1
w
T
aw
l’t
hr
NEDERLANDSE PLATTELAND LIJKT AFGEGRAASD
■li
El
SI
1?
f
ilK
i
Badkamers
Onderdeel kolossaal internationaal karwei
Ze
Naar het buitenland
voor kleine boerderij
Betonningsrichting
Hans en Grietje
Rood aan bakboord
Romantiek voorbij
Artiesten
t1
Groene tonnen
Grote operatie
I
I
■I
iïj
sH
r
|i JBi
J i
Wie de stad uit wil vindt op het platteland nauwelijks nog een leeg boerderijtje
om te boeren. „En dat”, zeggen makelaars in de provincie, „brengt de gestage
stroom van mensen die naar buiten willen, haast tot staan”. Afnemend aanbod,
aanhoudend hoge vraagprijzen en de uiterst kostbare opknapkosten, maken dat
de handel in boerenbehuizingen merkbaar afneemt. Ook doe-het-zelvers die tot
voor kort zich nog verdrongen om op het land een pandje eigenhandig te
verbouwen, tonen al opvallend minder animo. Daarbij komt dat als er eens een
hofstee vrij komt, de overheid soms ook nog een stokje voor de verkoop wil
steken.
I’S
•x-:'
si
r
I
De watersporters, die de Noordzee en de Waddenzee bevaren,
moeten opnieuw aan de „studie”. Er komt namelijk een geheel nieuw
betonningssysteem, dat aanmerkelijk verschilt van het bestaande
stelsel, waar de zeelieden en ook de meeste varensmensen-voor-
plezier zo vertrouwd mee waren. Niettemin plaatste de oude betonning
hen toch nog weleens voor problemen. Een paar jaar geleden had dat
enkele ernstige scheepsrampen in Het Kanaal tot gevolg. Om tot een
nog grotere veiligheid te komen heeft de International Association of
Lighthouse Authorities het nieuwe systeem ontwikkeld. Het zit zodanig
in elkaar dat elke zeeman als het ware instinctief de goede koers stuurt
zodra een boei in zicht komt.
Ik
vroec
Static
tegei
zwar
spoo
zette
te.
M .v-..
ft
1
1
t.
Voor de stedeling
is er nauwelijks
nog een boerehuis
ei
V.'
1
1
I
I
c I
f
I
I
4
Fase twee, die duurt van april tot
LJ
5
t
I
j
X
ter plaatse tegengesteld aan de be-
tonningsrichting.
Het Nederlandse platteland lijkt afge
graasd. „Voor een appel en een ei”, zegt
makelaar Heilbron in Doetinchem, „vind
je nergens meer zo’n leegstaand ding”.
Heilbron, met veel onroerend goed in heel
de Achterhoek, weet uit eigen ervaring: als
er al eens een boerderij beschikbaar komt,
vliegt die er uit. Niet meer zoals in het
verleden vooral aan doe-het-zelvers die
niet alleen vanwege het geld, maar ook
omdat ze plezier beleefden aan het zelf
verbouwen, ver van de steden neerstreken
maar meestal aan oudere gegadigden,
die zich stevige prijzen nog wèl kunnen
permitteren.
Wie toch naar een hoeve zoekt moet,
zonder dat er ook nog maar iets vertim
merd is, doorgaans al een paar ton op tafel
leggen. Voor beneden de 200.000 gulden
maakt men totaal niets klaar. En het is al
heel gewoon als bouwvallige boerenonder
komens aangeboden worden voor 350.000
gulden. Nu is het ons grote probleem er
gens nog een vrije boerderij te vinden die
gunstig gelegen is en die dan ook nog
enigszins betaalbaar blijft”.
genoemde scheepsrampen plaats
vonden, het zogenaamde laterale
stelsel toepaste, ook voor de wrak-
markering. Dat betekent dat de zee
man de groene vormen van de be-
tonningsvoorwerpen en ’s nachts die
van de groene lichten moet kennen
om te weten of het merk aan bak
boord of aan stuurboord gehouden
moet worden. Het betekent ook dat
er geen twijfel mag bestaan over de
zogenaamde betonningsrichting. In
open zee is dat altijd de richting van
de hoofdstroom tijdens de vloed.
