Theaterunie
subsidie
half miljoen
minder
Parodiërend theater
te weinig doortastend
1765^
3-zits 2.370,-
L"
meesterlijk
Eft 1 zacht
Twee omvangrijke cycli
in Filmweek Arnhem
E
Engels zitcomfort
IN PRODUKTIE BIJ THEATERUNIE
Erasmusprijs voor
cultuurhistoricus
Rotterdam vraagt
Rijk 10 miljoen
extra voor kunst
Folkloristisch
Danstheater
bedreigd met
opheffing
N
S
R
N
Prof. Werner Kaegi
■M
Carré 90 jaar
terug in de tijd
(Van onze Haagse redactie)
„JAN RAP EN Z’N MAAT”
i vanwenneker
in
ru
SIXTY minute QUEER show in Mickery
Indiase danser Uday
Shankar overleden
Gescher&Kemper
Dans Theater naar
Joegoslavië
KOOIJMAN
SANITAIR B.V.
12
13
KUNST
SEPTEMBER
19 7 7
2 8
WOENSDAG
Manifestatie 13 tot 20 oktober
AMSTERDAM.
naar het serieuze theater.
i diS1
•t
I
er allenig nog koud water uit. In
anders.
□•el.
SANIPOORT
023 - 37 03 50
(COMPLETE BADKAMERS
inclusief tegelwerk.
door Peter Huysman
AMSTERDAM. John Vaccaro’s Playhouse of the ridiculous is na
jarenlange afwezigheid weer in Amsterdam neergestreken. In Mickery
aan de Rozengracht, vanzelfsprekend, waar dit gezelschap tot en met
2 oktober een absurde theatersatire laat zien: „The SIXTY minute
QUEER show”. Een bont en soms smakelijk grotesk spektakel dat is
opgebouwd uit acht totaal verschillende scènes, die elkaar alleen
raken omdat ze gemeen knipogen
Vrijheidsdrang
Ml
2-zits
fauteuil 1.135,-
4 a
nF
Die klere does van jullie ken de tering
krijgen Sta ik net helemaal ingezeept met een kop met haren, komt
Bel Air hebben ze dat wel even
rfWxf De in linnen cretonne
-JKL V VV t hoezen zijn heel
AVitÈ’ i *- verwi
Linda van Dyck
als meisje in
een opvanghuis
Linda van Dyck, die Gemma speelt in Jan Flap en z’n maat.
1
jk.
1
:ois.
ik.
3
5)
(Foto Bob van Dantzig)
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
AMSTEL DIJK 217 AMSTERDAM TEL 020-44 5655
HM
k-
V
Dit is rondborstige taal van Gemma, een
rauwe meid met een klein hartje. Ze is een
van de hoofdpersonen in het boek „Jan
Rap en z’n maat” van Yvorine Keuls over
de schokkende gebeurtenissen in een op
vangcentrum voor jongeren. De schrijf
ster maakte ook een toneelbewerking van
haar boek. Het stuk gaat onder dezelfde
titel op 1 oktober in De Brakke Grond in
Amsterdam in première. De produktie is
in handen van de Stichting Theaterunie.
Linda van Dyck speelt de rol van Gemma,
het meisje dat, omdat het nergens anders
terecht kan, haar heil zoekt in het (Rijs-
wijkse) opvanghuis.
Zij beschikt met haar 29 jaren dus al
over een tamelijk kleurrijke carrière. Een
wild leven achter de rug? Nou, dat valt
nogal mee. Vindt ze. „Ik zou er niet een
speciale top uit kunnen halen. Ik heb in
derdaad ontzettend veel mensen ontmoet,
die mij op één of andere manier hebben
geïnspireerd. Dat zijn cadeautjes. Dat ik
het imago zou hebben een wilde meid te
zijn, klopt niet met de werkelijkheid. Ik
Over Yvonne Keuls is Linda prima te
spreken. „Een zeer slimme, maar ook emo
tionele vrouw. Vaak is zij meer bewogen
dan wie ook van ons. Nee, Yvonne is
absoluut geen verstarde Haagse dame. Als
ze dat was geweest, had ze het nooit in dat
opvanghuis kunnen uithouden als staflid”.
