Verdwenen beelden
A
weer boven water
Tienduizenden beuken
ten dode opgeschreven
Annelies Maas
K
Demirel heeft
in
nieuw Turks
aan schending van mensenrechten
kabinet rond
Vietnam wordt
lid van VN
Zes doden bij
stakingsrellen
in Peru
Vrijspraak in
zaak over
hasj-smokkel
weer sneller
„Multinationals mogen niet mee werken
I J
OOK EGYPTE PUBLICEERDE VREDESVOORSTEL
Minister Van der Stoel (Buitenlandse Zaken):
99
Hl
Bewijsstuk vergeten:
Bureau coördineert
activiteiten VS in
relatie tot Rusland
Verlenging van
gevangenschap
Ierse straatveger
in Amsterdam
BOB VAN ASPEREN,
clavecimbel
MIEKE VAN DER SLUIS,
sopraan
1
.FM
4
BINNEN- EN BUITENLAND
WOENSDAG
20 JULI
19 7 7
W
en
■■KI
L
ner
zeil
fris
ker
var
boe
net
en
nin
der
op
spo
jan
vrij
hee
ROTTERDAM (ANP). Minister Van der Stoel van Buitenlandse
Zaken meent dat grote, multinationale ondernemingen er niet aan
mogen meewerken dat in een land de universeel erkende rechten van
de mens worden geschonden. De bedrijven behoren zijns inziens dit
soort situaties „uiteraard binnen de sfeer van hun competentie” te
voorkomen of te beëindigen. Van der Stoel zegt dit in een vraaggesprek
met het personeelsblad „Parade” van de Nedlloydgroep (voormalige
Nederlandse Scheepvaart Unie).
BAKENESSERKERK- HAARLEM
vrijdag 22 juli; 20.00 uur
ensemble: flauto traverso, barokviool, viola da gamba
werken van: Telemann, Scarlatti, Rameau
entrée 7,50
(Vervolg van pag. 1)
De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Mosje Dajan,
heeft gisteren het Israëlische parlement volledig op de hoogte gesteld
van het nieuwe vredesplan. Volgens het plan is Israel bereid zich
terug te trekken uit grote delen van de Sinaï-woestijn en de Golan-
hoogvlakte, maar wil Tel Aviv de militaire controle behouden over
de bezette gebieden ten westen van de Jordaan. Deze strook zou dan
een soort van semi-autonomie verkrijgen.
il
i
.uk"
Dajan:,,Nieuw vredesplan
zien als uitgangspunt
'l
i *5
bied van de mensenrechten, wezenlijke
-
T
I
1
Dajan benadrukte dat het plan een „uit
gangspunt” is, daarmee aangevend dat er
over kan worden onderhandeld en dat
tussentijdse overeenkomsten eveneens tot
de mogelijkheden behoren.
Het Israëlische dagblad Ha'aretz publi
ceerde gisteren een uittreksel van het plan
dat volgens een Israëlisch parlementslid in
„principe" correct wa.
Volgens het blad omvat het plan ook
alternatieven voor het geval een hervat
ting van de Geneefse Conferentie onmoge
lijk blijkt. Één daarvan is dat de Verenigde
Staten gezamenlijke commissies in het le-
De rechtbank sprak de Turk bij vervroe
ging eerder dan de vastgestelde datum
van uitspraak vrij omdat het bewijsma
teriaal dat de officier van Justitie in deze
zaak bij de rechtbank had aangedragen
onvolledig was.