Handelaar in bouwmaterialen Schutte
uit het Overijsselse Ommen: „Ik heb ze
hier vaak gehad, de enthousiaste eige
naars van een knus klein buitenhuisje. Een
aantal jaren geleden kon je voor niet te
veel geld nog wel aan de nodige spullen
komen. Nu is dat gewoon uitgesloten.
Wie een boerderij voor bewoning koopt
(en daarmee de agrarische functie aanpast
aan moderne wooneisen) verlangt voor
Neem nu bakstenen: in één jaar tijds steeg
de prijs daarvan 25 en soms wel 40 pro
cent. Wandtegels werden ook duurder.
Plavuizen tikken ook behoorlijk aan. Ik
moet er bij het inkopen al rekening mee
houden dat ze vijftien procent duurder
geworden zijn. Daarentegen is hout niet
veel in prijs gestegen. Dat komt omdat de
bedragen die voor hout berekend werden,
al zo ongeveer tegen het plafond zaten.
alles comfortabel -sanitair. Vaak zijn de
sanitaire voorzieningen achtergebleven.
Nu het aanbod van boerderijen stag
neert en de hoge kosten, die met opknap-
Het nieuwe stelsel heeft vijf soor
ten markeringen, die volgens be
paalde regels door elkaar kunnen
worden gebruikt. De laterale marke
ring wordt in het algemeen toege
past op duidelijk begrensde vaarwa
ters en zij geeft de bakboords- en
stuurboordszijde van de route aan.
De cardinale markering moet in sa
menhang met het kompas worden
gebruikt en geeft aan waar zich be-
boei. Verder zijn er markeringen
van afzonderlijke gevaren, een mar
kering van veilig vaarwater - bij
voorbeeld verkenningston en mid-
vaarwaterboei - en een markering
met een bijzonder betekenis.
Een belangrijke wijziging is dat de
scheidingstonnen verdwijnen. Dat
zal waarschijnlijk veel waterspor
ters, die vaak duidelijk moeite had
den met deze tonnen, deugd doen. In
de plaats hiervan komt de cardinale
markering. Uit de toptekens daar
van blijkt duidelijk aan welke zijde
zo’n ton gepasseerd moet worden.
Ook op dit punt is er zeker sprake
van een vereenvoudiging en verbe
tering. Zeer opvallend is verder dat
de gehele cardinale markering in
geel-zwart zal worden uitgevoerd.'
De verlichting zal altijd wit zijn.
Ma
ande
zijn?
voori
Nede
koke
oplex
zal z:
We
Ams'
verft
tjes t
van
cursi
zogei
daar
diens
E
c 1
Deze moet meestal in de zeilaanwij
zing worden opgezocht. Om de even
tuele verwarring nog te vergroten is
de vaarrichting in de verkeersbaan
Een andere belangrijke wijziging
is dat de betonningsrichting niet
verder meer zal lopen met de rich
ting van de stroom bij het opkomen
van de vloed. Op de Noordzee volgt
de betonningsrichting de Neder
landse kust van zuid naar noord. Op
de Waddenzee volgt de betonnings
richting vanuit de zeegaten de loop
van de grote geulen landinwaarts en
verder van west naar oost. Op dit
punt zijn in het vervolg geen vergis
singen meer mogelijk, zoals tot nu
toe wel het geval was, zeker op de
Waddenzee in de buurt van de wan
tijen.
Ri
zakl
beg
Ope
In
evei
kijk
Dat
„Ze worden schaars”, zegt men bij Kok
Beheer in Deventér. „En omdat er zo wei
nig beschikbaar is, zijn de prijzen danig
opgejaagd. Wat de kopers het liefst willen?
Een Hans en Grietje huisje met zo’n dui
zend tot tweeduizend vierkante meter
grond. Buitenaf gelegen, maar toch ook
Natuurlijk is het van het grootste
belang dat alle zeevarenden - dus
ook de watersporters, die het ruime
water bevaren - op de hoogte wor
den gesteld van het nieuwe stelsel.
De Chef der Hydrografie heeft daar
om verleden jaar reeds een boekje
uitgegeven, waarin het systeem uit
de doeken wordt gedaan. In dit
werkje - met de lange naam: „Mari
tiem Betonningsstelsel Systeem A.
