te
bel
F
NEDERL* ENGELS
s;
voor
een
gratis
proef-
abonne-
PONT
ment
Risico of armoede
e
Over IJmuiden
gesproken
INSTITUUT PRAEHEP
AB DONKERS
319053
i
aktie
68
TYPEN STENO
BOEKHOUDEN
DUITS* FRANS
1 e
in
„1
du
Bi
Hi
f
STAATSPRAKTIJKDIPLOMA
MOD. BEDRIJFSADMINISTRATIE
PRAKTIJKDIPLOMA BOEKHOUDEN
MIDDENS! EX. april ’78
I» M
o
Brand
Goed nieuws voor mensen
met aambeien:
pijn kalmeert, jeuk stopt
(023)
Produktiemedewerkers
Magazijnkracht
Keukenhulp
Sperti zalf en zetpillen
cn
-1
k'l
y
w
'^4
19 7 7
AUGUSTUS
1 7
WOENSDAG
W C
6
Op 20 augustus a.s. hopen onze ouders
M. ENGELS
CORNELIS DINKLA
Vei
PIETER BAKKER
f
-w
N
r
Voor de grote belangstelling bij het overlijden van
onze lieve vader en opa
Heden is rustig, voor ons toch nog onver
wacht, ontslapen onze geliefde vader en
grootvader
weduwnaar van Dirkje van den Berg
op de leeftijd van 73 jaar.
„Eens zien w’ elkander weer
en scheiden nimmer weer’’.
Kinderen en
kleinkinderen
IJmuiden, 15 augustus 1977
Lange Nieuwstraat 252
Corr.adres:
Eenhoornstraat 43
De overledene is opgebaard in het uitvaart
centrum Eemstraat 27 te IJmuiden.
Gelegenheid tot condoleren aldaar donder
dag van 19.00 tot 20.00 uur.
De begrafenis zal plaats hebben op vrijdag
19 augustus om 11.00 uur op de begraafplaats
„Duinhof” te IJmuiden-Oost.
Geen bezoek aan huis
Tot onze diepe droefheid is heden nog vrij
onverwacht van ons heengegaan, mijn lieve
en onvergetelijke man, onze zorgzame papa
de dag te herdenken dat zij 25 jaar geleden in
het huwelijk traden.
Hun dankbare kinderen:
Henk en Tjitske
Geert en Joke
Anselien
IJmuiden, De Ruyterstraat 50
betuigen wij langs deze weg onze dank voor
uw medeleven.
kinderen en
kleinkinderen
G. PIERSMA
en
A. E. PIERSMA-HEUSER
r
me
sch
bas
bes
ouc
tw«
pei
wij
lid
wij
bij
zijl
in
scl
vo<
gei
op de leeftijd van 70 jaar.
C. Dinkla-Brinkman
Gerda
Jan
IJmuiden, 16 augustus 1977
Lumeystraat 2
Aan huis geen bezoek
De overledene is opgebaard in de rouwkamer
van het Zeewegziekenhuis te IJmuiden (in
gang Velserduinweg)
Bezoek aldaar van 19.00-19.30 uur
De begrafenis zal plaatshebben vrijdag
19 augustus om 12.00 uur op de begraafplaats
„Duinhof” te IJmuiden.
Vertrek van Lumeystraat 2 omstreeks 11.15
uur.
W
ring
dins
nati
ting
kinj
N.
is f
ovei
sam
ope:
rooi
scht
de
tje”
kwé
4 afw
1
TE KOOP
pr
HM*®-
1976: 2338 geslaagden. 1300 P.D.: 577 M B A.. 406 S.P.D.; 55 Acc. A/C
Mogen wij ons even voorstellen?
Grote Houtstraat 114 - Haarlem - Tel. 312531
Inst.
ijmuiden
IB DONKERS
„Lezers van deze rubriek hebben vele
herinneringen aan branden opgehaald.
Waar ik nog niets over heb gelezen: het
afbranden van de tribune van Stormvo
gels. Ik weet dat het op een zondagmor
gen is gebeurd, omstreeks 1925-1927.” (J.
