■i
f
President
ei
Ferrier op
bezoek
5
r
K
Nguema voert schrikbewind
in Equatoriaal Guinee
3
r
F
I1
I
I
I
M
II
JÉ
rl
i
n
■MH
SURINAME GAAT BINNENKORT NAAR STEMBUS
mm
I
Arron wil Bruma uit het zadel wippen
F
i
door Kees van der Maas
Uitgerangeerd
Verzet
door Kees van Twist
Censuur
EEG-hulp
Slavernij
-e
s
W
f '1
.11
SING
F
W.
f
f
f
iriijk,
wereld
-
MBimi
PAGALOE
Wanneer de president van Suriname, dr. J. Ferrier, half september zijn
uitgestelde staatsbezoek aan Nederland komt brengen, staat zijn land aan de
vooravond van parlementsverkiezingen. Voor de eerste keer sinds de nu bijna
twee jaar jonge republiek op 25 november 1975 uit het koninkrijksverband met
Nederland stapte.
Op het moment namelijk dat toen, op onafhankelijksdag, in het stadion van
MACIAS F
NGUEMA^
1 die vw
loon-
OW/
het
ie
lelaars
koop
mm
IH^IW
Sb
Paramaribo de Nederlandse vlag werd gestreken, bleef de Creools-Javaanse
regeringscombinatie van Henck Arron gewoon zitten, Er werden de Hindoestaan
se oppositieleider Jaggernath Lachmon wel vage beloftes gedaan dat de
Surinaamse bevolking op redelijk korte termijn naar de stembus zou kunnen gaan,
maar alles bij elkaar is de gebruikelijke regeringsperiode van vier jaar ondanks
de toch vrij ingrijpende veranderingen in Suriname gewoon vol gemaakt.
-MMS
iM
1 vindt
i als u
"Wag1
„De omstandigheden onder de Spaanse overheersing waren erg,
maar een vergelijking met het bloedbewind van Macias Nguema is niet Macias) recruteert deze beweging de
mogelijk. Macias werkt alleen nog maar met analfabeten, hij vermoordt
de intellectuelen en tiranniseert de bevolking”. Dat zegt de 28-jarige
Amalo, die enkele jaren geleden gevlucht is voor de terreur in
Equatoriaal Guinee, een voormalige Spa®»& kolonie aan de westkust
van Afrika, ingeklemd tussen Kameroen, Nigeria en Gabon.
Ook de eilanden Annobon en Fernando Poo in de Golf van Guinee
behoren tot deze kleine staat, die iets kleiner is dan Nederland en bij
de onafhankelijkheid in 1968 ruim 400.000 inwoners had. Een kwart
van de bevolking is de afgelopen jaren naar het buitenland gevlucht. In
Gabon wonen ongeveer 60.000 vluchtelingen, terwijl er in Nigeria
30.000 en in Kameroen ruim 40.000 verblijven. Via sluipwegen is men
de grens met deze buurlanden overgetrokken uit angst voor de
wreedheden van Macias, die al ruim acht jaar aan het bewind is.
w».
wow Mi
m
1
x MB
j 1
h
George Hindorie breekt
4*
i
lr. George Hindorie
Lachmon
Premier Arron
mr E. Bruma
win-
zWiySttSSittW
1’
NIGERIA
KAMEROEN
:MALAf
toj
GABOEN
Macias” (de jeugd marcheert met
SAO TOMES
uur
GO 591
4ÈÏ
-
k
Sinds enkele jaren kan Equatori
aal Guinee ook aanspraken maken
houd
It het
haard
onder
rkast
iad, 2
sl naar
edeeld
ie prijs
deling:
te ver-
g: vrije
1
nprak-
in een
i in de
>en wij
Ziet het er nu naar uit dat de Surinaam
se verkiezingen op 31 oktober een ver-
Macias trok op 5 maart 1969 alle
macht aan zich: hij plaatste zich aan
het hoofd van alle uitvoerende orga
nen. Macias doodde daarbij ieder
een door wie hij zich bedreigd voel
de. In de afgelopen jaren zijn bijna
alle politici omgebracht, onder wie
ook de minister van buitenlandse
zaken, Atanasio Ndongo Mijono, en
de vertegenwoordiger van Equatori
aal Guinee bij de VN.
