Luchtverkeer in Spanje en Portugal ontwricht
Maria Callas: meest
besproken primadonna
VERHOOR WORDT VANDAAG VOORTGEZET
Stakingsonlusten in Columbia
Offensief christenen
in Zuid-Libanon
Spoedige beslissing
verwacht
over neutronenbom
Luns kritiseert Brits plan
tot bezuiniging op defensie
achtergrond
■B
/KEUKENS
I ZAT...
„Geen reden voor
paniek inzake
cholera-epedimie”
ES
iflr
.1
Onafhankelijkheid
Salomons-eilanden
ih - v.-l
w V '41
if J
3
BINNEN- EN BüïTrM? *N'D
SEPTEMBER
19 7 7
ZATERDAG
1 7
ZANGERES IN PARIJS OVERLEDEN
icht
aad
bod
Twisten
nka
nell
lala
licht
pels
Raadplegen
eerd
MM
(Van onze redacteur in de VS,
Henk Kolb)
BRUSSEL/LONDEN (Reuter). Secretaris-generaal Joseph Luns
van de NAVO heeft gisteren kritiek geuit op het voornemen van de
Britse regering om volgend jaar 230 miljoen pond (krap één miljard
gulden) op de defensiebegroting te bezuinigen.
(Door Frantjoise Ledeboer)
Verwacht wordt, dat de Ame
rikaanse president Jimmy Car
ter eind deze maand een beslis
sing zal nemen over het in pro
duktie nemen van de neutro
nenbom.
WASHINGTON. De Demo
cratische senator Thomas Eagle-
ton heeft gisteren een scherpe
aanval gedaan op de motieven
achter het onderzoek naar de han
del en wandel van president Car
ters begrotingsdirecteur Bert
Lance. Lance wordt ervan be
schuldigd in het verleden als ban
kier een op zijn minst genomen
slordig beleid te hebben gevoerd,
dat hem bij nader inzien onge
schikt maakt voor de hoge rege
ringspost die hij bekleedt.
1
maar wie de betaalbaarste!
én de beste wil koopt een
I BOSCH-keukenbijn BOSCH
I specialist, bij ons dus.
I pGs koop t maar bij
metzelaarl
f 4
-
IM
J. H. MOOLEN1JZER
voor „een overdreven pessimisme of een
(Van onze redacteur in Israel)
(ADVERTENTIE)
I
I1
I:
i
Bijval voor Lance van
democratische senator
wensen kenbaar blijven maken en af
wachten hoe hierop wordt gereageerd.
ft een
rband
bewo-
ïge A.
erleed
rnstig
heer
lag op
elcen-
agen.
nkele
eemd
waar-
voort-
g van
vit in
srren-
rg dat
was
erden
ingen
elijk-
d van
mala
i vijf
■aakt.
zich
een
egon-
itver-
uwen
p.zou
lelijk
e Re-
.s gis-
Hij
;enis-
1 we-
pden
e 39-
Kla-
a ge-
In feite gebeurde er echter gisteren tij
dens de tweede dag van het verhoor van
Lance door de Senaatscommissie voor re
geringszaken, weinig meer dan het uit-
Ook na de bezuinigingen in de
defensiebegroting 1978-79 - die hoofdza-
Het Britse ministerie van Defensie ver
dedigde zich kort na ontvangst van Luns’
schrijven met de stelling dat Groot-Brit-
tannië ook na de voorgestelde besnoeiing
proportioneel nog steeds meer uitgeeft aan
defensie dan enig ander NAVO-land.
MADRID (Reuter). Het luchtver
keer boven het Iberische schiereiland
heeft gisteren ernstige moeilijkheden
ondervonden door de staking van de
piloten van de Portugese luchtvaart
maatschappij TAP en de stiptheidsactie
van de Spaanse luchtverkeersleiders.
diepen van detailkwesties. De Democraten
in de commissie geven partijgenoot Lance
daarbij de kans zich vooral te verdedigen
tegen feiten waaraan de zogeheten „gewo
ne man” zich zou kunnen storen. Op die
manier komen de ergste beschuldigers van
Carters persoonlijke adviseur in een toe
nemende atmosfeer van isolatie te ver
keren.