S. Kelderman, Haarlem).
Reacties op deze rubriek: schriftelijk
aan het bureau van dit blad met vermel
ding „IJmuiden wat vertel je me nou?”,
telefonisch 023-378601.
Volgens verklaring v/h Mlnlst. O. W. van 29-5-’76,
„genieten Pont diploma’s maatschappelijke erkenning”.
prosp. op aanvraag
Stolbergstraat 10
(einde Tempeliersstr.)
Haarlem Tel. 321895
Amsterdam.
Rotterdam.
Den Haag.
Utrecht
In de periode 1966-1976 slaagden 27364 leerlingen, nl 5794 voor SPD-MO
137 voor Acc A /C. 6328 voor MBA (Ass 15105 voor PraMi/kdipl (Ass
Oosteinde 3
Heemraadssingel 111,
Sweelinckplein 46
Adr v Ostadelaan 10
Hilversum.
Groningen
Leeuwarden.
Enschede.
Tel.
Tel
Tel
meld je zo snel mogelijk bij ons aan.
Aktie 68
Staten Bolwerk 3 (achterzijde station),
Haarlem, telefoon 023-313100
K
kun
len
hun
(Od
beti
wor
sch<
chit
eens
wer
sis
heei
een
Ji
alle
hiel
die
mei
des
sint
nan
nu l
zan
mei
is.
opl
I
vr<
in
he
door Jan K
van Baarsel
wat vertel je me nou?
Begin september aanvang van nieuwe cursussen
X
17» uur per week op 1 avond. Aanvang sept.
Inl. en Inschr.: ma. t.m. do. 11-15 en 19-20, vr. 11-15 uur.
Er is een middel dal de eigenschap heeft de hinderlijke
last van aambeien te verlichten. De pijn verdwijnt en
de jeuk stopt. Dat middel heet Spertt preparation H.
Sperti preparation H is een snel, direkt en afdoend
middel bij de behandeling van aambeien
Het bevat bovendien weefselvernieuwende bestanddelen.
Last van aambeien? Gebruik Sperti en vergeel ze.
Uitsluitend bij drogist of apotheek
Dag- of avondlessen
Aanvang sept
Systeem Groote;
avondles; aanv. sept.
opleid. „Associatie" dipt.; 17» lesuur per week.
BEDRIJFSCORRESPONDENT1E
Adr v Ostadel 10-Utr
Zuiderpark 11
Weerd 18
Emmastrèat 165
Schuur III
di 30. wo 31 aug en do 1 t/m za 3 sept 20.30 u
TONEELGROEP CENTRUM
TUSSEN DE MIDDAG EN
LATER OP DE AVOND
Openbare repetities. Toegangsprijs f 3-
Schuur I
do 1 t/m za 3 sept 20.30 u
CABARET DON QUISHOCKING
AFSCHEIDSTOURNEE I
mijn naar beneden zodat zij enige meters
onder de oppervlakte komt te liggen.”
ALS HET BOEK verschijnt is de Eerste
Wereldoorlog uitgebroken. De Duitse kei
zer verzekert zijn troepen: „Ihr werdet
wieder zurück in der Heimat sein vor die
Blatter von den Baumen fallen”. Te land
moeten de kanonnen daartoe bijdragen,
ter zee de torpedo’s en de mijnen. IJmui
den heeft 134 stoomtrawlers, 25 stoomlog-
gers, 2 motorloggers en 16 zeilloggers. Ze
blijven in de haven. Duizend man raakt
zonder werk. Niemand heeft recht op een
sociale voorziening. Voor behoeftigen is
er alleen het armbestuur. Er wordt een
crisiscomité gevormd dat de werklozen
de kans geeft een loontje bij elkaar te
krijgen door mee te doen aan een object
van algemeen nut: zandspitten en -kruien.
De vissers zijn gewend aan zwaar werk.
Ze missen echter de zelfstandigheid en
dus vrijheid op zee.
ER KOMT EEN grote vraag naar vis.
De veiligheid op zee lijkt althans voor
vissersschepen mee te vallen. Daarom
raakt het IJmuidens visserijbedrijf voor
zichtig weer op gang, eerst in de buurt
van de kust, geleidelijk op de visgronden.
