Zomertijd in
België: forse
besparing
KONINKLIJK PAAR BEZOEKT NAVO
VS terughoudend over
verklaring van Teng
THAILAND STUURLOOS ZONDER LEIDER
achtergrond
OGENSCHIJNLIJK GROTE MEERDERHEID BEDRIEGLIJK
I
FIETS-KOEL1ES
Grunwick
Ethiopië verbreekt
banden met Somalië
ROOTS
Coalitie
Deens parlement akkoord
met crisismaatregelen
Westduiste oppositie
wil ontslag minister
3
BINNEN- EN BUITENLAND
DONDERDAG 8
SEPTEMBER
19 7 7
Zoek
■i
dode
stort
ratie
(Van onze redactie buitenland)
lacht
leiders, die sinds oktober 1976 Thailand regeren middels Thanin.
[talie
ssies
a
jpakt
(Van onze redacteur in Groot-Brittannië, Henk Leffelaar)
LONDEN. Het jaarcongres van de Britse overkoepelende vak
bond TUC (Trade Union Congres) heeft met een grote meerderheid
(7.13 miljoen stemmen voor en 4.34 miljoen tegen) ingestemd met de
regeringsrichtlijn om gedurende een jaar na de laatste looneisen geen
nieuwe meer in te dienen.
i
Unity
r het
ty, dat
ij Cad-
end te
slepen,
bodem
d is, in
swater
nity is,
Wat er
ekend.
I
door Nico Scheepmaker
BANGKOK. Er komen voorlopig geen verkiezingen in Thailand,
verzekerde vorige week de Thaise premier Thanin Kraivitsjien.
„Want”, zo legde hij uit, „als er nu verkiezingen worden gehouden,
krijgen opportunisten, corrupte politici en communistische elementen
de gelegenheid weer op het politieke toneel te verschijnen als aanbid
ders van de democratie”. Deze woorden mogen zijn uitgesproken door
een burger-premier, maar ze zijn zeker geformuleerd door de militaire
|L,
...r-
U *'W,.
<-1
i
1
De TUC beraamde op het congres ook
van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Cyrus Vance, is in Washington
Scholenkwestie bron van
Soweto
nieuwe onrust in
(Van onze' redacteur in zuidelijk Afrika, Karl Breyer)
worden verkleind.
TANIN KRAIVICHIEN
L
■'5
■I
en gis-
veede-
avond
or de
n had
ent.
erzoek
chtwa-
rkeerd
Vitesse
binatie
chade:
Het argument dat het veelal werklozen
betrof die op die manier in hun onderhoud
wilden voorzien, vond ook geen genade,
omdat deze mannen hier te lande of in
Duitsland hedentendage voldoende en be
tere arbeid konden vinden.
De wijze waarop een volk de titels van
buitenlandse films vertaalt, is een Rohr-
schach-test van zijn zieleleven. Ik pak nu
even een omroepblad en bekijk de titels en
hun vertalingen van een aantal films en
series die deze week worden en werden
uitgezonden. Een aflevering van „Black
Beauty”, getiteld „Father and Son”. Ne
derlandse vertaling: „Een circusjongen”
(hoe lang zal het nog duren voordat Toer-
genjevs literaire meesterwerk „Vaders en
zonen” bij ons vertaald wordt in „Circus
jongens"?).
De Jean-Gabinfilm „En Cas de Mal- i
heur”, letterlijke vertaling „In geval van
pech”, Nederlandse vertaling „Met de wa
pens van een vrouw”. Blijkbaar was de
titel van de film en van Simenons boek niet
deftig genoeg voor ons gevoel.
tie Za
che-
twaar-
giste
missie
eschil-
nische
fde in
leve
nlliete
twaalf
en be
m gul-
I onge
dvoer-
ïkend-
tem is
‘val in
en. Hij
iet zijn
etspad
rnacht
se bin-
zondag
niek in
sn ze in
De militairen zitten vast in het zadel
sedert zij twee jaar geleden naar de macht
grepen, maar desondanks is de stabiliteit
in het land nog ver te zoeken. Het wankele
bestaan kwam dramatisch aan het licht
door een officieel erkende, mislukte coup,
die dit jaar werd gepleegd.
