Vance en Sadat op één punt akkoord:
Midden-Oostentop ter
Weer strijd in Angola
Portugal
Kabinetscrisis verwacht in
Israel beschuldigt Fransen van
economische discriminatie
voorbereiding Geneve
ACHTERVOLGING
Alternatief
gas
xpio- FNLA roert zich in het noorden
SPERTIJD
VERZOENING COMMUNISTEN-SOCIALISTEN VRIJWEL ONDENKBAAR
TWEE BELGEN
Verslechterd
Verloochend
Oostduitse kritiek
op Nederlandse
soldaten aan grens
Granaat zou oorzaak
dood betoger zijn
Huurlingen
Ontsnappingspoging
uit DDR mislukt
Syrië-PLO
Carter: Gebruik van
marihuana moet uit
criminele sfeer
Bij treinbotsing in
Spanje drie doden
3
BINNEN- EN BUITENLAND
2
AUGUSTUS
19 7 7
WOENSDAG
3
1
door Nico Scheepmaker
J
ik
tie
ooi
rval
King
irmte
Van onze redactie buitenland)
LISSABON. Op een maandag gehouden persconferentie heeft
de Portugese communistische partij het aftreden van de regering en
nieuwe verkiezingen geëist. Intussen zou voor een periode van 90
dagen een neutrale regering van technici en militairen gevormd
moeten worden om de lopende zaken af te handelen. De in de laatste
weken aangenomen en fel omstreden Landhervormingswet zou
samen met nog een aantal evenzeer omstreden arbeidswetten (sta
kingsrecht en arbeiderszelfbestuur) voorlopig moeten worden opge
schort. Deze wetten zouden een bedreiging zijn voor de socialistische
vormen van bedrijfsbeheer in de landbouw en industrie.
(Van onze redactie buitenland)
ALEXANDRIÊ-JERUZALEM. President Sadat van Egypte en de
Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Vance zijn het tijdens
worden over het bijeenroepen hun besprekingen in Alexandrië eens
geworden over het bijeenroepen van een topconferentie van ministers
van buitenlandse zaken van Israel en de Arabische landen, die de
Geneefse vredesconferentie moet voorbereiden. Deze Midden-Oosten
top moet midden september in New York bijeenkomen en zal samen
vallen met de opening van de Algemene Vergadering van de Verenigde
Naties. Door het bijeenroepen van zo’n topconferentie zal het mogelijk
zijn de vertegenwoordiging van de PLO in Genève te omzeilen.
ting
4
■M
trijfel
MARIO SOARES
De socialistische fractieleider Jaime
Magritte: „Van een biefstuk”.
Het Zuidafrikaanse dagblad Johannes
burg Star meldt uit Zaïrese bron dat
Twee dagen later, in de nacht van zon
dag op maandag, reed een 23-jarige auto
mobilist in Amsterdam in de Singelgracht
toen hij de macht over het stuur verloor
tijdens een achtervolging door een poli
tieauto. De man verdronk. De achtervol
ging werd ingezet, omdat vermoed werd
dat de bestuurder onder invloed van ster
ke drank verkeerde.
Vrijdagavond overleed een 18-jarige
politieagent. De auto waarin hij zat, kan
telde bij de achtervolging van een kenne
lijk beschonken automobilist. Een andere
agent in die politieauto is in zorgwekkende
toestand in het ziekenhuis opgenomen.
Alechinsky: „Waar houdt u van in de
schilderkunst?”.
Magritte: „Kan je dan van de schilder
kunst houden?”.
i
BERLIJN (Reuter, UPI). Twee Oost-
duitsers zijn vermoedelijk om het leven
gekomen bij een mislukte poging uit de
DDR naar het westen te vluchten.
De anti-boycotwet werd in juni aangeno
men door het Franse parlement. De wet
verbiedt het hinderen van economische
activiteit door instanties of individuen, op
grond van „nationale afkomst, het al dan
Het Beierse ministerie van binnenlandse
zaken maakte bekend dat twee mannen in
een vrachtauto maandagavond de Oost
duitse grenspost bij Rudolphstein passeer
den. Zij reden met grote snelheid in op de
betonnen versperringen, toen de wagen
door Oostduitse grenswachten onder vuur
werd genomen.