Volgens de Ierse justitie is de Ier, die
enige tijd als straatveger voor de gemeente
Amsterdam werkte, betrokken geweest bij
een in de zomer van 1975 in Dublin ge
pleegde gewapende bankoverval. Voor de
daarmee samenhangende delicten, waar
van de Ier wordt verdacht en op grond
waarvan zijn uitlevering wordt gevraagd,
is hij indertijd op borgtocht van duizend
pond in zijn land vrijgelaten. De Ier zei
voor de rechtbank dat hij lid is van een
militaire vleugel van de Ierse vrijheidsbe
weging Sinn Fein (de politieke vleugel van
de IRA). De misdrijven, waarvan hij wordt
verdacht, hebben volgens hem een poli
tieke achtergrond. Het juridisch probleem
in deze zaak is of het een politiek debet is
of niet. Volgens het Europese uitleve
ringsverdrag is uitlevering daarvoor niet
mogelijk.
In november vorig jaar spraken de VS in
de raad hunn veto uit over Vietnams toe
treding, daar Hanoi weigerde inlichtingen
te verstrekken over Amerikanen die sinds
de oorlog in Indo-China worden vermist.
In mei besloten de VS hun veto te laten
varen nadat Vietnam de toezegging deed
meer inlichtingen te zullen geven.
Van der Stoel gelooft niet dat het actieve
buitenlandse beleid, dat de regering de
afgelopen jaren heeft gevoerd op het ge
schade heeft toegebracht aan Nederlandse
economische of handelsbelangen. Het boy
cotten van een bepaald land of van bedrij
ven uit dat land kan in sommige situaties
zinvol zijn, aldus de minister, als methode
„om afkeuring van een politiek of praktijk
van schending van mensenrechten te doen
blijken”.
Het argument van sommigen, dat de
economische toestand in een land en het
lage ontwikkelingsniveau van een volk het
nodig maken dus mensenrechten aan te
De eeuwenoude beukenlanen op het
landgoed Hagenau bij Dierem bieden
een troosteloze aanblik. Veel kapitale
beukenbomen staan schraal in het blad.
Grote zijtakken liggen afgebroken en
overal begint schors los te laten. Volgens
de boswachter van het landgoed zijn
binnen enkele jaren deze statige reuzen
geveld, die zo’n 250 jaar geleden zijn
geplant. Andere deskundigen zeggen dat
in ons land tienduizend beuken hetzelf
de lot ondergaan. Niet de ouderdom,
maar de droogte van vorig jaar heeft de
bomen parten gespeeld.
Op veel plaatsen is nu al door het
gebladerte heen te kijken. „Als je door
een beuk naar boven kijkt, mag je de
lucht niet kunnen zien”. Volgens Van
Voorst zijn de kapitale beukenlanen die
het landgoed Hagenau nu nog tot een
monument maken, binnen afzienbare
tijd verdwenen.
Volgens ing. Verheul van Staatsbosbe
heer zijn beuken gevoelige bomen. Een
beuk die in de volle zon komt te staan,
bijvoorbeeld omdat zijn „buurman" om
waait, verbrand. De schors laat los en
binnen twee jaar moet de boom worden
geveld omdat het hout „gaat slapen" en
de boom anders vanzelf omvalt.
Bosbouwdeskundigen zien geen enke
le mogelijkheid om massaal uitdrogen
van de beuken in de toekomst te voorko
men. „Water geven is een druppel op de
gloeiende plaat, als je bedenkt dat een
enkele beuk op een warme dag 500 liter
water verdampt. Dat betekent 25.ooo li
ter per hectare beukenbos per dag. Daar
Staatsbosbeheer heeft nog geen exacte
inventarisatie gemaakt van de stervende
beukenbomen in Nederland. Men neemt
aan dat het er tienduizenden zijn. De
rentmeester van het landgoed Twickel
bij Delden, ir. C. Brunt, schat dat in het
dertig hectare grote park rond kasteel
Twickel zeker tweehonderd beuken op
sterven staan. Het zijn, volgens hem,
meest beuken tussen de honderd en
tweehonderd jaar oud. De boswachter
van landgoed Hagenau telt er meer dan
is niet tegen te sproeien”, aldus ing.
Verheul.