„nuttig” hebben genoemd. De woordvoer
der wilde ook niet antwoorden op de vraag
of ex-president Gerald Ford van de V.S.
destijds beloofd heeft alle banden met
Taiwan te verbreken en daarvoor in de
plaats volledige diplomatieke betrekkin
gen met Peking aan te knopen.
Gerald Ford heeft gisteren nadrukkelijk
gesteld dat hij bij zijn bezoek aan Peking,
in december 1975, „geen verplichting” is
aangegaan de diplomatieke betrekkingen
met Taiwan te verbreken om formele rela
ties met de Chinese Volksrepubliek te her
vatten. De opmerkingen van Ford over
China waren een antwoord op de verkla
ring van Teng Hsiao-Ping.
september 1976 naar Thailand, de aanlei
ding voor een politieke omwenteling die de
weg vrijmaakte voor de machtsovername
van het leger in oktober.
Tijdens de parlementaire regeringspe
riode hadden de militairen nagenoeg al
leen invloed in de uitvoerende macht.
Maar geleidelijk aan begonnen de militai
ren greep, te krijgen op de burgerregering
en in april 1976 werd hun inspanning be
kroond met de opname van de opperbevel
hebber van het leger, generaal Kris Sivara,
in het kabinet van Seni Pramoj als minis
ter van Defensie. De dood van Kris Sivara
in april was een belangrijke factor in het
daaropvolgende politieke proces dat leid
de tot een onstabiel bestaan voor Thai
land
Door zijn dood waren de diverse groe
peringen in de krijgsmacht minder gemak
kelijk in bedwang te houden, omdat geen
enkele leider naar voren kwam die Sivara
kon opvolgen als scheidsrechter tussen de
verschillende krijgsmachtonderdelen.
Het gevolg was, dat de coup yan oktober
1976 niet door het leger werd onderschre
ven, behalve in zoverre het leidde tot het
verwijderen van de burgerregering. Het
bracht een coalitie aan de macht met een
smalle basis, waarin de positie van de
landmacht in vergelijking met haar tradi
tionele verwantschap met de marine en de
luchtmacht zwak was.
Tegelijkertijd sloot de groep die militai
re groepen van officiële functies uit, die
De daaropvolgende maand werd gene
raal Chalard zonder vorm van proces te-
Enige maanden geleden ging het perso
neel van de posterijen in sympathiestaking
en besloot geen post meer voor Grunwick
af te leveren. Deze actie werd echter door
de PTT-bond zelf in strijd met de wet
geacht en kort daarna beëindigd.
politie op hun weg, waardoor het niet meer
tot een betoging kwam. In het centrum van
Kaapstad ontploften tientallen zogenaam
de pamfletbommen, die honderden vlug-
rechtgesteld op bevel van minister-presi
dent Thanin. Chalard zou het brein achter
de staatsgreep zijn geweest.
schriften door de lucht deden dwarrelen.
De politie nam de pamfletten, die „op
ruiende taal" zouden bevatten, in beslag.
De leraren hadden hun ontslag genomen
na een vergadering waarin fel werd gepro
testeerd tegen het Bantoe-onderwijssys-
teem en tegen de overname van de leiding
van de scholen in Soweto. De overheid
nam de leiding over in een poging de
onrust onder de scholieren te onderdruk
ken. De leraren noemden hun rol in het
onderwijsstelsel „vernederend eh onge
lukkig.”
Intussen hebben maar 2000 van de 27.000
scholieren zich aangemeld bij de over-
heidsscholen. De minister van Onderwijs
heeft vanwege dit gebrek aan belangstel
ling de termijn yan inschrijving verlengd
tot 14 september. De meeste van de 40
scholen zijn in elk geval nog gesloten.