De botsing was zo hevig dat de cabine en
de motor werden losgerukt. Ooggetuigen
zeiden dat de inzittenden op slag dood
moeten zijn geweest.
Het incident gebeurde enkele uren nadat
zes mannen een poging hadden gedaan uit
een Oostduitse trein te springen nadat zij
bij de grens van West-Berlijn aan de nood
rem hadden getrokken. De vluchtelingen
werden volgens mededelingen van de
Westberlijnse politie door medereizigers
teruggetrokken.
Maar deze bepaling is niet van toepas
sing als genoemde feiten overeenstemmen
met de richtlijnen die de regering uitvaar
digt in het kader van haar economische en
handelspolitiek, en de uitvoering van in
niet behoren tot een bepaald volk, ras of
godsdienst”, van de wèderpartij.
De Geneefse vredesconferentie is name
lijk gebaseerd op resoluties 242 en 338 van
Vance is bij het begin van zijn reis door
het Midden-Oosten op ernstige moeilijk
heden gestuit. President Sadat heeft dat
op de persconferentie bevestigd. In het
Amerikaanse vredesvoorstel, dat Vance
aan Sadat heeft voorgelegd, wordt de ont
ruiming van de bezette gebieden door
Israel verbonden aan een volledige erken
ning van de staat Israel door de Arabi
sche staten en aan het aangaan van diplo
matieke betrekkingen. Dit alles binnen
vijf jaar.
FNLA en Unita met behulp van blanke
huurlingen hun aanvallen op Angolese ste
den verhevigen.
Het standpunt van Mario Soares, eer
ste minister, is altijd geweest dat hij
zonder coalitie met links noch rechts wil
regeren. Maar omdat nu ook de commu
nisten het kabinet niet langer de hand
boven het hoofd willen houden, maakt
een motie van wantrouwen tegen de re
gering kans aangenomen te worden.
Vooral het laatste voorstel is fel bekri
tiseerd door de overige oppositiepartij
en. Zij noemen het opschorten van al
aangenomen wetten in strijd met de
parlementaire spelregels. Bovendien
voelen zij niets voor nieuwe verkiezin
gen, de politieke stabiliteit zou daarmee
onnodig in gevaar komen, aldus de PCP
(sociaal-democraten) en CDS (christen
democraten).
ternationale verplichtingen, 'zo bepaalt een
volgend wetsartikel.
Bij de publicatie van de anti-discrimina-
tiewet in het staatsblad op 24 juli maakte
de regering een uitzondering, met het oog
op uitvoering van het sociaaleconomisch
plan, het herstel van het evenwicht in de
buitenlandse handel, en het bestrijden van
Sadat heeft zich reeds lang op het stand
punt gesteld geen problemen te zullen ma
ken over deelneming van de PLO op welke
wijze dan ook. En dit Amerikaanse voor
stel is in Egyptische ogen zelfs zeer posi
tief. Het is vooral Israel dat door deze
situatie in een zeer moeilijk parket komt.
Deelneming van de PLO is voor Israel
vrijwel onaanvaardbaar. Tot nu toe stellen
echter zowel de PLO als Syrië zich in het
openbaar uiterst vijandig op ten aanzien
van de Amerikaanse voorstellen. Dit kan
echter een onderdeel zijn van de Syrische
tactiek een harde houding aan te nemen
vóór de komst van Vance naar Damascus.
Inmiddels is van Palestijnse kant be
kendgemaakt dat er een schriftelijke over
eenkomst is tussen Syrië en de PLO over
het blokkeren van de Geneefse vredescon
ferentie. De PLO en Syrië zullen volgens
dat document dat in de Libanese krant Al
Nahar is gepubliceerd, een gezamenlijk
standpunt innemen. De PLO moet als een
onafhankelijke delegatie deelnemen aan
de vredesconferentie van Genève.
