Zuidkoreaanse zakenman kocht Congresleden om
Belgische ambtenaar
lichtte EEG voor
enkele miljoenen op
■p
VERDRAG GETEKEND
BIJVAL VOOR PLAN
VS EN ENGELAND
I
achtergrond
GEEN ROUW OM DOOD VAN SALT-1
ETA-leider Apala
in voorlopige
vrijheid gesteld
Reclamekosten
stijgen?
AANKLACHT AMERIKAANSE JURY VAN ONDERZOEK:
Voor regeling kwestie Rhodesië:
AAN DE HAARD
Bhoetto langer
in voorarrest
BISMARCK
1
3
19 7 7
BINNEN- EN BUITENLAND
SEPTEMBER
WOENSDAG
7
ies
us
on
en
en
r
I
jen
n in
hun
Het
i 28-
een
ikte
oek
ng
?k
lg
rie
er
en
:es
se
en
en
ig-
ng
rij
door Nico Scheepmaker
Smits+Palm Advertising bv
Adviesbureau voor Marketing
en Reclame, VEA-lid
(Door FranQoise Ledeboer)
In mei 1972 sloten de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie een
akkoord omtrent beperking van het aantal offensieve en defensieve
strategische atoomwapens. Het lag in de bedoeling dit SALT-
verdrag (SALT Strategic Arms Limitation Talks) in oktober a.s.
door een tweede overeenkomst te vervangen. De Verenigde Staten
deelden echter op zaterdag 3 september mee dat de onderhandelin
gen voor deze tweede overeenkomst nog niet met succes konden
worden afgerond.
(Van onze redacteur in de
Sovjet-Unie, Koen Corver)
MOSKOU. De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Kurt
Waldheim, is niet hoopvol over een spoedige hervatting van de Geneef
se conferentie voor het Midden-Oosten. Tijdens een persconferentie in
Moskou verklaarde hij, „dat er eerst nog veel moest gebeuren om
allerlei problemen te overwinnen”. Waldheim zei dit na twee dagen van
intensieve besprekingen met de Russische minister van Buitenlandse
Zaken Andrei Gromiko.
1
Waldheim met
hoopvol over
Midden-Oosten
KURT WALDHEIM
i
Wat maakte Churchill zo boos, dat hij
koste wat kost de Bismarck tot zinken
wilde brengen? Het verlies van de Hood,
die overigens al van 1920 dateerde, terwijl
de Bismarck, uit 1939, nog hagelnieuw en
ook zwaarder bewapend was? (We zouden
heel wat langer met onze auto's toekunnen
als we ze voortaan door scheepswerven
lieten bouwen, maar dit tussen haakjes).
Was het ’t verdriet om de verdronken
bemanning, in totaal 1341 koppen van wie
slechts één officier en twee matrozen ge
red werden? Of waren er andere, politieke
redenen waarom Churchill de Hood zo
snel en radikaal mogelijk gewroken wilde
zien?
Nadat de Hood tot zinken was gebracht,
bracht de Britse marine al haar geschut in
stelling. De wijze waarop de Bismarck
werd opgespoord, lamgelegd en tenslotte
onbestuurbaar gemaakt, kregen ^e in de
film op adequate wijze te zien, maar wat
me daarbij ontging was de grote over
macht van de Britten, die een Amerikaan
se correspondent in Londen deed spreken
van „een meute heeft een stuk wild opge
jaagd”. De Bismarck moest het tenslotte
opnemen tegen de slagschepen Prince of
Wales en King George V, de slagkruisers
Renown, Rodney en Ramillies, de kruisers
Dorsetshire, Suffolk, Sheffield en Norfolk,
de vliegkampschepen Ark Royal en Victo
rious, en de torpedobootjagers Cossack,
Zule en Maori. Niets werd aan het toeval
overgelaten om de Bismarck die behalve
de Hood ook al acht koopvaarders tot
zinken had gebracht, op de knieën te krij
gen. Een totaal van 250.000 ton tegen 35.000
ton.
