Gesprekken met Dajan en president Ivoorkust
Oorlog in
Libanon
escaleert
Zoon leert moeder schieten
SALT-1 mag
geruisloze
dood sterven
Bhoetto en medewerkers
Catalaanse provincies krijgen autonomie
PREMIER SUAREZ ONTKENT CRISIS
IN SPAANSE REGERING
is
Arabisch compromis over actie
tegen Israëlische vestigingen
gearresteerd
FRANS KELLENDONK
I
Krokodil doodt kind
STEEDS BETER
ANTON WACHTER
WOONBOOT
19 7 7
SEPTEMBER
21 A A N D A G 5
BINNEN- EN BUITENLAND
door Nico Scheepmaker
and
teld
Djiboeti
WALDHEIM IN MOSKOU
Topconferentie
regeringspartij sprake is van een
crisis.
nen en de Palestijnen. Ook
werd bekendgemaakt dat voor
het eerst sinds de Israëlische
hulp aan de christenen, die een
jaar geleden begonnen is, een
Israëlische soldaat omkwam
bij de gevechten in Zuid-Liba-
non. De soldaat was werkzaam
heden aan het verrichten vlak
bij Het Goede Hek en werd
door artillerievuur getroffen,
aldus luidde de officiële mede
deling van de Israëlische mili-
Hongerstaking
►cht
aan
oen
tuur
teren
Iet is
vere-
kun-
J.000.
heeft
>r de
(Van onze redactie buitenland)
JOHANNESBURG. De Zuid-
afrikaanse minister van Buiten
landse Zaken, Botha, is via Israel
naar Europa vertrokken voor een
geheime diplomatieke missie. De
Zuidafrikaanse regering wenste
geen commentaar te geven op de
geheimzinnige reis van minister
Botha. Wel wordt gezegd dat zijn
reis de sleutel zou zijn voor de
toekomstige betrekkingen met de
zwarte Afrikaanse landen.
Idal
(Van onze redactie buitenland)
JERUZALEM. De oorlog
in Zuid-Libanon is de afgelo
pen week in een beslissende
fase gekomen, waarbij de Is
raëlische hulp aan de christe
nen aanzienlijk vergroot is. Gis
teren vonden er weer hevige
gevechten plaats tussen de
ken door Israel gesteunde christe-
ling taire woordvoerder,
t dat
•laat-
i een
e uit-
s een
•ding
r het
(Van onze correspondent)
MADRID. De geruchten van
een op handen zijnde crisis in het
Spaanse kabinet-Suarez zouden
onjuist zijn. Premier Suarez, die
vervroegd van zijn Europese reis
terugkeerde, heeft verklaard dat
er noch in de regering, noch in de
(Van onze redactie buitenland)
KARATSJI. De Pakistaanse oud-premier Zoelfikar Ali Bhoetto is
zaterdag in zijn woning te Karatsji aangehouden. De 49-jarige Bhoetto
werd op 5 juli bij een staatsgreep door het leger afgezet. De militaire
machthebbers hadden de oud-premier na de coup korte tijd vastgehou
den, doch daarna vrijgelaten.
Elf aanhangers van Bhoetto zijn gisteren eveneens aangehouden.
Acht van hen kregen een gevangenisstraf van één jaar, de overige drie
kregen zes maanen.
De 36-jarige vrouwelijke sergeant Dixie Jones krijgt bij Frank
furt vakkundig advies van haar 19-jarige zoon Marty tijdens
schietoefeningen van het Amerikaanse leger in West-Duitsland.
Moeder werkt op personeelszaken bij het legeren haar zoon is een
chauffeur.
JI
trijfël
Botha voor
geheime missie
fhan-
3dem
iding
m de
vordt
het
ter is
weer
eken,
schip
schip
n bij
ladat
>ken.
uden
Tot nu toe hebben de Amerikanen
sterke druk op Israel uitgeoefend om
Israel ervan te weerhouden de oorlog
verder te escaleren. De vraag is echter
of Israel hieraan nog wil beantwoorden
zolang het niet duidelijk is dat de Sy-
riërs werkelijk een overeenkomst in het
zuiden van Libanon willen.