Lance ontkent elke onoorbare hande
ling, ontkent ook dat hij bezwarende feiten
voor de commissie verborgen heeft gehou
den toen zijn benoeming in januari aan de
orde was en senator Eagleton ging gisteren
zo ver een vergelijking te trekken met de
tijden van de verguisde senator Joseph
McCarthy, die in de jaren vijftig een hek
senjacht ontketende op communisten en
hun volgelingen.
Volgens Eagleton wist de commissie in
januari al meer dan genoeg van de feiten
die nu weer worden opgerakeld en hij
beschuldigde zijn Republikeinse collega
Percy ervan als handlanger te zijn opge
treden bij het onherroepelijk besmeuren
De secretaris-generaal schrijft voorts
dat de NAVO-solidariteit nauwelijks kan
worden gediend door het feit, dat de Brit
ten hun bezuiniginsplannen hebben be
kend gemaakt kort nadat de vijftien minis
ters van Defensie hadden afgesproken
hun nationale beleidsplannen nauwer te
coördineren met het supranationale plan
van de verdragsorganisatie.
Syrië, Libanon, Saoedi-Arabië en Jorda
nië hebben de WHO over het optreden van
cholera in het gebied bericht. Turkije heeft
tot dusver ontkend dat er choleragevallen
op zijn gebied zijn geregistreerd. West-
Duitsland, Nederland, Italië en Groot-Brit-
tannië hebben gemeld dat van buitenaf
enkele gevallen zijn binnengekomen.
In Lissabon strandden zeker 1.000 pas
sagiers toen de piloten van de TAP, on
danks het bevel van de regering aan het
werk te blijven, in staking gingen en de
maatschappij gedwongen werd vluchten
naar Madrid, Frankfort, Brussel, Genè
ve, Milaan, Amsterdam en steden in Por
tugal zelf af te gelasten.
Zij veroorzaken een 8000 maal zo gro
te straling als die waarmee een normale
röntgenfoto gemaakt wordt. Bij een zwa
re bestraling zijn de slachtoffers binnen
twee weken overleden. Een zwakkere
bestraling geeft de getroffenen enige
maanden langer tijd.
van Lance’s reputatie. Maar, vroeg Eagle-
ton zich af: „Als die feiten in januari de
benoeming van Lance niet in de weg ston
den, waarom zou dat dan nu wel het geval
moeten zijn?”
Door de stiptheidsactie van de Spaanse
vluchtleiders ontstonden vertragingen
van twee tot drie uur.
De Portugese piloten zijn hun staking,
waarvoor geen tijdslimiet is gesteld, don
derdag om middernacht begonnen om
kracht bij te zetten aan hun eis tot’herstel
In de Senaatscommissie waar met het
voortschrijden van de zaak steeds meer
tegenstellingen zichtbaar worden, wordt
een neiging merkbaar onder Democraten
en sommige Republikeinen om vooral te
streven naar een antwoord op de vraag of
Lance voor de commissie feiten verborgen
heeft gehouden, of hij in ruil daarvoor
gunsten heeft beloofd aan overheidsfunc
tionarissen.
De onderlinge twisten liepen zo hoog op
dat senator Charles Percy, de Republi
kein die Lance’s hardnekkigste achtervol
ger is, zich geroepen voelde zijn motieven
en integriteit te verdedigen voor een fo
rum dat:
Sinds de Washington Post in juni van
dit jaar onthullingen over de neutronen
bom deed, is de discussie tussen de voer
en tegenstanders in alle hevigheid losge
barsten.
Het gevaar voor de burgerij is minder
groot dan bij stationering van andere
atoomwapens in West-Europa. De bom
wordt namelijk in eerste instantie ge
bruikt tegen specifiek militaire doelen en
legers. Bij gebruik van de huidige bom
men gaat iedereen en alles eraan.
Een van de belangrijkste eilanden is
Guadalcanal, dat in de Tweede Wereldoor
log het toneel was van bloedige strijd tus
sen Amerikaanse mariniers en Japanse
militairen.