Iets weet Linda overigens wèl af van
hulpelozen, van mensen die door de maat
schappij verpletterd zijn. „In Zweden,
waar ik best weer eens naar terug zou
willen, heb ik in gevangenissen en inrich
tingen toneelgespeeld. Daardoor kan ik
een beetje aanvoelen, wat „misfits” zijn.
Bovendien pik je voldoende informatie op
uit de kranten en van de televisie. Als je
die dingen goed op je in laat werken, weet
je precies hoe afschuwelijk het leven is dat
deze mensen ja, vooral ook die uit het
huis waar Yvonne werkte leiden
Om een heleboel redenen vindt Linda
van Dyck het fijn met deze produktie mee
te werken. Cor van Rijn, Huib Broos, Coc-
ki Boonstra: het zijn maar een paar namen
van de vele goede acteurs die er in meespe
len. Ze is er dol op te werken met regisseur
Christiaan Nortier. „Er blijft met deze
man geen deur gesloten. De hele boel heeft
hij in de hand. Net Cecil B. de Mille. Een
heel vakbekwame man. Een warm bad
waar je je in kan wentelen. Ik ben gewoon
trots op de Theaterunie, dat ze dit stel
mensen bij elkaar heeft gebracht”.
Hetzelfde zou gelden voor een kind uit een
kindertehuis; dat zou niet graag met al
haar ellende op het toneel willen staan.
Maar ik voel daarentegen geen enkele gê
ne. Om de rol te spelen heb ik wél het oude
klofje, waarin Gemma gelopen kan heb
ben, nodig”.
vers, dansers en overheidsfunctionarissen,
aan de oever van de heilige rivier de Gan
ges verast.
Uday Shankar was een oudere broer van
de bekende sitarspeler Ravi Shankar. Hij
begon zijn loopbaan als schilder; daarna
ging hij over naar de danskunst, nadat de
beroemde danseres Anna Pavlova hem
daartoe had aangemoedigd. Hij had de
Russische ballerina in West-Europa ont
meet tegen het eind van de jaren twintig.
Zij koos hem als partner in een ballet,
gebaseerd op de Indiase mythologie. Met
hem maakte zij een tournee door de Vere
nigde Staten en Europa.
Later keerde Uday Shankar naar zijn
land terug om de klassieke dansvormen
van India te bestuderen. Vervolgens richt
te hij een eigen dansgroep op.
In de bioscopen Scene 1 en Scene 2
wordt een programma vertoond met nos
talgische films, in Luxor komen de film
musicals aan bod, terwijl Saskia retro
spectieve voorstellingen gaat geven van de
Amerikaanse cineasten Robert Altman,
John Milius, Martin Scorsese en Peter
Bogdanovich.
Het Rembrandtprogramma ziet er voor
lopig als volgt uit: „Star Wars” van George
Lucas (VS); „Providence” van Alain Res
nais (Frankrijk); „Last Remake of Beau
Geste” van Marty Feldman (VS); „La Den-
tellière” van Claud Goretta (Frankrijk);
„Valentino” van Ken Russell (Engeland);
„Le juge fayard” van Yves Boisset (Frank
rijk); „L’homme qui aimait les femmes”
van Francois Truffaut (Fr.); „Le désert des
Tartares” van Valerio Zurlini (Italië).
De prijs is Werner Kaegi verleend om zes
redenen. Als historicus bestudeerde hij
diepgaande de renaissance en het huma
nisme in zijn thans bijna voltooide mono
grafie over de negentiende-eeuwse renais-
sance-kenner Burckhardt en beoefent hij
het genre van de wetenschappelijke bio
grafie op onovertroffen wijze. Historici
hebben deze monografie als fenomenaal
gekenschetst.
Kaegi heeft zich vooral bezig gehouden
met de vraag hoe een bepaalde tijd zich
rekenschap geeft van zijn verleden. De
laureaat kan ook gelden als een universeel
historicus in de traditie van Jacob Burck
hardt en Johan Huizinga. Hij geeft uit
drukking aan een Europees humanistisch
ideaal dat teruggaat op Hugo de Groot,
Castellio en Erasmus. Een van de redenen
voor toekenning van de prijs is voorts dat
Kaegi het werk van de Nederlandse histo
ricus Johan Huizinga voor het Duitse taal
gebied heeft ontsloten.
