Geen wegwerpartikelen
3
O
I
Steeds minder
l
ii«r
„levende” muziek in ether
Mysterie-Dillinger
x.
Music-all-in
Wantrouwen
New York
Bureaucratie
llll
tt
J
ii
r
y
zijn, doet er niet toe bezuinigd. Want
de jongste bediende kan niet worden
ontslagen, maar de free-lance-muzi-
kant kan vanzelfsprekend wel zo maar
aan de dijk worden gezet. Die heeft
ternauwernood rechten”.
Het is naar het oordeel van Kuylen-
burg een volslagen verkeerd beleid bij
de omroepen dat er de oorzaak van is
dat befaamde orkesten op de televisie
bijna in het geheel niet en op de radio
nog maar heel weinig te beluisteren
zijn.
Voor Kuylenburg en de zijnen ligt de
zaak heel simpel. „Er is natuurlijk wèl
geld. De budgetten van de omroepen
zijn met vroeger vergeleken enorm ge
stegen. Maar het grote probleem is dat
ze het geld verkeerd besteden. Er gaan
scheppen vol naar nieuwe studio’s, naar
ondergrondse parkeergarages, naar
nog meer personeel. Ja, en als dan de
posten niet meer sluiten, moet er be
knibbeld worden. En natuurlijk wordt
er het eerst op freelancers of het nou
acteurs of musici of glazenwassers
hebt, aan die behoeften wordt niet of
nauwelijks tegemoet gekomen. De
mensen spreken er toch zeker schande
van dat er eerst een gijzeling moet zijn,
voordat er eindelijk eens continu knap
pe muziek in de ether is...”.
Vooral de televisiekijker wordt dage
lijks geconfronteerd met het gebrek
aan goede „levende” muziek. Zelfs
„Een van de acht” (orkest van Tony
Nolte) en Music-all-in (Rogier van Ot-
terloo), ongeveer de twee laatst overge
bleven tv-programma’s met een groot,
kwalitatief uitnemend „live”-orkest
met enthousiaste free-lancers, zijn niet
meer. Voor zover bekend is tijdens
deze zomermaanden alleen het VARA-
tv-programma „Uitblazen in...” een
brokje televisie, waaraan een levend
orkest te pas komt. Bijna alles wat op tv
«fan muziek te beluisteren valt, is af
komstig van platen en banden. De voca
list bijvoorbeeld wordt niet meer „live”
begeleid door een orkest of combo,
maar zingt met een orkestband, al of
niet „play-back”. Het ziet er niet naar
uit, ook volgens Kuylenburg, dat het
nieuwe winterseizoen veel verandering
ten gunste zal brengen.
Voor de radio geldt bijna hetzelfde.
Ook via dit medium krijgt de levende
lichte muziek steeds minder kansen. De
Skymasters en het VARA Dansorkest
zijn in de wintermaanden gemiddeld
nog maar hooguit één keer per week te
horen. Insiders rekenen erop dat het
aandeel van formaties als Malando en
die van Piet Zonneveld voortdurend
kleiner zal worden.
De tarieven die de NOS voor de free
lance medewerking van musici betaalt,
zijn zeer bescheiden. Wat een musicus
aan ten minste 4,5 uur spelen (met
reizen mee is het grootste deel van de
dag wel voorbij) verdient, valt bitter
tegen: hij houdt nauwelijks 100 gulden
over. De honoraria van de grammo
foonplatenmaatschappijen liggen wat
dat betreft iets beter. Zowel wat het
omroepwerk als de opnamen voor pla
tenmaatschappijen betreft, is er echter
de klacht dat er met het tijdstip van
uitbetaling en met de in het vooruit
zicht gestelde tariefsverhogingen, vaak
een loopje wordt genomen; er is soms
enkele maanden tot meer dan een jaar
achterstand. Sommige platenmaat
schappijen houden zich zelfs helemaal
niet aan hun verplichtingen, de goede
niet te na gesproken.
Het komt voor dat werkelijk rijk
getalenteerde musici (zeker 40 van de
100) meer dan een half jaar geen om-
roepstudio van binnen zien. Weinig-
spelen betekent kwalitatieve achteruit
gang. Dat gaat uiteraard niet op voor
een Metropole Orkest, maar dat bestaat
dan ook niet uit freelancers, maar uit
keurig ingeschaalde vaste NOS-musici,
die niet hoeven af te wachten, maar als
ambtenaren zo zeker zijn van hun stoel.
Waarschijnlijk gaat de AVRO met dit
orkest een Music-all-in-achtig pro
gramma maken. De freelancer zal daar
in het kader van de werkgelegenheid
dus weinig plezier aan beleven.