Ook beroemde oude beuken moeten er
aan geloven. In het buurtschap „De
Drie” (gemeente Ermelo) staan vijftien
beuken die meer dan driehonderd jaar
geleden zijn geplant. Volgens ing. Ver
heul zijn deze bomen in de middeleeu
wen door Zuiderzeevissers als baken ge
bruikt. Het ziet er volgens hem naar uit
dat zij de droogte niet hebben overleefd.
Ook in deze omgeving doet zich het
verschijnsel van afstervende beuken
voor.
Kort na de vernielingen had de beeld
houwer Eric Claus al met een lange stok de
De politie heeft in verband met de zaak
enige personen verhoord en zet haar on
derzoek voort. De SBK heeft duizend gul
den beloning uitgeloofd voor diegene die
aanwijzingen kan geven, die zullen leiden
tot opsporing van de daders. Men kan zich
richten tot de Stichting Beeldende Kunst
(telefoon 020-239215) of tot de recherche
Lijnbaansgracht (telefoon 020-752335).
Hij zei dat Carter de behoefte was gaan
voelen aan een centraal, coördinerend or
gaan dat alle contacten en activiteit tussen
Amerikaanse regeringsinstellingen en de
regering van de Sovjet-Unie, bundelt.
In het orgaan zijn vertegenwoordigd de
ministeries van Buitenlandse Zaken, De
fensie, Financiën en Landbouw, de Natio
nale Veiligheidsraad, de CIA, het bureau
voor wapenbeheersing en ontwapening en
de NASA, het bureau voor de lucht- en
ruimtevaart.
I
I
i
i
I
NEW YORK (DPI). De VS hebben
gisteren in de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties laten weten zich niet
langer te verzetten tegen Vietnams lid
maatschap van de organisatie.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM. De rechtbank in Am
sterdam heeft gistermiddag de verlenging
van de gevangenhouding met dertig dagen
bevolen van een op 6 juni jl. in de hoofd
stad gearresteerde 33-jarige Ier uit Du
blin, wiens uitlevering door Ierland is ge
vraagd. De officier van Justitie had daar
toe een vordering bij de rechtbank inge
diend.
De stemming in de Algemene Vergade
ring is niet meer dan een formaliteit, zodat
Vietnam het 148ste of 149ste lid van de
Verenigde Naties zal worden.
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. Bij dreggingswerk-
zaamheden in bet water van het Rokin te
Amsterdam zijn de werken van Eja
Siepman van den Berg en Pieter d’Hont,
die in de nacht van 5 op 6 juli uit de
beeldenroute van de Stichting Beeldende
Kunst (SBK) verdwenen terwijl andere
werken vernield werden, onbeschadigd
boven water gekomen.
VE
heeft
hind<
zijn j
lenst
tus v
een 1
zwaa
deze
ook i
aan
gunn
i
i
I
i
■I
van
poor
plaal
de S1
is 's i
er sl<
klav<
-men
dinsc
Stiel
aan
het I
Do
voorl
met
dings
mens
lijk i
doem
zodat
kan
kraci
meer
pers
SA
antp
3 auf
den
V<
viss
Duh
wen
mee
de Pi
ken
plez:
zich
gooi
lijks
maa
heid
vis 1
11
Mi
land
heer
ging
met
sone
of et
tier
vlooi
mod
die
Van
Vad<
jaar
er di
mee.
Beus
spor
onde
gezel
i
i
k1
i
I
De officier van Justitie zal tegen dit
vonnis in hoger beroep gaan. De Turk is
inmiddels aan de vreemdelingenpolitie
overgedragen. Hij heeft echter zelf te ken
nen gegeven Nederland zo snel mogelijk te
zullen verlaten, zodat hij dan vrij man is.
„Te denken valt aan een (door particulie
ren geïnitieerde) gedeeltelijke (of op grond
van door de overheid voorgeschreven
sanctiemaatregelen) volledige (of nage
noeg volledige) boycot. Dat betreft dan
echter eerder een vraag van methoden dan
van principes”.