De afspraak daarbij is dat beide partijen
SALT-1 vrijwillig trouw blijven, hangende
de onderhandelingen over een ander ver
drag en niet gauw hun kernwapenarsena-
len uitbreiden. SALT-1 werd in 1972 in
Moskou ondertekend, voor Amerika door
oud-president Nixon. Het werd toen gepre
zen als de hoeksteen van de Amerikaans-
Russische ontspanning.
Hij bevestigde nieuwsberichten als zou
den de twee landen hebben besloten
SALT-1 op 3 oktober, de officiële verval
datum, een geruisloze dood te laten ster
ven en de poging om tot een tweede ak
koord te komen gewoon voortzetten.
De geruchten omtrent een regeringscri
sis werden vorige week op gang gebracht
door het optreden van de Spaanse politie
die op 27 augustus een socialistische volks
vertegenwoordiger in de Tweede Kamer
voor Santander na een pro-autonomiede-
monstratie zou hebben mishandeld. Ver
schillende politieke partijen eisten het on
middellijke aftreden van de minister van
Binnenlandse Zaken, Martin Villa, omdat
uit het optreden van de politie gebleken
zou zijn dat er sinds de algemene ver
kiezingen van 15 juni nog niets aan de
democratisering van het Spaanse politie
apparaat gedaan zou zijn.
lijfd. De meerderheid van de Catalaanse
Kamerleden voelen zich nu minder geluk
kig met de „eerbiedwaardige” Tarradel-
las, omdat zij nauwelijks inspraak hebben
gehad in de onderhandelingen met de re-
gering-Suarez over autonomie. De belang
rijkste beslissingen werden direct door
Tarradellas genomen en deze informeerde
de onderhandelingscommissie steeds ach
teraf over de resultaten.
Naar alle waarschijnlijkheid zal Catalo-
nië „diada”, haar nationale feestdag op 11
september, kunnen vieren als een semi-
autonome streek. Politieke waarnemers
menen dat Josep Tarradellas na zijn in
tocht in Barcelona als president van de
gerestaureerde „Generalitad de Catalu
nya” zal aftreden, omdat hij dan zijn taak
als volbracht beschouwt.
De militante Baskische nationalist Migu
el Angel Apalategui heeft zaterdag na een
maand zijn hongerstaking opgegeven na
dat hij had vernomen dat de Franse rege
ring zich niet meer verzet tegen de status
van politiek vluchteling, waarvoor hij een
verzoek had ingediend. Dit is door een van
zijn advocaten meegedeeld. Apalategui is
in Spanje beschuldigd van moord, ontvoe
ring en roofovervallen. De Baskische na
tionalistische organisatie ETA verklaarde
vrijdag dat Apalategui’s gezondheidstoe
stand ernstig was.
Het Syrische plan werd echter als veel te
drastisch en niet haalbaar verworpen door
Egypte, Saoedi-Arabië en Irak. De tegen
kanting van dit laatste land, zeer onver
zoenlijk jegens Israel, is opmerkelijk.
Egypte en Saoedi-Arabï zijn traditioneel
vrij gematigd binnen het Arabische blok.
Syrië had een veel drastischer offensief
tegen de Israëlische vestigingspolitiek be
pleit. Damascus wilde dat het Arabische
blok zou proberen om Israel te doen schor
sen als lid van de VN en nevenorganisaties
zoals de UNESCO.
De voorgestelde resolutie zal voor het
begin van de algemene vergadering wor
den toegestuurd aan alle „bevriende” lan
den, aldus bronnen bij de Arabische liga.
Dit blok telt nu 22 landen, aangezien het
kortelings (van Frankrijk) onafhankelijk
geworden Djiboeti gisteren als lid werd
toegelaten.
De bijeenkomst in Cairo verloopt tot
dusver erg ongunstig voor Syrië. Niet al
leen zag Damascus zijn plan om Israel uit
de VN te stoten geblokkeerd de Egypti
sche minister Ismail Fahmy zou hebben
gezegd dat „de Arabieren nu eens goed
moeten inzien wat haalbaar is en wat niet”
ook het Syrische plan om volgende
maand een Arabische topconferentie te
houden werd weggestemd.