Het is twijfelachtig dat de burgerij
minder kwetsbaar is. De burgerij plat
bombarderen kan vaak een geweldige
morele druk op de tegenstander leggen
(Rotterdam!).
Tegenstanders zeggen:
Het ontbreken van materiële schade
bij het gebruik kan de „schrikdrempel”
voor de inzet van kernwapens verlagen.
Het gevaar van escalatie is dan leven
sgroot aanwezig. Na het werpen van een
neutronenbom reageert de tegenstander
natuurlijk. Wie zal zeggen dat hij de
neutronenbomknop indrukt en niet die
voor de zware atoomwapens?
JERUZALEM. De doorgangspost tus
sen Israel en Libanon is gisteren voor
toeristen afgesloten als gevolg van hevige
artilleriegevechten in Zuid-Libanon. De
Israëlische radio maakt melding van het
inzetten van pantserwagens en tanks door
de christelijke eenheden.
Het is voor het eerst in de al maanden
durende uitputtingsoorlog in Zuid-Liba
non dat er sprake is van een offensief van
christenen. Tot nu toe waren het voorna
melijk de Palestijnen die het initiatief na-
Sovj.et-Unie. Bij de MBFR-besprekingen
in Wenen wordt onderhandeld over we
derzijdse en evenwichtige vermindering
van het militaire potentieel van de NA
VO en het Warschau-pact.
Opperbevelhebber Haig van de NAVO
heeft op 12 juli al de indruk gewekt dat
de strijdkrachten in West-Europa met de
neutronenbom zullen worden uitgerust.
President Carter heeft tot nu toe ge
zegd dat hij de NAVO-partners zeker zal
raadplegen. Hij liet dit op 16 augustus
weten via de woordvoerder van de Nati
onale Veiligheidsraad, Jerrold Schecter.
Rudolf Bing de beroemde directeur
van de Metropolitan Opera in New
York, informeerde in 1950 naar haar bij
zijn vriend en collega van de Weense
Staatsopera en vroeg hem: „Ken jij
misschien een zekere Maria Callas, die
in Buenos Aires gezongen heeft? Zij is
mij aanbevolen voor de Aïda en zelfs
als Koningin van de Nacht. Ziet zij er
goed uit? Ik heb gehoord dat zij zeer
aantrekkelijk is, maar dat zij als zange
res niet zoveel te betekenen heeft.” Er
ich Engel de directeur van de Weense
Opera was zeer positief in zijn ant
woord en noemde haar kwaliteiten ver
bazingwekkend.
Het heeft nog ettelijke jaren geduurd
eer Maria Callas werkelijk in New
York zong, maar dat is het begin ge
weest. Het merkwaardige was dat zij
bij haar eerste optreden in de Metropo
litan in ieder opzicht tegenviel, maar
zij was toen al zo beroemd dat zij
zonder meer een contract kreeg voor
het volgende seizoen en toen heeft zij
zo mooi gezongen, daar haar carrière
„gemaakt” was.
men tot het openen van vuur op de Zuidli-
banese dorpjes, met als doel een terugkeer
naar Zuid-Libanon te verzekeren. Hier
door zijn de christenen volledig afgesloten
en afhankelijk van Israëlische militaire
steun. Israel is niet van plan het zuiden van
Libanon aan de Palestijnen af te staan.
In een brief aan minister van Defensie
Fred Mulley zegt Luns, dat deze bezuini
ging een negatief effect zou hebben op ge
gevechtswaarde van de Britse NAVO-troe-
pen.
acht -
s - dit
i kilo.
jaar.
i kilo
jaar.
dalen
temd
/oor-
ver-
nees
s- en
rbod
idese
grote
i ge
de
chtig
zeg-
rvan-
gezet
sac
een
ioten
een
Cy-
n af-
deze
igen.
polu-
;eno-
rdin-
jmer
it hij
zou
joor-
in de
s sa-
7 an-
rond
0.000
een
’ene-
'lijke
'ijgt.