Er wordt goed verdiend op zee zodat de
mensen aan'de wal en in de haven zich
afvragen wat hen daar eigenlijk houdt.
Zij moeten het zonder loonsverhoging
doen terwijl het leven vlug duurder
wordt. Het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek noteert regelmatig de prijzen van
negenentwintig artikelen voor dagelijks
gebruik, zoals brood, aardappelen, groen
ten, kleding, schoeisel en brandstoffen. In
een jaar stijgen de verhoudingscijfers zo
als ze worden genoemd van 113 tot 148
punten, gerekend vanaf het eerste half
jaar van 1914. De mannen aan de wal
dringen aan op een duurtetoeslag, voorlo
pig tevergeefs.
GEEN WONDER DAT velen proberen
een plaats op een trawler te krijgen. Als
dat lukt'wordt de beurs meteen ruimer.
Achteraf zal men in de verleiding komen
van de „goede, oude tijd” te gaan spre
ken, maar zo heel prettig zijn de leven
somstandigheden niet, ook niet wat wo
nen en werken betreft. Herinnering van
lezer M. Kuiter te IJmuiden: „Ik ben op
Texel geboren. Mijn vader was visser
man. We gingen in Den Helder wonen,
waar we een bottertje hadden, een garna
lenvisser. Het was armoede troef. We zijn
in IJmuiden gaan wonen. Dat was in 1910.
Mijn vader kon op een sleepboot van
Zurmühlen varen, als matroos. Het loon
was vijfenveertig gulden in de maand.
Daar moesten we met z’n negenen van
leven. We gingen wonen in een der huisjes
van Zurmühlen. Daarom ging er van het
loon tien gulden huur per maand af. Toen
is mijn vader op een trawler gaan varen.
Dat was in 1915.”
DAT JAAR 1915 zal voor IJmuiden een
rampjaar worden. Lezer Kuiter: „Ik was
toen 17 jaar. Ik voer op een haringlogger.
We praaiden een haringlogger op zee, met
een scheepsroeper. De schipper van de
„De Engelse drifters die in de Eerste
Wereldoorlog door de Duitse blokkade
braken en in IJmuiden kwamen hadden
een artikel aan boord dat hier erg
schaars was: zeep. Het was een geliefd
ruilmiddel. Toch was de kwaliteit ervan
slecht: het was oorlogszeep. Het merk
stond erin gestampt: een aapje met de
tekst „Monkey Brand”. Jaren na de oor
log was „dat is ook een monkiebrand”
rondom de vishallen nog een veel ge
bruikte uitdrukking voor iemand die
niet bepaald moeders mooiste was. Een
andere vroeger zeer populaire uitdruk
king was „appie-kim”, bijvoorbeeld als
antwoord op de vraag hoe het met je
ging. Naar mijn idee stamt ook die uit
drukking uit de Eerste Wereldoorlog. Ik
ben nieuwsgierig of iemand weet wat er
de oorsprong van is.” (S. Otter, IJ
muiden).
De Kanaalstraat in IJmuiden omstreeks
1910. (Foto beschikbaar gesteld door me
vrouw M. W de Groot-Tuyn te Heem
stede).
andere boot zei toen: Er zijn vier trawlers
op een mijn gelopen. Hij noemde de na
men. Ook de Rijnland. Ik zei tegen de
schipper: Daar vaart mijn vader op. Hij
antwoordde: Die is er misschien wel af.
Maar het was niet zo.”
OP 12 JUNI rouwt IJmuiden om het
verloren gaan van de vier stoomtrawlers.
Het zijn behalve de Rijnland, de Texel 1,
de Irene en de Letty. Tweeënveertig opva
renden worden als vermist opgegeven. Ze
laten vierenveertig kinderen achter. Som
mige vrouwen van vissers kunnen het
verlies niet aanvaarden. Ze lopen elke
dag naar de kop van de Vissershaven om
te vragen of er nieuws is. Niemand kan
hen welke informatie dan ook geven. Op
oudejaarsdag van 1915 zegt de IJmuider
Courant in een terugblik op deze dagen:
„Nog komt ons voor de geest de ontroe
ring welke daar ging door onze plaats
toen de Rijnland over tijd was en steeds
maar wegbleef. Een angstig vragen was
het van de betrekkingen der opvarenden
dat werd tot fluisteren op een toon waarin
geen hoop meer klonk. En meer dan ont
roering doorhuiverde ons, ja ontzetting
greep ons aan toen het tot zekerheid werd
dat niet alleen de Rijnland doch ook de
Irene; de Letty en de Texel 1 gebleven
waren. O, de vis wordt wel duur betaald.”