(Van onze kunstredactie)
DEN HAAG. Het Nederlands Dans
Theater zal op 29 en 30 september voorstel
lingen geven op het BITEF-Festival in
Belgrado. Het programma van de dans
groep, die tot en met 2 oktober in Joegosla
vië blijft, zal werken uitvoeren van de
eigen choreograaf, Jiri Kylian. Dat zullen
zijn: Elegia (op muziek van Sjostakovitsj),
Symphonie in D (Joseph Haydn) en Stool
game (muziek Arne Nordheim).
Aansluitend op het festival zal het Dans
Theater nog voorstellingen geven in het
Nationale Theater. Dat gebeurt in het ka
der van een cultureel uitwisselingspro
gramma tussen Belgrado en Den Haag.
wis (Engeland); „Rubber gun” van Allan
Moyle (Canada); „Das Brot des Backers”
van Erwin Keusch (Duitsland); „Langt
borta okh nara” van Marianne Arne (Zwe
den); „Harlem County USA” van Barbara
Kopple (VS); „Tagebuch eines Liebenden”
van Sohrad Shahid Saless (W. Duitsland).
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG. Het Centraal Dansbe-
raad heeft er bij de minister van CRM op
aangedrongen dat er middelen worden ge
vonden om het Internationaal Folkloris
tisch Danstheater te kunnen laten voortbe
staan. Het IFD kampt met een tekort van
twee ton. Wordt dit tekort niet tijdig aange
vuld, dan zal de groep moeten worden
geliquideerd. Het IFD wordt gesubsidi
eerd door het departement van CRM en
een aantal gemeenten.
Rotterdam voelt zich duidelijk ten ach
ter gesteld op kunstgebied. In de brief aan
de kabinetsinformateurs schrijft het colle
ge, dat voor 1977 21,6 miljoen is uitge
trokken voor de musea in de Maasstad.
Daar staat geen bijdrage van het rijk te
genover. De stadsbestuurders wijzen erop,
dat het Museum Boymans-Van Beuningen
en het Maritiem Museum van nationale
betekenis zijn.
De buffetprijzen zijn ook die van 90 jaar
terug. Om iedereen gelijke kansen te ge
ven, zal er geen telefonische en schriftelij
ke reservering plaatsvinden. Niemand kan
er in Carré bij de musicalpremière in
zonder ervoor in de rij te hebben gestaan.
De kassa gaat zondag om elf uur open.
Voorts klaagt het college over de achter
stelling van het Rotterdams Philharmo-
nisch Orkest bij het Concertgebouwor
kest. De geringe rijkssubsidie voor het
toneel, die van 1,9 naar 2,4 miljoen
omhoog moet, het exploitatietekort van de
muziekschool van 7,5 waarin het rijk
slechts 600.000 mee betaalt, en de te klei
ne hulpverleningen bij andere activiteiten,
zoals film international, stadsbeschilde
ring, wijktentoonstellingen, musische vor
ming enz.
NEW DELHI (UPI). Uday Shankar,
de man die de dansen van India in het
westen introduceerde en populair maakte,
is na een langdurige ziekte in Calcutta
overleden. Hij was 77 jaar. Zijn stoffelijk
overschot werd in tegenwoordigheid van’
duizenden bewonderaars, onder wie beel
dende kunstenaars, dichters, romanschrij-
DEN HAAG (ANP). Prins Bernhard
heeft als regent van De Stichting Erasmus
prijs de prijs, die 100 duizend gulden be
draagt, gisteren uitgereikt aan de Zwitser
se cultuurhistoricus Prof. Dr. Werner Kae
gi. De plechtigheid had in de Ridderzaal in
Den Haag plaats in aanwezigheid van Ko
ningin Juliana.
ois.
B
Tijdens de afgelopen jaarvergadering
van het Centraal Dansberaad, overlegor
gaan op het terrein van de dans in zijn
diverse beoefening, heeft men zich uitge
sproken voor handhaving van het gezel
schap. Het heeft zich volgens het Dansbe
raad een duidelijke plaats veroverd tussen
andere Nederlandse groepen en draagt bij
tot de diversiteit van het nationale aanbod.