De Britse bezuinigingsplannen zijn vol
gens Luns met name zo verontrustend
omdat men er zich binnen de NAVO de
afgelopen tijd van bewust is geworden
dat de landen van het Warschaupact zich
grote opofferingen blijven getroosten om
hun offensieve militaire kracht op te voe
ren en te verbeteren.
De secretaris-generaal is van mening dat
de Britten een deel van hun „olieponden"
moeten gebruiken om de defensie-besnoei-
ingen uit het recente verleden te compen
seren. Luns gaat er daarbij vanuit dat de
Britse economie door het diepste dal heen
is en dat de bedrijvigheid weer wat aan
trekt.
Minister Stemerdink deelde op 2 sep
tember in de Tweede Kamer commissie
voor Defensie mee, dat Nederland geen
gelegenheid voorbij zal laten gaan om bij
de NAVO-bondgenoti n aan de bel te
trekken Zij moeten er op toezien dat
Carter deze toezegging inderdaad waar
maakt Een moeilijk punt hierbij is dat
het nog nauwelijks bekend is hoe de
bondgenoten over de neutronenbom den
ken. Het enige dat Nederland kan doen is
Het offensief van de christenen in Liba
non is slechts mogelijk door de actieve
steun van Israel en duidt op een duidelijke
wending in de tot nu toe gevolgde strate
gie. De Israeli’s hebben zich waarschijn
lijk ten doel gesteld de Palestijnen een
flinke klap toe te brengen en zo mogelijk
terug te drijven uit Zuid-Libanon.
De betovering die van haar stem uit
ging was toen al waarneembaar, maar
dat zij ooit carrière zou maken durfde
toen niemand te voorspellen. Zij was
namelijk zo wanstaltig dik en klein, dat
de mensen in lachen uitbarstten als zij
op het toneel verscheen. Haar veel te
grote mond gaf haar het aanzien van
een clown, maar haar engelachtige
stem maakte een diepe indruk op het
publiek. Maria Callas was nog geen
twintig jaar toen zij in de opera van
Athene werd uitverkoren om Tosca te
zingen en haar succes was van dien
aard, dat zij besloot naar New York
terug te keren. Zij werd aarzelend uit
genodigd om in de Metropolitan Opera
op te treden, maar tot haar grote geluk
ging het engagement niet door. Inplaats
daarvan kwam een ander engagement,
namelijk dat met Giovanni Battista Me-
neghini, die zij bij een gastoptreden in
Verona ontmoette. Hij nam haar eerst
in vaderlijke bescherming, vervolgens
werd hij haar impresario en in 1949
trad hij met haar in het huwelijk. Maria
vereenvoudige haar naam en trad op
als Maria Callas bovendien wist zij
met ijzeren wilskracht haar gewicht
met 40 kilo te verminderen.
Maria Callas, „La primadonna asso-
lutissima”, is gisteren in Parijs onver
wacht aan een hartaanval overleden.
Sinds haar laatste optreden in 1973
woonde zij in Parijs en vertoonde zich
weinig in het openbaar. Meermalen
deden verhalen de ronde, dat zij ge
tracht zou hebben zelfmoord te plegen,
maar deze geruchten heeft zijzelf
steeds met nadruk tegensproken.
Mocht hij de neutronenbom toch niet
in produktie nemen, dan is er nog geen
reden tot juichen. In de laboratoria
wordt al ijverig gezocht naar nog verfijn
der wapens...
Volgens Luns moeten de Britten hun
defensiebegroting niet verder uithollen
dan zij in het recente verleden al hebben
I gedaan. In zijn brief geeft hij in overwe
ging om het door de regeringsplannen
ontstane „gat” te dichten uit de opbrengst
van de Britse olievoorraden in het Noord-
zeeplat.
Het zwaartepunt van de epidemie ligt in
het Midden-Oosten. Volgens een woord
voerder van de WHO in Genève komen de
Arabische ministers van volksgezondheid,
vermoedelijk samen met een vertegen
woordiging van de WHO, op 24 september
zich vooral interesseert voor de vraag of
Lance de wet zo niet in feite dan toch in
de geest heeft geschonden.
zo ongeveer alle feiten kende, toen het
plichtmatig en oppervlakkig zijn goed
keuring hechtte aan Lance’s benoe
ming.
vindt dat er zo spoedig mogelijk een
normale gang van zaken wordt hersteld
waarbij Lance aan deze zelfde commis
sie voor zijn handelingen als begro-
tingsdirecteur verantwoording moet
afleggen.
