wordt in delen door NOS uitgezonden
biedt boeiend en
herkenbaar kijkgenot
haarlem
Amerikaanse president vindt
lood in terreurverhaal
cimsterdom
,Hoe Yukong bergen verzette”
„Jonas”
aK
CS
Of
I
TWEEDMANTELS
Veel prolongaties in Haarlem
r
U GAAT STUDEREN?
Boekhandel H. Coebergh
Ged. Oude Gracht 74
Haarlem (023) 319198
Na-synchronisering
Nachtvoorstellingen
21
FILM
19 7 7
AUGUSTUS
VRIJDAG 26
-
Charles Boost
Speciaal regenkleding
n
s
r
Eindelijk dan toch zal Nederland kennis kunnen maken met de
eelbesproken meer dan 10 uur durende documentaire van Joris Ivens
ver China, op zichzelf bijna een levenswerk dat onze beroemde
Ineast vijf jaar geleden begon toen hijzelf 74 was. Drie jaren heeft het
chtpaar Joris Ivens-Marceline Loridan aan de film gewerkt, ander-
alf jaar voor de opnamen, anderhalf jaar voor de montage. Daarna
egonnen pas de moeilijkheden. Wat doe je met een film die meer dan
en uur duurt al valt hij dan ook in verschillende op zichzelf staande
oofdstukken uiteen. Maar Ivens wilde geen afzonderlijke exploitatie
sn een of meer onderdelen. De hele film of niets, was zijn motto.
Voor Uw bestellingen op wetenschappelijke boeken
en tijdschriften hebt U een wetenschappelijke
boekhandel nodig met rechtstreekse contacten in
het buitenland
(ADVERTENTIE)
China-portret van echtpaar Ivens
bevat belangwekkende informatie
Film Mb
jrt-
Marceline Loridan en Joris Ivens ondervragen een fabriekarbeidster.
n
73
(ADVERTENTIE)
Militair vertoon in „Op de rand van de
ondergang’’, waarin de Amerikaanse pre
sident gegijzeld wordt.
In Tuschinski I gaat de grote musical
„New York, New York" met in de hoofd
rollen Liza Minnelli en Robert de Niro en
Toen Ivens en zijn vrouw aan hun Chi
nafilm begonnen had Ivens het voordeel
dat hij het land goed kende en er al enige
malen gefilmd had. Het begon eigenlijk al
in 1'938 toen Japan Noord-China binnen
viel. „Contemporary Historians Inc.” te
New York die het Ivens mogelijk had
gemaakt twee jaar tevoren „Spaane Aar
de” te draaien, stelde hem nu in de gele
genheid het Chinees-Japanse conflict op
de filmband vast te leggen. Het werd een
verslag van de verbitterde tegenstand die
400 miljoen Chinezen boden tegen de Ja
panse invasie van hun land. Ivens noemde
zijn film dan ook „The 400 Million”.
Evenals bij „Spaane Aarde” stond John
Behalve dat er nogal wat denkfouten
zitten in het sensatieromannetje van Wal
ter Wager enige niet erg logische over
vallen op zwaar bewaakte legerplaatsen
is het geheel van een absurditeit die
nauwelijks haar weerga heeft. Het pleit
alleen voor de handige regie van Aldrich
dat hij zo nu en dan toch nog wat spanning
weet op te roepen. Oude bekenden zijn van
de partij. Buiten Lancaster en Widmark
zien we nog Melvyn Douglas, Jospeh Cot
ton, Leif Erickson en Vera Miles.
Maar de aardigste rol wordt door Char
les Durning gespeeld als een joviale presi
dent die doodsbang is om zich in het hol
van de samenzweerders te Wagen en bo
vendien in eerste instantie weigert op te
draaien voor afspraken en geheime stuk
ken die uit de regeerperiode van zijn voor
ganger stammen. Zijn dood op het eind is
het enige aandoenlijke moment in de film
die overigens van schakelborden met licht
jes, uit- en aanflitsende lampjes, groene,
rode en gele telefoons en gekke codewoor
den aan elkaar hangt. Dat is om het alle
maal zo echt mogelijk te houden. In Cine
rama en nog een negental bioscopen in den
lande te zien.
ren, wordt ook de president het slachtoffer
van zijn misdadige omgeving.
gemaakt door de minst waarschijnlijke
musical-regisseur, Martin Scorsese die
naam maakte met „Taxi Driver”, „Main
Streets” en „Alice doesn ’t live here any
more”, succesfilms zonder nu bepaald
naar het muscial-genre te neigen. Het ver
haal handelt over een zangeres (Liza Min
nelli) en een saxofonist (de niet meer weg
te denken Robert de Niro) die verliefd op
elkaar worden, trouwens, een kind krijgen
maar dan uiteenlopende carrièrs volgen.