Het IFD is in Amsterdam gevestigd.
Linda van Dyck heeft met opzet het boek
van Yvonne Keuls vooraf niet gelezen. „Ik
was eigenlijk alleen maar geïnteresseerd
in wat voor soort toneelstuk er uitkwam en
welke ideeën regisseur en schrijfster had
den. Ik heb het op me af willen laten
komen. Het stuk (de toneelbewerking) was
nog niet af, toen we friet de repetities
begonnen. Dat was begin augustus. Met z’n
allen hebben we er aan geslepen en gepo
lijst. Dat is het voordeel als je met een
Nederlandse schrijfster werkt”.
ROTTERDAM (ANP). Het College
van B. en W. van Rotterdam heeft in een
brief aan de kabinetsinformateurs aan
dacht gevraagd voor de achterstelling op
kunstgebied door het rijk. Al jaren wordt
in een regelmatige briefwisseling tussen
de Maasstad en de regering geredetwist
over de hoogte van de rijksbijdrage aan de
Rotterdamse kunstsector. Nog-steeds be
staat er een aanzienlijk verschil tussen de
bijdragen aan Amsterdam, Den Haag en
Rotterdam. Het Rotterdamse stadsbestuur
wil, dat dit verschil nu eindelijk wordt
opgeheven.
„Praten over een toneelstuk vóór de pre
mière vind ik eigenlijk verschrikkelijk,
maar we zijn er nu toch roept Linda
opgewekt door de Frascati-„kantine” aan
de Nes. Ze heeft net een repetitie achter de
rug. Omdat ze de hele dag nog niet gegeten
heeft, propt ze met veel geestdrift een
belegd broodje in haar mond. Haar be
faamde lange lokken heeft ze ten behoeve
van de rol van Gemma afgeknipt tot
schouderhoogte. Ze moet even slikken als
zij terugdenkt aan het moment dat ze de
schaar erin zette. Bij alles, wat ze zegt,
vraagt ze zich af of ze duidelijk genoeg is.
„In het verleden ben ik zo vaak misver
staan”, legt ze uit. „Ik ben vaak zo ongenu
anceerd, zo opgeblazen belangrijk in de
krant gezet”.
BIJ UTRECHTSE BRUG
Eigen parkeerterrein
De burgemeester en wethouders vragen
de kabinetsinformateurs ervoor te zorgen,
dat Rotterdam minimaal 10,2 miljoen
extra van het Ministerie van CRM krijgt.
Dit bedrag is nodig om de rijksbijdrage
voor de kunstsector per hoofd van de
bevolking voor Rotterdam gelijk te trek
ken met dat voor de gemeente Den Haag.
Hans Saaltink, tevens programmeur van
de Utrechtse Cinemanifestatie, die om de
twee jaar in afwisseling met de Filmweek
Arnhem georganiseerd wordt, heeft voor
het Luxor-programma de volgende films
al onder contract: „L’une chante l’autre
pas” van Agnes Varda (Frankrijk); „Chi
nese Roulette” van Rainer Werner Fass
binder (W.-Duitsland); „Telefoni Bianchi”
van Dino Risi (Italië); „Bondage of Love”
en „Platonow” van Nikita Michalkov
(USSR); „Wizards” van Ralph Bakshi
(VS); „Before hindsight” van Jonathan Le-
A1 heeft Linda dan veel meegemaakt, op
geen enkele wijze komen de levens van
Linda en Gemma met elkaar overeen. „Ik
zou niet weten wat een kindertehuis bete
kent. Ik kom uit een heel ander milieu, heb
een leuk familieleven en een goede oplei
ding gehad. Maar ik geloof trouwens ook
niet, dat je dezelfde figuur moet zijn, die je
speelt. Je kan ook met je hersens en gevoe
lens bij iemand zijn. Het bestaat niet dat
een hoer haar eigen leven zou kunnen
spelen. Ze zou te veel van zichzelf moeten
prijsgeven. Ze zou zich gegeneerd voelen
daarmee in de openbaarheid te treden.