Niettemin wijst Eagletons uitspraak
over de „onherroepelijk en voorgoed be
smeurde reputatie van Bert Lance” („Het
enige wat men in zijn graf meeneemt is een
reputatie”) er toch op dat de Democraten
tot de conclusie zijn gekomen dat Bert
Lance in zijn functie niet meer valt te
handhaven.
De zitting wordt vandaag voortgezet tot
zo lang dat nodig is. Niet meer in eerste
aanleg met de positie van Bert Lance als
inzet, maar rond enkele Senatoren zoals
Ribicoff en'vooral Percy en Javitts.
Zij was ongetwijfeld de meest be
sproken en bejubelde primadonna van
deze eeuw en hoewel zij niet veel meer
dan twintig jaren op de planken stond,
heeft zij weten te bereiken, dat zij zon
der voorbehoud werd opgenomen in de
categorie der onsterfelijken. Maria
Callas werd op 2 december 1923 in
New York geboren en ingeschreven als
Maria Anna Sofia Cecilia Calegeropou-
los. Haar vader was apotheker en wist
zich door hard werken een plaats te
veroveren in de harde Amerikaanse
maatschappij. Haar moeder werd ver
teerd door heimwee naar Griekenland
en keerde in 1937 met de kleine Maria
naar haar vaderland terug. In Athene
kreeg Maria Calegeropoulos haar eer
ste zanglessen van de Spaanse Elvira
de Hidalgo en al na twee jaar was zij
zover dat zij op kon treden in de Caval-
leria Rusticana als Santuzza.
De brief van Luns heeft echter niet al
leen betrekking op de komende begroting. Cairo bijeen om zich te beraden over
t->_ x i ,u.» maatregelen om de epidemie in te dam
men. De komende pelgrimstochten naar
Mekka spelen daarbij een belangrijke rol.
De neutronenbom is een tactische
kernkop die op Lance-raketten gemon
teerd kan worden. Ook is het mogelijk
neutronenbommen als artilleriegrana
ten te gebruiken.
Voorstanders hanteren de volgende ar
gumenten:
De neutronenbom zal het risico van
agressie tegen de NAVO verminderen.
De aanvallér wordt er door ontmoedigd.
Zijn soldaten lopen immers het gevaar
door neutronen het leven te gaan ver
hezen.
Hoewel het publiek over de hele we
reld haar bejubelde, heeft zij weinig
bijgedragen tot de muzikale inspiratie
van de hedendaagse componisten.
Haar grote kracht was het ijzeren re
pertoire, maar zij had ook een ijzeren
wil. Zelfs in opera’s die voor haar stem
minder geschikt waren wist zij enorme
successen te behalen. Degenen die haar
gehoord hebben in haar glanstijd zijn
het er allen over eens, dat er een betove
ring van haar uitging waaraan
niemand kon ontkomen. De enige zan
ger, die met haar in één adem genoemd
kan worden, is Caruso. De herinnering
aan Maria Callas is onvergetelijk.
Het in produktie nemen van de neutro-
nenbopi geeft een terugslag bij de SALT-
en MBFR-ontwapeningsbesprekingen.
De SALT-besprekingen gaan over het
verminderen van het nucleaire wapenar
senaal van de Verenigde Staten en de
De Tweede Kamercommissies voor
Buitenlandse Zaken en voor Defensie
zullen op maandag 7 november een hoor
zitting houden over de neutronenbom.
Hiertoe is donderdag besloten. De minis
ters van Buitenlandse Zaken en Defensie
komen halverwege de volgende maand
alvast met een notitie over de problema
tiek.