„In de politiek van Macias is geen
enkele ideologie te ontdekken, de
terreur is het meest wezenlijke ken
merk”, zegt Amalo. „Alles in de sa
menleving van Equatoriaal Guinee
is gericht op het persoonlijk profijt
van Macias, daarbij wordt niets ge
schuwd. De toestand in het land
wordt er steeds erger door. Het par-
Hoe is de binnenlandse politieke si
tuatie in Suriname vandaag? Is er veel
veranderd sinds het land twee jaar
terug met lawaaierig grote interne te
genstellingen staatkundig op eigen be
nen kwam te staan? Een van onze
redacteuren maakt in bijgaande be
schouwing de balans op.
lement functioneert ai lang niet
meer, terwijl in Equatoriaal Guinee
geen geschreven recht en justitie is.
In alles is de politiestaat voelbaar”.
Een man die daarvoor eigenlijk al in
1975 zijn nek heeft uitgestoken, toen vlak
voor de datum van de onafhankelijkheid
de interne politieke verhoudingen in Para
maribo klemvast zaten, is de Hindoestaan
George Hindorie. Jarenlang was hij in
Lachmons Verenigde Hindoestaanse Par
tij (VHP) de „kroonprins”, voorbestemd de
grote leider op te volgen.
Landbouwkundig ingenieur Hindorie,
lid van de Staten van Suriname (nu het
parlement, 39 zetels), deed in november
1975 iets wat hem in de strak vaderlijk
geregeerde VHP diep kwalijk is genomen
en als „verraad” werd bestempeld. Toen
het hele proces van de onafhankelijkheid
van Nederland bij de alsmaar vertraagde
behandeling van de nieuwe Surinaamse
grondwet dreigde vast te lopen, weigerde
hij namelijk mee te doen aan een ge
wiekste poging van Lachmon om het kabi-
net-Arron beentje te lichten.
jongeren voor het apparaat van de
dictator. „De jeugd wordt ingezet bij
het spioneren, de huiszoekingen en
voeren ook straffen uit ten aanzien
van diegenen van wie verondersteld
wordt dat ze niet volledig achter
Macias staan”.
In het dorp van Amalo werd de
bevolking op een keer gedwongen
om getuige te zijn bij de massa-
executie van mensen die verdacht
werden van ontrouw jegens Macias.
„De mensen werden in groepjes van
vijf doodgeschoten. Na de executiès
zongen de para-militaire jongeren
lofliederen op hun leider. De bevol
king wordt voorgehouden vooral
volgzaam te zijn, wilde men hetzelf
de vonnis bespaard blijven”.
11
Een commissie van de Verenigde
Naties heeft inmiddels Macias be
schuldigd van het in stand houden
van de slavernij in Equatoriaal Gui
nee. Het is een van de weinige lan
den waar aantoonbaar is bewezen
dat slavernij nog voorkomt. Macias
Nguema is in hoge mate daar zelf
voor verantwoordelijk gesteld. „Hij
transporteert willekeurig mannen,
vrouwen en ook kinderen naar zijn
koffie- en cacaoplantages, waar ze
gedwongen zijn voor hem te werken.
De invoering van deze slavernij in
Equatoriaal Guinee is begonnen na
het vertrek van de vele buitenlandse
arbeidskrachten uit de naburige
landen, die tot 1969 in het land
werkten”.
Om alle rijkdommen van Equato
riaal Guinee optimaal te kunnen be
nutten was, volgens Amalo, het no
dig van deze buitenlandse arbeids
krachten gebruik te maken. In 1968
had Equatoriaal Guinee het hoogste
nationaal produkt per hoofd van de
bevolking in heel Afrika, Equatori
aal Guinee behoorde tot de grootste
cacao-producenten, terwijl ook de
uitvoer van koffie en edele hout
soorten aan de rijkdom van het land
bijdroegen. Het beeld is veranderd,
de industrie en produktie zijn ineen
gezakt en Equatoriaal Guinee heeft
zijn positie verloren.
Amalo licht toe hoe de economie
van Equatoriaal Guinee ontwricht is
en het geldstelsel nog maar nauwe
lijks functioneert. Door de invoering
van de slavernij en de vlucht van
een kwart van de bevolking is het
niet magelijk om de normale pro
duktie voor eigen gebruik op peil te
houden. In dat verband hekelt Ama
lo de steun die Macias vanuit het
buitenland krijgt.
QUATORIAAb
GUINEE
Toch is nooit helemaal duidelijk gewor
den waar Bruma nu precies stond. Hij was
radicaal, hij was nationalistisch; maar was
hij nu ook socialistisch, of bedreef hij een
puur populistische politiek, gesteund door
de ontevreden massa uit de in Suriname
machtige vakbonden?