Het gecombineerd cardinaal en late
raal systeem (Rood aan bakboord)” -
wordt ook verteld waarom het nood
zakelijk werd geacht tot deze ingrij
pende verandering over te gaan.
De reden is dat er verschillen wa
ren tussen de nationale systemen,
zelfs in een betrekkelijk klein zeege
bied als de wateren van Noordwest-
Europa, en als gevolg daarvan ver
warring mogelijk bleek. Indertijd,
zo wordt verteld, liepen twee sche
pen in de Straat Dover op het wrak
van de tanker Texaco Caribbean,
ofschoon dit wrak goed was betond
door wraklichtboeien. Deze ramp,
waarbij de beide schepen zonken en
mensenlevens verloren gingen, be
wees dat de bestaande systemen in
sommige opzichten niet goed genoeg
bekend zijn om elke zeeman als het
ware instinctief en in positieve en
veilige zin te laten reageren bij het in
zicht komen van een markering.
Gezegd wordt verder dat Enge
land in het gebied waarin de twee
In makelaarskringen zegt men: „De ro
mantiek is voorbij. Het oude type boerde-
1
ka
zw
Ne
m<
m<
tin
rn<
He
is,
trc
da
ka
zij
he
be
ee
vr
re;
oo
th
Dat willen ze wel, als ze horen dat er niets
anders op zit. Zij willen dan een achteraf
gelegen landhuis of een bungalow”. Veel
artiesten als Albert Mol, Rijk de Gooijer,
Imca Marina, Sjoukje van ’t Spijker en
Conny van den Bosch of politici als Hans
Wiegel, die tijdig de hand op een hoeve
wisten te leggen, vóelen zich buiten t,bin-
wat het wil of een combinatie van
beide systemen - is het officieel geti
teld: „Het gecombineerd Cardinaal
en LateraalSysteem (Rood aan Bak
boord)”.
vi
w;
CU
D;
CU
Stl
lij
w
W
"1
t
t
t
In de wat meer geïsoleerde noordelijke
provincies zijn de tarieven voor boerderij
en en dijkhuizen, hoewel gestegen, toch
nog achtergebleven. Maar de ligging is
voor westerlingen toch altijd nog een be
zwaar. Niet iedereen kan daar ook een
werkkring vinden. En als „tweede huisje”
zijn die panden veelal te prijzig. Wat an
ders is, volgens makelaars, de toestand in
het zuiden van het land. Vooral in Lim
burg is er nog een constante handel in
boerderijen. Er is veel vraag, maar ook het
aanbod is niet geheel weggevallen. En de
prijzen houden zich hier ook wat meer in
evenwicht.
Veel handelaren, ikzelf ook, hebben zich
tegen nog meer stijgingen ingedekt en
enorme voorraden gekocht. Door groei
van de aanvoer uit het buitenland is de
houtprijs weer wat gezakt. We verwachten
dat die voor het komende half jaar nog wel
stabiel zal blijven”. Bij boerderijen wordt
voor het opknappen van het binnenwerk
veelal om vurehout gevraagd, voor wan
den, plafonds en kozijnen is hardhout po
pulair. De prijzen hiervan ontlopen elkaar
niet erg.
Op
Wag<
Daai
wel t
staat
wen
denk
jes v
sling
supe
eigei
Ins
man
stan<
dran
„N
ook i
ik z
Utre
zend
de li
Vc
aan.
reag
jong
Wag
gelu
angs
voor
aan.
Dt
eers
je gi
merl
ram
dras
denl
„E
raar
vloe
Je x
heri
Snel
d’or
je:
volg
naai
De 1
de ji
zeer
afne
Het Loodswezen, dat verantwoor
delijk is voor de betonning op het
Nederlandse deel van de Noordzee
en de Waddenzee, is enkele maan
den geleden reeds met het aanbren
gen van de nieuwe boeien, tonnen en
drijfbakens begonnen. Het eerst
werd het zeegedeelte tussen Noord
Hinder en het Rijnmondgebied on
der handen genomen en daarna
volgde het gedeelte tot Schevenin-
gen. Pas volgend jaar komen de rest
van het Nederlandse deel van de
Noordzee en de Waddenzee aan de
beurt.