President Carter zal bij het nemen van
de produktiebeslissing zeker sterk wor
den beiïnvloed door het feit dat de Rus
sen ook bezig zijn te experimenteren met
neutronenwapens. Deze ontwikkeling is
inherent aan de bewapeningsspiraal. De
ze spiraal kan niet worden doorbroken
door tweederangs NAVO-landen als Ne
derland De bewapeningswedloop tot nu
toe is hiervan een illustratie. Helaas valt
de beslissing van de Amerikaanse presi
dent nu al te voorspellen.
De niet-Amerikaanse leden van de NA
VO hebben groot belang bij de uiteinde
lijke produktie-beslissing, want het
nieuwe wapenarsenaal zou met name in
West-Europa opgeslagen gaan worden.
Dit is inherent aan het korte bereik van
de raketten en granaten.
De Salomons-eilanden zijn een van de
laatste Briste koloniale gebieden. De ar
chipel is sinds 1893 een Brits protectoraat.
Er wonen in totaal ongeveer 165.000
mensen.
p Sri
ustus
n. De
■hten
eege-
Ook
Iking
vens-
inter-
;r gé-
mers
daar
elijk-
Het,bijzondere van dit nieuwste snufje
<■1 het gebied van de atoombewapening
..- dat door de lichte lu< hl verplaatsing en
weinige hitte die de atoomkoppen
„Ken gebouvt r. met vernield
worden. Vrijkomende neutronen doden
alleen levende organismen.
Toch was het niet in de eerste plaats
haar stem, die haar tot de lieveling van
het operapubliek maakte. Het waren
haar persoonlijkheid en haar onweer
staanbare aantrekkingskracht, die
haar in staat stelden om iedereen voor
zich te winnen. Zelfs de keiharde Aris-
toteles Onassis ging voor haar door de
knieën.
Toen zij in 1959 voor het eerst in
Amsterdam zong, stond zij nog op het
toppunt van haar roem. Haar techniek
was puntgaaf en moeilijkheden beston
den er voor haar niet. De suggestie die
van haar uitging was zo overtuigend,
dat het leek of zij sterker en hoger kon
zingen dan wie dan ook. Haar pianissi
mo overdreeg zij tot in het onhoorbare,
maar zelfs als niemand haar meer kon
verstaan, bleef het muisstil in de zaal.
Zij was ongetwijfeld de best betaalde
zangeres ter wereld. Men betaalde haar
vaak meer dan zij vroeg, maar als zij
slecht gezongen had, wat ook weleens
voorkwam, was zij dadelijk bereid om
haar gage terug te geven.
LONDEN (UPI). Engeland heeft gis
teren onafhankelijkheid toegezegd aan de
Salomons-eilanden in het zuiden van de
Stille Oceaan. In een overeenkomst die na
tien dagen overleg in Londen werd gete
kend, is midden juli van het volgend jaar
als streefdatum vastgesteld
in hun functie van twee gezagvoerders
die ontslagen werden tijdens het langdu
rige geschil over loon- en andere arbeids
voorwaarden. De Spaanse luchtyer-
keersleiders willen meer salaris, beter
materiaal en ze willen niet meer onder de
jurisdictie van de militaire autoriteiten
vallen.
De Columbiaanse hoofdstad Bogota is de afgelopen dagen het toneel geweest van
hevige onlusten als gevolg van een algemene staking. Bij gevechten, die op tal van
plaatsen in de stad uitbraken, zouden zeker tien mensen zijn gedood, meer dan honderd
gewond zijn geraakt en zouden enkele duizenden arrestaties verricht.
GENèVE. De wereldgezondheidsor
ganisatie (WHO) heeft gisteren naar aan-
Volgens de verklaring van het ministerie I leiding van het toenemend aantal chole-
heeft de NAVO zulks ook expliciet toege- 1 «gevallen verklaard dat er geen reden is
geven. Ook na de bezuinigingen in de
kelijk yan immateriële aard zouden zijn - 1
geeft Londen nog steeds ongeveer vijf pro
cent van zijn bruto nationaal produkt aan
defensie uit.
gl HAAKlFM PR 86RNHARDLAAN2 TEL 319OOb S
ALKMAAR Bestevaerstr 77
maandags gesloten
♦voordeel voorlichtingkwieke service
