Frans bezoek aan Rusland
EEG-commissie
wil officieel
handelsakkoord
met China
Geruchten over sluiting Kaaproute voor westerse zeevaart
ZUID-AFRIKA ZAL BIJ ECONOMISCHE
BOYCOT FLINK VAN ZICH AFBIJTEN
Catalonië krijgt
weer beperkt
zelfbestuur
Chaotisch eerste zitting
van Antilliaans parlement
„OP KORTE TERMIJN
GEEN SALT-AKKOORD”
Bondsdag akkoord
met wetsontwerp
CARTER WIL VERBOLGENHEID IN JERUZALEM SUSSEN
BREIEN
Geen concessies
President Carter:
PASTORALE
Bonn ontkent bouw
proefterrein voor
raketten in Zaire
Amendement tegen
neutronenbom in
VS verworpen
Voorbereid
Croes pikte voorzittershamer in
„Kontaktsperre”:
p-
19 7 7
BINNEN- EN BUITENLAND
30 SEPTEMBER
VRIJDAG
l
1
s
n
k
?n
to
ia!
door Nico Scheepmaker
Premier Barre van Frankrijk is op bezoek in de Sovjet-Unie. Hij voert
daar o.m. besprekingen met partijleider Breznjev.
(Van onze redacteur in de VS)
WASHINGTON Er zijn geen aanwijzingen dat een nieuw ak
koord ter verdere beperking van strategische bewapening (SALT) op
korte termijn kan worden gesloten.
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON/JERUZALEM. Volgens de Amerikaanse presi
dent Jimmy Carter moet Israel niet worden gedwongen om met de
Palestijnse bevrijdingsbeweging PLO te onderhandelen. „Wij hebben
beloofd, en ik heb die belofte vernieuwd, dat wij niet met de PLO zullen
onderhandelen zolang zij de VN-resolutie 242, waarin het bestaans
recht van de staat Israel wordt bevestigd, niet erkent. Zodra de PLO dit
doet, zal Amerika besprekingen beginnen met PLO-leiders”. Maar
zelfs dan kan, volgens Carter, een rechtstreekse deelneming van de
PLO aan een Geneefse conferentie niet worden gegarandeerd.
(Van onze redacteur in zuidelijk
Afrika, Karl Breyer)
JOHANNESBURG. „Als
Zuid-Afrika werkelijk door de
westerse landen in een hoek
wordt gedreven, dan is de kans
groot dat wij ons gaan verzetten
op een wijze die de wereld zal
doen opkijken”.
ja
Israel kan niet worden gedwongen
met PLO aan tafel te gaan
zitten
i
i
President Carter
n
ir
O
1
BS
Prof. Dirk Kunert, specialist voor bui-
De wet is het regelrechte gevolg van de
ontvoeringszaak Schleyer en richt zich in
hoofdzaak tegen het contact tussen (ver
moedelijke) terroristen en hun keuzever-
dedigers.
De volgende dag wist hij het weer: de
suggestie dat hij, als hij weer eens verliefd
was geworden op een meisje, haar in oos
terse gewaden zou willen tooien. Die be-
.hoefte voelde hij nooit, verzekerde hij me.
„Ik voer hem naar de sofa in de hoek van
de kamer in de richting van een niets dan
rust uitstralende jongeman die gezellig zit
te breien”.
Maarten Biesheuvel en Maarten ’t Hart
zijn stadgenoten: ze wonen en werken alle
bei in Leiden. Ze zijn allebei schrijvers, die
met elkaar gemeen hebben dat ze heel
leesbaar schrijven. Er zijn echter ook ver
schillen: Maarten Biesheuvel is als schrij
ver meer het tobberige type (schrijven is
voor hem geen fluitje van een cent), terwijl
Maarten ’t Hart gewoon gaat zitten en
begint te schrijven, - een methode die me
wel aanspreekt.
Enfin, dat gaat zo zeventien bladzijden
door, een uiterst vermakelijk maar niet
kwaadaardig stuk dat mij even aan Gogol
deed denken. Nu kende ik Maarten ’t Hart
niet zo goed, dus toen ik hem vorige week
wat uitgebreider ontmoette heb ik hem
gevraagd, hoe hij op dat stuk gereageerd
had. „Ben jij het type dat meegnuift en het
een hele eer vindt om zo op de hak geno
men te worden” (vroeg ik ongeveer), „of zit
je er toch een beetje gepikeerd en „gehin
derd” tegenaan te kijken?”
,,’s Avonds naar huis en de pantoffels aan
schieten”, schrijft Biesheuvel als hij Maar
ten ’t Harts levenspatroon schetst. En het
andere? Maarten ’t Hart peinsde en peins
de, maar kon er zo gauw niet op komen.