Bekend is zijn voorliefde voor nationalisa
tie van bedrijven, banken en verzekerings
maatschappijen. Dat heeft de lust tot in
vesteren in Suriname bij het buitenlandse
bedrijfsleven niet bepaald gestimuleerd.
Voor een echte politieke vernieuwing
heeft Bruma’s PNR de afgelopen vier jaar
in Suriname niet gezorgd. Als minister van
Economische Zaken bereed hij een aantal
stokpaardjes. Het particulier initiatief
staat bij Bruma niet erg hoog genoteerd.
Het zou best eens kunnen dat dit nieuwe
blok van vier politieke partijen, waarin de
belangrijkste bevolkingsgroepen van Suri
name zich kunnen herkennen, de kiezer op
30 oktober duidelijk aanspreekt. In dat
geval lijkt in Paramaribo de weg vrij voor
een gematigd progressief beleid, op een
meer stabiele meerderheid in het parle
ment gefundeerd. En dat kan de nieuwe
republiek in de periode na de start waar
schijnlijk goed gebruiken.
Ruim een kwart van de bevolking
van Suriname (130.000 mensen) woont
nog steeds in Nederland, terwijl het al
weer bijna twee jaar geleden is dat het
land onafhankelijk werd. Vandaar dat
het officiële staatsbezoek van de presi
dent van Suriname, dr. J. Ferrier, aan
ons land van 14 tot 17 september meer
is dan een formaliteit.
mifi
1 tot de
l.
S:
)lemen
in
in de
a
AFRIKA
4.
SS ii i
Ook de economische relaties met Neder
land is Bruma eigenlijk liever kwijt dan
rijk. Met nog twee collega-ministers op
sleutelposten (Hoost op Justitie en Politie,
tevens belast met remigratievraagstukken
van Surinamers in Nederland, en Frijmer-
sum op Arbeid en Volkshuisvesting) reikt
de invloed van de betrekkelijk kleine PNR
eigenlijk veel verder dan de verkiezingsre
sultaten van 1973 wettigden. Dat heeft na
vier jaar regeren vooral in de gelederen
van de traditionele Creoolse NPS (Natio
nale Partij Suriname, de partij van wijlen
„Jopie” Pengel) steeds meer ongenoegen
gewekt.
teren van Equatoriaal Guinee kun
nen diepzeevissen.
Toch zijn er naar de mening van
Amalo aanwijzingen dat de Sovjet
unie zich kritischer opstelt tegeno
ver het schrikbewind van Macias,
Amalo noemt een verhaal in een
Russische krant waarbij een journa
list in Gabon sprak met twee ge
vluchte kinderen uit Equatoriaal
Guinee. In het artikel stond de reden
waarom de kinderen gevlucht wa
ren en werd ook de handel in kinde
ren vermeld.
Spaanse koloniale leger. In de daar
op volgende jaren bekleedde hij ver
schillende functies in het koloniale
apparaat.
Alles en iedereen in Equatoriaal
Guinee behoort aan Macias. Het be
noemen van mensen op hoge posten
is slechts een schijnvertoning. Maci
as haalt daarvoor analfabeten uit
een dorp en geeft hen hoge functies,
welke in feite niets inhouden. In
sommige gevallen ranselt de dicta
tor ook zelf de gevangenen. Amalo
vertelt dat het in Equatoriaal Gui
nee bekend is dat Macias de gevan
genen ook wel dwingt vele liters zout
of peper te eten tot men sterft of in
coma raakt”.
Inderdaad heeft de kleine, felle, radicale
Partij Nationalistische Republiek (PNR)
van Bruma naar verhouding overmatig
veel invloed gehad op het beleid (zeker het
sociaal-economische) dat de afgelopen
vier jaar in Suriname is gevoerd. Tenslotte
was het in 1973 Bruma, die wist te bereiken
dat Arron in zijn regeringsverklaring een
Oppositieleider Lachmon van de VHP
zou het er wel eens heel moeilijk door
kunnen krijgen. Zijn kiezersaanhang is
toch al stevig uitgedund als gevolg van het
I
Enkele weken geleden kwam het tussen
Bruma’s PNR en Arrons NPS dan ook tot
een definitieve breuk. Het „spook” van de
radicalisering dat na de rellen van 1973
voor de partij van Arron een politieke
bedreiging vormde, is binnen het huidige
kabinet ontmaskerd en blijkt eigenlijk
heel wat minder gevreesd dan men aan
vankelijk dacht. Vandaar dat Arron de
verkiezingen denkt te kunnen ingaan met
een NPS die het in een nieuwe combinatie
wat nadrukkelijker voor het zeggen kan
krijgen.