Vanuit Berlijn schreef de correspondent
van het Algemeen Handelsblad: „Toch
bleef men nog hopen dat vice-admiraal
Lutjens het schip nog in veilige haven zou
weten binnen te loodsen en op de kaarten,
zoals men die thans overal in etalages en
aan de krantenstalletjes ziet hangen, pro
beerde men uit te rekenen, hoever de Bis
marck nog weg kon zijn”. Maar het was
vergeefse hoop, want op 26 mei 1941 seinde
Lutjens al: „Schip niet manoeuvreerbaar.
Wij strijden tot de laatste granaat. Leve de
Führer”, en de volgende dag, in de voor
middag, om precies 10.40 uur, zonk de
Bismarck. Van de bemanning kon nog
geen honderd man worden gered.
De Völkische Beobachter begon vast
stemming te maken tegen de „oorlogs
zuchtige” Roosevelt en schreef dat er ver
scheidene joden onder zijn voorouders en
die van zijn vrouw gesignaleerd waren. In
die sfeer gebeurde het ergste wat Enge
land kon overkomen: de Hood, het groot
ste oorlogsschip ter wereld, werd in vijf
minuten in de grond geboord. Het Alge
meen Handelsblad van 27 mei 1941 schreef
dat Berlijnse politieke kringen het verlies
van de Hood een „koude douche voor
Roosevelt” noemden en verwachtten dat
Roosevets tegenstanders het verlies van de
Hood zouden uitbuiten. De New York Ti
mes meende dat de uitwerking psycholo
gisch niet te onderschatten was, te meer
omdat admiraal Raeder op de dag van de
ondergang van de Hood gedreigd had dat
de Amerikaanse vloot eventueel door de
Duitse strijdkrachten als vijand zou wor
den behandeld. Op 27 mei werd echter de
Bismarck tot zinken gebracht, en enkele
uren later kondigde Roosevelt de „onbe
perkte nationale noodtoestand” af....
uit
;en
Hij
>en
de
uin
cht
■eft
jin
?ur
(Van onze redacteur in Spanje)
MADRID. De leider van de Baskische
afscheidingsbeweging ETA, Apala, is gis
termiddag door het gerechtshof van het
Franse Aix-en-Provence in voorlopige
vrijheid gesteld. Apala werd in juni van dit
jaar door de Franse politie gearresteerd,
omdat hij verdacht werd van medeplich
tigheid aan de ontvoering van de Baski
sche industrieel Ybarra, die in juli door de
Baskische terreurorganisatie werd ver
moord.
De Spaanse autoriteiten hebben reeds
tweemaal om de uitlevering van Apala
gevraagd. De ETA-leider ging uit protest
tegen de samenwerking tussen de Franse
en Spaanse politie op 30 juli in hongersta
king. Twee dagen geleden staakte Apala
zijn actie, omdat zijn advocaten hem had
den verzekerd dat hij spoedig vrij zou zijn.
behoorden die na het ontstaan van de staat
Israel in 1948 Arabische landen hadden
verlaten. Het plan, waarover Begin geen
bijzonderheden wilde prijsgeven, zal door
minister van Buitenlandse Zaken Mosje
Dajan naar zijn Amerikaanse ambtgenoot
Cyrus Vance worden gebracht.
De Arabische ministers van Buiten
landse Zaken, die in Cairo bijeen zijn,
hebben gisteren een beroep gedaan op de
staten van de wereld de militaire en eco
nomische hulpverlening aan Israel te
beëindigen. Zij deden dat na vier dagen
van besprekingen in de Egyptische hoofd
stad.
De ministers aanvaardden eenstemmig
een resolutie, waarin verwezen werd naar
„de verslechterende situatie in het Mid
den-Oosten als gevolg van de voortduren
de Israëlische bezetting van Arabische ge
bieden en de escalatie van de Israëlische
Huis, waar beide staatslieden spraken
over het verdrag inzake het Panama-ka-
naal. Het verdrag werd gisteren door beide
partijen geparafeerd, vandaag zouden bei
de presidenten hun handtekening zetten.