„Hooguit zou ik haar die oosterse gewaden
willen uittrekken”, zei hij met zo’n typi
sche maartenhartiaanse zinswending die
hem zo populair heeft gemaakt bij de
feministen.
Met boeken gaat het zó. Eerst schrijft
iemand een boek. Dat wordt door 7000
mensen gelezen. Daarna gebeurt er een
hele tijd niets, totdat een filmproducent,
die al jaren op zoek is naar „het” verhaal
om te verfilmen, op dat boek geattendeerd
wordt. Hij gaat het verfilmen en prompt
wordt het boek herdrukt in een oplage van
20.000 exemplaren. Zo ongeveer, maar niet
precies zo natuurlijk, is het ook gegaan
met „Pastorale 1943”, een oorlogsroman
die Simon Vestdijk in juli-augustus 1945
schreef en nu verfilmd wordt.
Dezer dagen verscheen een herdruk. De
oorlog zelf had niet voor meer calamiteiten
kunnen zorgen, want niet alleen bleek op
het omslag „1943” in de titel te zijn verge
ten (in het binnenwerk staat het wel twee
keer goed), maar ook bevatte de hele opla
ge van 7000 exemplaren tweemaal blz. 73
en tweemaal blz. 75, maar niet de bladzij
den 74 en 76. Kleine onachtzaamheid van
de drukker.Nu kennen we uit het ron
deel wel de dichtregel die meermalen te
rugkomt, maar in proza is dat ongebruike
lijk, zeker met hele bladzijden, te meer als
het ten koste gaat van andere bladzijden.
Ergo beleefde Pastorale 1943 de snelste
herdruk uit de geschiedenis van de litera
tuur, nu met de juiste bladzijden. Een
schadepostje van zo’n 24.000 gulden voor
de drukker, een bedrag dat Vestdijk niet
vaak voor een van zijn boeken zal hebben
gekregen.
i
r
s
i
i
i
i
Carter lijkt met zijn verklarins vooral de
Israëliërs te willen geruststellen. In rege
ringskringen in Jeruzalem was grote ver
bolgenheid ontstaan over uitlatingen van
Amerikaanse zijde als zou de uitleg die
Israel aan het Amerikaanse voorstel voor
De Catalaanse autonomie of „Generali-
tat” werd in 1938, nog gedurende de bur
geroorlog, opgeheven door de latere dicta
tor Franco.
Volgens Cifra is de regering-Suarez ak
koord gegaan met de overeenkomst die in
de Franse stad Perpignan werd uitge
werkt door de Catalaanse president in
ballingschap, de 78-jarige Josep Tarra-
dellas, en de regeringsvertegenwoordiger
Salvador Sanchez Teran, alsmede de Ca
talaanse politieke partijen.
BONN (Reuter). West-Duitsland heeft
gisteren een Russische bewering tegenge
sproken' dat het in Zaïre een proefterrein
voor raketten bouwt.
De bewering was woensdag geuit door
president Breznjev in een welkomstwoord
voor president Neto van Angola.
Een officiële woordvoerder van de West-
duitse regering ontkende de bewering.
Breznjev verwees waarschijnlijk naar
een proefterrein voor raketten dat twee
jaar geleden door de particuliere Westduit-
se firma Otrag van de regering van Zaïre
is gehuurd. Deze kleine firma experimen
teert met goedkope raketten voor het lan
ceren van ruimte-tuigen.
WILLEMSTAD (ANP). De eerste bij
eenkomst van de nieuwe Staten (parle
ment) van de Nederlandse Antillen heeft
gisteren in Willemstad een chaotisch ver
loop gehad. Hoogtepunten in het tumult
hervatting van de Geneefse vredesonder
handelingen heeft gegeven niet overeenko
men met de inhoud van de plannen van
Carter en zijn minister van Buitenlandse
Zaken, Vance. De Israëlische premier Be
gin verklaarde gisteren nog eens nadruk
kelijk dat zijn regering geen letter is afge
weken van de oorspronkelijke Ameri
kaanse voorstellen, die later nog eens zijn
bevestigd in de gesprekken in Washington
tussen de ministers van Buitenlandse Za
ken, Dajan en Vance.
Waarschijnlijk heeft de duidelijke for
mulering en publikatie van de Amerikaan
se voorstellen door de Israëlische regering
Dat was gisteren het commentaar van
zegslieden van de ministeries van Defen
sie en Buitenlandse Zaken in Pretoria op
geruchten dat Zuid-Afrika van plan zou
zijn bij een eventuele economische boy
cot zoals ook door minister Van der
Stoel in de Algemene Vergadering van
de VN naar voren is gebracht de
Kaaproute voor de westerse zeevaart te
sluiten.
