NOG VEEL ANALFABETEN IN NEDERLAND
en dan
FOUILLERING NA TIP OVER KAPINGSPLAN
Commissie-
Donner kostte
vier ton
Nooijmans: Nederland
FERRIER IN WAGENINGEN
dit nog
tegen verhoging van
status PLO in VN
,3
raUlul I r!
KEUKENS
ZAT...
ft)..
Daj
Onderzoekers
in Nijmegen:
Wa
Sta
Pal
„_jr I
VR
19 7 7
BINNEN- EN BUITENLAND
SEPTEMBER
1 6
V R I J D AG
2
y
Foutief
Boven tafel
Strafpunten
Vergoeding
koop't maar bij
metzelaar
Maatregelen
Verplicht
Uniek
Geen pogingen
Baant jesjagerij”
Noordatlantisch parlement
Mishandeling
Doodgeslagen
W oon wagenproblematiek
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. „Wat gebeurd is
mag in Nederland niet voorko
men”. Met deze woorden keurde
minister De Gaay Fortman van
Binnenlandse Zaken en Justitie
het politieoptreden van maandag
in Amersfoort en Zwolle, tegeno
ver een aantal treinreizigers,
scherp af. Op grond van een tip
over een ophanden zijnde trein
kaping door Zuidmolukkers
haalden politiemannen toen alle
donkergekleurde reizigers uit en
kele treinen. Zij moesten daarop
op de grond gaan liggen en wer
den gefouilleerd, terwijl agenten
hen met karabijnen onder schot
hielden.
Memoires Neruda
L 1
I f
S,
I J
I J
I J
'H!
Geef v.
Noord-Holland
de ta d 5'
maar wie de betaalbaarste
én de beste wil koopt een
BOSCH-keuken bij 'n BOSCH
specialist, bij ons dus.
Doodstraf
spreken van een dialect als hoofdtaal.
De i
Minister keurt actie op
Amersfoorts station af
I
I
(ADVERTENTIE)
Minister De Gaay Fortman in gesprek met voorzitter Rietkerk van de Vaste Kamercom
missie voor Justitie.
eigen actie van de politie te zijn geweest.
i
ALKMAAR-BESTEVAERSTR 77
S MAANDAGS GESLOTEN
♦voordeelvoorlichtingkwieke service
het weer
LEERRAPPORTEN
G cn
I
Het gezelschap in Wageningen. In het midden president Ferrier, zijn vrouw en koningin
Juliana.
(ADVERTENTIE)
I TT—
i
DEN HAAG (ANP). De kosten van de
commissie van drie (de commissie-Don-
ner), die vorig jaar een onderzoek instelde
met betrekking tot de Lockheed-affaire,
hebben een bedrag van 400.000 belopen.
Dit blijkt uit een door de regering bij de
Tweede Kamer ingediend voorstel, om het
bedrag begrotingstechnisch te verwerken.
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Z.-Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
München
Nice
Oslo
Parijs
Rome
Split
Stockholm
Wenen
Zürich
Casablanca
Istanboel
Las Palmas
New York
Tel Aviv
Tunis
Dit zijn conclusies uit een verkennende
studie die twee onderzoekers van de Ka
tholieke Universiteit Nijmegen, Kees
Hammink en Peter Kohlen, hebben uit
gevoerd naar het analfabetisme in ons
land. Tot de studie was opdracht gegeven
door de Commissie Open School, de
NIJMEGEN (ANP). Naar schatting
tussen de 100.000 en 400.000 Nederlan
ders zijn geheel of in groten mate analfa
beet. Er bestaan voor hen veel te weinig
mogelijkheden om alsnog te leren lezen
en schrijven.
regenb
zw. bew.
zw. bew
1. bew
zw. bew.
geh. bew.
zw. bew
regen b.
zw. bew
zw bew.
onbew
onbew.
1. bew
regenb
onbew.
zw. bew
zw. bew
onbew
zw. bew.
onbew.
onbew
zw. bew
1. bew
onbew
onbew
onbew.
