SCHEIDENDE THESAURIËR-GENERAAL DR. C. J. OORT:
Carrière
Effectenbeurs
HERSTEL BEDRIJFSWINSTEN
HEEL ERG NOODZAKELIJK
Omzet Leidsche
Wol omhoog
Rentepeil zakt steeds verder
t
boekte grote
omzetten
tussen de bedrijven door
postgiro en
rijkspostspaarbank
beurs deze
week
9
99
China wenst
hoogwaardige
techniek
J
Mislukking
Directeur-generaal voor de industrie:
Gezonde ontwikkeling
RENTE WIJZIGING PER 29 AUGUSTUS 1977
KREDIETRESTRICTIE HEEFT NOG WEINIG ZIN
Optimisme
11
ECONOMIE
SEPTEMBER
19 7 7
3
ZATERDAG
(Van onze parlementsredactie)
(Van een medewerker)
Als gevolg van on
us
AMSTERDAM. Hoewel het
beursleven deze week weinig om
het lijf had, stond de renteontwik
keling en nauw daarmee in ver
band de gulden, toch weer cen
traal. Dat de aandelensector op
nieuw moeilijk van de grond
kwam, lag grotendeels aan het
onzekere gedrag van Wall Street
en het niet willen vlotten met de
kabinetsformatie.
1
DEN HAAG. Dr. C. J. Oort, tot 1 oktober thesaurier-generaal bij
het ministerie van Financiën, verwacht weinig of geen heil van een
devaluatie van de gulden om zo de Nederlandse economie uit het slop
te halen. „Nederland behoort tot de economisch sterke landen. Met de
beste wil van de wereld zie ik geen devaluatie van de gulden”, aldus
Oort in een reactie op de waardevermindering van de munteenheden
van Zweden, Denemarken en Noorwegen.
Als gevolg van ontwikkelingen op de kapitaalmarkt
heeft de rijkspostspaarbank met ingang van
29 augustus 1977 de hypotheekrente verlaagd tot 81A%
(was 83/4%). De eenmalige afsluitprovisie blijft 1%.
Meer informatie: vraag folder bij het postkantoor of
bij de rijkspostspaarbank, afd. voorlichting,
Van Baerlestraat 27,1071 AN Amsterdam, tel.(020)
5 89 3137 of (gratis) 0017.
1 I
Geen sprake van devaluatie gulden
nse
DR. C. J. OORT
EN
(Van onze redactie economie)
(ADVERTENTIE)
Oort gelooft niet, dat de huidige econo
mische crisis zulke ernstige vormen zal
aannemen als in de jaren dertig. „De Ame
rikaanse economie expandeert weer vrij
Maar de rente-ontwikkeling kreeg alle
aandacht, niet op de laatste plaats door de
onverwachte devaluatie van de Scandina
vische muntsoorten. Deze hadden tot dus
ver een nauwe relatie met de monetaire
slang, een verbond tussen mark, gulden en
Belgische franc. Maar Zweden verliet deze
week de slang en Denemarken en Noorwe
gen verlaagden hun muntverhoudingen
binnen dit monetaire akkoord. Hierdoor
kwam weer alle licht op de gulden te
vallen, met de Westduitse mark en de
Zwitserse franc dè harde sleutelvaluta van
de zogeheten rijke landen.
verminderen, heeft het kunstmatig hoog
houden van de rente weinig zin meer.
Dat de EEG uit elkaar ligt, ontkent Oort.
Het zal wel moeilijker worden om de EEG
bij elkaar te houden wanneer economisch
zwakke landen als Griekenland, Spanje en
Portugal toetreden. „In de wereld zijn Ita
lië en Engeland de grote probleemlanden
geweest. Je kunt niet verwachten dat dat
binnen de EEG alléén op te lossen valt.
Sinds de Tweede Wereldoorlog hebben we
nog nooit zo’n diepe recessie gehad. Des
ondanks is de EEG bij elkaar gebleven.
Het is geweldig, dat dat gepresteerd is.”
Integendeel, een belangrijke rentever
laging past veel beter in het kader van de
recessiebestrijding, het doen stimuleren
van de conjunctuur en het bevorderen
van de werkgelegenheid. Een lage rente
kan voorts een belangrijke barrière vor
men tegen een te grote import van kapi
taal en daardoor te harde gulden, die de
export van ons land weer ondermijnt.
Kortom: de huidige ontwikkeling van
versnelde rentedaling is om vele redenen
gezond te noemen.
DEN HAAG. De export baart zorgen.