„Vorster en de Zuidafrikaanse rege
ring worden op het ogenblik op zoveel
fronten aangevallen, dat het alleen maar
logisch is dat zij op een gegeven moment
zeggen: „tot hier en niet verder”, zeggen
weinig begrip in Washington gevonden.
Omdat Amerika zijn plannen nooit volle
dig in de openbaarheid heeft gebracht, is
Prof. Arndt Spandau, een specialist in
de handelseconomie aan de universiteit
van Witwatersrand, zei gisteren voor de
In Jeruzalem lieten regeringsfunctiona
rissen gisteren weten dat Israel op het
punt van de Palestijnse vertegenwoordi-
moeilijk na te gaan wie nu wie voor de gek
heeft willen houden. Israël gaat akkoord
met het optreden van een pan-Arabische
delegatie, waarin Palestijnen zijn opgeno
men, bij de opening van de conferentie. De
Palestijnen zouden tijdens het verdere ver
loop van de conferentie deel moeten uit
maken van de Jordaanse delegatie en geen
bekende PLO-figuren mogen zijn.
Carter zei gisteravond dat de Ameri
kaanse regering „geen eigen standpunt
heeft over de vraag wie de Palestijnen
moet vertegenwoordigen, of hoe de Arabi
sche delegatie in elkaar moet zitten. Ame
rika streeft naar een formule, die voor
iedereen aanvaardbaar is. Carter wees het
standpunt dat de PLO de enige vertegen
woordiger van de Palestijnen is van de
hand, omdat er tenslotte ook burgemees
ter en andere functionarissen zijn (op de
bezette Jordaanoever o.a.) die als verte
genwoordigers van het Palestijnse volk
kunnen worden beschouwd.
De vooruitgang bij de besprekingen van
de afgelopen weken neemt niet weg dat er
nog vele detailbesprekingen moeten wor
den gevoerd. Amerikaanse en Russische
onderhandelaars trekken nu weer naar
Genève om daaraan verder te werken.
Intussen blijven de VS voortwerken aan
de ontwikkeling van de mobiele en Crüise-
raketten waarover de Russen zich grote
zorgen maken.
Ook is het volgens hem duidelijk dat
Zuid-Afrika zich reeds jaren op de mo
gelijkheid van een economische boycot
heeft voorbereid. Het land beschikt over
olievoorraden voor minstens vier tot
vijf jaar en reeds in 1980 zal de staat
sonderneming Sasol II in staat zijn an
derhalf miljoen ton olie uit steenkool te
produceren.
Samen met Sasol I in Sasolburg zal
dan in ongeveer 30 procent van de Zuid
afrikaanse energiebehoefte kunnen wor
den voorzien. Inmiddels werden in het
Soutpans-berggebied nieuwe steenkool-
voorraden ontdekt, die naar schatting
voor honder jaar reserve bieden.
China is behalve Joego-Slavië het enige
communistische land dat de EEG erkent.
Na Japan is de EEG de grootste handels-
partner van China. Het exporteerde vorig
jaar goederen ter waarde van ruim 2,2
miljard gulden naar de EEG-landen. De
Chinese import uit de negen EEG-staten
bedroeg toen circa 3,3 miljard gulden.
Een woordvoerder namens de commis
sie zei dat na voorbereidende besprekin
gen met de Chinese autoriteiten, waarvan
de laatste serie in juli plaatsvond, de tijd
nu rijp is voor volledige onderhande-
lingen.
Het voorstel van de EEG-commissie
wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de
EEG-ministerraad.
President Carter wil verder onderzoek
naar de neutronenbom om in een later
stadium te besluiten of dit omstreden tacti
sche atoomwapen al dan niet zal worden
aangemaakt. Deze weg is nu door het Huis
opengehouden.
De pleiters vóór het amendement had
den het willen opnemen in de wet die
gelden voteert voor kernenergie-onder-
zoek in het fiscale jaar 1978 dat op 1
oktober begint.
Duits-Zuidafrikaanse handelskamer dat
sancties alleen maar doorgevoerd kun
nen worden door een maritieme blokka
de van Zuid-Afrika en dat niemand van
de westerse mogendheden het risico zal
nemen om daardoor bij een militair con
flict betrokken te worden.
