Bij het heengaan
van twee
sportjournalisten
.f. :s 'a.
7
HHM
w
w
al j
y
door Henk Dam
Glimlach
Idee
Tochten
Jan Blankers
Appel-plan
Dick Ariese
1'
ALPINISTENVERENIGING (KNVA)
ZOEKT HET AL 75 JAAR HOGER OP
t-
«1
j
STOPPER
f
A*
„Jullie persmuskieten willen maar één ding", zegt ze met grote
stelligheid, terwijl ze haar woorden onderstreept met wankele hand
gebaren. „En dat is weten of wij elitair zijn. Dat is het enige dat jullie
vragen. Nou, dat zijn we mooi niet. Maar ik wel en m 'n zusje ook niet”.
En bij „zusje" kijkt ze naar een ongeveer even oude vriendin, net als
zij studente rechten. Net als zij getroffen door de korte waanzin die
alcohol heet.
Eerlijk, het was niet in me opgekomen. Aan de leden van de
Koninklijke Nederlandse Alpen Vereniging (KNAV) vragen of ze elitair
zijn. Maar de beschonken studente heeft me een aardig idee aan de
hand gedaan. Op naar een van de bestuursleden.
„Dag meneer, kunt u me ook zeggen of de KNAV elitair is?". Hij
kijkt me met begrip aan en steekt van wal. „Nee
ik meen te mogen zeggen dat dat niet hetgeval is. Wij doen
bijvoorbeeld niet aan ballotage, dus iedereen kan in beginsel lid
worden. Dat lidmaatschap kost enkele tientjes per jaar en is derhalve
voor iedereen te betalen".
X
V'i
- 13
■t» 1
BH
Jf
4; 1
r
Bergen zijn
t
..»k>
te groots om
te zijn
mooi
Een oefenberg voor bergbeklimmers bij Leutasch in Oostenrijk
i
i
9US
Dick Ariese kende ik beter. Ik heb
met hem gevoetbald in het elftal van
inmiddels zelf ook weer tot een hogere
post is beroepen.
centimeter dikke muren. Zaterdag 9
juli werd de hut, te vinden op een
uitspringend rotseiland op 3200 me
ter hoogte aan de voet van de zuid-
wand van de Obergabelhorn, over
gedragen.
Omdat op de Obergabelhorn nog
zo veel sneeuw lag en het gevaar van
lawines levensgroot dreigde, kon
den niet alle KNAV’ers en hun gas
ten bij de officiële opening zijn. Zij
vierden het feest op een alpenwei,
terwijl enige honderden meters bo
ven hen met een sterke kijker nog
net te zien was, hoe de Nederlandse
vlag werd gestreken en het Zwitser
se dundoek er voor in de plaats
kwam.
En terwijl boven de plaatselijke
geestelijke met behulp van een plas
tic bekertje water de hut inwijdde,
praatten de honderden op de alpen
wei over hun gezamenlijke passie:
de bergen. De blik dwaalt over de
grimmige pieken in de buurt en je
Een voor de hand liggende vraag,
want nog jaarlijks vinden meer dan
100 bergbeklimmers de dood in de
Alpen. Vaak zijn dat niet de echt
goed getrainde professionals, maar
toeristen die ook zo nodig naar bo
ven moeten. Maar toch... één mis
stap, een lawine en de allerlaatste
tocht is aangevangen. Ook voor de
besten.
Wat beweegt mensen met een
doorgaans meer dan gemiddeld hel
dere kijk op het bestaan een vrije
tijdsbesteding te zoeken met zoveel
risico’s? In „De Berggids”, het club
blad van de KNAV werd die vraag
onlangs ook aan een aantal leden
gesteld. De antwoorden zijn even
verschillend als leerzaam.
De 72-jarige oud-burgemeester
van Utrecht, jhr. J. A. de Ranitz,
antwoord op de vraag hoe hij is
begonnen: „Lang geleden, bijna wel
60 jaar, een natuurlijke aandrang,
vraagt je af wat er nu zo leuk is aan
bergbeklimmen.
niet een hereditaire (overgeërfde,
red.) zoals bij anderen, die met hun
ouders rondklommen, bij mij was
dat onbewust”. Mevrouw A. Roelf-
sema (68) had een vergelijkbare er
varing: „Dan moet je alleen maar
zeggen: dat werkt als een magneet.
Je moet terug”.