Het ministerie van Economische Zaken
probeert maatregelen te nemen om de
ongunstige ontwikkeling om te buigen. Dit
zegt directeur-generaal voor de industrie
J. A. M. Molkenboer in een vraaggesprek
met „De Werkgever”, het blad van het
Nederlands Christelijk Werkgeversver-
Op het financieel beleid dat het kabinet-
Den Uyl de afgelopen jaren heeft gevoerd,
wil Oort niet ingaan. Behalve de opmer
king dat bij een financieringstekort van de
overheid van 5 percent van het nationaal
inkomen een gezond financieel beleid mo
gelijk is, wil hij niets kwijt over het ak
koord dat PvdA, CDA en D'66 tijdens de
formatiepoging van Den Uyl hebben geslo
ten. „Nee, op vragen daarover geef ik geen
antwoord. Stel je voor dat ik kritische
opmerkingen zou maken. Ik zie het al in de
kranten: Top-ambtenaar van Financiën
kritiseert het formatie-akkoord.”
Oort heeft meegewerkt aan de voorbe
reiding van het wetsontwerp over de Post
bank, die moet ontstaan door samenvoe
ging van de Rijkspostspaarbank (RPS) en
de Postcheque- en Girodienst (PCGD).
valuta, bewees deze week omgekeerd de
Amerikaanse dollar. Terwijl het harde ka
rakter van zowel gulden, Duitse mark als
de Zwitserse franc tot naar verhouding
lage renteniveaus in de drie landen heeft
geleid, werd de dollar deze week nogal
vast door het omgekeerde als gevolg van
de lichte rentestijging voor de grote ban
kleningen.
Op zich geen opbeurende ontwikkeling
voor de Newyorkse effectenbeurs, die deze
week in zijn afwerende houding bleef vol
harden. Maandag aanstaande blijft Wall
Street gesloten door de viering van Labour
Day en met spanning wordt gewacht op de
koersontwikkeling na die dag. Gezien de
tot dusver verkregen beurshouding is men
echter niet erg optimistisch gestemd. Er
wordt zelfs weer een soort najaarsrecessie'
in het Amerikaanse bedrijfsleven ver
wacht. En als er gewacht moet worden op
tekenen of die verwachting wel of niet zal
uitkomen, heeft Wall Street nog enige
maanden van onzekerheid voor de boeg.
vroeger ook al waren. Nu moeten er via
herstructureringen, verbetering van de fi
nanciële positie en dergelijke oplossingen
worden gevonden. Een meer directe rol
voor de overheid in de economie zou vol
gens Molkenboer niets veranderen. Zij
kan niet ineens produkten verkopen die
het bedrijfsleven niet kwijt kan.
De meeste belangstelling is gericht op de
steun aan individuele bedrijven, maar het
grootste deel van de gelden gaat naar
herstructurering, ontwikkelingskredieten
e.d., stelt de directeur-generaal. Jaarlijks
wordt nu in kleinere gevallen in totaal
voor 40 miljoen gulden aan zogenaamde
ontwikkelingskredieten uitgegeven. Dit
bedrag zal wellicht stijgen. Bovendien
wordt eraan gewerkt het systeem te ver
soepelen en te verbeteren, vooral voor de
kleine industrie.
DAF-Trucks. Naar schatting heeft DAF
Trucks oyer de eerste helft van 1977 even
veel winst gemaakt als in heel 1976, toen
het resultaat na belastingen ƒ10,6 mln
bedroeg. Een exact cijfer kan nog niet
worden gegeven in verband met nog te
berekenen belastingen. De schatting is
echter wel een betrouwbare indicatie. Met
nog vier maanden voor de boeg kan rede
lijkerwijs worden aangenomen dat de to
tale winst over 1977 het dubbele van die
over 1976 zal bedragen, zo wordt in de Daf
Bode gezegd. Verwacht wordt dat DAF de
record produktie- en verkoopcijfers van
vorig jaar van ongeveer 12.000 eenheden,
in 1977 met 1000 zal overtreffen.
heeft bekendgemaakt dat de maatschappij
tussen 1978 en 1985 bijna tien miljard
dollar zal uitgeven om kleinere auto’s te
kunnen produceren in de Verénigde Sta
ten. Dit betekent een toeneming van twee
miljard dollar in vergelijking met een eer
dere raming. Er worden auot’s vervaar
digd die gemiddeld een liter benzine op
een afstand van 7,662 km verbruiken.
Volgens de Vereniging voor de Effecten
handel is een dergelijke omzet in een au
gustusmaand nog nooit eerder bereikt.
