Horwood:
SMITH KOMT MET EIGEN
RHODESIE- VOORSTELLEN
Getuige wil alleen Carter
moord Kennedy onthullen
TITO IN CHINA
,,Wij bepalen zelf gebruik kernpotentieel
1
99
99
POST WEG
Militair maakt amok
HORLOGE
Journalist
Oltmans op
persconferentie:
Levensgevaar
Venezuela niet
tegen zelfstandig
Aruba”
■m
f 1* l,
Ja
WOENSDAG
3 1
AUGUSTUS
19 7 7
BINNEN- EN BUITENLAND
3
BETICO CROES:
mi
ren
uik
Hen
Hen
atief
*1
daag
ep
lar-
idi-
Hij
■.he
llen
zijn
rter
r te
zijn
PEKING (AFP/UPI). Onder
de snor van het enorme portret
van Stalin op het plein van de
Hemelse Vrede heeft president Ti
to van Joegoslavië gisteren, bij
zijn eerste bezoek aan de Chinese
volksrepubliek, een triomfantelij
ke ontvangst gekregen. Het China
van Hoea Koeo-feng, de opvolger
van Mao die de Joegoslavische
maarschalk voor een bezoek van
negen dagen uitnodigde, heeft
daarmee op éclatante wijze aan
getoond dat Peking en Belgrado
elkaar hebben weergevonden en
dat de duistere jaren zijn wegge
wist waarin de „leider van het
ning
>n zul-
lanko-
t „Re-
■plaat-
macht
ineerd
170 in
;ezet.
door Nico Scheepmaker
(Van onze redacteur in Zuid-Afrika, Karl Breyer)
JOHANNESBURG. De beschuldigingen van de westelijke mo
gendheden en de Sovjet-Unie, dat Zuid-Afrika bezig is om een
atoombom te bouwen en te testen, heeft thans ook tot een controverse
geleid binnen de Zuidafrikaanse regering.
Minister van Financiën, Owen Horwood, verklaarde gisteren in een
rede in Durban, dat zijn land voor zichzelf het recht opeist ook het
kernpotentieel voor andere dan vreedzame doeleinden te gebruiken,
indien dit noodzakelijk zou worden.
W
llariH moderne revisionisme” onophou-
lerland
■eft mi
jnland
ing bij
i via de
zouden
waarop
ten. De
j delijk werd aangevallen. Momen-
k teel is het de kampioen van de
i niet-gebondenheid en van de on
afhankelijkheid tegenover de
Sovjet-Unie die in Peking wordt
gefêteerd.
n die I
de I
sF
- - I
5
trijfel f-
Controverse in Zuid-Afrika
over gebruik atoomkracht
ren is
Igens
onge-
aan-
1 niet
jning
men
,000 a
andse
leder-
le op-
nmis-
aving
Israel
■t ant-
elijke
>ethof
steren
t blus-
rs van
bevrij-
Telefonische informatie leerde me, dat
de container gisteren, zaterdag, meteen
was opgehaald door de papierverwerken-
de firma J. P. G. de Vries en Co in Heerhu-
gowaard. Een van de gebroeders De Vries
beloofde me dezelfde avond nog, dat hij de
volgende ochtend de container, waar een
week van mijn postale leven in lag, niet
zou leeg storten en het papier tot balen zou
persen, voor me gewaarschuwd te hebben.
Het werd ten stotte dinsdag. In een grote
hal stond de auto met de kamergrote con
tainer (inhoud tussen de zes en zeven ton
oud papier) al op ons te wachten. De
dorpsgenot® die het opperhoofd is van de
zestien ouders die maandelijks het oudpa-
pier ophalen, was min of meer schuldbe
wust mee gegaan.
De container werd machinaal schuin ge
houden, en daar schoof de eerste laag al
over de vloer! Verbazingwekkend, hoeveel
papier 800 gezinnen in een maand gebrui
ken! Veel kranten (zelfs The Sunday Ti
mes) nog met het wikkel erom. Veel puzzel-
boekjes. Een lamp, die ik stuk trapte. Een
heel drinkglas. Een volledige garderobe,
vermoedelijk van een overledene zonder
nabestaanden. Een gave sprei. Een taal-
schriftje van de dochter van mijn helpster.