De Palestijnen zullen een onafhankelij
ke staat mogen vestigen op de westelijke
Jordaanoever, die echter een federatie zal
vormen met Jordanië en Syrië. Zo’n groot-
Syrische fedratie is een oude Syrische
droom. Syrië en de PLO keren zich tegen
het Egyptische standpunt dat de PLO al
De PCP vindt nieuwe verkiezingen
noodzakelijk omdat volgens haar het
parlement niet meer representatief is. De
socialisten hebben volgens haar met het
aannemen van de gewraakte wetten het
eigen programma verloochend en de
kiezers bedrogen. Zij wordt in deze me
ning gesteund door de fractie van de
zogeheten Arbeiders Broederschap, die
nog steeds binnen de socialistische partij
zelf opereert. Deze groep heeft zaterdag
Gama verklaarde in een commentaar dat
de extremisten van links en rechts elkaar
nu hebbén gevonden. Maar hij bleef opti
mistisch: „De keuze zal niet zijn tussen
fascisme of communisme: de democratie
zal het van beide winnen”.
Cyrus Vance
(links) in gesprek
met zijn
Egyptische
collega Ismail
Fachmi.
Waarnemers zijn van mening dat Syrië
en de PLO in tegenstelling tot Sadat niet
geïnteresseerd zijn in het bijeenkomen van
Genève. Als echter de PLO zich in de
onderhandeling ineens openlijk flexibel
gaat opstellen en de nadruk legt op de
verandering in haar houding, wordt hier
mee de Amerikaanse druk op Israel ver
groot. Hierdoor zal het zeer wel mogelijk
zijn dat in laatste instantie Israel het bij
eenkomen van de Geneefse vredesconfe
rentie zal bemoeilijken.
Een ministersconferentie in Amerika zal
daarom wellicht een alternatief kunnen
de werkloosheid. Die uitzondering houdt
in dat de wet niet van toepassing is op
„Goface”, de instantie die de exportkre-
dietgaranties voor buitenlandse transac
ties van de meeste grote Franse bedrijven
verzorgt.
Daardoor mogen Franse bedrijven zich
houden aan de plaatselijke wetgeving in
evenals de PCP verklaard, de uitvoering
van de regeringsplannen, met name de
nieuwe Landhervormingswet, tot het ui
terste te zullen tegenwerken. Leider van
de Arbieders Broederschap is Lopes
Cardoso, de eerste landbouwminister uit
Soares' kabinet.
BERLIJN (DPA). Het Nederlandse
eerste legerkorps van de NAVO-leger-
groep Noord is volgens het Oostduitse
legerblad „Volksarmee” bereid tot agres
sie tegen het oostblok. In een artikel „do
cumentatie over de strijdkrachten van Ne
derland” wordt beweerd dat het eerste
legerkorps vanuit de Noordduitse laag
vlakte aan de kop staat van de NAVO-
strijdkrachten, die tegenover de strijd
krachten van het Warschaupact staan.
Het personeel van het Nederlandse leger
bestaat voornamelijk uit „opgehitste anti
communisten”, aldus het Oostduitse leger
blad. „Zij zijn goed uitgerust en worden
gemanipuleerd om ieder bevel van de mili
taire leiding zonder pardon uit te voeren”.
Volksarmee schrijft dat de Nederlandse
luchtmacht aanvallen, waaronder aanval
len met kernwapens, leert uit te voeren.
Het 3.000 man sterke Nederlandse korps
van mariniers zou' de „imperialistische
agressie tegen de socialistische staten aan
de noordflank versterken”.
voor het begin van Genève een formele
band moet aangaan met Jordanië.
Het ziet ernaar uit dat de eisen van de
communisten en linkse socialisten via de
vakbonden van boeren en arbeiders zul
len worden afgedwongen. De communis
ten zijn daarin veruit in de meerderheid
en de ontevredenheid met de regerings-
politiek is er groot. Een verzoening tus
sen socialisten en communisten is vrijwel
ondenkbaar. De onderlinge verhouding
is de laatste twee weken enorm verslech
terd. Bovendien zijn de communisten fel
le tegenstanders van toetreding tot de
EEG, en alleen daarom is een samenwer
king tussen Mario Soares en communis
tenleider Alvaro Cunhal al bij voorbaat
uitgesloten.