Met name Egypte zag geen heil in een
topconferentie die inderhaast zou moeten
worden georganiseerd. Volgende maand
wordt de wenselijkheid van een Arabische
Een jaar of wat geleden schreef Frans
Kellendonk (geboren in 1951 in Nijmegen)
het verhaal „Achter het licht”, dat hij
opstuurde aan het literaire tijdschrift Ti
rade van Geert van Oorschot. Hij kreeg
het ongelezen terug. Voor de Reina Prin
sen Geerligs Prijs van vorig jaar stuurde
hij zijn 88 bladzijden tellende verhaal
„Bouwval” in. Ook dat kreeg hij ongelezen
terug. Hoe weet je zo zeker dat die verha
len beide keren niet gelezen waren, vroeg
ik? Ze waren op dat dunne doorslagpapier
getikt als die gelezen waren zou je dat
ongetwijfeld gemerkt hebben aan vinger
afdrukken, kreukels of scheurtjes, zei hij,
maar ze waren onaangeraakt...
Ik weet dat toevallig, omdat ik samen
met Martin Ros (redacteur van de Arbei
derspers en Literair recensent) en Ko Pop
fleraar Nederlands in Sneek en literair
redacteur van de RONO) deel uitmaakte
van die jury. Na enig gevijf en gezes kwam
Frits Kellendonks verhalenbundel boven
drijven, niet alleen dank zij de hoge kwali
teit van de verhalen, maar ook omdat ze zo
goed voldeden aan de uitgangspunten van
de Anton Wachter Prijs: van de hand van
een „beginnend auteur” (zelfs een kakel
vers debuut, omdat ze niet tevoren in een
tijdschrift waren gepubliceerd), en met
autobiografische elementen erin, zoals dat
ook in de Anton Wachter-romans van Si
mon Vestdijk het geval is.
Omdat de jury het wat „netter” vond om
een en ander niet uitsluitend per telefoon
af te handelen, reden we naar Amsterdam,
waar Kellendonk in een woonboot aan het
Zeeburgerpad woont. Toen we een waar
derende opmerking maakten over de
„wegligging” van de woonboot, vertelde
Kellendonk dat hij de eerste dagen, steeds
omstreeks vijf uur, een onverklaarbaar
„onaangenaam gevoel van binnen” had
gekregen. Toen hij eenmaal ontdekt had
dat er om vijf uur gespuid werd, waardoor
het water (hoe geleidelijk dan ook) een
hoogteverschil van een halve meter ver
toonde, verdween dat gevoel van lichte
misselijkheid!
5.000
d ge
tocht
44 de
i-res-
kom-
ver-
mil-
ndis
■von-
van
linke
WASHINGTON (UPI). De Verenigde
Staten en de Sovjet Unie zullen het eerste
Salt-akkoord over beperking van hun
strategische bewapening uit 1972, in okto
ber laten verlopen zonder het kunstmatig
te verlengen, tot zij het over SALT-2 eens
zijn geworden, zo heeft een woordwoer-
der van het Witte Huis in Washington
zaterdag verklaard.
vorming van een Coalitieregering, waarin
alle politieke partijen zitting hebben. De
voorzitter van de Tweede Kamer ziet zich
hierin gesteund door alle kleinere politieke
partijen. De Unie van het Democratisch
Centrum heeft zich tegen een coalitie ver
klaard, evenals de socialistische arbeiders
partij van Felipe Conzalez, die van mening
is dat een coalitiekabinet beslist geen ma
gische formule is voor het oplossen van de
economische problemen, die veel erger
zijn dan men over het algemeen veronder
stelt.
door
hun
r an-
Ver-
»t de
vrije
ater-
men.
d dat
jinde
MIAMI (UPI). In een reptielenpark in
Miami is zaterdag een zesjarig jongetje in
een vijver gevallen en door een krokodil
van ruim vier meter gegrepen. Vier man
nen, waaronder de vader, sprongen het
kind direct na maar de krokodil klemde de
jongen bij zijn middel tussen de kaken en
zwom ermee naar dieper water. Daar ver
dween het dier onder de oppervlakte en
wanhopige pogingen van de redders om
met stokken de bek open te breken, bleven
zonder resultaat. Toen de krokodil het
kind na enkele minuten losliet, bleek het
verdronken te zijn.