OP 13 JUNI ligt bijna de hele trawler-
vloot in de haven. Niemand durft uit te
varen nu men weet dat het mijnengevaar
overal op zee dreigt. De vissers houden 17
jiini een vergadering. Ze zijn zich ervan
Voor Praktijkdiploma Boekhouden vangt ook een cursus aan
in Beverwijk
Tel 030-513 013
131.971
26 212
316 607
het vaste buro voor tijdelijk werk.
Wil je nu aan de slag. Wij hebben direkt voor
je als:
M«
comi
te E
roon
lijk
ging
derr
basii
de E
Het
scho
voor
daaj
soor
een i
te ht
sami
men
is v<
bad)
enqt
gust
ken
zulk
basi
mal*
J-let theatercafé is iedere avond (behalve
s maandags) geopend vanaf 19.30xu
Prijzen. 70.-; cjp pas 65 f 5-,
«■m» Kaarten reserveren en afhalen vanaf een week voor de voorstel-
ling. Kassa/mformatiebahe geopend van di t/m za 10 00-15.00
uur Tel. 023-312439 Avondkassa open vanaf 19 30 uur m
De gereserveerde kaarten dienen uiterhjk een kwartier voor aan-
4 vang afgehaald te zijn. w
B ATTENTIE'Let u s v p op onze gewijzigde reserveringstermijn
(Va:
IN DE JAREN 1913 en 1914 stelt de oud-
luitenant ter zee J. W. J. Baron van Haer-
solte voor de Haarlemse uitgeverij
Tjeenk Willink een werk samen dat de
titel „Het Gulden Boek der Zee” zal krij
gen. Hij belicht alle facetten, dus ook de
taak van de mijnenleggers die paraat zijn
om direct in actie te komen als er een
oorlog zou uitbreken. Wat is zo’n „onder-
zeemijn” precies? Dit: „Zulk een mijn
bestaat uit een hollen bal welke gedeelte
lijk gevuld is met schietkatoen of een
andere gevaarlijke springstof. Hier zit
een soort buis in welke de lading ont
steekt wanneer tegen de mijn gestoten
wordt. Doordat de bal gedeeltelijk hol is
l tracht hij, te water geworpen, te blijven
drijven. De bal moet echter op enige
meters onder de wateroppervlakte ko
men te liggen en daarom is er door middel
van een kabel een zwaar kegelvormig
lichaam aan verbonden. Dit lichaam, an
ker genaamd, rust wanneer de mijn ge
legd is op de bodem der zee en trekt de
Wij zijn Ab en Wil Donkers.
Vanaf donderdag 18 augustus kunt u in onze zaak terecht voor
het nieuwste op gebied van schoenen, accessoires en kleding
Catharina keert niet terug. Er wordt nooit
meer iets van gehoord. Een advertentie in
de IJmuider Courant: „Nog ligt vers in
ons geheugen het treurig ongeval ter zee,
waardoor in november onze geliefde zoon
en broeder het leven verloor en reeds
wederom trof ons een zware slag door het
vermoedelijk noodlottig overlijden in de
ouderdom van 46 jaar van onze innig
geliefde man, vader, behuwd- en grootva
der, schipper van de stoomtrawler Neel-
tje Catharina, uit welker uitblijven moet
worden opgemaakt dat zij met de gehele
bemanning op de Noordzee is gebleven”.
IJMUIDEN krijgt weduwen en wezen.