Minister Dajan zei dat Israel deze kwes
tie hoog opneemt. Israel beschouwt het als
een discriminerende daad tegen de joodse
staat. Ook de Israëlische pers toont zich
geschokt over de Franse-maatregel.
Arabische landen, zonder zich schuldig te
maken aan overtreding van de antidiscri
minatiewet. In het besluit van premier
Barre staat dat hiertoe is besloten om het
Franse bedrijfsleven in de gelegenheid te
stellen zaken te doen met „nieuwe mark
ten, vooral in de olieproducerende landen
en de landen met een beginnende industri
alisatie in het Midden-Oosten, Zuidoost-
Azië, Latijns-Amerika en bepaalde Afri
kaanse staten”.
zijn voor de conferentie in Genève. In feite
heeft de Israëlische premier Begin bij zijn
bezoek aan Washington al de suggestie aan
Carter gedaan om buiten Genève onder-
handelingen tussen Israel en zijn Arabi
sche buurlanden te organiseren, ingeval
de Palestijnse kwestie het bijeenkomen
van Genève onmogelijk maakt. Het ak
koord tussen Vance en Sadat betekent dat
Egypte nu dat Israëlische voorstel heeft
aanvaard, al liet Vance Sadat de eer, door
het een voorstel van president Sadat te
noemen.
Twee doden, één zwaargewonde. Je
vraagt je af of het doel hier de middelen
nog heiligde. Uiteraard is het de taak van
de politie om automobilisten die in kenne
lijke staat van dronkenschap verkeren,
aan te houden en verder rijden te beletten.
Ik sta iedere keer weer verbaasd over de
lage straffen die worden opgelegd aan
automobilisten die met een dronken kop
achter het stuur iemand (soms meer men
sen) hebben doodgereden. Dronkenschap
schijnt, merkwaardig genoeg, eerder een
verlichtende omstandigheid te zijn dan
een verzwarende. Surveillerende politiea
genten zien dus een auto nogal slingerend
over de weg rijden. Zij gaan er in hun
Volkswagen achteraan, laten door getoe
ter of geknipper met de lichten weten dat
de bestuurder dient te stoppen, of zij rij
den de man klem.
Maar stel nu dat hij niet stopt, met zijn
zatte kop, en integendeel met gas op de
plank aan aanhouding probeert te ontko
men? Is het wijs om er dan een Starsky
Hutch-achtige achtervolging van te ma
ken? Verminder je dan de kans op dodelij
ke ongelukken (wat toch de bedoeling van
de aanhouding is), of vermeerder je die
kans? Het lijkt me voor weinig tegen
spraak vatbaar dat je die kans vervijfvou
digt. De achtervolgde rijdt met verhoogde
snelheid, in paniek, en heeft nog minder
aandacht voor het hem omringende ver
keer dan hij in zijn dronkenschap toch al
had. Die jongen in Amsterdam passeerde
drie belangrijke kruispunten, botste toen
tegen de stoeprand, ramde daarna een
lantaarnpaal en een geparkeerde auto, en
vloog tenslotte het water in. Voor hetzelfde
geld had hij een voetganger en een auto
met inzittenden kunnen scheppen. Is dat
het allemaal waard? Laat men van een
automobilist die zich aan aanhouding
tracht te onttrekken zijn nummer noteren,
en als dat niet lukt de wijste partij kiezen.
Beter één slingerende auto die met een
beetje geluk zonder brokken te maken
thuiskomt, dan twee auto’s die op topsnel
heid door de stad razen en waarvan de
voorste het beste vergeleken kan worden
met een zich horizontaal voortbewegende,
onbestuurbaar geworden raket.
Bij sommige dingen sta je niet zo stil,
bijvoorbeeld: hoe lieten mensen zonder
tuin in de grote stad na 8 uur hun hond uit
als het spertijd was en niemand meer op
straat mocht komen? Ik hoorde van
iemand die zijn hond na spertijd aan een
heel lang touw uitliet dat hij vanachter de
gesloten deur, door de brievenbus, mani
puleerde. Vermoedelijk een heel klein
hondje, of misschien dorst hij nog wel de
deur even open te doen om het hondje
eruit en weer binnen te laten.
bole
er
lijk.