De rechtbank zal over veertien dagen
haar advies over het uitleveringsverzoek
aan de minister van Justitie bekend
maken.
Het semi-officiële dagblad „Al Achram”
in Cairo schreef dat de Egyptische rege
ring was gewikkeld in „koortsachtige en
intensieve contacten met Washington,
Moskou, Parijs en Bonn en met secretaris
generaal Kurt Waldheim van de Verenigde
Naties, teneinde het vredesproces een duw
in de goede richting te geven”.
Soortgelijke contacten vinden plaats
met Arabische hoofdsteden en met het
bestuur van de Palestijnse bevrijdingsor
ganisatie PLO, aldus Al Achram. Volgens
het blad heeft minister van Buitenlandse
Zaken Ismail Fachmi het Egyptische
standpunt voor de gelegenheid nog eens
als volgt samengevat:
De Geneefse Conferentie moet zo spoe
dig mogelijk weer hervat worden met deel
neming van iedereen, ook de PLO.
De Geneefse conferentie moet de Israë
lische terugtrekking uit alle bezette Arabi
sche gebieden regelen, zowel als de stich
ting van een Palestijnse staat in Cis-Jorda-
nië en de strook van Gaza.
Vrede is niet mogelijk zolang Israel
Arabisch gebied bezet houdt. Zodra het
zich echter hieruit terugtrekt, wordt zijn
bestaan als natie in het Midden-Oosten
aanvaardbaar voor de Arabieren.
President Sadat van Egypte heeft vol
gens Al Achram tegen de wereldstaats
lieden gezegd dat de toestand „broos” is
en geen verder uitstel, getalm of Israëli
sche manoeuvres duldt.
Cairo weet dat Israel probeert de vrede
sinspanningen te saboteren, aldus de
spreekbuis van de Egyptische regering,
„of wel door het op de lange baan schuiven
van de Geneefse Conferentie of door ge
praat over alternatieve manieren”.
„Egypte daarentegen zal zijn volledige
verantwoordelijkheid dragen voor de
rechtvaardige vrede waarnaar het streeft
en ook voor de defensie van zijn rechten
met al zijn kracht”, aldus Al Achram.
ANKARA (UPI). De Turkse kabi
netsformateur Suleyman Demirel heeft
gisteren verklaard erin te zijn geslaagd
een coalitieregering te vormen. Hij voeg
de hier aan toe vandaag zijn kabinet te
zullen voorstellen aan de Turkse presi
dent, Fahri Korotürk.
(Van onze correspondent)
MIDDELBURG. De rechtbank in
Middelburg heeft gisteren een 39-jarige
Turk op formeel-juridische gronden vrij
gesproken van betrokkenheid bij een
hasjsmokkel per schip in volle zee naar
Breskens. Tegen de man was vrijdag door
de officier van Justitie twee jaar gevange
nis onvoorwaardelijk geëist.
tasten, aanvaardt Van der Stoel niet.
„Wanneer wij spreken over mensenrech
ten is dat het totaal van politieke vrijheids
rechten en sociaal-economische rechten,
welke zijn vastgelegd in verdragen en ver
klaringen van de Verenigde Naties. Ik
meen dat het volstrekt niet geoorloofd is
schending van (vooral de politieke en bur
gerlijke) mensenrechten te verontschuldi
gen onder verwijzing naar de bestaande
maatschappelijke orde of het stadium van
de ontwikkeling. Wel behoort men zich te
realiseren dat deze rechten een verschil
lend accent en betekenis hebben in de
verschillende landen en samenleving”.
honderd. Hij vreest echter dat dit aantal
zich zal verdrievoudigen.