De psycholoog E. P. A. Hopster,
iemand die de allermoeilijkste toch
ten volbrengt, zegt op de vragen of
bergen mooi zijn: „Je wordt geïmpo
neerd door de grillige vorm. Mooi
zijn de bergen niet, te koud, te dood,
te groots, mooi is alleen wat herken
baar is. Bergen zijn alleen mooi met
bewegende wolken”.
is gegaan waar hij, voetballend of
zoiets met een van zijn zoons, opeens
door een hartaanval getroffen neerviel
en dood bleek te zijn.
De tragiek van iemand die zo ver
standig is zijn zittende leven te bestrij
den met gezonde bewegingssporten en
daar dan juist, vermoedelijk door een
ongelukje, het slachtoffer van wordt.
Ik kan niet zeggen dat we elkaar goed
kenden, we kwamen niet bij elkaar
over de vloer, maar zijn dood heeft me
toch sterk „beroerd”, misschien vooral
omdat ik zijn stukken graag las. Hij
was meer beschouwer dan newsgetter,
maar hij schreef heel leesbaar. Ten
bewijze citeer ik hier het begin van
hoofdstuk III in het boek „De bal is
rond”, dat hij negen jaar geleden
schreef:
Toch weer even terug naar het
feest in hotel Monte Rosa in Zer-
z
In zijn herdenkingsstukje schreef
Anton Witkamp dat Jan Blankers het
begrip van de „Nederlandse sportspeel-
tuin” in de wereld had gebracht, maar
mij staat nog levendiger voor de geest
dat Blankers de eerste en felste bestrij
der was van de uitwas dat de Neder
landse voetballers elkaar na een doel
punt begonnen te omhelzen. Hij vond
dat een slechte gewoonte, die uit de
zuidelijke en Oosteuropese voetballan
den naar ons overgewaaid was en die
niet strookte met de Nederlandse leef
gewoonten. Een ferme handdruk vond
hij meer dan voldoende, eventueel een
klap op de schouder. We moesten wat
dat aangaat liever een voorbeeld ne
men aan de Engelse voetballers, die
zich ook gereserveerd opstelden na een
doelpunt, hoe fraai of hoe belangrijk
ook. Zoals u weet is zijn strijd vooreen
mannelijker houding op de voetbalvel
den tevergeefs geweest. Onlangs zijn
in Engeland stemmen opgegaan om het
omhelzen en kussen en over elkaar
rollebollen na een doelpunt van de
Engelse spelers, in het vervolg te be
straffen.
het Algemeen Handelsblad en in het
zaterdag elftal van Blauw Wit, dat ge
heel uit sportjournalisten bestond, en
ik heb ’s avonds met hem door Istan-
boel gewandeld, aan de vooravond van
een wedstrijd die Ajax daar tegen Fe
nerbahce moest spelen. Hoe komt
iemand van 44 jaar, die zijn conditie op
de racefiets regelmatig op peil hield, in
hemelsnaam opeens te overlijden, heb
Zo ergens, dan geldt toch wel
vooral in bergsport: zoveel hoofden,
zoveel zinnen. Het blijkt uit de mo
tieven die mensen opgeven om aller
lei ongemakkelijke toeren op rots
wanden uit te halen, het blijkt ook
uit het soort tochten dat leden van
de KNAV ondernemen.
ik mij geschrokken afgevraagd. Het
blijkt dat hij in mei met zijn fiets
gevallen is, een buil op zijn hoofd had,
zes weken uit de roulatie was, daarna
weer drie weken heeft gewerkt omdat
de dokters niets bijzonders konden
constateren (dat hoor je de laatste tijd
wel vaker van dokters), begin juli op de
afgesproken tijd met zijn vrouw en
kinderen op vakantie naar Noorwegen
Gaat het om de atletische presta
tie? Han Timmers (26), psycholoog:
„Klimmen is een intelligente sport.
Je kunt je niet systematisch om
hoogdrukken. Het boeiende is dat
het op grond van iemands atletische
vermogen moeilijk voorspelbaar is
of hij goed zal worden. Zo worden
roeiers vaak niet goed. Terwijl mo
torisch gestoorden het vaak heel
goed doen”.
Andere motieven. De 23-jarige
student kunstgeschiedenis J. C.
Bierens de Haan: „Een stuk eer
zucht zit er bij, een zekere avontu-
riersgeest. Ik vindt het lekker om
moe te worden”. En de 28-jarige
mediadeskundige B. Tellegen: „In
het klimmen kun je creatief zijn,
emotioneel, speels, niet serieus, rela
tiverend. In de bergen kun je echt
zelf beslissen, wat in de huidige
maatschappij bijna nergens meer
mogelijk is. Daardoor kan de under
dog in het klimmen tot zijn recht
komen”.