Het ziet er naar uit dat de leraren en
scholieren niet van plan zijn zich gewon
nen te geven. Zij zouden het tot een con
frontatie willen laten komen met het de
partement voor Bantoe-zaken, dat verant
woordelijk is voor het onderwijsstelsel op
de scholen in Soweto en andere zwarte
woonwijken in Zuid-Afrika.
ezond-
at een
Italië
leken
is het
In het
dopen
oorge-
ADDIS ABEBA (AFP/Reuter). Radio-
Addis Abeba meldt dat Ethiopië gisteren
zijn diplomatieke betrekkingen met Soma
lië heeft verbroken. De Somalische diplo
maten moeten het land binnen 48 uur
verlaten.
Maat
lat
aan de
us ern-
gelbui,
e fruit
liepen
zergoe-
aan uit
en van
1L.
I
En daarbij bleef het niet, want reeds op 6
juni, de dag waarop majoor Schneider het
ridderkruis van het Ijzeren Kruis kreeg,
omdat hij zo behendig de munitiekamer
van de „Hood” had opgeblazen, zagen de
Amsterdammers de eerste pdny-tax lang
srijden. U ziet, wij zaten ook niet stil, maar
denk maar niet dat ze hierover ooit een
film hebben gemaakt!
De tweede aflevering van Scènes uit een
huwelijk”, die in het boek „De kunst van
het onder de tafel werken” is gedoopt,
hee t op de telveisie: „De kunst om onder
vloerkleed te vegen”, wat op zijn best toch
„De kunst om iets onder het vloerkleed te
vegen” had moeten zijn. Verder is „Dan
cing in the Dark” (Dansen in het donker)
vertaald met „Mag ik deze dans?” (Char
lie’s Angels), „A Horse of Another Color”
(Een paard met een andere kleur) met
„Paarderennen”, en ga zo maar door. De
zin van die verminkingen is meestal ver te
zoeken en zelden te vinden. Dat geldt ook
voor de vertaling van „Rbots” in „Roots
wij zwarten”. Mensen die geen Engels
op school hebben gehad, moeten nu wel
denken dat „Roots” zoiets als „roetmop
pen” betekent, wat dan sjiek in „wij zwar
ten” is vertaald. Maar „roots” betekent
eenvoudig „wortels” (de wortels van het
bestaan, de wortel van alle kwaad, zie 1.
Tim. 6:10, ik noem maar een dwarsstraat),
en als men per se de associatie met „peent
jes” wilde vermijden (hoewel „roots”" ook
in het Engels die dubbele betekenis heeft),
dan had men altijd nog met „Oorspron
gen” kunnen volstaan. Maar nee.
Gisteren vertelde ik van de interessante
avonturen van de „Hood” en de „Bis
marck” tussen 24 mei 1941, toen de „Hood”
door de „Bismarck” tot zinken werd ge
bracht, en 27 mei 1941, toen op zijn beurt
de .„Bismarck” werd vernietigd. Ik putte
een en ander uit het Algemeen Handels-
blad die in de Nederlandse Persbiblio
theek bewaard wordt, en al zoekend naar
gegevens over die twee zeeslagen stuitte ik
op enkele feiten die aantoonden dat Ne
derland intussen ook zijn woordje mee
sprak.
De fietstaxi werd dus uit de roulatie
genomen, maar de vindingrijkheid van de
Nederlander was daarmëe niet uitgeput.
Op dezelfde dag dat de „Hood” met 1338
man verging, stond het verheugende be
richt in de krant dat in Den Haag de
electro-tax zijn intrede had gedaan: het
vehikel kon een snelheid van 30 km per
uur ontwikkelen.
BONN (DPA). De CDU'CSU die in
West-Duitsland in oppositie is, heeft er
gisteren opnieuw bij bondskanselier Hel
mut Schmidt op aangedrongen de minister
voor Economische Samenwerking, Marie
Schlei, te ontslaan.
De ogenschijnlijk grote meerderheid is
echter bedrieglijk. De leden van de vak
bonden van het personeel van de spoor
wegen, transportbedrijven en de mijnen
zullen zich, vermoedelijk niet aan deze
uitslag houden.