Ook de omzet in juli was met bijna 2,6
miljard een record. De meestal stillere
zomerperiode is dit jaar, althans in de
activiteit op de beurs, helemaal niet terug
te vinden. De omzet in augustus bleef
slechts iets meer dan 100 mln achter bij
de omzet in de drukke maand mei. Mede
door de relatief hoge omzet in augustus
steeg de totale omzet in de eerste acht
maanden van 1977 met bijna 20 pet. tot
24,1 miljard ofwel gemiddeld 3 miljard
per maand. De totale omzet in dezelfde
periode van 1976 was bijna ƒ20,2 miljard
ofwel gemiddeld ƒ2,5 miljard per maand.
Amerikaans disconto. De Amerikaanse
Federal Reserve Board (centrale banken-
systeem) heeft toestemming gegeven dat
thans ook de vier resterende centrale ban
ken in het land in Boston, Kansas City,
Dallas en Francisco hun bankdisconto
verlagen met een half procent van 5,75
procent tot 5,25 procent. De andere centra
le banken, waaronder die in New York,
hadden dat al eerder gedaan.
LEIDEN (ANP). De omzet van Leid
sche Wolspinnerij is in de eersté vijf maan
den van het op 1 april begonnen boekjaar
1977-1978 vergeleken met de overeenkom
stige periode van 1976-1977 met 15 tot 20
pet. gestegen. Aan deze percentages moe
ten echter geen consequenties worden ver
bonden voor de omzet voor het hele boek
jaar. De gang van zaken is de komende
maanden, „het seizoen”, is namelijk niette
voorspellen, zo is tijdens de jaarvergade
ring gezegd.
Het bestuur onthield zich van een uit
spraak over de gemaakte winst in de. eer
ste vijf maanden.
Dr. Oort volgde in 1971 dr. W. Drees
jr. op als thesauriër-generaal. Hij verte
genwoordigde de minister van Finan
ciën in een aantal functies, onder ander
bij het Internationale Monetaire Fonds,
het Monetair Comité van de Europese
Gemeenschap en de Organisatie voor
Economische Samenwerking en Ont
wikkeling (OESO). Maart 1974 werd dr.
Oort benoemd tot ridder in de Orde van
de Nederlandse Leeuw. Zijn vertrek bij
het ministerie van Financiën was aan
leiding voor het bijgaande interview.
De 48-jarige thesaurier-generaal bij
het ministerie van Financiën, dr. C. J.
Oort, verlaat op 1 oktober het ministe
rie om als adviseur voor internationale
aangelegenheden in dienst te treden bij
de Algemene Bank Nederland (ABN).
Oort is binnen vrij korte tijd de tweede
top-ambtenaar van Financiën die over
stapt naar het bedrijfsleven. Maar hij
gaat niet weg omdat hij het oneens zou
zijn met het beleid dat minister Duisen
berg de afgelopen jaren heeft gevoerd.
„Ik loop tegen de vijftig. Dan moet je je
afvragen, of je tot je 65ste wilt blijven
of dat je weer eens wat anders wilt
gaan doen. De keus is op het laatste
gevallen. Het zou hypocriet zijn om te
zeggen dat de honorering van de func
tie bij de ABN daarbij niet heeft meege
speeld”, aldus Oort.
lag
ge-
eid
ble
zen
zan
Zoals de zaken nu liggen, kan zelfs op
korte termijn al een lening voor 7,25 pro
cent of misschien wel 7 procent overwogen
worden, wat op dramatische wijze de pijl
snelle rentedaling in ons land demon
streert. Trouwens, ook de val van de hypo
theekrente met een ha f procent tot 8,25
procent trok dezer dagen grote aandacht.
Want de in mei genomen kredietrestrictie
van de Nederlandsche Bank had een ande
re ontwikkeling doen verwachten. Diezelf
de restrictie heeft nu niet veel zin meer,
want de spaarzin van het grote publiek is
dit jaar aanmerkelijk gestegen en het ver
strekken van geld, dat uit kortlopende
besparingen voortkomt voor langlopende
doeleinden, waartegen de centrale bank
terecht in het geweer wilde komen, is vrij
wel opgehouden. En omdat ook uit ande
ren hoofde dalende grondstofprijzen en
dergelijke de inflatiegevaren duidelijk
„In de praktijk zie je, dat iedereen in zijn
eigen straatje doorgaat. Het is niet gelukt
de EEG-landen op één noemer te brengen.
Wij hebben daar een duidelijk voorbeeld
van, de wet op de investeringsrekening
(WIR), waar ik overigens geen oordeel over
wil geven. We hebben de WIR ingebracht
in Brussel. Na jaren van voorbereidingen
in Nederland kan men niet verwachten dat
je in Brussel iedereen snel enthousiast
krijgt wanneer het, pats, op tafel komt.