1. bew.
zw. bew
onbew
onbew
zw bew
regenb
onbew
onbew.
onbew.
zw. bew.
onbew.
onbew.
zw. bew.
onbew
onbew
zw. bew.
1. bew
onbew
29
30
DEN HAAG (ANP). De Surinaamse
president en mevrouw Ferrier hebben gis
teren de tweede dag van het staatsbe
zoek van de Surinaamse leider aan Neder
land bezoeken gebracht aan de Land
bouwhogeschool in Wageningen en het
provinciehuis in Zwolle. Daarna bracht
president Ferrier een bezoek aan het wa
terloopkundig laboratorium in de Noord -
oostpolder, terwijl zijn echtgenote in Hui
zen het instituut voor onderwijs aan blin
den bezocht.
Volgens De Gaay Fortman zijn onmid
dellijk na het gebeurde in Amersfoort en
Zwolle op het ministerie van Justitie maat
regelen genomen om ervoor te zorgen dat
iets dergelijks in de toekomst niet meer
kan gebeuren. Een grote fout noemde de
bewindsman het dat nóch de burgemees
ters van de betrokken gemeenten, nóch de
hoofdofficieren van Justitie van de poli
tieacties op de hoogte waren gesteld. Het
optreden tegen de treinreizigers, dat veel
kritiek heeft veroorzaakt, blijkt dus een
De meeste analfabeten blijken door
schaamte en een gebrek aan zelfvertrou
wen geen pogingen te doen om alsnog te
leren lezen en schrijven. Daarom vinden
de onderzoekers het nodig, dat het be
staan van analfabetisme in Nederland
publiekelijk wordt erkend. Als er meer
openlijk over wordt gesproken, zal dat
het de analfabeten gemakkelijker maken
om de enorme stap naar het (opnieuw)
leren lezen en schrijven te zetten, stellen
zij.
woordvoerder van Buitenlandse Zaken
meegedeeld in antwoord op vragen over
de kritiek die van de zijde van het welzijns
werk voor Surinamers in Nederland op
het programma is geuit. Het protest ging
voornamelijk over het feit dat dr. Ferrier
niet de gelegenheid zou hebben zich tot
zijn landgenoten in Nederland te richten
en dat de Surinamers in Nederland geen
gelegenheid zouden hebben hun gevoelens
van Verbondenheid met Suriname ken
baar te maken.
De minister heeft daarop de procureur-
generaal van het betrokken district op de
hoogte gesteld en hem blijk gegeven van
de wijze waarop hij dit probleem graag
zag aangepakt. „Maar men heeft dat op
Minister De Gaay Fortman werd ook
ondervraagd over de mislukte inval van
vorige week donderdag in het Molukse
wijkcentrum Pattimura in Assen. Poli
tiemannen vielen daar binnen omdat men
vermoedde wapens te zullen aantreffen èn
Molukkers die acties zouden voorberei-
De socialist Molleman vroeg zich af hoe
Justitie het intrappen van deuren en het
met pantserwagens binnenrijden van tui
nen rechtvaardigt. Ook van de fracties van
D’66 en PSP kwam scherpe kritiek.
Er circuleren geruchten dat de PLO wil trachten haar status te verbeteren,
bijvoorbeeld door deel te nemen aan het algemene debat waarmee, volgende week
in New York, de 32-ste zitting van de VN-Assemblee begint. Dit algemene debat,
dat enkele weken duurt, bestaat uit redevoeringen van de ministers van Buiten
landse Zaken van de 147 aangesloten landen. In het verleden hebben PLO-
vertegenwoordigers wel in de algemene vergadering gesproken, niet tijdens het
algemeen debat maar bij de behandeling van bepaalde agendapunten.
Volgens andere geruchten streeft de PLO, die thans de status van waarnemer
heeft, naar volledig lidmaatschap van de volkerenorganisatie.
Het Nederlandse standpunt is, aldus dr. Kooijmans, dat de Verenigde Naties
slechts toegankelijk zijn voor staten, dat niet-staten daarom geen lid kunnen
worden, en dat in de algemene vergadering slechts vertegenwoordigers van bij de
VN aangesloten staten het woord kunnen voeren.