Twee boeken met de titel „De Waarheid
Zal U Vrijmaken” van de Jehova-getuigen.
En her en der verspreid over de tonnen
papier de herkenbare resten van mijn sta
pels oude kranten: GPD-kranten uit de
meest onverwachte windstreken van Ne
derland, die aantoonden dat we op de
goede weg waren.
U begrijpt dus mijn ontsteltenis toen ik,
na slechts een week vakantie in Frankrijk,
ontdekte dat mijn post er niet lag De
postbode legt de keurig met twee elas
tieken samengebonden pakjes altijd op de
wasmachine in het onderhuis, waar in de
grote doos ook de stapels oude kranten
liggen (eveneens bijeen gehouden door
zo’n prachtig PTT-elastiek), maar de vijf
bundeltjes die ik verwachtte, lagen niet op
de wasmachine. Ook bleken de oude kran
ten te zijn verdwenen! Ik begreep het on
middellijk: „Dadr ligt nog meer!”, had een
van de kinderen ijverig geroepen, en daar
gingen mijn weekbladen, mijn brieven van
lezers met waardevolle aanvullingen, alle
maal op de grote hoop in de container.
Het mooie van de stapel kranten is, dat
je ze in enkele uren als een vervolgroman
kunt lezen. Den Uyl legt het bijltje erbij
neer. Op het laatste nippertje 4s nog een
opening gevonden. Kabinetsformatie toch
nog mislukt. Thuisblijvers deden daar drie
hartbrekende dagen over, ik overzie het
hele drama in drie minuten. Ik mag ook
graag de voorbeschouwingen op zaterdag
van de voetbaltoppers lezen, nadat ik eerst
even in de krant van maandag de uitslagen
heb bekeken. Hilarische literatuur!
/or
als
eeft
chi-
ïcht
kto-
jpa-
witz
Oltmans, die sprak van een crisis in het parlementaire
onderzoek naar de moord, beweert bovendien dat Jacque
line Onassis, de weduwe van de Amerikaanse president
en van de Griekse scheepsmagnaat, al zeer lang beschikt
over een rapport omtrent de juiste toedracht van de
gebeurtenissen in Dallas, waar Kennedy volgens de offi
ciële rapporten werd neergeschoten door één dader: ex-
marinier Lee Harvey Oswald. Behalve mevrouw Onassis,
zou ook oud-president Ford precies weten hoe de vork in
de steel zit, evenals andere leden van de familie Kennedy.
Oltmans zei ook dat een andere getuige, George de
Mohrenschildt, werd vermoord op dezelfde dag dat hij
aan de onderzoekscommissie had toegezegd te zullen
getuigen. Volgens Oltmans heeft De Mohrenschildt hem
gezegd dat Oswald handelde in zijn opdracht.
Volgens de officiële verslaggeving heeft De Mohren
schildt zelfmoord gepleegd, en uit de mededelingen van
Oltmans zou op te maken zijn dat hij het slachtoffer is
geworden van moordenaars die hem een zelfde lot toebe
en de andere Chinese leiders de bejaarde
maarschalk, waarna voor het front van
Het werkelijke feest begon op het Plein
van Hemelse Vrede waar bij het passeren
van Tito duizenden veelkleurige ballonnen
werden opgelaten, een zelden voorkomen
de gebeurtenis bij dit soort gelegenheden.