door
rmo-
Lim-
heeft
jpge-
van
s het
mtse
her-
De
i het
eder-
rwij-
enen
Frans Kellendonk is docent 19eeeuwse
Engelse literatuur aan de Universiteit in
Utrecht, en onthulde dat „Bouwval”, een
keuze was uit de drie verhalen die hij tot
nu toe geschreven had. Hij is nu aan een
vierde verhaal bezig. Ik vond de kwaliteit
van de verhalen oplopen van „Achter het
licht” via „Bouwval” naar „De waarheid
en mevrouw Kazinczy”, en hoorde tot mijn
genoegen dat dit ook de volgorde was
waarin hij de verhalen hed geschreven. Ze
worden, met andere woorden, steeds be
ter. Hetzelfde zal ongetwijfeld voor de
literaire prijzen gelden, die hem nog te
wachten staan.
Waldheim zal waarschijnlijk spreken met
premier Alexei Kosigin en minister van
Buitenlandse Zaken Andrei Gromiko. Een
onderhoud met president en partijleider
Leonid Breznjev lijkt er volgens waarne-
De Reina Prinsen Geerligsprijs (een
prijs voor debuterende auteurs, „Simon”
van het Reve was de eerste die hem kreeg
voor „De Avonden”; tijdens een van de
gezamenlijke maaltijden die gepaard gin
gen met de uitreiking van de prijs merkte
mevrouw Prinsen Geerligs op dat ze „Jo-
dy. het hertejong” zo’n prachtig boek
vond, waarop Gerard Reve zich tot ieders
ontsteltenis de woordspeling „Herty, het
jodenjong” liet ontvallen) ging dat jaar
naar Oek de Jong, wiens ook uitstekende
en aanbevelingswaardige verhalenbundel
„De hemelvaart van Massimo” samen met
de verhalenbundel „Dood weermiddel”
van Hotz, tot de voornaamste gegadigden
behoorde tijdens de beraadslagingen van
de jury die vorige week de (nieuwe) Anton
Wachter Prijs aan Frank Kellendonk toe
kende voor zijn bundel „Bouwval”.
Parijs en vermoedelijk ook naar Bonn en
Londen.
De regering van Zambia heeft zaterdag
een nachtelijk uitgaansverbod en verduis
tering voor Loesaka en drie andere steden
afgekondigd, naar aanleiding van een
luchtaanval die Rhodesië in het begin van
de week zou hebben uitgevoerd. De avond
klok geldt voor de uren tussen acht uur
’s avonds en vijf uur ’s morgens in Loesa
ka, Kafoee, Chilanga en Livingstone.
In deze uren mag geen elektrisch licht
branden en moet de burgerij binnenska
mers blijven. Overtreding wordt gestraft
met een boete van 50 kwacha of drie
maanden gevangenisstraf. Voorlopig geldt
de maatregel tot morgen, waarna tot hand
having of opheffing wordt besloten. De
Rhodesische luchtaanval zou woensdag
hebben plaatsgehad in Feira aan de Zam-
ndse
n la-
sfeld
n de
>pen,
man
van
i lui-
wam
ende
MINISTER BOTHA
biaans-Rhodesische grens. In augustus zei
president Kenneth Kaoenda dat hij over
militaire inlichtingen beschikte, dat Rho
desië van plan was luchtaanvallen op zijn
land te doen.
Volgens de Londense „Observer” heeft
de Rhodesische geheime dienst in Salisbu
ry vier leden van de katholieke commissie
„Justitia et Pax” gearresteerd kennelijk
om de publikatie te verhinderen van een
rapport over aanhoudende marteling van
zwarte burgers door het Rhodesische le
ger. De bewuste commissie heeft al eerder
twee rapporten uitgebracht over wreedhe
den van het Rhodesische leger en de oor
logvoering tegen guerrillastrijders. In
maart werd de erevoorzitter van de com
missie, bisschop Lamont vam Oemtali, al
verbannen en met de arrestatie van dit
viertal, onder wie de voorzitter John Dea
ry, dreigt de commissie te verdwijnen, zo
schreef het blad gisteren.