I
Dit heeft de Amerikaanse onderminister
van Buitenlandse Zaken voor Afrikaanse
aangelegenheden, Richard Moose, giste
ren verklaard. Moose zei dat nu tot de
volgende fase van het plan moet worden
overgegaan: het benoemen van een VN-
vertegenwoordiger die naast de al door de
Britse regering benoemde hoge commissa
ris zal toezien op de overdracht van de
macht.
De regering van Botswana heeft gisteren
laten weten dat de Rhodesische strijd
krachten een dorp aan de grens van Bots
wana hebben gebombardeerd waardoor
de bewoners,moesten vluchten. Het Rho
desische militaire hoofdkwartier in Salis
bury heeft gisteren meegedeeld dat guer
rillastrijders uit Botswana alle 45 arbei
ders van een boerderij in Rhodesië hebben
ontvoerd.
Het Zuidafrikaanse blad „The Citizen”
meldde gisteren dat een blanke zakenman
van Amerikaanse afkomst de voornaam
ste raadgever is geworden van de gematig
de Rhodesische nationalistische leider do
minee Sithole bij diens pogingen zijn orga-
Beide partijen spraken overigens na
het mislukken van de missie van Vance
de bereidheid uit gewoon door te gaan
met onderhandelen.
Op 11 mei 1977 begon een nieuwe ge
spreksronde. De Verenigde Staten ver
klaarden toen dat zowel de Cruise-raket
als de Backfire-bommenwerper best in
aparte onderhandelingen aan de orde
konden komen.
Minister Vance meldde nog op 29 juli jl.
zekere vorderingen bij de besprekingen.
Het sluiten van een tweede SALT-ver-
drag is echter toch niet op tijd mogelijk
gebleken.
Als oorzaak hiervan kan o.a. genoemd
worden dat publikaties over de mogelij
ke opslag van de Amerikaanse neutro
nenbom in West-Europa de onderhande
lingsposities verstard hebben.
Zoals gezegd, hoop op een spoedig ak
koord is er niet. De enige (schrale) troost
is dat de Sovjet-Unie en de Verenigde
Staten zóveel scherpziende satellieten in
de ruimte hebben vliegen, dat lancering
van een atoomwapen onmiddellijk gesig
naleerd wordt, waarop direct een reactie
van de tegenpartij kan volgen.
Het al dan niet bestaan van een SALT-
verdrag maakt in de praktijk van de
oorlogvoering geen verschil.
nisatie op te bouwen. De raadsman, Nevil
le Romain, is directeur van een warenhuis
in Salisbury.
Senegal, een van de laatste landen in
zwart Afrika die nog niet-officiële betrek
kingen met Zuid-Afrika onderhielden,
heeft die banden nu verbroken. Tegelij
kertijd heeft president Leopold Sedar
Senghor de pas maandag gekozen voorzit
ter van de nieuwe Zuidafrikaanse opposi
tiepartij PFP (Progressieve Federale Par
tij), Colin Eglin, uitgenodigd voor een be
zoek aan Dakar.
Ook de president van Ivoorkust, Felix
Houphouet-Boigny, een van de voorvech
ters van een dialoog met Zuid-Afrika,
heeft naar in Pretoria verluidt, verdere
contacten met de regering van premier
John Vorster afhankelijk gesteld van in
grijpende veranderingen in het beleid van
de gescheiden ontwikkeling. Hiermee lijkt
het dat het offensief van Vorster waar het
gaat om ontspanning in de betrekkingen
met de zwarte staten, dat hij in 1974 ontke
tende, is stuk gelopen.
lijk bij Zuid-Korea aan te
dringen op de uitlevering van
Tongsun Park. In de aan
klacht staat dat alleen al
Hanna - die vanwege zijn rol
als kroongetuige niet wordt
vervolgd - van Tongsun Park
meer dan 57.000 dollar heeft
aangenomen, „cash” en in de
vorm van cadeaus.
man zich financieel uiter
mate ruim bewoog.
ren
op
lats
een
De
'ast
het
De Amerikaanse president Jimmy Car
ter (rechts) en zijn Panamese collega gene
raal Omar Torrijos verlaten hier het Witte
van
t er
het
wij-
in-
;val
eeft'
/ra
gen
het
be-
Va-
ein
het
een
cht
zal
/an
en.
eus
)te-
OS
de
:iet
ent
ear
len
log
te
•g
■43
van
•ek-
be-
/ee-
aris
edt.