Zij wordt een beroemde filmster annex
nachtclubzangeres, hij daalt af tot eenvou
dig bezitter van een jazz-café. Men zou
bijna denken aan een herhaling van „A
Song is born”.
De onervarenheid van de meeste betrok
kenen op Liza Minnelli na op het
gebied van de meeslepende muscial die te
veel goede voorbeelden kent om een halfs
lachtige behandeling te kunnen velen,
heeft tijdens de produktie al tot allerlei
moeilijkheden en strubbelingen geleid, zo
dat het uiteindelijke resultaat toch nog
meevalt, ook al raakt Scorsese zelfs in dit
luchtige genre zijn herinneringen aan een
sombere jeugd in de armenwijken van
„Little Italy" niet helemaal kwijt.
Over de wat melancholiek kluchtige
„Alex and the Gypsy” („Borg op de Tocht”
is de gewrongen Nederlandse titelverta-
ling) met Jack Lemmon en Genevieve Bu-
jold nu te zien in Saskia schreven we al een
vorige keer. En het mag niet onvermeld
blijven dat naar aanleiding van Elvis Pres
ley’s onverwacht overleiden Studio K een
Presley-weekje organiseert met „Califor
nia Holiday” uit 1966, „Harem Holiday” uit
1965 en „Double Trouble” uit 1967.
Haarlem heeft deze week een compleet
prolongatieprogramma te bieden, wat te
verwachten viel met films als „Een Brug
te ver”, „Het Debuut” of „Black Sunday”.
Die laatste film waarin na ingewikkelde
voorbereidingen een uitverkocht rugby-
stadion met algehele vernietiging be
dreigd wordt door een ingenieuze bomex
plosie draait nu voor de tweede week in
Palace en daar dit soort spelletjes met de
zenuwen van de toeschouwers uiterst ge
liefd zijn, zal het bij die tweede week niet
blijven. Hetzelfde geldt min of meer ook
voor „Een Brug te ver” die zijn tiende
week in Luxor is ingegaan. Ook hier opge
voerde spanning hoewel de afloop der
dramatische gebeurtenissen bekend is,
waarbij in dit geval nog komt dat de
handeling niet bedacht is maar gruwelijke
werkelijkheid geweest is waarbij ons land
ten nauwste betrokken was. -
Nederlandse film „Het Debuut” gaat nu al
in Roxy zijn vierde week in. Dat' Terence
Hill en Bud Spencer in „Door het dolle
heen” hun achtste week gaan volmaken in
Lido is gezien het dubieuze zomerweer ook
niet zo verwonderlijk. Zodat Studio over
blijft die het welhaast klassieke „The
Sting” met Robert Redford en Paul New
man weer eens op het programma heeft
geplaatst, maar op maandag en in de
nachtvoorstellingen de Zwitserse film „Jo
nas” heeft uitgekozen, wat nog altijd he
laas als moedig en vooruitstrevend gesig
naleerd moet worden.
Jonas - qui aura 25 ans en l’An 2000”
zoals de volledige titel luidt van deze laat
ste film van de Zwitser Alain Tanner,
Kon men in „Black Sunday”, gezellig
ttend in zijn bioscoopfauteuil, meema
en dat een volgeboekt rugby-stadion met
itroeiïng bedreigd werd door een geeste-
k gestoorde Vietnam-veteraan, in „Twi-
fht's last Gleaming”, in directer Neder-
inds met „Op de Rand van de Onder-
ang" vertaald, komt weer een andere
(flipte Vietnam-veteraan met een gijze-
ngsactie waarbij de president van de VS
Is gegijzelde de dood vindt.
en
>.a.
sedert 1840
Gierstraat 52-56 - Haarlem - TqI 023-312992
Voor Parijs, de eerste stad waar de film
oorjaar ’76) ging draaien, werd de oplos-
ig gevonden door vier (kleine) filmthea-
rs in het studentenkwartier van Mont-
rnasse in te schakelen die elk een kwart
m vertoonde. Daartoe waren uit het to-
al vier pakketten van films van wisselen-
lengte samengesteld. De Parijzenaar
n de totale film te zien krijgen door
htereenvolgens de bioscopen Gït le
jeur, St. André, Quintette en St. Séverin
bezoeken met door hemzelf te bepalen
ssenpozen.