Uitzonderlijk ook was dat de tribunes op
het plein vol jeugdige Chinezen zaten, die
in levende en gekleurde letters de woorden
„Dobro nam dosli” vormden, wat in het
Oltmans zegt vooralsnog geen toegang te hebben ge-
De 85qarige Tito had gistermiddag een
ontmoeting met de weduwe van Tsjoe en-
Lai, mevrouw Teng Ying-Tsjao. Gister
avond was hij de gast tijdens een groot
De minister van Financiën richtte daar
na scherpe aanvallen tegen de Sovjet-Unie
en de Franse minister van Buitenlandse
Zaken Guiringaud, die de storm rond een
mogelijke Zuidafrikaanse atoomtest had
den ontketend. Horwood zei verder: „Pre
sident Carter vraagt ons niets wanneer hij
iets wenst te doen. Wanneer hij denkt dat
hij vrij is om ons ons gedrag te dicteren,
dan doet hij dit eenvoudig met het argu
ment „macht is recht”, en hij schrijft mo-
Aanwezige journalisten grinnikten hoorbaar toen Olt
mans zei: „Als ik zei wie mijn getuige is, zouden julie het
niet geloven". Zij althans de Amerikanen verlieten
de persconferentie met het idee dat Oltmans voorname
lijk bezig was voor zichzelf propaganda te maken. Olt
mans ontkent dit ten stelligste.
kregen tot Carter, maar wel contacten te onderhouden
met het ministerie van Justitie voor verdere onderhan-
delingen en bepaling van de strategie. Hij suggereerde
nadrukk,elijk dat hij vanwege zijn kennis van zaken ook
in levensgevaar verkeert en poogde via de media de
Amerikaanse publieke opinie te mobiliseren tegen wat
hij noemde „de smerigste bedriegerij van deze eeuw”. „Ik
vertel hier geen grappen”, aldus Oltmans, „maar ik heb
een nieuwe getuige en vraag garanties dat hij niet wordt
vermoord".
NEWPORT (Indiana.) (AFP) Een mili
taire bewaker van een munitiedepot in
Newport in de Amerikaanse staat Indiana,
heeft gisteren amok gemaakt. Hij opende
het vuur op zijn collega’s van wie hij er
drie doodschoot en twee verwondde. Ten
slotte werd hij zelf neergeschoten. Hij ver
keert niet in levensgevaar.
rele normen voor en maakt wetten voor
iedereen. Omdat hij het hoofd is van een
groot land met 225 miljoen mensen. Maar
ik wijs deze positie volkomen en met be
slistheid van de hand. Wij zijn een soever
ein en onafhankelijk land.
De minister wilde daarna niet verder op
de zaak ingaan, aangezien hij gelooft dat
premier Vorster, die vandaag in Durban
voor het congres van de Nationale Partij
zou spreken, meer over deze zaken zal
zeggen.
Hoewel de voorstellen van Owen en
Young pas morgen aan Smith zullen wor
den voorgelegd, heeft de Rhodesische pre
mier enkele uitgelekte onderdelen ervan al
verworpen: ontmanteling van de Rhodesi
sche strijdkrachten en verkiezingen vol
gens het principe „one man, one vote”.
eenheid vergroot zal dit misschien kunnen
worden voorkomen, zo zei hij.
Opvallend was dat de Chinese zowel als
de Joegoslavische leider bij deze opmer
kingen zorgvuldig elke directe anti-Russi-
sche aanval vermeden en dat zij in hun
redes beiden eerder de nadruk legden op
de overeenstemming tussen de twee lan
den voor wat betreft hun politiek van
ongebondenheid en de situaties waarvoor
zij zich geplaatst zien.
Wat Ian Smith in de nabije toekomst
werkelijk wil, is echter in de verkiezings
strijd volledig onduidelijk gebleven. Hij
vraagt het vertrouwen van blank-Rhode-
sië, dat hij in de onderhandelingen met het
Westen en, eventueel, met bepaalde zwarte
leiders, er voor de blanke bevolking uit zal
halen wat er in zit. Dat wil zeggen: zo
weinig mogelijk concessies aan de zwarte
bevolking.
Minister van Buitenlandse Zaken, Bo
tha, gaf onmiddellijk na deze rede een
verklaring uit, waarin wordt gezegd: „De
Zuidafrikaanse minister-president heeft
duidelijk verklaard en in Kaapstad op
24 augustus 1977 bevestigd dat de Zuid
afrikaanse regering het idee heeft om nu
cleaire energie alleen en uitsluitend voor
vreedzame doeleinden te gebruiken. Dit is
en blijft de politiek van de regering. De
verzekering aan de Verenigde Staten,
Franse, Britse en Duitse regering met be
trekking tot Zuid-Afrika’s bedoelingen op
het gebied van de kerntechnologie, weer
spiegelt duidelijk de politiek van deze re
gering”.
