MIJNEN
agenda
HOOGEVEEN
VEILT
■I
Over IJmuiden gesproken
Beperking waterskiërs op kanobaan
1917: ONDERZEEËRS EN
Is is
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
J
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
7
«O
WOENSDAG
2 0
JULI
19 7 7
N
I
M
Velsen-IJmuiden
1
d
BEVERWIJK
VELSEN-NOORD
WIJK AAN ZEE
HEEMSKERK
Sak-"
Hoge premie-aanslagen komen vaak onverwacht en
soms minder gelegen. Gelukkig is daar wat aan te doen.
Met een ABN pakketverzekering.
Als u uw polissen daarin onderbrengt, hebt u al uw
verzekeringen overzichtelijk bij de hand.
En u betaalt één vast bedrag
per maand. Dat maakt
het toch zeker de r'
moeite waard om uw S
verzekeringspapieren 1
met een deskundige i
van de ABN
te bespreken?
Breezicht 805.
ALBERT KRAB
(ADVERTENTIE
Al uw verzekeringen
voor een vast
bedrag per maand
(ADVERTENTIE)
ABN Bank
KUNST ANTIEK - MEUBILAIR
Zie veilingaankondiging vrijdag.
o
brochure pakketvefzekering cü
ALLEEN AL IN de maand december
1916 hadden de Duitse onderzeeboten
driehonderdduizend ton aan scheeps-
ruimte vernietigd. Toch ging het niet
vlug genoeg voor een land dat op blikse-
moffensieven had gerekend en met het
langer duren van de oorlog de honger in
huis kreeg. Op 9 januari 1917 werd in een
beraad van keizer Wilhelm met zijn rege
ring besloten op korte termijn de onbe
perkte duikbootoorlog in te voeren. Ieder
schip dat zich in door Duitsland verbo
den wateren bevond zou zonder waar
schuwing in de grond worden geboord.
Op 1 februari werd het besluit bekendge
maakt.
Het was al dwars van ons toen ik
eindelijk opmerkte dat het vier bootjes
met mensen waren. We veranderden van
koers en stoomden er naar toe. Groot
was mijn verbazing toen ik zag en hoor
de dat het Hollanders waren en wel
vierentwintig Maassluissers van twee
schepen, de MA 16 Piet Hein en MA 103
Handel en Visscherij, die door een Duit
se duikboot tot zinken waren gebracht.
De mensen hadden al zeventig uur in de
bootjes gezeten en nog geen schip gezien.
Ze dachten dat wij hen ook niet gezien
hadden.
Dat zal alleen dan gebeuren in geval er
op de Amsterdamse bosbaan geen of
slechts beperkte mogelijkheden zijn om te
Er waren nog zes mensen in leven, in
twee bejaardentehuizen. Die heb ik in
Maassluis gesproken. Een van hen heeft
nog twee dagen met zijn vrouw bij mij
gelogeerd, in de Watermanstraat en ik
bij hen in Maassluis, Mackaijplein 18.
Toen ze bij mij waren heb ik expres
aardappelen met peulen en worteltjes
gekookt. Dat wist de bezoeker uit
Maassluis nog goed. Hij zei: dit was ons
reddingmaal bij jullie aan boord! Hij
was toen dertien jaar en ik vijfentwintig
jaar.
Wij helpen
waterskiën, door omstandigheden daar.
Het stichtingsbestuur heeft daartoe beslo
ten in afwachting van een definitief advies
van het beheersbureau over het gebruik
van de kanobaan.