Een ton uit het huttenfonds, 65
helikoptervluchten om materialen
aan te voeren, 30 vrijwilligers van de
KNAV en 20.000 kilo cement en zie,
„Arbenbiwak” stond er met zijn 70
En het feest zou nooit gehouden
zijn, als niet 75 jaar geleden een
aantal enthousiastelingen in etablis
sement De Vergulden Turk in Lei
den hadden bedacht, dat het aardig
zou kunnen zijn een Alpenvereni-
^ging op te richten. Twintig leden
toen, ruim 5000 nu. Het idee heeft
'aangeslagen.
Zoals dat dan heet: „Het 75-jarige
bestaan was aanleiding voor onder
scheiden festiviteiten”. Zermatt was
begin deze maand plaats van hande
len. Geen toevallige keus. Het auto
vrije Zwitserse toeristenplaatsje is
omgeven door zulke reuzen als de
Monte Rosa, met 4634 meter Zwit-
serlands hoogste berg, de Liskamm,
de Weishorn en de even beroemde
als gevreesde Matterhorn.
De KNAV is sterk op Zwitser
land georiënteerd, al worden ook
vele tochten naar andere landen met
een verkreukelde aardkorst georga
niseerd. Het aantal nachten, dat
KNAV-leden echter hebben doorge
bracht in Zwitserse Alpenhutten,
moet zo langzamerhand niet meer te
tellen zijn.
De Nederlandse bergvrienden
hebben in de meeste Alpenhutten
gelijkberechtiging, wat inhoudt dat
de nacht er tegen een sterk geredu
ceerd tarief kan worden doorge
bracht. Alle reden om de Zwitserse
zustervereniging, de Club Alpin Sui-
se (CAS), een cadeautje aan de hand
te doen. Een berghut.
een zekere Bram Appel leidde de aan
val. Vooral over die keiharde, in opti
male conditie verkerende, uit alle stan
den schietende, levensgevaarlijke
Bram Appel maakte men zich bij Bra-
bantia grote zorgen. De eerste klap zou
voor het moreel van de ploeg in deze
promotie-degradatiecompetitie aan
zienlijk meer dan een daalder waard
zijn, te meer daar de driekamp voor
Brabantia zou beginnen met een uit
wedstrijd tegen Bram Appel c.s. En zo
ontstond in het diepste geheim het
zogeheten appel-plan. Brabantia’s se
cretaris Kooien was er de geestelijke
vader van. Hij voerde talrijke geheime
besprekingen met zorgvuldig gekozen
personen, die in het complot werden
betrokken en op erewoord hun mede
werking verleenden. Precies een week
voor die belangrijke wedstrijd Sittard-
Brabantia was het appel-plan rond en
vond Toon Wouters 's morgens bij het
ontbijt een appel naast zijn bord. En
vervolgens bleek er ook een appel in
zijn overjas te zitten. En toen hij op de
fabriek bij Philips z’n overall wilde
aantrekken, zat daar alweer een appel
in. En ook in zijn gereedschapskist. En
in zijn broodtrommeltje. Enfin, dat
ging zo zeven dagen lang door. Zelfs
toen hij een half uurtje voor de wed
strijd nog even naar het toilet moest en
daarna zijn voetbalschoenen wilde
Sittard en Kerkrade veroverden elk
drie punten”.
matt. Het loopt tegen het einde. Op
een van de majestueuze trappen in
dit hotel zit een jonge vrouw. Haar
gezicht is vuurrood, want de ultravi
olette straling wil boven de boom
grens gemene dingen doen met de
huid.
De merkwaardige glimlach die
haar mond gevangen houdt, maakt
duidelijk dat ook haar de fendant,
de plaatselijke witte wijn, niet onop
gemerkt is gebleven. Ze is gekleed in
een sjieke zwarte avondjurk. De fel-
oranje rugzak die ze daarover heen
heeft aangesjord, detoneert op een
afschuwelijke manier.
„Ik ga douchen”, kondigt ze aan
en ze doet heldhaftige pogingen op
haar beide benen te komen. Dat
lukt, maar ze heeft de eerste trede
van de trap nog niet bestegen, of ze
valt voorover.
Even blijft ze liggen, peinzend ove-
r deze voor haar nieuwe situatie.
Dan krabbelt ze moeizaam overein-
d, ze kijkt naar me en zegt vastbera
den: „En nu ga ik weer douchen”.
Deze keer lukt het. In een vervaarlij
ke schommelgang gaat ze naar
boven.