De uitputtingsoorlog die reeds enkele
maanden aan de gang is in het zuiden
van Libanon heeft de christenen in een
haast wanhopige toestand gebracht,
waarbij zij volledig afgesneden zijn en
geheel moeten steunen op de Israëli
sche hulp. De Palestijnen die terug wil
len keren naar Zuid-Libanon hebben
de laatste weken de christelijke dorpen
zonder ophouden onder vuur genoe-
men om zodoende hun terugkeer naar
het zuiden te verzekeren. Daarbij heb
ben zij zich tot tussendoel het sluiten
van Het Goede Hek gesteld om zodoen
de de contacten tussen Israel en de
christenen stop te zetten.
Israel aan de andere kant is niet van
plan het zuiden van Libanon aan de
Palestijnen af te staan. En onder het
mom van humanitaire hulpverlening
aan de christenen probeert Israel een
Palestijnse overname van Zuid-Liba
non te voorkomen. Het is intussen dui
delijk dat de zogenoemde Stura-over-
eenkomst geheel van de baan is. Vol
gens deze overeenkomst hadden de Pa
lestijnse krachten zich moeten terug
trekken en hadden de christenen hun
wapens moeten inleveren. Aangezien
van deze overeenkomst niets terechtge
komen is door de weigering van beide
zijden aan de eisen te voldoen, is er een
escalatie ontstaan waarbij het gevaar
dat deze uitputtingsoorlog wel eens een
echte oorlog kon worden, zeker niet
denkbeeldig is.
MOSKOU (Reuter, UPI). Secretaris-ge-
neraal Kurt Waldheim van de Verenigde
Naties is gisteren in Moskou aangekomen
voor besprekingen over een aantal brand
haarden in de wereld, waaronder het Mid-
den-Oosten en de Somalisch-Ethiopische
oorlog in de „Hoorn van Afrika”. Over de
verblijfsduur van Waldheim in Moskou is
noch door de V.N., noch door het Russi
sche persbureau Tass iets meegedeeld.
in Frankrijk zetelt, heeft de Caralaanse
parlementsleden uit de onderhandelings
commissie over autonomie meegedeeld
dat er een akkoord over autonomie bereikt
is. Dit betekent dat de „Generalitad de
Catalunya” na een verbod van 39 jaar
binnenkort gerestaureerd wordt.
De toekenning van autonomie aan Cata-
lonië door het kabinet van Suarez kan
belangrijk vertraagd worden door de cri
sis die er op het ogenblik heerst onder de
Catalaanse afgevaardigden in het Spaanse
parlement en de president van Catalonië
in ballingschap, die de „eerbiedwaardige”
Tarradellas genoemd wordt. Tarradellas
ontsloeg vorige week één van de zes parle
mentsleden uit de commissie die de onder
handelingen over de Catalaanse autono
mie met de regering voert, omdat hij aan
een dagblad had verklaard dat de betrek
kingen tussen het kabinet en de commissie
over autonomie in een verrot stadium wa
ren gekomen. De meerderheid van de Ca
talaanse parlementsleden hebben dit dic
tatoriale optreden van Tarradellas scherp
veroordeeld, te meer omdat de commissie
door de parlementariërs zelf is gekozen en
derhalve op een democratische manier
moet worden ontbonden.
Alle Catalaanse volksvertegenwoordi-
Alvarez de Miranda verklaarde tijdens
de reis van Suarez in Europa dat de econo
mische crisis in Spanje alleen maar opge
lost kon worden door de onmiddellijke
naar Europa
tie in Lagos moeilijker is geworden. Voor
al nu het olierijke Nigerië zowel financiële
als militaire steun heeft toegezegd aan de
landen die de oorlog hebben verklaard aan
Zuid-Afrika. De Nigeriaanse leider, gene
raal Obasanjo, maakt op het ogenblik een
rondreis langs de frontlijnstaten. In Lagos
is een fonds opgericht met Nigeriaanse
oliedollars voor de bevrijdingsbewegin
gen. Ook wil Nigerië een bureau oprichten
dat zich met de boycot van firma’s gaat
bezighouden, die met Zuid-Afrika zaken
doen. Zo zal er een zwarte lijst worden
opgemaakt van ondernemingen die handel
drijven met de Zuidafrikanen.