De kanobaan wordt behalve door kano
vaarders en waterskiërs ook veel gebruikt
door sportvissers. Deze zien het lawaai en
onrust die de waterskiërs op het water
veroorzaken niet zo zitten. Ze hebben hun
IN APRIL BLEEK dat Duitsland zijn
marinemannen onvoldoende in de hand
had of meer had beloofd dan het wilde
waarmaken. De eerste waarschuwing
dat men op zijn hoede moest blijven
kwam toen de sleepboot Cyclon uitvoer
om het in nood verkerende Belgische
stoomschip Trevier te helpen. De sleep-
IJMUIDEN ZETTE na al deze ervarin
gen op 7 mei zijn visserijbedrijf stop. Een
deputatie uit rederskringen, bestaande
uit A. S. Groen, R. de Boer en de Haar
lemse jurist D. H. Andrea, ging op 23 mei
naar Berlijn waar ze besprekingen voer
de op de ministeries van buitenlandse
zaken en marine. De onderhandelingen
verliepen aanvankelijk moeilijk. Intus
sen lagen, zoals iemand het toen be
schreef, „miljoenen aan bedrijfskapitaal
te IJmuiden renteloos en liepen duizen
den visserlieden werkloos”. Uiteindelijk
boot werd binnen twintig mijl uit de kust,
dwars voor IJmuiden, door een onder
zeeër beschoten. Bij de acht granaten
was echter geen enkele treffer. De traw
ler Tres Fratres daarentegen werd in de
grond geboord nadat de twaalf opvaren
den van boord waren gegaan. Ook de
zeilbeuger Arie MA 146 werd tot zinken
gebracht.
zegde Duitsland toe dat het een groter
gebied dan tot dusver in acht was geno
men als vrije en dus voor de neutralen
veilige zone zou beschouwen. Duitsland
stelde als belangrijkste voorwaarde dat
op de vissersschepen aan weerszijden
van de boeg de nationale driekleur moest
worden geschilderd. Op 27 juni vertrok
ken 20 trawlers en 40 loggers aldus ge
kenmerkt naar zee, de volgende dag 19
trawlers en 10 loggers, op 29 juni 17
trawlers en 5 loggers.
Nadat de „smeesboten" korte tijd het
rijk alleen hadden gehad keerde het vis
serijbedrijf van IJmuiden na de Eerste
Wereldoorlog moeizaam tot normale ver
houdingen terug. Een nieuwe bloei be
gon in het jaar 1923. De heer Johan F. A.
Jungbacker, nu te Amersfoort wonend,
maakte toen deze fraaie foto vanaf een
gebouw aan de Zuidzijde.
EEN SLIMME METHODE van de
Duitsers om aan vis te komen werd met
veel succes toegepast. De trawlers Em
ma, Concordia, Hubernia en Batavier II
werden op zee aangehouden en kregen
een prijsbemanning aan boord, gewoon
lijk bestaande uit een onderofficier en
twee matrozen. De schepen werden naar
een Duitse haven gebracht waar de vis
prompt in beslag werd genomen.
Het toeval wilde dat terwijl wij bij
gaand verhaal over het Umuiden van
1917 samenstelden een lezer voor ons
herinneringen op papier zette die er di
rect verband mee houden. Gaarne het
woord aan de heer Albert Krab te IJ
muiden:
In de mobilisatietijd 1914-1918 ston
den wij lange jaren onder dienst. Toen
ik eindelijk in juli 1917 uit dienst van
daan kwam ben ik met de stoomtrawler
IJM 179 Holland III naar de visserij
gegaan. We visten in het versperde ge
bied bewesten de vrije vaargeul. Toen ik
de schipper eropattent gemaakt had dat
het zeer gevaarlijk was om daar te vis
sen met het oog op de mijnen, duikboten,
vliegtuigen en zo meer en wij veiliger
konden gaan vissen benoorden het vuur
schip Doggersbank-Noord, waar de ge
hele zee vrij was, gingen wij stomen in
noordoostelijke richting.
Ik als stuurman kreeg de middag-
wacht. Het was half drie toen ik op vijf
streken op bakboordsboeg vier voorwer
pen in het zicht kreeg ver in de kim. Ik
kon er met de verrekijker niets van
maken maar omdat het nog steeds oor-
logwas en ik maar alleen op de brug
stond ging ik de schipper roepen. Hij
kon er ook niets meer van maken. Nou
ja, we laten het maar voor wat het is en
stomen gewoon door, zei hij. Ik zei: hou
jij het roer maar vast dan kan ik steeds
blijven turen.
DEZE RAMPMAAND luidde het einde
in van de visserij met de normale sche
pen in de Eerste Wereldoorlog. Van 1
november af mochten ze niet meer uitva
ren. De Nederlandse regering nam deze
maatregel om na het einde van de oorlog
van een behoorlijke vissersvloot verze
kerd te zijn. Alleen boten van klein for
maat kregen toestemming om binnen een
bepaalde afstand van de kust hun netten
uit te gooien. Het tumultueuze jaar van
de „smeesboten” begon. Voor alles wat
gering van afmeting was en toch varen
kon werden enorme bedragen geboden.