’Igd
972
ede
te
irtij
nde
aar
eft
tel
jst
eer
an
BP
ge-
eid
ol-
wil
„Sink the Bismarck!” was de titel van de
film die u maandag op de televisie hebt
kunnen zien en „sink the Bismarck!” was
ook het kortaffe bevel van Churchill aan
de Engelse admiraliteit nadat de Hood
(met zijn 42.100 ton het grootste oorlogs
schip ter wereld) op 24 mei 1941 was opge
blazen na een nogal verbazingwekkende
voltreffer in de munitiekamer, die kanon
nier Schneider van de Bismarck een week
je later het ridderkruis van het Ijzeren
Kruis opleverde.
ren
500
gen
vee
ge-
aen
tus-
zo
no
den
on-
ani-
;on-
srt.
Het bracht de partijen niets verder. De
Verenigde Staten weigerden hun Cruise-
raketten bij de besprekingen te betrek
ken. Omgekeerd weigerde Breznjev over
de Backfire-bommenwerpers te praten.
De huidige Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Vance, probeerde
het in maart 1977 opnieuw. Hij stelde
voor om het Vladivostok-akkoord voor
lopig in werking te stellen en om onder
tussen verder te praten over verminde
ring in plaats van bevriezing van de
kernwapenarsenalen.
De Sovjet-Unie wees dit voorstel af. De
Russische minister van Buitenlandse Za
ken, Gromiko, eiste bovendien een limiet
voor het aantal vooruitgeschoven Ameri
kaanse bases in West-Europa. Er kon van
een duidelijke verharding van het Russi
sche standpunt gesproken worden, want
over deze bases was in Vladivostok met
opzet niet gesproken. Misschien dat irri
taties over president Carters houding ten
opzichte van geschonden mensenrechten
hierbij een rol gespeeld hebben.
geerde kippenexport op,
waardoor hij, met het
echtpaar waarmee hij sa
menwerkte (en dat in
middels heeft bekend)
tussen januari 1966 en ju
li van dit jaar EEG-resti-
tuties tot het genoemde
bedrag wist los te krij
gen. Er zijn aanwijzingen
dat de ambtenaar 24 mil
joen Belgische franken
(ruim 1,6 miljoen gulden)
in eigen zak gestoken
heeft. De man zelf ont
kent tot op heden zich
aan zwendel te hebben
schuldig gemaakt.
ten hebben. Het aantal lanceerinrichtin-
gen voor deze raketten beperkte men tot
twee in elk land.
In november 1972 begonnen de onder
handelingen over een tweede akkoord,
waarbij in eerste instantie het permanent
maken van de bevriezing van het aantal
raketten voorop stond.
Voorts gingen de onderhandelaars
overleggen over beperking van het aan
tal MIRV’s op de raketten. Dit zijn meer
voudige atoomkoppen, die bij gelijktijdi
ge lancering naar verschillende doelen
geleid kunnen worden.
De vele vergaderingen over deze pro
blematiek wierpen tot november 1974
geen vruchten af. Geharrewar over de
definiëring van wat wel en niet als een
strategisch wapen kon worden aange
merkt hielden voortgang tegen.
te beïnvloeden in een voor
Seoel gunstige richting.
Bij hoorzittingen is her
haaldelijk door insiders ge
steld, dat zulke pogingen
rechtstreeks op bevel van
president Park Tsjung-Hee
werden gedaan. Tongsun
Park was jarenlang in Was
hington werkzaam als „lob-
trijfël
byist” voor Zuid-Korea. Toen
de eerste beschuldigingen te
gen hem werden ingebracht
vertrok hij ijlings uit Was
hington. Hij bevindt zich
thans in Zuid-Korea.