Uit de systematiek van het gebeurde
leidt de SBK af dat diefstal geen motief
voor de actie is geweest, ook baldadige
vernielzucht lijkt uitgesloten. Men is van
mening dat er aanleiding bestaat tot ver
denking van door groepen of personen
uitgevoerde wraakacties tegen de SBK,
teneinde de beeldenroute in diskrediet te
brengen en te doen mislukken. De SBK
veronderstelt dat dat mede een reactie kan
zijn op de sympathie van het Amsterdam
se publiek, de middenstand, het gemeente
bestuur en de vele adoptanten voor dit
initiatief om het Amsterdamse stadsbeeld
te verfraaien.
WASHINGTON (Reuter/UPI). Presi
dent Carter van de Verenigde Staten
heeft een speciaal orgaan in het leven
geroepen voor het bijhouden en coördine
ren van alle Amerikaanse officiële activi
teit met betrekking tot de Sovjet-Unie, zo
heeft het ministerie van Buitenlandse Za
ken gisteren bekendgemaakt.
Het orgaan, dat zal werken aan de hand
van richtlijnen verstrekt door minister van
Buitenlandse Zaken Cyrus Vance, doet
niet aan beleidsvorming, zei woordvoerder
John Trattner van het State department.
De coalitie van Demirel zal bestaan uit
de conservatieve Gerechtigheidspartij, de
mohammedaanse Partij voor Nationaal
Heil en de ultra-rechtse Nationale Ac
tiepartij. Samen bezetten deze partijen 229
zetels in het 450 leden tellende Turkse
parlement
Ee
jarer
eerst
op d
het
aant;
teerc
de s]
is, zi
om c
den f
tie zc
eisen
doen
sen i
drie
Henr
„Iris’
is nai
sen
als je
eens
bodem ter plaatse afgetast en daarbij de
vermoedelijke lokaties bepaald. Daarop
schakelde de verzekeringsmaatschappij
een duiker in.
De officier had namelijk verzuimd bij de
stukken een rapport van het gerechtelijk
laboratorium te voegen waaruit moest blij
ken dat het in de smokkelzaak om hasj
ging. Aangezien de beklaagde zelf ontkend
had te weten dat het bij de smokkel om
hasj ging, was de rechtbank gehouden
hem op basis van dit ontbrekend bewijs
materiaal vrij te spreken.
Volgens Van der Stoel kunnen
multinationals wel degelijk een rol spelen
bij het bevorderen van de eerbiediging van
de mensenrechten. Ten eerste zouden zij
er direct of indirect voor kunnen zorgen
dat in landen, waar ze werken, een aantal
fundamentele rechten wordt gewaar
borgd, vooral die van sociaal-economische
aard, zoals het recht op gelijk loon voor
gelijke arbeid en het recht op periodieke
vakanties met behoud van loon. In de
tweede plaats kunnen en moeten, aldus de
bewindsman, multinationale ondernemin
gen een belangrijke bijdrage leveren aan
het verbeteren van de sociaal-economi
sche omstandigheden in landen van de
niet-geïndustrialiseerde wereld.
„De storm bezorgde veel bomen een
beschadiging aan het wortelstelsel. De
wortels knapten of scheurden in. Door
deze beschadiging krijg je schimmels in
het wortelstelsel met als gevolg dat het
gaat aftakelen. De opnamecapaciteit
van het water wordt dus beperkt. In
hetzelfde jaar kregen we te maken met
twee onvoorstelbaar droge maanden, een
dubbele ramp dus”, aldus ing. Verheul.
ven roepen met Israel en de drie of vier
aan Israel grenzende staten. Deze commis
sies zouden moeten bijeen komen buiten
het raamwerk van de Geneefse Conferen
tie en op een andere plaats. Een tweede
alternatief is het houden van besprekingen
op een wijze zoals in 1948 gebeurde op
Rhodos. Toen waren Israëlische en Arabi
sche onderhandelaars in hetzelfde gebouw
bijeen, maar onderhandelden zij door mid
del van Amerikaanse tussenpersonen. Hoe
de zaak ook wordt opgelost, Begin en
Carter zijn het erover eens dat dit moet
gebeuren op basis van de resoluties 242 en
338 van de veiligheidsraad van de Vere
nigde Naties, aldus Powell.