IJmuiden kreeg de wonderlijkste vissers
vloot in zijn haven die het ooit had mee
gemaakt. Daarvan getuigden al gauw de
bijnamen die de IJmuidenaren, vinding
rijk als steeds, aan de boten gaven zoals
De Negerbal, de Trammelant en de Ja-
jempiesboot. Ze werden daarbij geïnspi
reerd door de welbekende eigenschap
pen of de nering van degenen die zich
plotseling de status van „reder” eigen
maakten. „Gelegenheidsreders” werden
deze trouwens duidelijkheidshalve door
de vakmensen genoemd. Het avontuur
van de „smeesboten” zou voor velen in de
cel eindigen. Maar dat is weer een ander
verhaal.
(Reacties op deze rubriek: schriftelijk
aan het bureau van dit blad met vermel
ding „IJmuiden, wat vertel je me nou?”,
telefonisch 023-378601).
I
OP DE DAG dat Duitsland het nieuwe
offensief ter zee aankondigde hadden
alle vissersboten van de Nederlandse au
toriteiten bevel gekregen in de haven te
blijven. De volgende dag werd toestem
ming gegeven uit te varen mits men niet
verder ging dan twintig mijl uit de kust.
Het wachten was op een toelichting van
Duitse zijde in hoeverre voor Nederland
se vissersschepen uitzonderingen zouden
worden gemaakt. Duitsland had wel alle
belang bij het verloren gaan van voor
Engeland nuttige scheepsruimte maar
het kon niet buiten de aanvoer van vis uit
het neutrale IJmuiden nu zijn levens
middelenvoorziening langs andere we
gen steeds meer werd geblokkeerd. In
maart kwam de toezegging dat de veilig
heid van de vissersboten werd gegaran
deerd als deze zich aan bepaalde voor
waarden hielden. Op 15 maart kozen de
eerste trawlers weer zee. Een week later
waren er al meer dan zestig in de vaart.
Omdat ze verstijfd waren van dat lan
ge zitten stapte ik in de bootjes om ze
één voor één aan te geven. Sommigen
hebben nog anderhalf uur aan dek gelo
pen om die goed gangbaar te maken. Er
werd natuurlijk direct brood gesneden
en er werden aardappelen, worteltjes en
peulen klaargekookt.
Ik moest het nettenmagazijn met kle
den afleggen want daar lagen ook nog
acht of tien mensen in. Het weer ging
hard verslechteren zodat ’s avonds om
half acht schipper Sala van de MA 16
tegen me zei: we zijn net bijtijds gered
want we hadden dit stormweer niet
meer overleefd - we kunnen je niet ge
noeg danken dat jouw inzicht beter is
geweest dan dat van de schipper.
Toen ik op de televisie in juli 1970 de
coasters tomaten zag laden in Maassluis
dacht ik: ik zal de burgemeester vragen
of er nog mensen van de MA 16 en de MA
103 in leven zijn. De burgemeester van
Maassluis antwoordde dat het onder
zoek uiteraard enige tijd zou vergen;
„hiermede kunnen zelfs enkele weken
gemoeid zijn - de vraag blijft dan of nog
opvarenden van de door u bedoelde
schepen kunnen worden opgespoord.”
DE WEKEN DAAROP kregen IJmui
den en andere visserij plaatsen de ene
scheepsramp na de andere te verwerken,
ook al door het steeds toenemende mij
nengevaar, waardoor bijvoorbeeld de
trawler Elizabeth IJM 181 verging; ze
ven doden en vier gewonden werden
opgepikt door de trawler Petrus Paulus
IJM 266. IJmuiden zag tevergeefs uit
naar de terugkeer van de Albert Cornells
IJM 272, de Ernestine Pauline IJM 95,
de Dolfijn Um 112 en de Een IJM 7.
BIOSCOPEN
Kennemer Theater, Zeestraat. Woe. 19 en 21.15
uur „Kijk uit, we rammen je de bocht uit”, 19.30
uur „A star is born”.
Luxor Theater, Breestraat. Woe. 19 en 21.15
uur „Silver Streak Express”
TENTOONSTELLING
Park Scheijbeeck, Velserweg. Tot en met 31
juli expositie plastieken. Info-centrum in Huize
Scheijbeek geopend van ma. t/m vrij, van 14-17
uur.