Een van de belangrijkste onderwerpen van gesprek in de Algemene Vergade
ring, die tot de tweede helft van december zal duren, wordt ongetwijfeld de situatie
in het Midden-Oosten. De uitkomst van dit debat, aldus dr. Kooijmans, zal in hoge
mate worden bepaald door het verloop van de gesprekken die de Amerikaanse
regering de komende weken in Washington met Israëlische en Arabische ministers
zal voeren als „follow-up” van de reis, die de Amerikaanse minister Cyrus Vance
deze zomer door het Midden-Oosten heeft gemaakt.
Het tweede belangrijke onderwerp van gesprek in de VN-assemblee wordt
ongetwijfeld Zuidelijk Afrika Hoewel het in de eerste plaats de Veiligheidsraad is
die zich bezighoudt met Rhodesië en Namibië, kan worden verwacht dat in de
algemene vergadering de aandrang op sancties tegen Zuid-Afrika sterk zal
toenemen, indien de pogingen die thans worden ondernomen om in Rhodesië en
Namibië tot een oplossing te komen niet tot de gewenste resultaten zullen leiden.
Maar over de inhoud van de antwoorden
van de minister op alle kritische vragen
werd gisteren in Den Haag een angstvallig
stilzwijgen bewaard. Minister De Gaay
Fortman had voorafgaand aan het overleg
gesteld slechts opening van zaken te willen
geven indien de Kamerleden niets van de
inhoud daarvan zouden laten uitlekken.
„Dit omdat het proces in Assen tegen de
treinkapers en schoolbezetters nog niet is
afgelopen”, aldus de Minister na afloop.
„We willen elke schijn van beïnvloeding
van de rechter vermijden en zullen daar
om geen mededelingen doen over de pre
cieze gang van zaken”.
Diverse commissieleden waren het daar
niet mee eens. Zij betwijfelen ten zeerste
of de rechter wel beïnvloed zal worden
door die gegevens. Maar zij hebben zich
uiteindelijk toch bij de geheimhouding
neergelegd teneinde de informatie van de
minister boven tafel te kunnen krijgen.
Overigens zal het schriftelijke verslag van
het commissieoverleg wel openbaar wor
den gemaakt nadat de rechter in Assen
uitspraak in het proces heeft gedaan.
Het D’66-kamerlid mevr. Wessel en de
PSP’er Van der Lek hebben in de commis
sie een voorstel gedaan om binnenkort een
openbaar kamerdebat te houden over het
optreden van de politie gedurende de afge
lopen week.
den. Er werd echter niets en niemand
aangetroffen.
Jongelui die na 1 november 16 jaar wor
den, mogen niet meer zonder speciaal rij
bewijs landbouwtrekkers besturen. Kin
deren van 16 en 17 jaar die alleen op het
terrein van het ouderlijk bedrijf een trek
ker besturen, hoeven geen examen te
doen. Minister Boersma heeft tot de uit
voering van een dergelijk rijbewijs beslo
ten in verband met het gevaar dat de
jeugdige trekkerbestuurders lopen.
De voorlopige raad voor de verkeersvei
ligheid - een orgaan dat de minister van
Verkeer van advies moet gaan dienen - zal
als eerste taak krijgen het uitbrengen van
een advies over het zgn. straf puntensys
teem voor verkeersovertredingen. Bij ver
oordeling wegens een overtreding zou een
strafpunt op het rijbewijs moeten worden
aangebracht.
Het gemeentebestuur van Eindhoven
heeft besloten de schade te vergoeden die
Eindhovenaren hebben geleden door de
overstromingen bij de hevige regenval van
21 en 22 augustus j.l. De gemeente weiger
de eerst schadevergoeding uit te keren
omdat de overstroming een geval van
overmacht zou zijn.