AMSTERDAM. Het ministerie van
CRM heeft een half miljoen gulden
beknibbeld op het budget van de Stich
ting Theaterunie, die als eerste produk
tie in het nieuwe seizoen 1977-’78
Yvonne Keuls’ „Jan Rap en z’n maat”
(kosten 3 ton) op haar programma heeft
staan. Publiciteitsman David Schild
zegt: „Het zou best een s bij deze ene
produktie kunnen blijven. Het vreemde
is dat CRM wel knijpt op het geld voor
de produkties, maar ons apparaat fi
nancieel intact laat. Maar laat men niet
vrezen dat we duimen gaan draaien: we
zijn bezig te onderzoeken op een andere
manier aan het noodzakelijke geld te
komen”.
Vorig seizoen bracht de Theaterunie
vier produkties uit. In verband met de
nu al gebleken grote belangstelling
voor „Jan Rap en z’n maat” over de
problemen in een opvanghuis voor jon
geren heeft de Theaterunie besloten
twee premières in De Brakke Grond te
houden: één op 1 oktober en één op 3
oktober. Tot 22 oktober wordt daar
doorgespeeld. Daarna gaat het stuk het
land in. Met Linda van Dyck, één der
hoofdrolspeelsters in „Jan Rap en z’n
maat”, hadden wij een gesprek.
(Van onze Haagse redactie)
ARNHEM. Voor de elfde maal zal in de Gelderse hoofdstad een Filmweek Arnhem
worden georganiseerd. Deze tweejaarlijkse manifestatie vindt plaats van 13 tot en met
19 oktober en zal in totaal zes Arnhemse bioscopen in de feestelijkheden betrekken.
met
verwisselbare
hoes.
De in linnen cretonne uitgevoerde
hoezen zijn heel gemakkelijk
verwisselbaar
Linda’s loopbaan. Geboren in Amster
dam (op 18 mei 1948). Gymnasiumoplei
ding. Een half jaar bij de toneelgroep
„Ensemble”. Daarna „per ongeluk de pop
muziek ingegleden”. Van 1969 tot ’73 in
Zweden („vier tv-programma’s per jaar,
gewerkt met Ardy Struwer, toneel ge
speeld, muziek gemaakt: ik kon al m’n
eieren kwijt!”). Terug in Nederland: rollen
in „Tanchelijn” van Mulisch en VARA’s
Waaldrecht-serie. Vorig seizoen met Ton
van Duinhoven in „Niet bereikbaar” van
Simon Gray: „Meer dan 180 voorstellin
gen, een waanzinnige tournee, een fantas
tische ervaring met een superacteur als
Van Duinhoven zij aan zij te staan”.
houd wel van avonturen, zoals bijvoor
beeld in m’n eentje naar Zuid-Amerika
gaan. Maar ik ga altijd heel analytisch te
werk. Ik kom zelden voor verrassingen te
staan. Ik ben niet iemand die in zeven
sloten tegelijk loopt. Wat je ook doet, het
moet allemaal overdacht zijn. Als tegen
pool daarvan moet je veel lachen”.
De Rijksbijdrage voor de kunstsector
per hoofd van de bevolking van Amster
dam bedroeg in 1976 74, die voor Den
Haag 25 en voor Rotterdam 8. Het
College van B. en W. tekent daarbij aan,
dat Rotterdam verreweg het meest per
hoofd van de bevolking aan kunst uitgaf.
De Maasstad wil daarom voor 1976 17
per inwoner erbij. Men gaat uit van een
bevolkingsaantal van 600 duizend.
Dan weer ernstig over Gemma en „Jan
Rap en z’n maat”: „Ze is zo rebels! Door
haar moeder is ze, toen ze nog erg jong
was, afgestaan aan de kinderbescherming.
Ze is van het ene tehuis naar het andere
gezeuld. Daardoor is Gemma een niet te
stuiten meid geworden, met een onvoor
stelbare vrijheidsdrang. Ze wil alles, be
halve de muren van een inrichting om zich
heen. Ze is door de ergste stront heen
geweest. Toch weet ze er steeds weer uit te
komen. Maar ze is heel erg eenzaam. Pro
beert contacten te leggen door te stompen,
te schelden, en te sarren. Ze levert continu
met iedereen veldslagen. Maar toch gaat
iedereen na verloop van tijd veel van haar
houden”.