26-—
„Wat wij graag willen, is .ons publiek tevreden stellen en een boterham
rardienen”. Dit zegt de 55-jarige trompettist Wim Kuylenburg, vertrouwensman
ran zo’n 150 free-lance studiomusici. Een groep kunstenaars, sommigen van hen
ran internationaal niveau, die het vooral de laatste twee jaar steeds moeilijker
I krijgt
Wat is het probleem? Terwijl vroeger de ether gonsde van de „levende” muziek,
krijgen de orkesten die deze „live music” produceren thans nauwelijks meer de
gelegenheid zich te laten horen. Wie is daarvan de schuldige? Het antwoord is
voor Wim Kuylenburg, met wie wij in zijn Haagse woning een gesprek hebben,
snel gegeven. „De NOS en de andere zendgemachtigden. Er is geen geld, wordt
er gezegd. Maar dat is natuurlijk flauwekul”.
De nood onder de muzikanten is groot. Er zijn erbij die het hele jaar door in de
WW lopen, die hun hypotheek voor hun huis (dat zij kochten in gunstiger tijden)
niet meer kunnen opbrengen, die volstrekt gedemoraliseerd het vak uitstappen.
Wim Kuylenburg zegt: „De werkge
legenheid is de laatste tijd verschrikke
lijk snel teruggelopen. Twintig jaar ge
leden had alleen de VARA al dertien
orkesten; hetzelfde gold in meer of
mindere mate voor de andere omroe
pen. Nu en het aantal omroepvereni
gingen is nota bene toegenomen mo
gen we blij zijn als alle omroepen bij
elkaar nog dertien orkesten over
hebben...”.
Als er niet snel verandering komt,
dreigt er volgens Kuylenburg voor de
ze sector uitvoerende kunstenaars een
catastrofe. De groep voelt zich langza
merhand tegen de muur gezet. Het
smoesje van „er is geen geld” wordt
niet langer genomen. Kuylenburg:
„Steeds opnieuw komt de honorarium-
commissie van de NOS onze voor
naamste werkgever, zou je kunnen zeg
gen met de mededeling dah het bud
get ontoereikend is. En dat wij ons het
beste kunnen verstaan met de minister
van cultuur. Maar de minister stuurt
ons terug met het verhaal dat wij bij de
zuilen moeten zijn. En die reageren dan
weer met de kreet: er is geen geld.
Enzovoorts”.
B-
f
ser
M I
r
77-
9
L/^ILL
ig
studio-musici
“bied
rk op
evend
n
ime m
m
Is
Catastrofe dreigt
voor free-lance
JSS
jam
Als een televisieregisseur vroeger de vrijheid kreeg een programma naar eigen
inzicht in te richten, dan waren zijn eerste wensen: „In ieder geval een machtig
decor en een gróót orkest”. Welnu, de tijd van grote orkesten, „live” aanwezig in tv-
programma’s, lijkt voorbij. „We hebben het geld er niet meer voor”, zeggen de
zuilen. „Niets van aan”, roepen de free-lance-musici terug, die deze orkesten in
gunstiger tijden bevolkten, „het geld was er vroeger, het is er nu nog steeds, maar
jullie hebben het opgemaakt”.
De omroep is een technisch-administratief instituut-met-een-waterhoofd gewor
den, dat steeds verder bureaucratiseert en de directe programmaverzorgers
regisseurs, producers, acteurs en musici steeds meer in de kou laat staan ten
gunste van een voortdurend wijder vertakte verzorgingsstructuur in de indirecte
sfeer. „Wij vinden dit een volstrekt scheef gegroeide verhouding”, aldus Hans
Verpleeg van de Kunstenaarsorganisatie NVV. „Het aantal zenduren is vergele
ken met 20 jaar geleden zeer toegenomen, het budget van de omroepen bovendien,
maar het aandeel dat de levende muziek in de programma's heeft, is daarentegen
enorm teruggelopen”.
„Hey Joe, hoor je iemand vragen,
,,how d’you spell New York, Joe?” Dan
komt het verbluffende antwoord: „A
knife, a fork, a bottle and a cork, that’s
the way you spell New York”. Tja,
Dit voorval was voor enkele journa
listen voldoende reden om openlijk
hun wantrouwen ten opzichte van de
platenmaatschappij zwart op wit te
uiten. Het mysterie en de daaraan ver
bonden publiciteit zou de platenmaat
schappij alleen maar voordeel opleve
ren, was hun theorie. Pauzeplus schort
zijn mening nog even op; wij wachten
de ontwikkelingen nog even af en zul
len desgewenst op het mysterie terug
komen.
„Dan komen de NOS en de zuilen misschien eindelijk tot andere inzichten”, zegt
Kuylenburg, vermaard eerste trompettist in orkesten als Malando, VARA’s
Dansorkest, de Henk Westrus-formatie en Ritmo Caliente. „En dan kan er tevens
een eind komen aan de veel te hoge werkloosheid onder onze mensen. Een
werkloosheid die uiteraard gepaard gaat met schrijnende gevallen, met grote
talenten die hun instrument aan de wilgen hangen”. Kuylenburg vat het zo samen:
„Het moet afgelopen zijn dat een hele groep capabele musici uitgerangeerd wordt
door een verkeerd bestedingsbeleid bij de omroep. We zijn geen wegwerparti
kelen
welk brein zou dat nou bedacht heb
ben? Toch hield de hersenkraker de
gemoederen flink bezig en wat
niemand verwacht had, gebeurde als
nog, hoewel de omroepen het liedje
eigenlijk links lieten liggen vanwege
de onomwonden lofzang op cocaïne.