uiterste datum voor onafhankelijkheid
van Nederland noemde. Bruma was ook
de eerste die zich erop voorstond dat hij
een politieke partij vertegenwoordigde
met een echte ideologie, een partij niet
opgebouwd langs de raciale lijnen van de
bevolkingsgroepen die het land telt.
7
Het verzet tegen Macias komt aar
zelend op gang. In 1974 is door ban
nelingen uit Equatoriaal Guinee in
Europa de alliantie voor het herstel
van de democratie opgericht (de
ANRD). Maar het is lang niet overal
mogelijk tegen het bloederige be
wind van Macias te protesteren. In
Spanje, waar in Europa de meeste
ballingen zitten, is het officieel nog
steeds verboden voor de vluchtelin
gen om zich te organiseren of iets
van actie tegen Macias te onderne
men. Terwijl men ook bevreesd is
voor represaille-maatregelen van
Macias tegenover familieleden die
nog in Equatoriaal Guinee aanwezig
zijn.
Een systeem dat het volk van
Equatoriaal Guinee onderdrukt en
in stand wordt gehouden door de
steun van diverse buitenlandse mo
gendheden. In een rapport over
Equatoriaal Guinee van november
1974 schreef de Wereldraad van
Kerken: „Terwijl veel landen wel
oog hebben voor de mogelijkheden
om de rijkdommen van Equatoriaal
Guinee te explbiteren, doen zij niets
om de meest elementaire mensen
rechten te verdedigen. De interne
aangelegenheden van een staat zijn
blijkbaar interessant wanneer het
machines betreft, maar niet wan
neer het om mensen gaat”.
t i v s
„Overal heerst angst, want in
ieder dorp en in elke groep heeft
Macias spionnen zitten, zelfs in het
buitenland zijn de handlangers van
het bewind actief. De achterdocht
van Macias tegenover alles en ieder
een is zo groot, dat hij persoonlijk de
leider van alle uitvoerende en con
trolerende organen is. Zo benoemde
hij zichzelf tot president voor het
leven, bevorderde zichzelf tot ma-
joor-generaal van de strijdkrachten,
Groot-leider van de opvoeding, de
wetenschap en cultuur, president
van de Verenigde Nationale Arbei
derspartij.
De nu 53-jarige Macias Nguema is
opgegroeid in Rio .Muni, bezocht
daar een katholieke lagere school en
kwam in 1944 in dienst van’ het
schuiving opleveren die een bredere basis
legt voor een regeringscombinatie en een
regeerprogramma dan de huidige, date
rend uit 1973, toen een voornamelijk Cre
oolse ministersploeg aantrad en de grote
Hindoestaanse partij (met zo’n krappe
40 procent van de kiezers achter zich)
buiten de deur werd gehouden? Er zijn
vage aanwijzingen dat in Suriname op het
ogenblik voorzichtige pogingen worden
ondernomen om in de politieke partijvor
ming van het land de strakke opdeling in
bevolkingsgroepen (Creolen, Hindoesta
nen, Javanen en Europeanen) te door
breken.
troebelen met algemene stakingen in 1973,
vooral door het toedoen van enkele mili
tante vakbondsleiders onder wie de
huidige minister van Economische Zaken,
mr. Eddy Bruma, bij de kabinetsformatie
hardhandig op een zijspoor was gezet.
Dezelfde Hindorie heeft inmiddels een
eigen politieke partij opgericht en is daar
mee toegetreden tot het bijzondere samen
werkingsverband van premier Arrons
Nationale Partij Kombinatie (NPK). Hin
dorie gaat ervan uit dat hij het bij de
komende parlementsverkiezingen in Suri
name vooral zal moeten hebben van de
jonge, progressieve Hindoestanen. Dat hij
die wil onderbrengen in het overwegend
Creoolse blok van de NPK, is volkomen
nieuw voor de politieke verhoudingen in
de kersverse republiek.