DIVERSEN
Openbare bibliotheek, Kerkstraat. Woe, vol
wassenen 19-21 uur, do. volwassenen 14-17.30
uur.
Huize Scheijbeeck, Velserweg. Do. wetswinkel
voor gratis juridisch advies van 18-20 uur.
Sportfondsenbad, Kuikensweg, Buitenbad ge
opend van 10-20 uur.
Stadskantoor, Pres. Kennedyplein. Do. 19.30
uur raad Beverwijk.
Alarmnummers: politie en brandweer 25555,
milieuklachten 96000.
misnoegen daarover al enkele malen ken
baar gemaakt door het werpen van stenen
naar waterskiërs. De waterskibond
is daarover weer erg boos geworden. In
een briefwisseling over deze kwestie stel
len zij onder meer dat de waterskisport
gunstige bijverschijnselen heeft voor de
sportvisserij. Bij het skiën komt het water
in hevige beroering waardoor er zuurstof
in het water terecht komt. Daardoor wordt
het zelfreinigend vermogen van het water
vergroot. De watervervuiling kan daarmee
enigzins worden bestreden en dat is weer
nuttig voor de visstand en de sportvisserij.
DIVERSEN
Alarmnummers: Politie 19033. Ongevallen
dienst 15400. Hoogovens 02510-96000. Brandweer
Santpoort 370750, voor Velsen-Noord en IJmui
den 20750.
Centrale Bibliotheek. Plein 1945, woensdag
19.00-21.30 uur; donderdag 10.00-12.30 uur en
14.30-17.30 uur.
Bibliotheek Zeewijkplein, gesloten wegens
vacantie.
Centrale Jeugd- en Tienerbibliotheek, Wil-
lemsbeekweg. Donderdag 15.30-17.30 uur.
Sociëteit Asterix, geopend woensdagavond
vanaf 20 uur.
Velserbad: Gesloten.
Openluchtbad „De Heerenduinen”, geopend
woensdag tot 20.30 uur, donderdag van 7.00-20.30
uur.
Speeltuin „In Veilige Haven”. Dagelijks ge
opend van 9.30-11.30 uur en 13.00-16.30 uur.
Dienstencentrum Zee- en Duinwijk, Zeewijk
plein 260, 10-12 uur creatief bezig zijn. Geopend
14-17 uur. Gymnastiek voor bejaarden.
Stichting Dienstverlening Bejaarden: Cen
traal Bureau Abelenstraat, IJmuiden. Tel. 12464
of 18445 van 9-10 uur.
Gezinsverzorging, hulp aan bejaarden en
langdurige zieken Velserduinweg 52, IJmuiden,
ma. t/m vrij. 9-10 u. Tel. 02550-18830 en 22169.
Openbare bibliotheek, Wijkerstraatweg: dond.
alle leeftijden 19-21 uur.
TENTOONSTELLINGEN
„De Zeekleuters”, Dórpsduinen, Tot en met 14
augustus missietentoonstelling met verkoop exo
tische kunst. Dag. geopend van 10-12 en 14-21
uur.
DIVERSEN
Ned. Herv. Kerk, Julianaplein, Woe. 20.30 uur
concert Cantores Felisani en instrumentalisten.
Openbare bibliotheek, De Zwaanstraat 4a,
Woe. alle leeftijden 19-21 uur.
Met dank aan de burgemeester en de
archivaris Ringeling van Maassluis
voor de medewerking.
Zwembad De Waterakkers. Kerkweg. Buiten
bad geopend van 9-20 uur.
Rapporten kwamen binnen over de ver
nietiging door Duitse onderzeeërs, nadat
de bemanning kans was gegeven in de
sloepen te gaan, van de loggers Thor
VL 91 en Proefneming VL 134 op 3 juli,
van de Handel en Visscherij MA 103 en
de Piet Hein MA 16 op 6 juli (over de
redding van de bemanningen van deze
boten zie men de rubriek „Over IJmui
den gesproken”), van de Dirk SCH 382,
de Majoor Thomson SCH 23, de Sterna
SCH 136, de Dirk van Duynen SCH 254,
de Jan SCH 170 en de President Com
missaris Van den Bergh SCH 134 op 27
juli en de sleepboottrawler Neptunus
SCH 479 op 28 juli.
