” 15 juli, Israël: ms „Boknis”
20 juli, Japan: ms „Elbe Maru” 15 juli,
Kenya, Oeganda, Tanzania: ms „Moliro”
21 juli, Nieuw Zeeland: ms „Torrens” 19
juli, Suriname: ms „Hercules” 18 juli, Ver.
Staten v. Amerika: ms „Mosel Express” 15
juli, ms „Atl. Champagne” 19 juli, ms „S.
L. Galloway” 19 juli,
ONDER HET MOTTO Fotosculpture
houden de Nederlanders Arthur Bagen
en Peter Horree tot en met 29 juli een
dubbelexpositie in de Canongalerie
(Reestraat 19, Amsterdam). Openingstij
den: dinsdag tot en met zaterdag van 12
tot 18 uur.)
Ook hier bij het projecteren met het
geluid is erg veel aandacht besteed aan
het bedieningsgemak. De geluidsprojek-
tor werkt daarom ook nagenoeg automa
tisch. Na een toelichting van de vakman
kan iedereen de projektie van een ge
luidsfilm verzorgen. Zodat - dank zij de
vindingrijkheid van de technici- het fil
men met geluid op dit moment werkelijk
voor iedereen te realiseren is. Ook voor
de mensen die tot op heden altijd „stom”
filmden, is het mogelijk te projecteren
met geluid. Zij kunnen nl. hun films van
een geluidspoor laten voorzien en het
geluid achterafnaanbrengen.
De laatste jaren wil men die hoeveel
heid lood in de benzine in elk geval
terugbrengen. Er zijn plannen om dit
loodgehalte te verlagen tot 0,4 gram per
liter brandstof. Het tetra-ethyllood, dat
aan de benzine wordt toegevoegd is giftig
en wordt voor een deel via de uitlaatgas
sen verspreid in het natuurlijke milieu.
Tegen die uitstoot van schadelijke gas
sen is al enige tijd een kruistocht op gang
gekomen, wat onder meer leidde tot het
voornemen om het loodgehalte te verla
gen. De eerste berichten, nu alweer enige
tijd geleden, over loodvrije benzine kwa
men uit Amerika, waar de in auto's aan
gebracht katalytische naverbranders
geen lood konden verdragen. Het was
dus het één of het ander: bij toepassing
van de naverbrander waren de Ameri
kaanse autofabrieken gedwongen de
compressieverhouding van hun motoren
te verlagen. Maar dit had weer tot gevolg,
vermindering van rendement en verho
ging van het loodvrije-benzinegebruik.
Voor filmen met geluid, is het toch aan te
raden wél een geluidscamera aan te
schaffen. U kunt er immers ook gewoon
„stom” mee filmen. In de meeste gevallen
blijkt echter, dat een amateurfilmer op
een gegeven moment toch het geluid niet
meer wil missen. Diegenen die indertijd
al een geluidscamera kochten, hoeven
dan alleen nog maar op een andere film
cassette over te gaan De projector dient
dan natuurlijk ook voor geluidsweergave
geschikt te zijn.
Uit een onder zoek van het Internationale centrum voor misdaad en verkeersonge
vallen preventie (IZW) in West-Duitsland is gebleken, dat fietsers vooral in de
avonduren en de nacht bijzonder kwetsbaar zijn. De grootst mogelijke veiligheid -
ook in verhouding tot de kosten - wordt volgens dit centrum verkregen door de
montage van reflecterende fietsbanden. Tests hebben bewezen, dat fietsers door de
oplichtende ronde vorm van de ban, zowel binnen als buiten de bebouwde kom tijdig
en duidelijk herkenbaar zijn in het donker. Nieuwe fietsen zullen dan ook reflecteren
de banden moeten hebben. En fietsen die reeds gebruikt worden, zullen zo snel
mogelijk de oude moeten wisselen tegen nieuwe reflecterende exemplaren.
IN DE ONSTUIMIGE opmars Véntte-
kleurenfotografie herontdekken ama
teurs de vele creatieve mogelijkheden
van zwart-wit. Mét hierbij uiteraard het
hele scala van grijstinten dat in de beeld-
expressie een rol kan spelen. Na prachti
ge staaltjes van kleurenfotografie in zijn
eerder in deze rubriek besproken boek
Het fotograferen van mensen verrast Mi
chael Gnade met een heel fijn werk over
zwart-witfotografie (Fotograferen in
zwart-wit, uitgave Elsevier Nederland)
a
7(3