Vol;
tusser
herha
kunnt
woorc
De
gerin
gega.
groei
zwijj
nnw
n
nw
nw
nnw
nnw
nw
nw
nnw
nnw
nnw
zzo
zw
wnw
no
nnw
w
windst
nw
windst.
n
wnw
nnw
ozo
nw
n
windst.
windst
zzw
wnw
zzw
nnw
no
w
n
nw
nnw
wnw
w
windst.
nno
zzo
wnw
o
18
18
17
17
19
17
18
16
19
18
13
28
16
27
20
19
21
9
23
22
14
31
24
22
19
30
26
29
20
24
15
22
26
25
11
22
21
25
23
24
Op de Landbouwhogeschool werd het
gezelschap waarvan ook koningin Julia
na deel uitmaakte een indruk gegeven
van wat de school in Suriname doet: on
derzoeken naar de gevolgen van menselijk
ingrijpen in het oerwoud, het telen van
eenjarige gewassen en de voedingstoe-
stand van bevolkingsgroepen in Parama
ribo.
In het provinciehuis werd de lunch ge
bruikt.
Gisteravond was er een ontvangst van
de ministerraad in het Rijksmuseum'in
Amsterdam.
Het programma van het bezoek van de
Surinaamse president aan Nederland is in
„zeer nauwe samenwerking met de gasten
besproken en uitgewerkt”. Dit heeft een
DEN HAAG.Nederland meent dat de PLO, de Palestijnse Bevrijdingsorga
nisatie, niet moet worden toegestaan in de Algemene Vergadering van de
Verenigde Naties en zeker niet tijdens het algemene debat de Assemblee. Dit
heeft staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, dr. P. Kooijmans, gisteren in Den
Haag verklaard.
In de Rotterdamse diergaarde Blij dorp
zijn voor het eerst in de hele wereld
twaalf zoetwatergepen in gevangenschap
gekweekt.
TE1
Dajar
deeln
in Ge
RA
belej
giste
walp
Ge
mac
slote
de s'
maa
zal r
van
andt
ter j
won
Ran
(Van o
WAS
kaanse
toond
vervaa
zoals
kerner
trales.
De i
stilte d
proeve
hebbel
len nie
hebbei
urn er
blijver
mogen
bereik
WA
ton f
nach
verse
dat d
jourr
richt
„No
als on
sche e
het vl
DE minister zei gisteren te betreuren dat
deze gebeurtenissen zich hebben voorge
daan. Hij deed die uitspraak na afloop van
een mondeling overleg met de Tweede-
Kamercommissies voor Binnenlandse Za
ken, Justitie en Molukse zaken over de
politieacties van eind vorige week in Asssn
en Bovensmilde. De Kamerleden hadden
vooral kritiek op het feit dat mensen alleen
op grond van hun huidskleur werden ver
dacht en daarom uit een trein werden
gehaald.
kJJ J >t” VJ
Zoals het zich thans laat aanzien, zullen geen pogingen worden gedaan om Israel
uit de VN te stoten of het zijn lidmaatschapsrechten te ontzeggen. Wel zal grote
aandacht worden besteed aan de Israëlische politiek van het vestigen van
nederzettingen in bezet gebied.
Nederland, en de overige landen van de Europese Gemeenschap zijn van oordeel
dat de Geneefse conventies van toepassing zijn op de linkeroever van de Jordaan,
de hoogvlakte van Golan en de Gazanstrook, en dat Israel de juridische status van
deze gebieden niet mag veranderen. De Europese topconferentie van eind juni in
Londen heeft zich hierover duidelijk uitgesproken, en het besluit van de regering-
Rabin drie nederzettingen op de linkeroever te legaliseren, heeft een officiële stap
van de negen in Jeruzalem uitgelokt.
Tijdens een vergadering van de KVP-
afdeling Amersfoort heeft het nieuwe
Tweede-Kamerlid mr. S. Dijkman uit Zeist
de „baantjesjagerij” binnen de Tweede-
Kamerfractie van het CDA gehekeld. Hij
zei dat de samenwerking tussen de drie
christelijke partijen goed verloopt, behal
ve als het gaat om de verdeling van posten.
Hij was er overigens wel van op de
hoogte dat enige actie zou plaatsvinden.
Volgens de minister had men zondag
„naar onze mening niet te verwaarlozen
aanwijzingen gekregen, dat er een trein
tussen Amersfoort en het Noorden zou
worden gekaapt. Het zou onverantwoord
zijn geweest te doen alsof er niet aan de
hand was.
een andere wijze gedaan dan ik wilde”,
aldus minister De Gaay Fortman.