Dan is men daar nog niet rijp voor”, zegt
Oort.
De toekomstige „bank-employé" wil niet
zeggen of hij een voorstander van de Post
bank is. Maar hij laat wel doorschemeren
de komst ervan niet zo verschrikkelijk te
vinden. „De twee diensten worden tot een
quasi-NV gemaakt. Er komt een aanwij-
zingsrecht van de minister van Financiën
zoals bij de Nederlandsche Bank. Daar is
overigens nooit gebruik van gemaakt. Er
komt niks nieuws. De markt gegeven zijn
de, bestaat de kans dat de Postbank wat
afpikt van de andere banken. De bewering
dat door de komst van de Postbank de
totale kredietverlening sterk zou worden
uitgebreid, lijkt mij niet juist. Maar de
Nederlandsche Bank zorgt wel voor de
grenzen aan de totale kredietverlening"
aldus Oort.
AMSTERDAM (ANP). Op de Amster
damse effectenbeurs is de totale omzet in
augustus, vergeleken met de voorgaande
maand, met bijna 30 pet. gestegen tot
ruim 3,3 miljard. In augustus 1976 was
de omzet ruim 1,9 miljard.
ioe
ns’
zist
;la-
jat,
est
nik
Iet,
nti-
ce-
■or-
ine
ten
ide
1de
het
de
een
in-
sri-
iet-
du-
ili-
i’a-
?n.
as
taf
lil-
ik-
let
ini-
ini-
jue
dn-
gu-
ek,
lap
nu-
zan
ou-
oot
ch-
ler-
In Westduitse bankkringen is men zelfs
van oordeel dat het verschil in rentepeil,
zoals dat thans tussen ons land en de
Duitse Bondsrepubliek bestaat, te groot is
en dat daarom een verdere daling tot bene
den de zeven procent niet uitgesloten dient
te worden geacht. Dat de renteontwikke
ling nauw verband houdt met die van de
snel. Amerika is een geweldig trekpaard
voor de wereldeconomie. Verder neemt
West-Duitsland maatregelen. En in de ja
ren dertig waren er geen -automatische
correcties zoals bijvoorbeeld de sociale
uitkeringen, waardoor de koopkracht in
belangrijke mate gehandhaafd blijft. Eco
nomisch gezien ligt er nu veel meer bodem
in de markt dan vóór de Tweede Wereldr
oorlog.”
Het onderzoek naar de „witte plekken”
op de industriekaart om te zien waar
nieuwe activiteiten nodig zijn en wie deze
moet gaan aanpakken zal zeker drie jaar
in beslag nemen en flink geld kosten. Het
Centraal Instituut voor Industrieontwik
keling verricht deze taak. „Wij stellen ons
niet op als ondernemers”, zegt Molken
boer, „maar we hebben natuurlijk wel een
stuk ondernemersmentaliteit”.
De aandacht voor de gulden bracht ook
grote belangstelling voor ons rentepeil, dat
door een omvangrijke lening van de Bank
voor Nederlandse Gemeenten op een ren
tebasis van 7,5 procent en een emis-
siekoers van 100 procent centraal kwam te
staan. Vooral van Duitse zijde bestond
hiervoor grote interesse, omdat daar te
lande het rentepeil voor zulke leningen
niet hoger uitkomt dan 60 procent en naar
verwachting op korte termijn nog zal zak
ken tot 5,5 procent of zelfs 5 procent. Geen
wonder dus dat het aan buitenlandse be
langstelling voor deze lening niet ontbrak
en dat de emmissie een nieuw éclatant
succes werd.
Mede dank zij het aardgas heeft Neder
land volgens Oort een sterke positie. „In
1980 begint de export van aardgas te
dalen, maar dan hebben we voor een deel
van het interne gebruik nog geen olie no
dig”, aldus Oort. Een devaluatie zou voor
de Nederlandse situatie overigens weinig
soelaas bieden, vindt de vertrekkende the
saurier-generaal. „De concurrentievoorde
len op korte termijn worden na een be
paalde periode weer ongedaan gemaakt.
De olieprodukten worden duurder. Langs
de weg van hogere importprijzen, die
doorwerken op lonen en prijzen, krijg je
een devaluatie toch weer op je brood.”