De nieuwe show van het gezelschap uit
New York wordt bewust gepresenteerd
alsof ze nog niet rijp is voor opvoering. Het
publiek woont een „openbare repetitie” bij
van een voorstelling die veelal aardig tot
wasdom gekomen is maar op sommige
plaatsen fantastisch hapert. De „regis
seur” is aanwezig, bekijkt het gebeuren op
het speelvlak met een kritische blik vanuit
verschillende hoeken van de theaterruim
te en roept aanwijzingen en/of correcties.
Zo’n repetitiesfeer is door The Playhou
se uitstekend benut om ook alle kinderach
tige toneelspelers-aanstellerij uit te meten.
Spelers die hun rol niet kennen, die te laat
op de repetitie verschijnen met een stomp
zinnige smoes of die zeuren tot ze er bij
neervallen. Zulke aspecten worden in deze
show prachtig doorgeprikt. Het zijn maar
korte momenten, maar ik vind ze de beste.
Beter dan al het andere toegegeven
prachtige bonte, groteske en
noem-maar-op-werk. Dat is al zo dikwijls
door allerhande andere groepen gedaan
en van Vaccaro en de zijnen verwacht je
dan een werkelijk aanpakken. Dat proef je
in deze show niet. Daarvoor ontbreekt het
aan doortastendheid. Steeds als de groep
Debra Greenfield en Marie Antoinette Rogers in het openingsnummer van The SIXTY
minute QUEER show.
M
In het Arnhemse Gemeentemuseum zul
len nog nader te bepalen activiteiten
plaatsvinden, waaraan medewèrking
wordt verleend door het Nederlands Film
museum en het Verenigd Nederlands
Filminstituut. En ten slotte vindt op 18
oktober per traditie in dit kader de mani-
féstatie Open Doek plaats, die een ieder in
staat wil stellen zelf vervaardigde films
openbaar te vertonen.
AMSTERDAM. Het Amsterdamse
theater Carré gaat het 90-jarig bestaan
vieren met een speciale voorstelling waar
voor het publiek toegangsprijzen-anno-
1889 kan betalen. Dit betekent dat voor
de première van de nieuwe musical Fox
trot van Annie M. G. Schmidt en Harry
Bannink de toegangsprijzen variëren van
een kwartje (galerij), drie kwartjes (bal-
con) en één gulden (parterre) tot 1,50
voor stalles en loge.
Er t staan twee omvangrijke filmcycli
gepland. De ene (in het Rembrandttheater)
vertoont de meest prestigieuze projecten
die de onderscheiden Nederlandse distri
buteurs het komende filmseizoen denken
uit te brengen. De andere (in het Luxor-
theater) presenteert een selectie films met
een meer uitgesproken art-karakter, of
gemaakt met uitgesproken politieke inten
ties.
binnen een bepaald programma-onder-
deel met vaart parodiërend op weg lijkt,
begint de hapering en wordt er niet tot op
de bodem doorgegaan. Elk onderdeel op
zich verzandt en verstart en eindigt in het
niets.
Overigens, de show duurt langer dan de
zestig minuten die de titel suggereert. Die
titel leidt trouwens niet zo naar verduide
lijking. Queer is slang voor homoseksueel
en een echte homo-theatershow is dë Sixty
minute Queer show niet, al worden veel
mannen ingezet in vrouwenrollen. Queer
staat ook voor wat niet gebruikelijk is en
die betekenis is hier meer van toepassing.
Om nu niet in mineur te eindigen: ik heb
me zeker vermaakt en veel gelachen, want
de spelers van The Playhouse tonen feeste
lijk de fijnste humorkneepjes en dat ge
beurt in dezelfde ontspannen souplesse die
je bij Nederlandse groepen aantreft die de
toneelschoolballast terzijde geschoven
hebben.
Na de voorstellingen in Mickery gaat de
show het circuit in en komt op zaterdag 8
oktober in de Toneelschuur in Haarlem.
KO VAN LEEUWEN
I DUJARDIN
VIEUX
èK v