Dillinger belandde in de hitparade en
het nummer steeg gestaag. Leiden in
last. Heel Nederland is namelijk be
nieuwd naar de persoon achter de
naam. Heer Dillinger was en is echter
spoorloos. Een telefonade met Jamaica
leek even voor de oplossing van het
brandende vraagstuk te zorgen. Dillin
ger zou zondag 14 augustus een
vliegtuig naar Nederland pakken en
het mysterie ophelderen. Een flinke
ontvangst delegatie, samengesteld uit
vertegenwoordigers van de desbetref
fende platenmaatschappij en enkele
journalisten, stond op Schiphol met
kloppend hart de vliegmachine uit de
tropen op te wachten. Maar wie er ook
uitstapte, niet de verwachte heer Dil
linger.
Omdat behalve „geldgebrek” ook wel „gebrek aan publieke belangstelling” voor
„levende lichte muziek” door de omroepen als reden wordt genoemd om de
beurzen gesloten te houden, willen de Kunstenaarsorganisatie en de free-lance-
musici dat de NOS een wetenschappelijk gefundeerd onderzoek naar die interesse
verricht. Uit zo’n onderzoek zal blijken, daar is Wim Kuylenburg, bewogen hard
werkende vertegenwoordiger van de 150 free-lance-studiomuzikanten, van over
tuigd, dat het grote publiek die levende „middenwegmuziek” graag wil.
Het raadsel wordt met de dag groter.
In december 1976 werd in Nederland de
elpee „CB 200” van een zekere Dillin
ger uitgebracht. Een volslagen onbe
kende artiest, van wie de platenmaat-
'schappij alleen wist te vertellen dat
het een disc-jockey uit Kingston op
Jamaica moest zijn. Indien je iemand
in Kingston meedeelt dat er van de
heer Jansen uit Nederland alleen be
kend is dat hij ambtenaar in Den Haag
is, komt dat zo ongeveer op hetzelfde
neer.
Nu ja, het vrij onopvallende ritmi
sche geschuifel van de heer Dillinger
was zodanig anoniem dat niemand
hem nog na twee maanden zou kennen,
dus het deed er verder.Dat was de
verwachting, ja, want negen maanden
later siert Dillinger’s Cokane in my
Brain wel de eerste plaats van de natio
nale hitparade. In een aantal discothe
ken in en rond Rotterdam was men zijn
elpee namelijk niet vergeten en vooral
het reeds genoemde nummer, de meest
oubollige reklame voor het gebruik van
een hard drug die je je kunt voorstel-
len, deed het daar uitstekend, dankzij
het zinneprikkelende rebusje dat het
lied opsiert.
Wim Kuylenburg: „De bureaucratie
in Hilversum is ontzettend. Er wordt
maar aan de lopende band personeel
aangenomen. Maar wij zwengelen aan
het staartje van het beschikbare bud
get. Het gevolg is dat wij als eersten
buiten spel staan. En ik blijf erop
hameren nu ben ik ervan overtuigd
dat daarmee een groot deel van de
bevolking te kort wordt gedaan. Ik
noem deze kortzichtigheid van de om
roepen een misdaad’Tk vind het boven
„En ik weet zeker”, aldus de vertrou
wensman van de 150 musici die goede
contacten onderhoudt met de
Kunstenaarsorganisatie NVV, „dat de
belangstelling voor onze muziek groot
is. Niemand weet helaas hoe groot. Dat
moet dan ook wetenschappelijk onder
zocht worden. Kijk- en luisterdich-
theidscijfers: ik weet niet of die altijd
zo betrouwbaar zijn. Dat uitstekende
lichte muziekprogramma van de TROS,
Music-all-in, dat moest heb ik begre
pen verdwijnen door een te lage
kijkdichtheid. Maar wie je op straat ook
tegenkwam, iedereen sprak over dat
programma”.
„Kijk, de liefhebbers van popmuziek
en klassiek komen via Hilversum III en
IV heus wel aan hun trekken. Maar aan
de behoeften van de groep luisteraars
die graag die „middleroad-music”
hoort, muziek zonder een speciale in
dringende boodschap, ik bedoel dus
harmonieuze, melodieuze muziek, die
niet veeleisend is en die je kunt aanho
ren, ook als je problemen aan je hoofd
Inmiddels is gebleken dat de NOS 3 miljoen gulden „over” heeft. „Waarom
bestemmen jullie dat bedrag niet voor de bestrijding van de werkloosheid onder
de musici?”, heeft de vakgroep studiomusici van de Kunstenaarsbond geopperd.
Het lijkt de musici een uitstekend idee
- (SEKS
iWio
a -W.---- ---
.-xag&K