Lezer Kuiter vertelt wat er gebeurde na-
cjat zijn vader met de Rijnland gebleven
was. „Mijn moeder.ontving toen van de
Zee Risico elf gulden in de week. Je had
toen nog geen sociale bijstand. Mijn moe
der zei me een keer: Ik heb géén brood
meer in huis. Ik ben toen naar de loods
boot gegcian. Dat was aan de sluizen. En
ik heb gevraagd of er nog brood over was.
Nee, de „goede” ouwe tijd vergeet het
maar. Armoede is geen schande. Maar
wel erg lastig.”
water geraakt. „Meester”, riep hij naar de
machinist’ „ik hou het niet vol moet ik
zo aan m’n end komen?” De machinist
wierp samen met de kok een lijn uit. De
matroos werd gered. Er waren gelukkig
een stuk of tien schepen in de buurt. De
trolder Acacia was het dichtst bij. Die
nam ons aan boord. Een andere trolder,
de Clivia, kwam naar ons toe maar hoef
de niet meer te hulp te schieten”.
MANNEN VAN DE Clivia vertellen:
„We hadden een lawaai gehoord of er een
zwaar scheepskanon was afgevuurd.
Toen hoorden we de Erin uit alle macht
als bezeten van angst fluiten. We stoom
den er meteen op af. Stoom- en rookwol
ken stegen op van de Erin. Het water bij
de boot was pikzwart. We zagen dat het
dek gespleten was. Het voorschip was
gebarsten. De mast en de kap van de
stuurhut waren aan splinters geslagen.
We bleven in de buurt van de trolder tot
het niet meer verantwoord was het
wrak dreef namelijk af naar de mijnen
velden”..
IN DECEMBER TREFT IJmuiden een
nieuwe ramp. De stoomtrawler Neeltje
bewust dat ze een keuze moeten maken
tussen risico en armoede. Het wachten is
op iemand die zegt dat hij het aandurft
nog een reis te proberen. Maar iedereen
zwijgt. Een week later worden toch weer
trawlers klaargemaakt om uit te varen.
Op 25 juni is de helft van het aantal boten
op zee. Het lijkt opnieuw mee te vallen.
Tot 19 augustus gebeurt er niets. Dan
loopt de trawler Amsterdam bij Terschel
ling op een mijn. Het schip zinkt maar de
bemanning kan worden gered. De vissers
worden nog voorzichtiger bij het ophalen
van de netten. Het gebeurt vaak dat ze er
een mijn mee oppikken. Hun veiligheid
vereist dat ze de netten dan meteen kap
pen, wat ook de financiële gevolgen zijn.
Toch wordt op 25 november de trawler
Hibernia als vermist opgegeven. Twee
dagen later komt de trawler Erin aan zijn
einde door een mijnexplosie. Drie opva
renden worden gedood. De anderen wor
den gered door de trawler Acacia. Van
hen hoort IJmuiden wat het betekent een
mijn op te halen.
„WE KREGEN TEGEN half
twaalf ’s morgens, toen we het net op
haalden, een mijn aan het voorboord”,
vertellen de gereddenen. Een matroos
riep de schipper en die kwam meteen,
maar vóór iemand iets doen kon ontplofte
de mijn. Drie matrozen stonden op de
voorplecht. Ze werden op slag gedood. De
schipper liep zware verwondingen op. Hij
riep: Ik bloed dood. Kort daarop was hij
bewusteloos. Een matroos werd door een
scherf aan zijn keel geraakt. Hij bloedde
verschrikkelijk. Iemand gaf hem een dot
poetskatoen. Daarmee probeerde hij het
bloed te stelpen. Een matroos was te
Inl prosp en inschr maandag t m vrijdag van 9-5 en 7-9 uur
FRANS HALSPLEIN 9 - HAARLEM - TELEFOON 261236
Tel 236 389
Tel 770 236
Tel 469 722-
Tel 513 010
Vrachtwagen (diesel)
merk EBRO D450 L
(Spaanse Scania)
voorzien van huif- en
laadklep.
Laadvermogen:
3460 kg.
83.600 km gereden.
Bouwjaar: augustus
1975.
Tel. inl. 02510-20523
of te zien West-
Europese Telexrol-
lenfabriek, Lijnden-
weg 28, Velsen-N.
X-
i
w®
1
■7
■J*
aV k