Bovendien zullen hun looneisen aanzien
lijk hoger komen te liggen dan het door de
regering verlangde maximum van tien
procent om niet verder tot de inflatie bij te
dragen. De mijnwerkers hebben al om een
loonsverhoging van 90 procent gevraagd,
het spoorwegpersoneel wil 25 procent
meer hebben. Leiders van deze bonden
geven toe dat het moeilijk zal zijn, zo niet
onmogelijk, zich nog veel langer aan de
afspraken met de regering te houden.
De politieke onbestendigheid in Thai
land is niet uitsluitend geconcentreerd in
de elkaar beconcurrerende'hoogste krin
gen van Bangkok. Het land heeft te kam
pen met velerlei opstanden die de laatste
jaren duidelijk zijn toegenomen. Het suc
ces van deze oproer is echter nog steeds
twijfelachtig, ondanks het samengaan van
de nu radicaal geworden socialistische
partij en de communisten. De gebeurtenis
sen in Indochina liggen niet alleen vóór het
leger nog zeer nabij, maar hebben ook
indruk gemaakt op het gehele land. De
gruwelverhalen, verteld door vluchtelin
gen die vanuit dat schiereiland kwamen
speciaal uit Cambodja hebben de platte
landbewoners van Thailand eyn duidelijke
indruk gegeven van een alternatieve maat
schappij die niet overeenstemt met hun
manier van leven.
Zoals de situatie nu is, zijn de vooruit
zichten op een politieke verandering in de
nabije toekomst erg reëel. Er bestaat zelfs
de mogelijkheid van een terugkeer naar
een soort militair-burger-coalitie, die be
stond toen de.broers Kukrit en Seni Pra
moj achter elkaar eerste minister waren.
De huidige politieke onzekerheid die in
Thailand heerst, komt onder andere voort
uit de ambitie en hebzucht onder politici
en militaire leiders en rivaliteit onder de
krijgsmachtonderdelen enerzijds en het
ontbreken van een krachtige persoonlijk
heid die deze krachten in bedwang kan
houden anderzijds.
---
De TUC nam daartoe contact op met de
internationale federatie van vakbonden,
onder leiding van Otto Kersten en ver
zocht om medewerking bij het stopzetten
van alle aanvoer van materialen uit het
buitenland. Kersten zei „volledige mede
werking" toe.
In het begin van de jaren '50 was maar
schalk Sarit zo’n persoonlijkheid; hij werd
opgevolgd door maarschalk Thanon en
maarschalk Prapas die de krachten bin
nen het leger in evenwicht wisten te hou
den, waardoor de parlementaire democra
tie kon functioneren. Het wankele even
wicht werd echter verstoord na de studen
tenopstand in 1973, die leidde tot de ver
banning van Thanon en Prapas. Ironisch
genoeg was de terugkeer van Thanon in
Het bedrijf nam na een door de APEX
uitgeroepen staking, niet-vakbondsperso-
neel in dienst, onder wie veel kleurlingen,
en wordt sindsdien dagelijks belegerd
door APEX-demonstranten die 's morgens
de personeelsbussen de toegang tot het
bedrijf onmogelijk proberen te maken.
Een zegsman van de bond van spoor-
wegwerkers zei dat voor de meeste leden
van zijn bond, na twee jaar met een loon
stop genöegen te hebben genomen, het
eindpunt van een samenwerking met de
regering was genaderd. Het resultaat
daarvan zou zijn dat er in de komende
maanden in Engeland opnieuw wilde sta
kingen kunnen uitbreken, die premier Ja
mes Gallaghan ertoe kunnen bewegen ver
vroegde verkiezingen uit te roenen.
Dat was tenminste het verkapte dreige
ment dat Callaghan dinsdag in zijn rede
voor het congres liet horen, waarbij hij
nog opmerkte dat een algemene verkiezing
noch voor de Labourregering noch voor de
vakbonden gunstig zou verlopen. Calla
ghan stelde als enige, maar zeer vaag aan
geduide hoop in het vooruitzicht dat in de
komende herfst wellicht een economische
opleving te verwachten valt, die het alge
mene levenspeil in Engeland ten goede
komt.