Bu-
bile-
d in
ider
aan
af te
che,
4.6
ctor
den,
an een
tmeen-
leffing
>r bor-
laatre-
erkeer
ieel in
in het
eerste-
>nt. De
rdt al-
iig on-
ft twee
WASHINGTON (DPA). Het bezit van
geringe hoeveelheden marihuana moet
zolgens president Carter voortaan niet
neer als ’en misdrijf, maar slechts als een
ivertredir.g worden bestraft.
'orig
met
rsor-
■oor-
ildus
ie en
t ge-
i het
■iool-
lek.
oraf-
e lek
pand
akte,
>n 21-
mge-
al op
bben
De
uit
iroeg
krijk
n ge-
.litge-
Alechinsky: „Waar houdt u dan wel
van?”.
or
im
Iet
la
de
ug
en
fan
■ele
is
lee-
25
:zig
/an
/an
nu
„Als wij het bezit van kleine hoeveelhe-
len marihuana uit de criminele sfeer wil-
en halen, houdt dit geen legalisering in.
Iet betekent slechts dat de straffen wor-
len verminderd en dat een geldboete in
ilaats van een gevangenisstraf wordt op-
[elegd”, aldus Carter.
Over-
nd ge
ngang
1 als:
itie in
er een
irand-
is vrij
een tegenoffensief waren begonnen. De
woordvoerder zei dat de FNLA-guerrille-
ros waren opgeleid door zes Britse be
roepsmilitairen, maar ontkende dat de
iht'en FNLA-macht werd aangevoerd door Brit-
aging
de Veiligheidsraad van de Verenigde Na
ties. Hierin wordt onder andere de erken
ning van alle soevereine staten duidelijk
voorop gesteld als een van de voorwaar
den voor de oplossing van het conflict. Een
Israëlische radiocommentator was zelfs
bereid te speculeren, dat er reeds overeen
stemming bestaat tussen de Verenigde
Staten en de PLO over deelname van de
PLO aan Genève als deze bereid is op een
of andere wijze resolutie 242 te aanvaar
den, met uitzondering van dat gedeelte dat
het Palestijnse vraagstuk als een vluchte
lingenprobleem ziet.
Twee Belgische schilders zijn op het
ogenblik in het nieuws:- de inmiddels over
leden surrealist René Margritte, van wie
het museum Boymans-Van Beuningen vijf
werken wil aankopen, en de 50-jarige
Pierre Alechinsky, die als eerste de An
drew W. Mellon-prijs gekregen heeft. Dat
Alechinsky deze prijs, die het gemis van
een Nobelprijs voor beeldende kunst
(naast die voor literatuur) wil opheffen, als
een der oprichters van Cobra heeft gekre
gen, moet een morele dreun voor Karei
Appel zijn, die wij in Nederland gewend
zijn als de belangrijkste figuur van Cobra
te beschouwen. Alechinsky wordt in Ne
derland vertegenwoordigd door Galerie
Espace in Amsterdam. Twintig jaar gele
den was zijn eerste tentoonstelling bij Es
pace nog geen overweldigend succes: „au-
cune vente niets verkocht”, meldt zijn
biografie. Als jong aankomend schilder
van twintig ontmoette Pierre Alechinsky-
zijn grote landgenoot René Magritte. Ik zal
hun conversatie zo goed mogelijk ver
tellen:
JERUZALEM (Reuter, AFP). De Is
raëlische minister van buitenlandse za
ken Mosje Dajan heeft dinsdag Frankrijk
beschuldigd van een „vijandige daad” te
genover Israel. Frankrijk heeft een wet
afgekondigd die economische discrimina
tie tegen andere landen verbiedt, maar
daarvan de Arabische boycot tegen Israel
uitzondert. Israel heeft geprotesteerd bij
de Franse ambassadeur in Israel, en bij
het ministerie van buitenlandse zaken in
Parijs.