Met de Javaanse aanhang van de KTPI
(die na de corruptieschandalen rond land
bouwminister Soemitia met een beschei
den tweede plaats genoegen zal moeten
nemen), de katholiek-Creoolse PSV van
parlementsvoorzitter Wijntuin, en de
nieuwe, onvoorspelbare Hindoestaanse
groepering van ir. Hindorie, denkt Arron
een succesvolle combinatie te hebben ge
vormd. Een combinatie waarmee hij mis
schien een doorbraak kan bereiken in de
bijna onverwoestbare radicale Surinaam
se politieke verhoudingen. Een combinatie
ook waarin de Creoolse NPS zich weer van
een overheersende invloed kan verzeke
ren, nu ze zich van het drammerige, radi-
cale optreden van Bruma en zijn PNR-
mensen heeft ontdaan.
Amalo noemt als voorbeeld het
functioneren van de posterijen.
Voor zover er nog post wordt behan
deld, gebeurt het door militairen. Zo
is het verplicht in Equatoriaal Gui
nee, dat de brieven geopend worden
verzonden, omdat dat voor de cen
sor gemakkelijker is. Maar Amalo
heeft al twee jaar geen antwoord
gekregen op de brieven die hij aan
zijn familie stuurde.
Volgens Amalo is in het land
slechts één politieke beweging, een
door Macias zelf opgerichte para
militaire jongerenbeweging. Onder
de naam „Juventud en Marcha con
feit dat in de laatste maanden voor de
Surinaamse onafhankelijkheidsdag in
1975 ettelijke KLM-toestellen vol met voor
namelijk Hindoestaanse emigranten een
„goed heenkomen” zochten naar Neder
land. Niet in de laatste plaats speelde bij
de aanhangers van Lachmon, naast aller
lei economische en sociale motieven van
persoonlijke aard, een stuk politieke bang
makerij bij de beslissing over dat vertrek
een duidelijke rol.
Lachmon voorspelde zijn Hindoestaanse
volgelingen een Creoolse overheersing in
Suriname en speelde het spel hoog. Hij
kon het niet verkroppen dat hij na de
- é'-'
3
op hulp van EEG-landen. Macias is
betrokken bij het geregeld overleg
tussen de EEG-landen enerzijds, en
verschillende ontwikkelingslanden
anderzijds; het overleg te Lomé. Re
den voor de betrokkenheid van
Equatoriaal Guinee bij dit overleg
zijn de nauwe handelscontacten tus
sen het bewind van Macias en
Frankrijk en Italië. In deze landen
heeft Macias zijn belangrijkste af
zetmarkten voor de cacao, de koffie
en het hout. Terwijl voor de kust van
Equatoriaal Guinee westerse
oliemaatschappijen als Gulf en Elf
naar de aanwezigheid van olievoor
raden zoeken.
Naast de steun uit het Westen,
waarop het bewind van Macias me
de gebaseerd is, ontvangt hij ook
hulp van de Sovjet-Unie, Cuba en
Noord-Korea. In de periode voor de
onafhankelijkheid steunden deze
landen de groepen die ijverden voor
het vertrek van de Spaanse over
heerser, en na de staatsgreep van 5
maart 1969 is deze hulp aan Macias
Nguema voortgezet. Uit de Sovjet
unie krijgt Macias Nguema wapens,
terwijl in ruil daarvoor de Russische
vissersschepen onbeperkt in de wa-
Drie maanden geleden was dr. Fer
rier ai in Nederland, maar toen moest
het staatsbezoek op het laatste nipper
tje worden afgelast in verband met de
Zuidmolukse gijzelingen in Drente.
Het is de bedoeling dat koningin Julia
na in de nabije toekomst als eerste
buitenlands staatshoofd een tegenbe
zoek brengt aan Suriname. De uitnodi
ging daarvoor is al enige tijd geleden
binnengekomen.
z 8
-s1
Doordat drie statenleden waren overge
lopen (de welbespraakte mevrouw
Liesdek, in die dagen ook in Nederland
bekend door haar optreden in de Tweede
Kamer, de Javaan Somohardjo en de Chi
nees Lee Kong Fong) had het kabinet-
Arron zijn meerderheid in het parlement
verloren. De VHP-oppositie zag de kans
schoon om het naar huis te sturen, maar
Hindorie verhinderde dat. Hij verliet de
VHP-statenbanken en doorbrak de partij
discipline. Daarna werd hij in Lachmons
gelederen grondig uitgerangeerd.
politieke structuur open
200|
■A.
f II
-f z
i #8*