Ook de stijgende werkloosheid draagt
bij tot de groeiende onrust onder de zwar
te bevolking. Uit een onderzoek is geble
ken dat in het gebied Johannesburg, Pre
toria en Reef in totaal 200.000 negers
zonder werk zitten.
Een van de Philips-vestigingen in Wade-
ville bij Johannesburg maakte gisteren
bekend dat zij gedwongen is 60 a 70 men
sen te ontslaan. De directie gaf de Zuid-
afrikaanse overheid de schuld van deze
gang van zaken. Volgens haar zou de over
heid bij het geven van opdrachten in vele
gevallen de voorkeur geven aan buiten
landse ondernemingen inplaats van bin
nenlandse ondernemingen. Bij Philips
zouden zowel blanken als zwarten door de
werkloosheid worden getroffen.
KOPENHAGEN (ANP). De Folketing,
het Deense parlement, heeft gisteren zijn
goedkeuring gehecht aan een pakket
maatregelen waarmee de Deense regering
de komende drie jaar de economische cri
sis te lijf wil gaan.
De maatregelen zijn gericht op het ver
kleinen van het tekort op de betalingsba
lans en het verminderen van het aantal
werklozen. Verwacht wordt dat het beta-
JOHANNESBURG. In de zwarte woonbuurt Soweto bij Johannesburg is het
onrustig na het ontslag van 700 zwarte leraren en het overnemen van de scholen door de
regering.
Vanuit Soweto probeerden gisteren
ruim 500 scholieren met de trein naar
Johannesburg te komen om een demon
stratie te houden. Zij vonden echter de
De oppositie meent dat Marie Schlei
(SPD) ongeschikt voor deze functie is. Ze
zou onder meer voor een groot deel verant
woordelijk zijn voor de „bevordering van
het geweld” in zuidelijk Afrika.
Op 19 mei 1941 werden de rijwieltaxi’s
verboden, althans voor personenvervoer.
De Duitse autoriteiten bleken van oordeel
dat de fiets-taxi niet strookte met het ge
zonde en natuurlijke zedelijkheidsbeginsel
van Noordeuropese mensen. Mannen die
als „fiets-koelie” werkten, zo deelden zij
mede, verrichtten diensten van verneder
ende aard.
Een reden voor dit mogelijke resultaat is
dat volgens een heersende mening in
Bangkok de harde anti-communistische
opstelling van de huidige regering niet erg
succesvol is 'geweest in de buitenlandse
betrekkingen en dat de terugkeer rraar de
pragmatische verzoening met de regerin
gen in Indochina bewerkstelligd door de
vroegere minister van Buitenlandse Zaken
Pichai Rattakul in juli-augustus 1976 op
lange termijn voor Thailand meer effect
zou sorteren.
plannen om het door de vakbonden geha
te filmverwerkingsbedrijf Grunwick
klein te krijgen. Grunwick, dat vooral
filmpjes van vakantiegangers ontwikkelt
en afdrukt, is al 54 weken verwikkeld in
een tot nationale proporties uitgegroeide
strijd met de APEX-vakbond.
onder de burgerregering bevoordeeld en
beschermd waren. De voortdurende me
ningsverschillen binnen het leger resul
teerden in de moord op generaal Aroon
Tawatasin, commandant van de Eerste
Landmachtdivisie in Bangkok, bij de mis
lukte staatsgreep van dit jaar. Tawatasins
steun was altijd essentieel geweest om tot
een succesvolle machtsovername te
komen.
De woordvoerder wees er wel op dat ook
de huidige Amerikaanse regering het ge
meenschappelijke communiqué van
Sjanghai uit 1972 aanvaardt. Hierin wordt
gesproken van één „onverdeeld” China
waarvan Taiwan deel uitmaakt. Washing
ton heeft het bezoek van Vance aan China
van tevoren omschreven als een „informa-
tiebezoek”. Toch was later een zekere ont
goocheling in Washington merkbaar over
de onbuigzame houding van Peking inzake
de kwestie-Taiwan.