En dat de aankoopsommen hoog zijn,
weet ieder die in onroerend goed doet.
Makelaar Heilbron: „Diegenen, die een
bescheiden bedrag beschikbaar hebben,
zijn veel voordeliger uit met een
nieuwbouwhuis. Daarvan zijn de onder
houdskosten tenminste laag”.
Verder worden de symbolen en de
afkortingen op de zeekaarten veran
derd. Al met al is er sprake van een
zeer ingrijpende wijziging en de wa
tersporters, die ook in de toekomst
veilig willen varen en bekwaam wil
len navigeren, zullen het nieuwe sys
teem grondig moeten bestuderen.
Als zij dit jaar nog ten zuiden van
Scheveningen willen komen moet
dat onmiddellijk gebeuren. Daar is
het nieuwe systeem immers al van
kracht. Voor de rest heeft men ech
ter komende winter volop de gele
genheid zich met het nieuwe stelsel
vertrouwd te maken. De watersport-
bladen zullen zeker nog Be nodige
informatie geven en anders moet
men het genoemde werkje van de
Chef der Hydrografie aanschaffen,
waarin deze materie in extenso
wordt behandeld. Ook kan in dit
verband het kortgeleden versche
nen boekje „Bakens, tonnen, lich
ten” van Peter Los - een uitgave van
De Boer Maritiem in de boordbiblio-
theek voor Watersporters - worden
aanbevolen.
De boeien aan de bakboordszijde
van het vaarwater - als men dus met
de betonningsrichting meevaart -
zijn ook volgens het nieuwe systeem
rood en stom. Als de boeien lichten
voeren zijn deze rood. Aan stuur
boordszijde komen echter spits
groene tonnen met groene lichten te
liggen in plaats van de zwarte spitse
met witte lichten van tot nu toe.
t
|S
X
I
I
en met december van het komende
jaar, betreft het stuk van de Noord
zee ten zuiden van de lijn tussen
Schotland en Jutland. Daaronder
vallen ook het Nederlandse, Duitse
en Deense Waddengebied. In 1979
wordt de betonning in de Ierse Zee
en aan- een stuk van de Franse kust
veranderd en in 1980 komen de
kustgebieden van Ierland, Noorwe
gen, een deel van Frankrijk, Dene
marken en Duitsland tot een later te
bepalen lijn in de Oostzee aan de
beurt. In 1981 ten slotte zal de rest
van de Oostzee de nieuwe betonning
krijgen.
V
C
1
C I
pen ervan gemoeid zijn, steeds zwaarder
gaan drukken, verandert het beeld. De
aandacht van degenen die toch in de vrije
natuur willen wonen, richt zich weer meer
op het landelijke herenhuis.
Makelaar Heilbron: „Van elke vijftig ob
jected! die we in handen hebben is er
misschien één boerderij. Nou ja, die hou
den we dus niet lang. Aan onze cliënten
moeten we daarom wel vertellen dat ze
maar eens aan wat anders moeten denken.
to
f
Met ingang van april begint het
Loodswezen in het Noorden met de
ze gigantische operatie. Binnen en
kele maanden moet de oude beton
ning zijn verwijderd en de nieuwe
zijn aangebracht. Het werk begint
buitengaats. Allereerst worden de
grote scheepvaartroutes op de
Noordzee boven de eilanden van de
nieuwe betonning voorzien, alsmede
de vaarroutes naar de zeegaten.
Daarna volgen de belangrijkste
scheepvaartroutes op de Waddenzee
en vervolgens de rest van het Wad
dengebied. Als alles meezit kan het
werk in juli van het volgende jaar
klaar zijn. Het Loodswezen heeft
dan alleen in dit zeegebied ruim
duizend tonnen, boeien, drijfba
kens, kopbakens, steekbakens en
nog wat andere markeringen ver
wisseld.
weer niet helemaal weggestopt in de wei.
Behoorlijk bereikbaar en als het even kan
ook nog in redelijke staat. Dat is een
verlanglijst waaraan haast niet meer is te
voldoen”.