Minister Botha reisde naar Genève via
Tel Aviv waar hij een ontmoeting had met
zijn Israëlische collega Mosje Dajan. Waar
over zij gesproken hebben is niet bekend.
Botha zal na Genève door reizen naar
Deze houding van president Houphouet
Boigny ontmoette felle kritiek op de anti-
apartheidsconferentie in Lagos, Nigerië.
De Zuidafrikaanse premier Vorster
heeft in 1974 een geheim bezoek gebracht
aan Ivoorkust. Vorster, die voor een routi
necontrole in een ziekenhuis is opgenomen
maar vermoedelijk morgen er al weer uit
kan, heeft enkele maanden geleden presi
dent Houphouet Boigny ontmoet in
Genève.
Naar verluidt zou de president van de
Ivoorkust minister Botha willen duidelijk
maken dat hij zijn positie na de conferen-
CAIRO. (Reuter, UPI en DPA). De algemene vergadering van de Verenigde Naties
zal zich het komende najaar kunnen uitsprekèn over een Arabische resolutie waarin
Israel wordt veroordeeld vanwege de joodse nederzettingen die het sticht op de
westelijke Jordaanoever en andere sinds 1967 bezette Arabische gebieden. Dit diploma
tieke actiemodel is gisteren overeengekomen door de ministers van Buitenlandse Zaken
van de Arabische liga die tot en mèt gisteravond vergaderden in Cairo.
Wat wel bekend is geworden, is dat mi
nister Botha in Genève een ontmoeting zal
hebben met de president van de Ivoorkust,
president Houphouet Boigny. Deze zou
zelf om het gesprek hebben gevraagd.
Ivoorkust dat als enig Afrikaans land poli
tieke en handelsbetrekkingen onderhoudt
met Zuid-Afrika, neemt in het conflict met
de zwarte Afrikaanse landen een gematigd
standpunt in.
Het besluit om de prijs aan Frans Kellen
donk te geven viel in Motel Friesland in
Wieringerwerf. Hans Oele, secretaris van
de jury en boekhandelaar te Harlingen,
belde Frans Kellendonk in Amsterdam op
om het heugelijke nieuws mede te delen en
hem te vragen of hij de prijs accepteerde.
Want dat weet je maar nooit met die dwar
se jongelui van tegenwoordig. Gelukkig
vond Kellendonk het een prima idee,
waarschijnlijk ook omdat hij, zoals hij
later vertelde, Vestdijk in zijn middelbare
schooltijd had „verslonden” met „De Kel
ner en de levenden” als grote favoriet.
De vier Catalaanse provincies Barcelo
na, Gerona, Lerida en Tarragona staan op gefs in het Spaanse parlement zien Josep
het punt autonomie te krijgen. Josep Tar- Tarradellas als de legitietne vertegenwoor-
radellas, de president van de Catalaanse diger van de Catalaanse Republiek, die in
Republiek in ballingschap, die sinds 1939 1938 door Franco bij Spanje werd inge-
Veel ministers van het kabinet hebben in
bedekte termen toegegeven dat er zowel in
het kabinet als in de regeringspartij, de
Unie van het Democratisch Centrum, gro
te meningsverschillen zijn door het ontbre
ken van een ideologie in de partij. Deze
centrumpartij bestaat uit sociaal-demo-
craten, liberalen en christen-democraten,
die in totaal 16 verschillende politieke par
tijen vertegenwoordigen. De politieke par
tijen die uit de frankistische illegale oppo
sitie afkomstig zijn zoals de christen-de-
mocratische partij van Alvarez de Miran
da, thans voorzitter van de Tweede Ka
mer, hebben de meeste moeite met het
pragmatisme van minister-president
Suarez.