Minister van Justitie Grif
fin Bell kon gisteren nog niet
zeggen of en zo ja voor hoe
veel (oud)leden van het con-
Waarom was dit nu ook van grote poli
tieke betekenis? Omdat president Roose
velt van de Verenigde Staten zijn praatje
bij de haard voor de nacht van dinsdag 27
op woensdag 28 mei aan het voorbereiden
was, waarbij Engeland hoopte op meer
steun, en Duitsland op afzijdigheid. Op 24
mei had Charles Lindbergh nog gepleit
voor het „onafhankelijke lot van Ameri
ka”: „De Amerikaanse jongens zullen niet
meer over de Oceaan worden gestuurd en
sterven opdat Engeland, Duitsland,
Frankrijk of Spanje andere landen kun
nen overheersen. De democratie laat zich
niet de oorlog opdringen”. Een Gallup-
enquête wees uit, dat 21 percent van de
Amerikanen vóór deelneming aan de oor
log, 24 percent tegen (zelfs als de As
mogendheden zouden zegevieren en Enge
land ineen zou storten), en dat 58 percent
het nog niet wist.
WASHINGTON (AFP/Reuter). De vijf frontlijnstaten, het Patriottisch Front van
Zimbabwe en de andere nationalistische Rhodesische leiders hebben het Brits-
Amerikaanse plan voor een regeling van de Rhodesische kwestie in grote lijnen
aanvaard.
re parlementariër Richard
Hanna en twee oud-directeu-
ren van de Zuidkoreaanse in
lichtingendienst (KCIA)
genoemd.
De aanklacht is het voorlo
pige hoogtepunt in een al ge
ruime tijd lopend onderzoek
naar Zuidkoreaanse pogin
gen de Amerikaanse politiek
LAHORE, Pakistan (AFP). Een rech
ter in Lahore heeft gisteren het voorarrest
van ex-premier Zoeofikar Ali Bhoetto van
Pakistan verlengd tot 19 september.
Bhoetto was zaterdag gearresteerd in ver
band met de moord in november 1974 op
de vader van een lid van de Algemene
Vergadering.
De man, directeur bij
de vergunningen- en con
tingentendienst van het
ministerie, heeft, in sa
menwerking met een
echtpaar in Merksem, in
elf jaar tijd, de EEG-
fondsen voor 54 miljoen
Belgische franken (ruim
3,5 miljoen gulden) opge
licht. Dat is duidelijk ge
worden bij een intern on
derzoek bij het minis
terie.
De neutronenbom is het nieuwste snuf
je op het gebied van de atoomwapens.
Dit wapen vernietigt mensenlevens,
maar laat de bebouwing onaangetast.
BRUSSEL (ANP).
Een hoge ambtenaar van
het Belgische ministerie
van Economische Zaken
blijkt de voornaamste
rol te hebben gespeeld
bij een fraudezaak die in
de miljoenen guldens
loopt.
De hoge ambtenaar
van het Belgische minis
terie van Economische
Zaken zette een gefin-
WASHINGTON (DPA).
Een Amerikaanse „grand ju
ry” van onderzoek heeft de
Zuidkoreaanse zakenman
Tongsun Park bij verstek
aangeklaagd wegens het om
kopen van Amerikaanse
Congresleden of het doen
van pogingen in die richting.
Volgens de gisteren gepu
bliceerde aanklacht - die 36
punten telt - heeft Tongsun
Park Amerikaanse volksver
tegenwoordigers steekpen
ningen betaald of illegale bij
dragen geleverd aan hun ver-
kiezingsfondsen. Als niet-
aangeklaagde mede-samen-
zweerders worden de vroege-
De ambtenaar werd op
16 augustus van dit jaar
aangehouden. Dat ge
beurde nadat er ernstige
vermoedens gerezen wa
ren dat hij zich aan onre
gelmatigheden schuldig
maakte. Onder meer was
het opgevallen dat de
schendingen en praktijken die ingaan te
gen de vredespogingen in het gebied”.
De secretaris-generaal van de Arabische
Liga, Machmoed Riad, deelde na de slotzit
ting op een persconferentie mee dat de
conclusies van de ministers over het Mid
den-Oosten en Israels nederzettingenbe-
leid waren opgenomen in een werkdocu
ment dat aan de VN-assemblee zou wor
den voorgelegd na overleg met de minis
ters van Buitenlandse Zaken van islamiti
sche en niet-gebonden landen in New
York, later deze maand.