Intussen wordt steeds duidelijker dat
Ian Smith de parlementsverkiezingen van
vandaag zonder slag of stoot zal winnen.
Waarschijnlijk krijgt zijn Rhodesische
Front opnieuw alle vijftig voor blanken
gereserveerde zetels. Dat betekent in feite
dat de enige partij die er geen programma
op na houdt met betrekking tot de rassen
kwestie, een blanco mandaat krijgt van de
kiezers. Want de Rhodesische Actie Partij,
de ultra-rechtse afsplitsing van het Rhode-
sisch Front, zegt duidelijk neen tegen inte
gratie van zwart en blank. Zij wil de poli
tieke apartheid nog versterken. De Natio
nale Eenheidspartij met zijn streven naar
gelijkstelling van blank en zwart is bij de
blanke kiezers al even kansloos als de
ultra-rechtse oppositie
con-
Jrit-
sche
van
ge-
zijn
:ven
raar
het
UGT
len.
tver-
F-28
ewe-
van
Van
eant-
het
We hebben twee uur in de berg gezocht,
die met een hort en een stoot geleidelijk
over de halve vloervlakte van de hangar
was verspreid. De medewerking van de
firma De Vries (de mensen komen niet
alleen met container, maar ook met hun
eigen volgestouwde Volkswagen, die dan
vol op de weegbrug gaat, en leeg opnieuw
gewogen wordt om het verschil in gewicht
a vier en een halve cent per kilo uitbetaald
te krijgen) was vooi-beeldig. En we kwa
men beter weg dan die meneer die ver
geefs naar zijn gouden horloge had ge
zocht, en die andere meneer, wiens rijbe
wijs bij het voorover bukken in de doos
met oude kranten moest zijn gevallen. Wij
vonden tenminste nog iets: een van de vijf
pakjes post, nog geheel gaaf, en een deel
van een tweede pakje. Daar bleef het bij.
Op den duur slinkt het moreel. Al die
Volkskranten, al die Panorama’s, al die
Telegrafen, het begint je op den duur te
duizelen. Berusting en onverschilligheid
gaan na twee uur domineren: zal er een
briefje weg zijn, begin je te denken. En
bankafrekeningen kun je altijd nog nabe
stellen. En de belasting leg ik het wel even
uit, waarom ik nooit op die aanmaning heb
gereageerd. Maar zullen ze zo’n smoes
geloven? Misschien als ze het zwart op wit
in de krant zien staan? Maar nee, dat gaat
te ver, ik kan moeilijk via mijn krant gaan
corresponderen mei mijn briefschrijvers
en aanmaners, daar moet iets anders op te
vinden zijn
servo-kroatisch „welkom” betekent. Tij
dens een rondrit over het grote plein en
langs het mausoleum van Mao Tse-Toeng
juichte de menigte en kwamen in kleurrij
ke kostuums gestoken zang-, muziek- en
dansgroepen in actie.
Het was een van de grootste feesten die
ooit in Peking zijn georganiseerd voor de
aankomst van een buitenlands staats
hoofd. Het feit dat Tito een symbool is van
de onafhankelijkheid van een socialistisch
land tegenover Moskou, vijand nummer
één van Peking, was duidelijk niet vreemd
aan de omvang en de warmte van de
ontvangst die de Chinese leiders hem had
den bereid.
CARACAS (ANP). De leider van de
Arubaanse afscheidingspartij MEP, Beti-
co Croes, heeft in de Venezolaanse hoofd
stad Caracas gezegd dat de autoriteiten
van Venezuela geen tegenstanders zijn
van een onafhankelijk Aruba. Dit in te
genstelling tot wat de Nederlandse minis
ter De Gaay Fortman van Antilliaanse
Zaken eerder heeft gezegd.