Maar wat in Parijs een groot succes
»rd is in de meeste landen moeilijk reali-
erbaar gebleken, zodat de televisie inge-
hakeld moest worden. Dat is nu al ge
ard of wordt voorbereid in Engeland,
ütsland, Canada, Zweden, Noorwegen,
pan, Denemarken, Italië, België en
nerika, waar de film in serie op het tv.-
berm komt, evenals in Nederland waar
ndag 4 september de cyclus wordt inge-
tmet „De Apotheek”, een onderdeel van
minuten.
„Hoe Yukong bergen verzette” is de ei-
■nlijke titel van de totale documentaire,
n titel die ontleend is aan een oud-Chine-
fabel die vertelt hoe de oude man Yu-
»ng het besluit nam met zijn zonen twee
rgen te verplaatsen die het uitzicht van
n huis belemmerde. Met pikhouwelen
uden ze het gigantische werk uitvoeren,
jen een buurman spottend opmerkte dat
met hun houwelen er nooit in zouden
igen de bergen te verzetten, antwoordde
iikong dat als hij stierf zijn zonen er nog
uden zijn en na hem talloze generaties
e met iedere houweelslag de bergen klei-
r zouden maken.
De hemel was ontroerd door dit geloof in
gen kracht en stuurde twee engelen naar
neden die op een nacht de bergen op
n schouders wegvlogen. „Onze eigen
mei is niets anders dan de massa van het
linese volk”, aldus de conclusie van Mao
e-Toeng die de fabel in zijn Rode Boekje
eerde.
werd vorig jaar gemaakt en is een voor
beeld van het eenvoudig filmen van een
gecompliceerd onderwerp.
Zoals de lange titel aangeeft zal Jonas 25
jaar oud zijn bij de komende eeuwwisse
ling, wat betekent dat hij pas geboren is en
zijn onzekere toekomst is begonnen. Tege
lijk betekent hij voor een groep vrienden
de hoop op een betere wereld. Die
vrienden die elkaar in de loop van de film
min of meer toevallig ontmoet hebben en
zich in een soort commune verenigd heb
ben, vormen de gedesillusioneerde jeugd
van 1968, het jaar van de studentenrellen,
de protestacties, het straatoproer. Voor
wie gehoopt hadden dat dit de voorteke
nen waren voor een al dan niet bloedige
sociale revolutie, hebben sindsdien erva
ren dat er niets veranderd is. De rust is
weergekeerd, het conservatisme heeft
overwonnen, de maatschappij maakt weer
pas op de plaats.
Het zich langzaam vormende gezelschap
van uitgebluste revolutionairen die nu een
leeftijd van tussen 25 en 30 hebben bereikt,
proberen nog iets van hun idealisme terug
te vinden door van beroep te veranderen,
maatschappelijk werk te doen, in de land
bouw te gaan, onbespoten groentes te ver
kopen, de troosteloze omgeving wat op te
fleuren, creatief bezig te zijn in de weten
schap dat hun acties zinloos zijn maar er
misschien toch toe zullen bijdragen dat
Jonas die straks 25 zal worden in een wat
betere maatschappij zal kunnen leven.
Een vaag en nogal theoretisch gegeven
dat door Alain Tanner met een assorti
ment van uitstekende acteurs tot een deels
melancholieke, deel humoristische para
bel is verwerkt. Waarnaar men geboeid
blijkt kijken omdat het ondanks alles ge
voelens, illusies en teleurstellingen van de
ze tijd bevat en als zodanig een herken
baar stuk actueel leven (in Zwitserland)
toont.
KRUISWEG 72 HAARLEM
Ook het Nederlandse gedeelte van het
Haarlemse programma weet zich staande
te houden. De reprise van „Blue Movie” (in
originele versie dank zij de afschaffing
van de keuring boven 16) begint aan zijn
drie commentaarstemmen, respectievelijk derde week in Frans Hals en de nieuwste
behorend bij Jan Roelands, Annette Ken-
tie en Vincent van Engelen die onder regie
van Wim van de Velde knap werk hebben
verricht, zeker als men hun prestaties ver
gelijkt met de na-synchronisatie van bij
voorbeeld de Engelse versie.