De „Operatie Cobra-77” waarvan in de
FNLA-mededeling sprake is,‘behelsde een
plan voor een massale inval in Angola, in
september-oktober van dit jaar. De Ango
lese president Agostinho Neto hield in
februari een redevoering, waarin hij naar
eigen zeggen „Operatie-Cobra” onthulde.
Dat voorstel is voor Sadat onaanvaard
baar, aangezien Egypte een snellere terug
trekking uit de bezette gebieden eist. In
officiële kringen heerst er optimisme ten
aanzien van een ander voorstel van Vance.
Volgens dit voorstel zal de PLO gerechtigd
zijn deel te nemen aan de Geneefse vredes
conferentie als zij de formule aanvaardt
waarop deze conferentie gebaseerd is.
Aanvaarding van deze formule door de
PLO kan worden uitgelegd als een indirec
te erkenning van de staat Israel door de
PLO, dus zonder dat dit in zoveel woorden
wordt gezegd.
BENIDORM (Reuter). Bij een frontale
botsing tussen twee Spaanse personentrei
nen zijn gisteren in de buurt van Benidorm
drie mensen omgekomen en ongeveer 40
gewond, zo heeft de politie bekendge
maakt.
Het ongeluk deed zich voor op een stuk
enkelspoor even buiten Villajojosa, 10 ki
lometer van Benidorm. Onder de doden
zijn een aantal buitenlanders.
GRENOBLE (AFP). De lijkschouwing
op Vital Michalon, de Franse betoger die
om het leven kwam bij de demonstratie
tegen de snelle-kweekreactor in Malville,
heeft ujtgewezen dat hij overleed aan long-
letsel als gevolg van de ontploffing van een
granaat.
Dat is gisteren meegedeeld door de orga
nisatoren van de manifestatie tegen de
Super Phenix (de snelle-kweekreactor die
in Malville wordt gebouwd).
De organisatoren protesteren tegen het
politiegeweld, uitgeoefend op last van de
regering, en.met name tegen „het gebruik
van offensieve granaten en schoten waar
tegen geen bescherming mogelijk was”.
De gerechtelijke autoriteiten hebben la
ten weten dat de lijkschouwing pas van
daag wordt voltooid.
se en Portugese huurlingen. San Salvador,
70 km van de grens met Zaire, is de groot
ste stad in het noorden van Angola.
„Het was een test-actie voor Operatie
Cobra en het had succes. We waren niet
'3Ild van P^an de stad blijvend te bezetten”,
aldus de zegsman. Als het bericht klopt,
betekent het dat in het noorden van Ango
la voor het eerst sinds geruime tijd weer
hevig gevochten wordt.
In het zuiden kampt de regering al enige
tijd met de opnieuw oplevende rebellie van
Unita-eenheden, en ook in de enclave Ca
binda is de toestand nog niet rustig.
LISSABON/JOHANNESBURG (UPI,
AFP). Guerrillastrijders van het
FNLA, de beweging die in de Angolese
burgeroorlog door de MP LA werd versla
gen, hebben met hulp van buitenlandse
huurlingen de stad San Salvador in
Noord-Angola tijdelijk ingenomen, zo
heeft een FNLA-woordvoerder in Lissa
bon meegedeeld.
De communisten zeggen er
van overtuigd te zijn dat nieuwe ver
kiezingen tot een duidelijke linkse meer
derheid in het parlement zullen leiden.
Op dat moment zouden dan de nieuwe
wetten kunnen worden ingetrokken. De
felle reactie van de andere partijen laten
er echter geen twijfel over bestaan dat zij
met nieuwe verkiezingen niet akkbord
gaan. De kans is groot dat met name de
socialistische partij door nieuwe ver
kiezingen gedecimeerd zou worden.
Drie dagen geleden had het FNLA zich
:ation teruggetrokken omdat Cubaanse troepen
imge-
waar
igsin-
>e ge
in een boodschap aan het Congres over
ïet misbruik van drugs in de Verenigde
Staten wees de president er dinsdag op,
lat meer dan 45 miljoen Amerikanen wel
;ens marihuana hebben geprobeerd en
laar schatting 11 miljoen het regelmatig
•oken.
nieuwe
:kelijke
in een
Rotter-
e „zon
project
emaakt
ig, ven-