De minister kreeg in het overleg met de
commissies dat op zijn uitdrukkelijk
verzoek een vertrouwelijk karakter droeg
ook nogal wat kritiek te horen op de
massale wapenzoekacties van vorige week
zaterdag in Assen en Bovensmilde.
Van systematische lesprogramma’s
voor volwassenen is in Nederland nog
geen sprake. Voor zover er lees- en
schrijfles wordt gegeven, gebeurt dat
veelal met methoden die eigenlijk voor
het onderwijs aan kinderen zijn ontwor
pen.
Tijdens die fase moet men de anal
fabeten zelfvertrouwen en motivatie ge
ven, nagaan wat hun feitelijke leerbe
hoefte is en vaststellen over welke
vaardigheid elke cursist beschikt of wel
ke bijzondere gebreken de oorzaak zijn
van zijn of haar handicap.
Tot dusver is als vrijwel vanzelfspre
kend aangenomen, dat in Nederland
geen analfabetisme meer voorkomt.
Maar volgens de onderzoekers blijkt in
de praktijk, dat veel Nederlanders niet in
staat zijn tot normale schriftelijke com
municatie. Als meest waarschijnlijke
oorzaken noemen zij gebrekkig lager on
derwijs (door ziekte, een zwervend leven
e.d.), onderdrukte linkshandigheid en het
De publiciteit over analfabeten in Ne
derland neemt toe. Hammink en Kohlen,
die hun studie uitvoerden in het kader
van het project permanente educatie aan
de Katholieke Universiteit, waarschu
wen dat dit tot gevolg kan hebben dat
steeds meer analfabeten om basisonder
wijs zullen gaan vragen. Er zullen verder
onderzoek en verstrekkende beleids
maatregelen nodig zijn om die vraag
goed te kunnen opvangen. Belangrijk
daarbij is de vraag, of het mogelijk zal
zijn op grote schaal vrijwilligers als le
raar in te schakelen.
^.ooruitzichten voor zondag.
Droog weer met flinke zonnige perioden.
Koel.
De uitnodiging van het Franse parle
ment aan het „Noordatlantisch parle
ment” om zijn 23ste zitting in Parijs te
komen houden, heeft in linkse kringen in
de Franse hoofdstad enige opschudding
verwekt. Sinds wijlen president De Gaulle
de NAVO in 1966 opdroeg het, land te
verlaten, vond een dergelijke bijeenkomst
niet meer in Frankrijk plaats. In linkse
kring vroeg men zich af of de uitnodiging
het begin van een nieuwe regeringspolitiek
jegens de NAVO betekende. De organisa
toren hebben er echter met nadruk op
gewezen dat het „Noordatlantisch parle
ment” geen enkele juridische binding met
de NAVO heeft.
Aantal uren zon: 3 tot 9; minimum tempera
tuur: omstreeks 8 graden; maximum tempera
tuur: omstreeks 16 graden; kans op een droge
periode van minstens 12 uur: 95 percent; kans op
een geheel droog etmaal: 80 percent.
Weer in binnen- en
buitenland
Volgens het Israëlische dagblad „Maar
iv” heeft premier Menachem Begin de
politie en het gevangenispersoneel uit
drukkelijk opdracht gegeven zich te ont
houden van geweld tijdens het verhoren
van gedetineerden, of dat nu joden dan
wel Arabieren betreft. De krant schreef
gisteren dat Begin daartoe is aangespoord
door president Jimmy Carter van de Vere
nigde Staten. Toen de Israëlische premier
onlangs in Washington was, zou Carter
hem hebben aangesproken over een rap
port van de Zwitserse Liga van de Mensen
rechten. Hierin werd gerept van martelin
gen die Arabische gevangenen in Israëli
sche gevangenissen zouden ondergaan.
De
den
gewe
ten 2
bure;
I diens
dreig
te m.