In ieder geval kunnen we in de komende
maanden de China film van Ivens uitvoe
rig op de tv te zien krijgen en daarna nog
eventueel op het grotere scherm van film
musea, filmkringen of wetenschappelijke
instellingen. Al zijn we er wat laat mee,
men zal niet kunnen zeggen dat dit men
zou het bijna het grandioze sluitstuk van
een onstuitbare carrière kunnen noemen
onopgemerkt aan de landgenoten van
de filmer is voorbijgegaan.
„Jonas” van Alain Tanner gaat bij Studio
in de nachtvoorstelling.
delen, waarvan de kortste „De Ambacht
slieden” dertien minuten duurt en de lang
ste handelt over een „Generatorenfa-
briek” precies twee uur in beslag neemt.
Andere delen heten „Een Vrouw, een Fa
milie” (100 minuten), „Repetitie in de Ope
ra van Peking (27 minuten), „Het Vissers
dorp” (95 minuten), „Een geschiedenis van
een Bal (17 minuten), „Training in het
Circus van Peking” (14 minuten), „De Apo
theek” waarmee de NOS dus op zondag 4
september de serie start, (75 minuten),
„Een Kazerne” (52 minuten), „De Olievel
den” (80 minuten), en „Impressies van een
Stad Peking” (55 minuten).
Het is niet zo dat men na een of twee
fragmenten de zaak voor gezien kan hou
den. Pas als men het geheel heeft gezien,
zijn voldoende aspecten van het Chinese
maatschappelijke en huiselijke leven ge
toond om een enigszins complete indruk
van land en volk te hebben gekregen. Op
de politieke kanten van zijn onderwerp
gaat Ivens niet in. Mijns inziens terecht
omdat er dan een minstens zo lange film
nodig zou zijn geweest om via de histori
sche ontwikkeling van China de huidige
regeringsvorm te verklaren.
Ivens en zijn vrouw hebben China be
zocht als ervaren toeristen, ze hebben door
de camera scherp toegekeken en door hun
uitvoerige interviews (voornamelijk geleid
door Marceline Loridan) belangwekkende
informaties kunnen vastleggen. Wie China
ook maar een beetje wil leren kennen kan
dat niet beter doen dan aan de hand van
deze film die straks, als de tv-vertoningen
achter de rug zullen zijn in de Nederland
se Filmindustrie gaat lopen. Daarna wordt
„Hoe Yukong bergen verzette” pakketsge-
wijze beschikbaar gesteld voor culturele
en sociale instellingen, verenigingen, film
kringen en musea, waarbij steeds getracht
is per pakket een avondvullend program
ma samen te stellen.
Uiteraard heeft de na-synchronisering
van deze Chinees gesproken film de nodi
ge problemen met zich meegebracht. In
ieder land moest over de zacht gedraaide
oorspronkelijke tekst een vertaling in ei
gen taal gesproken worden. Voor Neder
land betekende dat het inschakelen van
De film naar een boek van Walter Wager
n geregisseerd door Robert Aldrich be-
int met een overval door drie ex-gevange-
en onder leiding van oorlogsveteraan La-
rence Dell (Burt Lancaster) op de Titan-
aketbasis in Montana die zij ondanks een
’aterdicht bewakingssysteem spelender-
ijs in handen krijgen, daardoor in de
[legenheid gesteld zes raketten met
toomkoppen op een willekeurig ogenblik
f te vuren in de richting van de Sovjet-
nie.
Ferno (Fernhout) aan de camera, samen
met de befaamde fotograaf Robert Capa;
opnieuw verzorgde Helen van Dongen de
montage, terwijl de muziek gecomponeerd
werd door Hanns Eisler en het commen
taar van Dudley Nichols uitgesproken
werd door de toen bijzonder populaire
acteur Frederic March. De camera waar
mee de film gedraaid was schonk Joris
Ivens aan Tsjoe-En-Lai, de toenmalige lei
der van het Chinese leger als symbolisch
•gebaar waarmee hij de macht van de ca
mera als strijdmiddel wilde beklemtonen.