Egypte heeft vandaag, samenvallend
met het bezoek van premier Begin van
Israel aan Washington, een nieuw vredes
offensief voor het Midden-Oosten gelan
ceerd en de joodse staat beschuldigd van
het proberen te belemmeren van de pogin
gen in de richting van vrede.
LIMA (UPI) Politie en leger in Peru
hebben gisteren in de hoofdstad Lima het
vuur geopend op betogers die deelnamen
aan een verboden 24-uursstaking. Zes
mensen werden gedood en tientallen
raakten gewond.
Vooral de eeuwenoude beuken hebben
de dubbele klap niet overleefd. Bos
wachter W. van Voorst van het landgoed
Hagenau zegt dat dat eind vorig jaar al
te zien was, omdat de beuken eerder dan
normaal het blad lieten vallen. Dit jaar
is het blad opvallend klein. Een derde
oorzaak van de massale beukensterfte is
volgens boswachter Van Voorst, dat 1976
een „beukenjaar” was. „Eens in de zeven
of acht jaar dragen de beuken beuke-
nootjes. De takken van de bomen hier
hingen op de grond van de zware ladin
gen nootjes. Zo’n boom heeft dan natuur
lijk nog meer water nodig.
AMERSFOORT (ANP). Annelies
Maas heeft haar serie recordverbeteringen
op de wisselslag persoonlijk woensdag
morgen bij de nationale zwemkampioen-
schappen te Amersfoort voortgezet. Zij
verbeterde in de serie haar eigen Neder
landse record op de 200 meter wisselslag
met ruim 1,6 seconde. Haar nieuwe record
tijd is 2 minuten 23,25 seconden. Haar
oude record, van 30 januari 1976, ook
gezwommen in Amersfoort, was 2 minuten
24,89 seconden.
Henk Elzerman van Zian/Vitesse stelde
het nationale record op de 400 meter vrije
slag scherper. Hij bracht het op 4 min. 1,27
sec. Elzerman was sedert 22 januari (Car
diff) recordhouder met 4 min 1,43 sec.
Demirel kondigde zijn succes aan na een
bijeenkomst van 45 minuten met de leider
van de Partij voor Nationaal Heil, Necmet-
tin Erbakan. De 52-jarige Demirel heeft al
drie keer eerder het ambt van premier
vervuld. Hij kreeg de formatieopdracht
nadat de leider van de Republikeinse
Volkspartij, Bulent Ecevit, er niet in was
geslaagd een gematigd linkse coalitie te
vormen. De republikeinen behaalden bij
de algemene verkiezingen van 5 juni het
grootste aantal zetels, maar komen er ech
ter twaalf te kort om een meerderheid te
vormen.
De politie arresteerde ongeveer 200 vak-
bondsvertegenwoordigers en stakers, van
wie de meesten lid zijn van de onder com
munistische leiding staande algemene
bond van Peruviaanse arbeiders. In Lima
leidde de staking tot het sluiten van fa
brieken en winkels en het tot stilstand
komen van het openbaar vervoer. De bloe
dige botsing in de hoofdstad begon
volgens een lezing van de overheid na
dat betogers hadden geprobeerd een bus
met mariniers om te kiepen en in brand te
steken. De mariniers openden het vuur en
doodden vier demonstranten. Een vijfde
dode viel in de arbeidersvoorstad San Ju
an de Miraflores, waar het stadhuis werd
aangevallen, en een zesde op de Panameri-
kaanse autosnelweg ten noorden van Li
ma, waar betogers het verkeer blok
keerden.
Volgens adjunct-houtvester van
Staatsbosbeheer ing. H. Verheul, hebben
de beuken vorig jaar de doodsklap gekre
gen. Oorzaken zijn de januaristorm en de
grote droogte van de zomermaanden.
,1