Telkens een stapje hoger, zo gaat
dat. Zo worden bergen genomen.
Dat start met het eenvoudige wan
delen, wat op zich nog niet eens zo
makkelijk is als het wel lijkt. Om in
Zwitserland te blijven. Weliswaar
zijn er in het Wallis en het Berner
Oberland talrijke schitterende rou
tes die helder zijn aangegeven, maar
een paar uur stijgen en dalen gaat
toch niet in de kouwe kleren zitten.
De echte bergenthousiast praat
hier echter niet eens over. Voor hem
is alleen klimmen, „het echte kletter-
werk” zoals men dan zegt, waard om
over gesproken te worden.
Maar ook de doorgewinterde
„kletteraar” wordt toch wel een tik
je bleek om de neus als hij denkt aan
de Annapurna-expeditie, die
KNAV-leden rond september zullen
ondernemen. Vier ingenieurs, drie
artsen, twee computerdeskundigen,
een journalist, een kandidaat-nota-
ris en een psycholoog zullen probe
ren de 8091 meter hoge gigant in
Nepal te beklimmen. Zes Sherpa’s
zullen hen daarbij terzijde staan.
Vorige week zijn twee collega’s van
me overleden: Jan Blankers, tot aan
zijn pensioengerechtigde leef
tijd sporthoofdredacteur van De Tele
graaf, en Dick Ariese, die als eerste
man op de sportredactie van NRC-Han-
delsblad beschouwd mocht worden.
Jan Blankers werd 72, Dick Ariese 44,
een mensenleeftijd verschil. Jan Blan
kers heb ik nagenoeg niet gekend. Ik
heb hem een keer even gesproken, toen
ik zijn vrouw Fanny moest inter
viewen, en voor het overige heb ik hem
alleen maar gezien en gelezen. In de
tijd dat hij de sportredactie van De
Telegraaf leidde, was het nog een goe
de gewoonte om de medewerkers van
De Telegraaf te negeren. Zo’n jaar of
dertien geleden werd er in Amsterdam
bijvoorbeeld elk jaar een voetbaltoer
nooi gehouden tussen de redactie-elf-
tallen van de verschillende dagbladen
(het elftal met de meeste zetters in de
gelederen placht te winnen), waarbij
het een ongeschreven wet was dat De
Telegraaf niet werd uitgenodigd. In de
loop derjaren zijn de Telegraaf-jouma-
listen meer en meer in de journalis
tieke gelederen geïntegreerd, vermoe
delijk zelfs te beginnen bij de sport
journalisten, en tegenwoordig doen we
al net of we ze helemaal au sérieux
nemen. Maar die kentering is pas ont
staan in het Anton Witkamp-tijdperk,
die Jan Blankers was opgevolgd, en
„Het verhaal van Toon Wouters, de
stoere stopperspil van Brabantia, da
teert uit 1947. In dat jaar eindigde
Brabantia op de laatste plaats in de
zuidelijke eerste klasse en moest
dientengevolge promotie-degrada-
tiewedstrijden spelen tegen Sittard
(het latere Sittardia) en Kerkrade, de
kampioenen van de tweede klas. Van
dit drietal gold Sittard algemeen als de
grote favoriet. De ex-Feijenoorder Ge
rard Kuppen bezette er de spilplaats en
„Maar”, houd ik vol, gesteund
door de wetenschap dat van de 12
bestuursleden van de KNAV er
slechts drie titelloos zijn, „recruteert
u dan niet uw leden uit zekere gele-
digen van de bevolking?”.
Het antwoord is even eenvoudig
als verbluffend. „Zeker, onze leden
zijn toch wel in het algemeen afkom
stig uit de sociaal wat hogere lagen
van ons volk. Maar dat spreekt ook
i voor zich. Onze leden zijn mensen
die doorgaans met hun hoofd moe
ten werken en die dan in hun vakan
tie gezond met hun lichaam bezig
willen zijn. Tja en ik zou me goed
kunnen voorstellen dat mensen die
hun werk met hun handen doen, in
de vakantie dan gewoon in de zon
willen liggen”.
Overtuigd van de redelijkheid van
zijn verklaring mengt hij zich min
zaam groetend weer in het feestge-
woel. Een prima feest, dat wel. De
aan dl KNAV heeft met hotel Monte Rosa
jg 485, in het Zwitserse plaatsje Zermatt
3-371765 een uitstekende keus gedaan. Zeg
gen dat men zich amuseert, zou in de
^wereld van bergebeklimmers het
understatement van het jaar zijn.
^eed. een
o-x «ja
■S
1
i
X-