Bovendien, weet men bij de Deventer
makelaardij, werkt de overheid bepaald
niet mee. Van hogerhand wil men de
„branchevreemde” bewoners het liefst af
remmen. Kok zegt: „Provinciale besturen
leggen hen duidelijk belemmerende maat
regelen op omdat men wil voorkomen dat
waar vroeger agrariërs woonden, nu
steeds meer stedelingen neerstrijken.
Toestemming wordt dan ook al lang niet
meer zo vlot gegeven als een jaar of wat
geleden”.
Dit kolossale karwei is voor het
overige slechts een fase van het ge
heel. Nederland gaat op dit punt
natuurlijk niet op eigen houtje te
werk. Het gaat hier om een systeem,
dat in alle Noordwesteuropese wate
ren wordt toegepast. De betonnings-
wijzigingen worden in vijf fasen uit
gevoerd in de jaren van 1977 tot en
met 1981. Dit jaar kwamen reeds
Het Kanaal, de Straat van Dover en
de Zuidelijke Noordzee aan de
beurt.
SM
rijkoper, de man die nog wat van een
pionier had, vind je haast niet meer. Het
zelf doen schijnt er steeds meer uit te
gaan”, Het is een ontwikkeling die bepaald
niet in de hand gewerkt wordt door de
prijsvorming. Integendeel, want nooit wa
ren de verbouwkosten van oude panden en
de prijzen voor bouwmaterialen juist zo
hoog als tegenwoordig. Dat brengt echter
met zich mee dat alleen degenen die een
fors bedrag willen uittellen, in staat zijn
een kapitale boerderij aan te schaffen. Zij
zullen meestal weinig animo hebben in de
vrije uren zélf als bouwvakker op te tre
den. Toch laten ook in de hogere inko
mensklassen steeds meer mensen zich af
schrikken door de gepeperde nota’s die
men voor bouwbenodigdheden aangebo
den krijgt. In de middengroepen is die
afschrikwekkende werking nog veel
sterker.
Deze stuurboordstonnen krijgen
spitse toptekens, terwijl de topte
kens van de rode tonnen stomp zijn,
zoals voor het overige ook nu het
geval is.
Dat betekent dat een complete badkamer
ingericht zal moeten worden. De prijzen
daarvan zijn ook niet gering. Maar mo
menteel wordt Nederland overspoeld door
badkamerinrichtingen uit de Oostbloklan
den. Er zijn badkamers uit Polen, Honga
rije en Bulgarije te kust en te keur. Vak
mensen waarschuwen echter: „Het porse
lein vanachter het Ijzeren Gordijn is wat
de kwaliteit betreft heel wat minder dan
dat van,Nederlandse makelij”. Het is ech
ter wel’veel minder prijzig
W
nen”. En wat is het alternatief voor hen die
toch beslist: op een boerderij willen
wonen?
Makelaars in de Randstad merken het
er is een uittocht begonnen naar het bui
tenland. In de Ierse republiek, in Midden-
Frankrijk, in de Belgische Ardennen of
langs de grens en ook wel in Spanje, hoe
wel het daar meestal om nieuwbouw-hui- i
zen van het boerderijtype gaat, strijken
Nederlandsers neer die in eigen land niet
meer kunnen slagen. Met name de verkoop
van boerderijen in Frankrijk en Ierland
aan Nederland is de laatste twaalf maan
den aanmerkelijk opgelopen. Wat overi
gens ook heel snel populair gaat worden;
de typisch Angelsaksische cottage. Deze
boerenhut, ter grootte van een mini-boer-
derij, wordt in nieuwbouw en voor ver
bouw vlot verkocht in Engeland en Ierland
aan Nederlandse gegadigden die per se de
boer op willen
.«.X
Nederland en West-Duitsland
markeren de wrakken in open zee
volgens het cardiriale stelsel. Het
nieuwe systeem handhaaft een ver
eenvoudigde laterale betonning om
de begrenzing van de vaarwaters
onder de kust aan te geven, maar
voorziet in cardinale markeringen
om onvolkomenheden als wrakken
en dergelijke aan te geven. Dit
nieuwe systeem volgt het principe
rood aan bakboord (voor laterale
markeringen) en is systeem A ge
noemd. Omdat het voorziet in zowel
laterale als cardinale markeringen - v vaarbaar water bevindt: ten noor-
elk land moet vrij zijn om te kiezen den, oosten, zuiden of westen van de