De verklaring van de minister van Bui-
tenlandse Zaken wordt in diplomatieke
kringen als een scherpe ontkenning be
schouwd van de verklaring van minister
Horwood. Deze had weliswaar in zijn toe
spraak op het congres in Ntal van de
Nationale Partij gezegd dat Zuid-Afrika’s
atoomprogramma gericht was op een
vreedzaam gebruik, maar dat Zuid-Afrika
zelf zal beslissen wanneer het zijn kernpo-
tentieel op andere wijze zou gebruiken, en
dat het dit zou doen volgens zijn eigen
behoeften. „Ik denk dat het tijd is om aan
de heer Carter en enkele andere mensen te
vertellen”, aldus Horwood, „dat als wij
wensen op enig tijdstip andere dingen met
ons nucleair potentieel te doen, wij dit
zullen doen volgens onze eigen beslissin
gen en ons eigen oordeel”.
een detachement van de strijdkrachten de
volksliederen van China en Joegoslavië
werden beluisterd. Vertegenwoordigers
van het gehele diplomatieke corps in Pe
king, en met name de Albanese zaakgelas
tigde Moesin Kroi, waren aanwezig, even
als de Joegoslavische kolonie in China die
twee partijleiders een groot boeket
zwaardlelies aanbood. Na de ontvangst-
plechtigheid reden de twee leiders in een
open auto naar het centrum van Peking.
deelden als andere mogelijke getuigen in de moordzaak-
Kennedy. De Mohrenschildt, die volgens de officiële bron
nen tijdens de moord in Haïti vertoefde, zou tegen Olt
mans hebben bekend drie dagen vóór de moord de
nachtclub te hebben bezocht van Jack Ruby, de man die
Lee Harvey Oswald vermoordde toen deze van het poli
tiebureau naar de plaatselijke gevangenis in Dallas zou
worden overgebracht.
Oltmans houdt bovendien staande dat voormalig presi
dent Ford inmiddels tot de overtuiging is gekomen dat uit
het stoffelijk overschot van Kennedy meer dodelijk me-
tqal is gehaald dan valt te rijmen met de algemeen
aanvaarde theorie dat Oswald alleen de schoten op de
president heeft afgevuurd.
Oltmans’ nieuwe getuige is een man wiens identiteit
geheim moet blijven, maar hij heeft vanaf Roosevelt alle
VS-presidenten persoonlijk gekend. Hij is bereid aan
Carter uit te leggen hoe zich een samenzwering Jieeft
ontwikkeld tussen Washingtonse kringen en bepaalde
groeperingen in Dallas om Kennedy te vermoorden, een
gang van zaken, zegt Oltmans, die de familie Kennedy
bekend is uit een strikt geheim rapport van een inlichtin
gendienst die los staat van de CIA.
(Van onze redacteur in de Verenigde Staten Henk Kolb)
WASHINGTON. De Nederlandse journalist Willem
Oltmans heeft gisteren tijdens een persconferentie in de
Amerikaanse hoofdstad gezegd over een nieuwe getuige
te beschikken die bereid is uitsluitend aan president
Carter de toedracht te onthullen van een complot dat
heeft geleid tot de moord op president Kennedy.
banket in het paleis van de nationale
volksvergadering (parlement), hem aange
boden door Joea Koeo-Feng. In hun redes
tijdens het grote welkomstbanket bleken
hij en zijn gastheer partijvoorzitter Hoea
Koeo-Feng ondanks alle wederzijdse lofui
tingen waarbij ook woorden van vroegere
voorzitter Mao werden aangehaald van
mening te verschillen over de vraag of een
wereldoorlog onvermijdelijk is.
De Chinese partijvoorzitter die in tegen
stelling tot anders zelf de tafelrede uit
sprak (tot dusverre deed zijn plaatsver
vanger dit) herhaalde het Chinese stand
punt rivaliteit van de supermogendheden
die wapenarsenaal en hun bewapening en
oorlogsvoorbereidingen in de strijd om de
wereldhegemonie koortsachtig uitbreiden
uiteindelijk moet leiden tot het uitbreken
van een wereldoorlog. Alleen als het volk
van alle landen zijn waakzaamheid en zijn
Tito zei dat men gezien het complexe van
en de grote tegenstellingen die de interna
tionale situatie kenmerken alsmede de tal
rijke onopgeloste vraagstukken zeker niet
kan zeggen dat „de vrede verzekerd is”,
maar de oorlog is met onvermijdelijk”, zo
voegde hij hieraan toe.