Buitengewoon bevredigend vond ik „Al
les in het leven is drie tegen een” als
vertaling van „Everything in Life is Three
Against One” (de man die de moed had
deze titel gewoon letterlijk te vertalen,
verdient de Martinus-Nijhoffprijs), maar
degene die „The Russians Are Coming!
The Russians Are Coming!” vertaalde
moet een imbeciel zijn geweest, want in
plaats van deze paniekerige kreet, van
iemand die waarschuwend door het dorp
rent, te vertalen moet „De Russen komen!
De Russen komen!”, maakte hij er iets
vrolijks van, alsof er bezienswaardige
schutters aankwamen: „Daar komen de
Russen, daar komen zij aan”. Een pa-
niektitel, gezellig vertaald.
Volgens het radiostation is het besluit
ering genomen in verband met de blijvende vij
andigheid van de Somalische regering on
danks de voorstellen voor een vreedzame
de regeling van de Ethiopische regering.
V”
Prinses Beatrix
en Prins Claus heb
ben een bezoek aan
de Navo in Brussel
gebracht. Op de fo
to wordt het paar
op het militaire
vliegveld Mels-
broek begroet door
Navo-secretaris-ge-
neraal mr. J. Luns.
WASHINGTON (DPA, UPI). Op de verklaring van vice-premier Teng Hsiao-Ping
‘Ildclvan China, waaruit ontgoocheling sprak over de resultaten van het bezoek aan Peking
aal enmet een zekere terughoudendheid gereageerd,
ran de
m een Vice-premier Teng heeft laten weten dat
rij dat in de betrekkingen tussen China en de V.S.
aanne- als gevolg van het overleg in Peking van
achten Vance eerder een terugval dan een verbe-
;n goe. tering te constateren valt. De woordvoer-
n met ^er van Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken wilde hier gisteren
niet rechtstreeks op ingaan. Hij herinner-
de er echter wel aan dat beide landen
direct na het overleg de resultaten hiervan
steren
tot 11
gevolg lingstekort in drie jaar met 2,5 miljard
op het kroon (ongeveer een miljard gulden) kan
Brits vakbondsorgaan TUC
akkoord met loonmatiging
Niettemin overweegt de TUC om nu met
medewerking van de betrokken bonden de
elektriciteit en het/water naar Grunwick af
te sluiten. Maar gezien de ervaringen van
de Britse PTT zal daar vermoedelijk wei
nig van terechtkomen, te meer omdat ook
de omwonenden van een dergelijke actie
te lijden zullen hebben. Daarnaast heeft de
TUC nog grover geschut in stelling ge
bracht om het bedrijf, in haar eigen woor
den „een loslopende gevaarlijke olifant”,
alsnog in het vakbondsgareel te dwingen.
BRUSSEL (ANP). De Belgische
zomertijd (die evenals in ons land ein
digt in de nacht van 24 op 25 septem
ber) heeft het land een besparing van
een procent van het stroomverbruik
opgeleverd.
Volgens mededelingen van de Belgi
sche electriciteitsbedrijven is er in de
zes maanden die de zomertijd geduurd
heeft ruim 215 miljoen kwu minder
electriciteit verbruikt, hetgeen neer
komt op zo’n 49 miljoen gulden. Er was
echter een grotere daling van het elec-
triciteitsverbruik verwacht.
De Belgische spoorwegen en de
luchtvaartmaatschappij Sabena heb
ben de zomertijd probleemloos ver
werkt. Er zijn vrijwel geen klachten
van reizigers binnengekomen. Ook uit
landbouwkringen (de boeren leverden
vóór de invoering van de zomertijd de
meeste kritiek) zijn vrijwel geen klach
ten gehoord.
trijfël
-
V.J.
I I