1977 zal het gebruik van de kanobaan
voor waterskiën slechts worden toegela
ten voorzover dit door of namens het
bestuur gewenst wordt geacht om voor de
waterskisport belangrijke evenementen
toch doorgang te laten vinden.
Alarmnummers: politie 39111, brandweer
32121, milieuklachten 96000.
DIVERSEN
Openbare bibliotheek, Kerkweg. Toten met 16
augustus wegens vakantie gesloten; Benelux-
laan; woe. volwassenen 10-21 uur. Do. gesloten.
BIOSCOPEN
City, woensdag 20 uur „Wie dan leeft, Wie dan
zorgt”.
TENTOONSTELLINGEN EN MUSEA
Museum Beeckestijn, Rijksweg Velsen-Zuid.
Stijlkamers en oude gebruiksvoorwerpen. Ge
opend di. t/m zat. van 10-12 en 14-17 uur.
Museum Beeckestijn. Rijksweg Velsen. Ten
toonstelling „Buitenplaatsen in Velsen”. Ge
opend van 10-12 en 14-17 uur. Maandags ge
sloten.
Tuin Beeckestijn. Rijksweg Velsen. Tentoon
stelling van staalplastieken van Erik van Spron-
sen in de tuin en van Grafisch werk van Robert
de Vries in het Noordelijke Koetshuis van Beec
kestijn. Openingstijden Koetshuis van 10-12 en
14-17 uur.
Pieter Vermeulen Museum, Cultureel Cen
trum, Moerbergplantsoen, dagelijks van 9.30-
12.00 en 14.00-16.30 uur.
Pieter Vermeulen Museum. Cultureel Cen
trum, Moerbergplantsoen: Expositie van Dirk de
Herder over de geschiedenis van IJmuiden en de
betrekking hiermede met de havens en de zee.
Geopend van 9.30-12.00 en 14.30-16.30 uur.
Stadhuis.Bezichtiging op werkdagen van 10
tot 12 uur.
Ruïne van Brederode. Velserenderlaan Sant
poort. Tentoonstelling „De 18 Heeren van Bre
derode”, geopend dinsdag van 9.30-12 en 13-17.15
uur.
Oude Raadhuis Velsen. Expositie van de Ar
cheologische Werkgroep Velsen. Geopend van
13-17 uur.
Bedrijfsmuseum Hoogovens. Bessemerstraat
Velsen-Noord. Geopend dinsdags van 10-16 uur
en verder op aanvraag, tel. 02510-91022 en
93088.
(Van een onzer verslaggevers)
HALFWEG. Het bestuur van de
stichting recreatiegebied Spaarnwoude is
er mee akkoord gegaan dat de Nederland
se Waterski-Bond incidenteel gebruik kan
maken van de kanobaan (het voormalige
zijkanaal B) in het recreatiegebied
Spaarnwoude. Dit zal aan de Nederlandse
Waterski-Bond worden meegedeeld. In
DE TRAWLER Derika IJM 265 van de
rederij M. B. Osendarp was op 31 januari
uitgevaren. De bemanning wist dus in die
tijd zonder scheepradio van niets. Op 8
februari werd de Derika door een Duitse
onderzeeër aangehouden. De opvaren
den kregen gelegenheid in de reddings-
loep te gaan. Direct daarna werd de
trawler in de grond geboord. De beman
ning werd opgepikt door de logger M. A.
de Ruijter KW 73 en de volgende dag in
IJmuiden aan wal gezet. De mannen van
de Derika bleken als eersten hun schip te
hebben verloren in de „duikbotenoorlog
zonder genade” zoals deze meteen al in
IJmuiden werd genoemd.
Ki??^b„o„er<lerij- Vrijburglaan. Do. geopend
van 13-16.30 uur.
Omuidcrw
wat vertel je me nou?
U kunt mij helpen door uw
toe te sturen.
Dhr./Mevp/Mej.:
Adres:
Woonplaats: Tel.:
Heeft reeds een rekening hij de ABN: ja/neen.
Zo ja, bij ABN-kantoor:
In ongefrankeerde envelop zenden aan: Algemene Bank
Nederland, Afd.O.D.50, Antwoordnr. 1555, Amsterdam.