Overzicht van Zuid-Afrika’s kernreactor in het kemonderzoekcentrum van Pelinda-
ba nabij Pretoria.
(Van onze speciale verslaggever
Fred Sanders)
SALISBURY. Premier Ian Smith van
het blanke minderheidsbewind in Rhode-
sië is van plan morgen aan de Britse
minister van Buitenlandse Zaken David
Owen en de Amerikaanse VN-ambassa-
deur Andrew Young positieve voorstellen
voor te leggen voor de oplossing van het
probleem-Rhodesië.
In een tv-uitzending, bedoeld als laatste
opwekking van het nogal apatische blank-
Een van de beste redenen om met vakan
tie te gaan, is de stapel post die je bij
terugkeer wacht. De kranten. De giro- en
bankafrekeningen. Uitnodigingen voor
tentoonstellingen. Brieven van lezeressen.
Boeken (recensie-exemplaren). Ansichten
en brieven van vrienden uit het buiten
land. Aanlokkelijke verzoeken om bijdra
gen te schrijven voor club- en schoolbla
den. En een paar onverwachte missives,
die de krenten in de pap zijn.
Het feest voor Tito begon op het
vliegveld van de Chinese hoofdstad. On-
;emeen- (jer aan trap van presidentiële
e reeds vliegtuig, dat uit Pjongjang kwam, be
streeks groetten partijvoorzitter Hoea Koeo-Feng
aten om
orbeelj
Rhodesië voor de vandaag te houden par
lementsverkiezingen, waarschuwde Smith
de Rhodesische bevolking echter niet opti
mistisch te zijn over de afloop van zijn
gesprek met de auteurs van de Brits-Ame-
rikaanse voorstellen. „Rhodesië is een
speelbal geworden in de geweldige
machtsstrijd tussen de Verenigde Staten
en de communistische wereld”, meende
Smith. „Dan zou men denken dat het Wes
ten ons zou steunen in de strijd tegen de
Russische expansie, maar integendeel,
Groot-Brittannië en de Verenigde Staten
zijn vastbèsloten onze ineenstorting te be
werkstelligen.”
Uit Oltmans’ mededelingen zou de suggestie kunnen
blijken dat de CIA destijds in de moord op Kennedy de
hand heeft gehad. De Nederlander legde aan zijn journa
listieke publiek uitdrukkelijk een aantal vragen voor
omtrent het directeurschap van de CIA na Carters inau
guratie. „Wie zat er achter Carters besluit om Sörensen
(Kennedy’s voormalige redevoeringenschrijver en lid van
„de clan”) directeur van de CIA te maken, en waarom
verdween hij plotseling weer van het toneel?”
Croes zei dit nadat hij besprekingen had
gevoerd met onder andere de president
van Venezuela Perez. De opstelling van de
vaste Kamercommissie van de Tweede
Kamer achter het standpunt van minister
De Gaay Fortman, noemde Croes „irreëel
en onverantwoordelijk”.'Hij wil in Neder
land met deze commissie van gedachten
wisselen en verwacht dan een begrijpelij
ker standpunt.
Overigens is tot dusverre nog niets be
kendgemaakt over het programma voor
het verdere verloop van Tito’s bezoek.
Volgens het Joegoslavische persbureau
Tanjug zou de Joegoslavische president en
zijn gevolg na besprekingen in Peking een
reis door een aantal provincies maken. Dit
bureau meldde ook uit Chinese kringen te
hebben vernomen dat hij de eerste buiten
landse staatsman zou zijn die een bezoek
zal brengen aan het praalgraf van de een
jaar geleden overleden partijvoorzitter
Mao Tse Toeng, ofschoon het mausoleum
volgens de plannen officieel pas op zijn
sterfdag, 9 september, zou worden
geopend.
Feestelijk ontvangst voor
Joegoslavische president
idui-
■nt
ireau H
1