De regering stelde vorig jaar, op 8 fe
bruari, de commissie van drie, bestaande
uit de heren mr. A. Donner, dr. M. Holtrop
en drs. H. Peschar in. De commissie kreeg
tot opdracht het instellen van een onder
zoek naar de juistheid van verklaringen,
afgelegd in de commissie-Church van de
Amerikaanse Senaat. De verklaringen
hadden betrekking op het betalen van
steekpenningen door de Lockheed-
vliegtuigfabrieken. Daarbij was de naam
van prins Bernhard gevallen. De commis
sie van drie onderzocht met name in hoe
verre er sprake was geweest van de be
trokkenheid van de prins.
o.i
0
o
0.1
o
0.1
o
0.5
0
o
o
o
o
0 1
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
0.1
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
■M
De 27-jarige G. Dam is gisternacht in een
woning in Rotterdam .met een ijzeren staaf
doodgeslagen. Een 31-jarige man en een
25-jarige vrouw zijn in verband hiermee
aangehouden. Zij hadden zich op het poli
tiebureau gemeld met de mededeling dat
ze iemand hadden doodgeslagen. De 31-
jarige man heeft bekend. De vrouw had
enige tijd met het slachtoffer samenge
woond.
HAARLEM-PR BERNHARDLAAN 2-TEL 319005 B
„Om dat kleine plekje in de zon” is de
titel van een gisteren verschenen brochure
over de historische achtergronden van het
woonwagenprobleem. Doel van de bro
chure een uitgave van de Nederlandse
Verenigingen voor Maatschappelijke
Dienstverlening en Samenlevingsopbouw
is meer inzicht te geven in de problema
tiek van de woonwagenbewoners.
Volgens de minister had zeker de hoofd
officier van Justitie ingelicht moeten wor
den, omdat deze immers verantwoordelijk
is voor het opsporen van strafbare feiten.
De Assense burgemeester Masman liet
eerder deze week weten dat de actie was
uitgevoerd op grond van foutieve informa
tie van de zijde van Justitie. De Gaay
Fortman heeft woensdag over deze zaak
een rapport van Masman gekregen. Ook
de Kamercommissies werden gisteren
hierover ingelicht.
De Chileense regering heeft de boekhan
del toegestaan de memoires van de dich-
ter-diplomaat Pablo Neruda in omloop te
brengen. Neruda, winnaar van de Nobel
prijs voor letterkunde in 1971, overleed in
september 1973 twaalf dagen nadat het
bewind van zijn persoonlijke vriend Allen
de omver geworpen was. De memoires
waren aanvankelijk niet gewenst vanwege
een laatste (vermoedelijk vervalst) hoofd
stuk, waarin kritiek op de militaire
machtsoverneming werd uitgeoefend.
I
j
I
r
Vanaf nu verkrijgbaar bij uw
tijdschriftenhandelaar.
Losse nummers f 3.25
abonnement (12 nrs.) f 35,-p.j.
Bureau voor Periodieken b.v., Purmerend
■■(^^^^^02902^65^^^^^^
Commissie Bevordering Plaatselijke
Educatieve Netwerken en het ministerie
van Sociale Zaken.
ZATERDAG 17 SEPTEMBER
Zon- en maanstanden
Zon op 7.17 uur onder 19.51 uur
Maan op 12.09 uur onder 21.46 uur
Waterstanden IJmuiden
Hoogwater 5.54 uur en 18.17 uur
Laagwater 1.54 uur en 14.05 uur
■óg dj
p ia
President Moboetoe Sese Seko van Zaïre
heeft besloten de doodstraf van zijn voor
malige minister van Buitenlandse Zaken,
Ngoeza Karl I Bond, te veranderen in
levenslange opsluiting. Dit is gisteren van
officiële zijde in Kinsjasa vernomen.
Ngoeza Karl I Bond werd begin deze week
door een Zaïrese rechtbank ter dood ver
oordeeld wegens hoogverraad. Hij zou ge
weten hebben van de inval van voormalige
Katangese gendarmes in de provincie Sja-
ba en hiervan geen melding gemaakt te
hebben. Onder meer de Europese minis
terraad en de Verenigde Staten hadden
aangedrongen op gratie.
o.
p p
I