(ADVERTENTIE)
Efficiënt besteden en zuiniger met het
budget ontspringen. Een goed bureau
laat zich ook op dit punt beoordelen.
Vraag offerte of brochure aan:
Pnns Hendrikkade 20-21,
Amsterdam. 020 - 22 33 37
Het Midden-Oosten stond centraal bij
deze besprekingen, waarbij vooral aan
dacht werd geschonken aan de mogelijk
heden om de vastgelopen Geneefse confe
rentie voor het Midden-Oosten nieuw le
ven in te blazen. „Maar er zijn nu eenmaal
moeilijkheden van verschillende aard”, al
dus Waldheim die deze problemen indeel
de in procedurele kwesties, onenigheid ov
er de conferentie-agenda en tenslotte
diepgaande meningsverschillen over de
materiële inhoud van een eventuele defini
tieve regeling voor het Midden-Oosten.
De Israëlische regering heeft, zo meldt
het persbureau Reuter, een vredesplan
voor het Midden-Oosten opgesteld dat in
de loop van deze maand bij de Amerikaan
se regering zal worden ingediend, zo heeft
premier Menachem Begin gisteravond
meegedeeld. Het plan behelst voorstellen
voor de grenzen en regeling van aanspra
ken voor compensatie voor eigendommen
die tot Palestijnse vluchtelingen en joden
Bij een onderzoek
bleek dat hij (in samen
werking met een vlees-
handelaar in het Belgi
sche Essen) gezwendeld
had bij de export van
vlees en zodoende de
EEG-fondsen had opge
licht voor ongeveer zes
miljoen franken (ruim
400.000 gulden).
Bij het onderzoek van
de toen in beslag geno
men documenten kwam
ook de kippenzwendel
aan het licht. Bij zijn ar
restatie stond de ambte
naar op het punt te her
trouwen en naar de Vere
nigde Staten te emigre
ren. Bij de EEG kon men
gisteren vooralsnog geen
commentaar op deze
zaak verstrekken.
gres dit Zuidkoreaanse
muisje een staart zal krijgen.
Bells departement moet het
onderzoek nog voltooien. Pas
aan de hand daarvan zullen
eventuele vervolgingen tegen
parlementariërs worden in
gesteld.
Bell zal president Carter
wel verzoeken om persoon-
De toenmalige Amerikaanse president
Ford ging echter in november 1974 naar
de Sovjet-Unie om te proberen eindelijk
eens spijkers met koppen te slaan.
Besprekingen met de Russische partij
leider Breznjev resulteerden toen in het
Vladivostok-akkoord. Als basis voor
een tweede SALT-verdrag werd een aan
tal van 2400 strategische wapens voor
beide partijen genomen, waaronder 1320
geladen met meervoudige atoom
koppen.
Het eerste akkoord wordt in oktober
niet verlengd, maar de bepalingen ervan
zullen vrijwillig nageleefd worden. Dit
gebeurt in afwachting van het bereiken
van overeenstemming over een tweede
SALT-verdrag.
Het ligt echter niet in de lijn der ver
wachting dat aan het diplomatieke touw
trekken in Genève spoedig een einde zal
komen. De besprekingen slepen zich im
mers al jaren voort.
Toen president Nixon in mei 1972 in
Moskou zijn handtekening ging zetten
was al vanaf november 1969 in Helsinki
en Wenen over de strategische atoomwa
pens gesproken.
Het verdrag van mei 1972 bevatte o.a.
de bepaling dat het aantal offensieve
strategische raketten van de Sovjet-Unie
niet meer dan 1618 mocht bedragen. De
Verenigde Staten moesten zich tot 1054
raketten beperken, maar hadden genoeg
andere wapens om dit verschil in kracht
te compenseren.
Omtrent de defensieve wapens werd
besloten dat beide mogendheden niet
meer dan 200 anti-raketraketten moch-
i