Toen hij in 1956 terugkeerde om „De Win
droos” te maken kon hij terugvallen op
enige filmmensen die met zijn camera het
vak geleerd hadden. Bij het filmen van
„Hoe Yukong bergen verzette” stond er
een volwaardige Chinese cameraman-
klaar (Li Tse-Hsiang) om voor perfecte
opnamen te zorgen.
Ivens’ bedoeling bij het maken van zijn
Chinafilm is nooit geweest het element
propaganda in zijn werk op te nemen. Hij
werd gefascineerd en niet op het eerste
gezicht door het Chinese volk en hij
heeft iets van die fascinatie over willen
brengen in een langdurige documentaire
die uitvoerig aandacht kon besteden aan
de verschillende groepen in de Chinese
samenleving: de vissers, de arbeiders in
een generatorenfabriek, soldaten in hun
dagelijkse routine in en om de kazerne, het
leven van een jonge huisvrouw die tegelijk
arbeidster is op een locomotievenfabriek,
de werkers op de olievelden bij Taking,
bediendes en klanten in een grote apo
theek.
Uiteenlopende mensen uit ver uiteenlig
gende gebieden werden geobserveerd en
geïnterviewd in hun dagelijkse omgeving
en konden zich, zo te zien, moeiteloos en
ongedwongen voor de camera gedragen,
afwisselend vrolijk, critisch, ernstig of on
verschillig.
Daarbij heeft Ivens afgezien van de
„verborgen” camera, maar verkoos hij zo
lang met zijn film-,,unit” binnen een be
paald milieu te blijven tot niemand meer
acht sloeg op wat er gebeurde en er ge
sproken kon worden van de „afwezige”
camera. Het resultaat werd een ontspan
nen, ongedwongen en zeer reële confronta
tie met mensen in hun alledaagse bezighe
den, een boeiende confrontatie omdat
mensen, bezigheden en omgeving toch min
of meer onbekend zijn voor de westerse
kijker.
„Hoe Yukong Bergen verzette” valt dus
uiteen in een elftal op zichzelf staande
Men kan dan wel zeggen dat Lawrence
Jell zich in een voordelige onderhande-
ingspositie bevindt en alles kan afdwin-
en wat zijn hartje begeert. En wat begeert
Jell’s hart? Hij vindt dat de president de
ilm speelt omstreeks 1980 een geheim
ituk moet voorlezen, indertijd door de
pnerale staven opgesteld dat de oorlog
net Vietnam slechts begonnen was om
lusland een demonstratie van Ameri
kaanse macht te laten zien en een voor
hoef je te geven van hoe een echt onmen-
lelijke oorlog er uit kan zien.
Alleen door publiekelijk schuld te be
rennen aan het Amerikaanse volk en te
«lijden hoe diep de opperste leiding mo-
-eel was gezonken zou de president kun-
lèn voorkomen dat Rusland ernstig be
schadigd zou worden en tot een nucleaire
oorlog zou moeten overgaan. Enfin het
Weede deel verloopt bijna uitsluitend met
telefoontjes tussen het Witte Huis en de
jongens van de raketbasis. Het leger pro
beert nog een tegenaanval maar moet sma
delijk de terugtocht aanvaarden en er
blijft uiteindelijk niets anders over dat de
president persoonlijk gaat onderhandelen
■net de idealistische Burt Lancaster.
Als de legerleiding in de persoon van
lichard Widmark dan toch weer via ver
borgen scherpschutters de uit hun schuil
plaats gelokte mannen tracht te liquide-
Van de nachtvoorstellingen signaleren
we Polanski’s „Rosemary’s Baby”, voor de
vijfde week in Roxy, verder „Mr. Majes-
tyk” van Richard Fleischer, waarin Char
les Bronson als eerzaam meloenenkweker
het alleen moet opnemen tegen een mafia-
bende die zijn bedrijf komt terroriseren.
Op welke wijze Bronson zich van zijn
tegenstanders ontdoet zal voor niemand
een verrassing zijn die de nors kijkende
acteur in zijn diverse gewelddadige films
gevolgd heeft. De jeugd kan in Palace
genieten van Stan Laurel en Oliver Hardy
in „Grof Geschut” en in Studio van „Twee-
ty’s grootste Avonturen”.
(ADVERTENTIE)
miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
Reeds nu kunt u klazen uit
onze nejaenkoiiektle
llllllllllllllllllllllllllllllllllliuilllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
7 i