Beter begon het Damrak zich deze week
te ontwikkelen. Ook hier overheerste een
zekere terughoudendheid en werd de
beurs aanvankelijk nog met een daling
geconfronteerd. Maar de nogal snelle ren
tedaling deed steeds meer weerstand ont
staan. Dit is begrijpelijk, omdat een lager
rentepeil de aandelen aantrekkelijker
maakt. De koersstijgingen die vooral in de
tweede helft van de week begonnen op te
treden, waren dan ook duidelijk door dit
aanpassingsproces ingegeven en beteken
den voor de meeste van de betrokken
aandelen een zeker herstel van de in de
laatste weken opgelopen koersverliezen.
bond. Herstel van de bedrijfswinsten vindt
hij zeer noodzakelijk. Ook de export baart
zorgen. Wat dit betreft, de eerste vijf
maanden van dit jaar vertonen een nega
tief saldo op de handelsbalans van enkele
miljarden, tegen een klein positief saldo
over dezelfde periode van 1976. Vooral de
uitvoer van de industrie is flink gedaald.
Volgens Molkenboer wordt er een groot
scheeps onderzoek ingesteld naar het, in
vesteringsklimaat in ons land. Een onaf
hankelijk organisatiebureau is met de
voorbereiding begonnen. Het bureau moet
nagaan hoe de buitenlandse investeerders
tegen Nederland als vestigingsland aankij
ken. Ook wordt onderzocht voor welke
nieuwe industriële activiteiten in Neder
land nog plaats is en wie (overheid of
bedrijfsleven) die „witte plekken” moeten
invullen.
De directeur-generaal is niet optimis
tisch over de ontwikkelingen op korte ter
mijn in de Nederlandse industrie. De
werkloosheid kan nog wel flink stijgen. Op
lange termijn ziet hij aanknopingspunten
voor een nieuwe „industriële revolutie”,
veroorzaakt door de technologische ver
nieuwingen. Molkenboer betoogt.dat alle
betrokkenen de armen uit de mouwen
moeten steken om de problemen te over
winnen.
Molkenboer zegt een zekere lauwheid te
constateren in het bedrijfsleven. Men moet
echter niet vergeten dat Nederland inter
nationaal een vooraanstaande plaats in
neemt, zegt hij. Dit feit constateert hij bij
zijn bezoeken aan het buitenland. In dit
verband zegt de directeur-generaal: „Hoe
klein we ook zijn, we komen Japan heus
wel binnen. We moeten natuurlijk niet
verzwijgen waar we het onderling over
op
DEN HAAG (ANP). Er liggen in Chi
na vooral kansen voor Nederlandse on
oneens zijn, maar vooral letten
waar-over we het wél eens zijn”.
De te verwachten technologische om
wentelingen geven Molkenboer aanlei
ding tot een „voorzichtig optimisme”
over de economische ontwikkelingen.
Voor de korte termijn ziet hij wel proble
men, ook als gevolg van het steeds slin
kend eigen vermogen bij bedrijven. Bo
vendien is het aandeel voor de lonen van
het nationaal inkomen veel te hoog. Dat
hebben we met zijn allen gedaan, we
moeten het probleem ook samen zien op te
lossen, zegt de directeur-generaal.
Hij verwacht nog meer werkloosheid en
spreekt in dit verband van „een zeker
defaitisme”. In de Nederlandse industrie
komen nu problemen naar boven die er
dememingen, die een hoogwaardig tech
nisch produkt exporteren, waaraan veel
research en know how ten grondslag ligt.
Dit zegt directeur J. H. Wijsman van het
Nederlands Centrum voor Handelsbevor-
dering (NCH) in een verslag van een be-
zoek, dat hij in juli met een Nederlandse
havenconstructiemissie aan China heeft
gebracht.
Wel signaleert Oort, dat de verschillen
de landen sinds de Tweede Wereldoorlog
verder van elkaar afdrijven. Het streven
om van de EEG in 1980 een monetaire
unie te maken is volgens hem „op een
grandioze mislukking uitgelopen". „Er is
nog geen enkel teken, dat de EEG-landen
bereid zijn hun economisch beleid op el
kaar af te stemmen. De lidstaten hebben
allemaal verschillende opvattingen.
Duitsland richt zich sterk op de infla-
tiebestrijding, Frankrijk op een continue
economische groei.”
Als eenmaal zoals in Zweden het Icon
en prijspeil uit de hand is gelopen, dan kan
men volgens Oort niet anders doen dan de
wisselkoers aanpassen. „Laten we blij zijn,
dat het niet nodig is. Nederland verkeert
niet in dezelfde situatie als Zweden”. On-
ianks het feit, dat de aardgasopbrengsten
zoals Oort het uitdrukt „in de begroting
zijn gelopen en bijna voor 100 percent tot
extra invoer hebben geleid”, heeft Neder
land zijn sterke positie behouden.
Ford auto’s. President-commissaris
Henry Ford II van Ford Motor Company
Hypotheekrente 8%%