WASHINGTON (UPI). Het Ameri
kaanse Huis van Afgevaardigden heeft
gisteren met 297-109 stemmen een amen
dement verworpen dat de verdere ontwik
keling van de neutronenbom had willen
verbieden.
in
en
fe-
n
n
0
n
t
t
i
f
e
MADRID (DPA/Reuter/AFP). De
Spaanse regering is gisteravond in een
speciale kabinetszitting akkoord gegaan
met de herinvoering van beperkt zelfbe
stuur voor het noordoostelijke landsdeel
Catalonië, zo meldt het persbureau Cifra.
ize
an
•he
er-
be-
?nt
in
ms
ds-
'en
di-
an
•ij-
•is
iet
•b-
en
•n-
er
ijk
je-
m-
or
jn
:e-
n-
m
n-
lp
!5
lo
n
•n
st
in
le
'P
it
•r
sen
op-
oot
het
De
ein
fa-
De
ge-
em
lijn
der
t-
r
n
trijfël f-
Maarten ’t Hart antwoordde dat hij het
een heel leuk stuk had gevonden, maar dat
twee dingen hem geïrriteerd hadden, om
dat ze niet waar waren. Het ene was de
suggestie dat hij pantoffels zou dragen!
„Dat je in een hoekje van de kamer zou
hebben zitten breien?” suggereerde ik be
hulpzaam. „Neenee, dat klopt, ik heb eens
bij Maarten thuis toen er allemaal visite
was een sjaal zitten breien, nee, het was
iets anders. Ik zal het thuis wel even nale
zen, dan vertel ik het je nog wel”.
BONN (DPA/UPI). De Westduitse
Bondsdag is gisteren nagenoeg eenstem
mig akkoord gegaan met een wetsontwerp
dat terroristen of van terreurdaden ver
dachte arrestanten voor een bepaalde pe
riode elk contact - zowel onderling als met
de buitenwereld - kan ontzeggen wanneer
er volgens de autoriteiten gevaar bestaat
dat zulk contact .gevaar oplevert voor le
ven, lijf of vrijheid van een persoon”.
Tegen de wet stemden slechts vier leden
van de sociaal-democratische regerings
partij SPD. De stemming was hoofdelijk.
Zeventien SPD-ers en leden van de libera
le regeringspartner FDP onthielden zich.
waren het in beslag nemen van de voorzit
tershamer door Betico Croes van de Aru
baanse MEP en het in het publiek werpen
van de presentielijst door Frente-leider
Wilson Godett.
eveneens westerse diplomaten, die in
middels hun regeringen voor een econo
mische blokkade tegen Zuid-Afrika ge
waarschuwd hebben. Zowel bij het mi
nisterie van Defensie als in diplomatieke
kringen in Pretoria acht men de moge
lijkheid dat het tot sluiting van de Kaap
route zal komen, gering.
„Het Westen is in grote mate afhanke
lijk van de strategische mineralen die
Zuid-Afrika bezit. De export van goud,
diamanten, platina en uranium zal door
een boycot zeker niet worden getroffen.
Er zal dus nog eens goed over nagedacht
moeten worden voordat men werkelijk
met economische sancties begint”, aldus
een zegsman. Hij zei verder: „Het is bij
voorbeeld nauwelijks denkbaar dat En
geland, met zijn belangrijke economi
sche problemen, vrijwillig de handelsre-
laties zal verbreken. Dat geldt ook voor
de Bondsrepubliek. Deze landen zullen
zich wel twee keer bedenken voordat zij
hun toestemming tot een boycot geven”.
Ten aanzien van de Amerikaanse po
ging om een basis te scheppen voor het
bijeenroepen van de Geneefse vredescon
ferentie zei Carter dat de VS momenteel
zoeken naar middelen om de Palestijnen
daarbij vertegenwoordigd te hebben. Hij
benadrukt dat zonder Palestijnse deelna
me geen redelijke oplossing voor de pro
blemen in het Midden-Oosten binnen be
reik ligt.
In zijn nieuwe bundel verhalen „De Weg
naar het Licht”, die ik met ongewoon veel
plezier gelezen heb, steekt Maarten
Biesheuvel de -draak met Maarten ’t Hart:
„de Leeuw van Leiden”. Hij prijst hem het
graif in, zal ik maar zeggen, looft zijn grote
veelzijdigheid („Hij zal nog eens bloem
kool verbouwen op de bodem van de At
lantische Oceaan..) en als iemand bij hem
thuis in een groot gezelschap vraagt wie
toch die Maarten ’t Hart is, die in alle
kranten en tijdschriften al die prachtige
artikelen schrijft en daarnaast ook nog al
die boeken publiceert, pakt Maarten
Biesheuvel de man bij de hand en schrijft:
ging geen concessies meer zal doen en dat
de Arabieren hun opvattingen nu maar
moeten wijziging, wil er een conferentie
in Genève komen.
uitnodiging heeft die hij naar believen kan
aanvaarden en dat het zijn beurt is om
naar de Verenigde Staten te komen.
tenlandse betrekkingen aan de Witwa-
tersrand-universiteit, zei dat VN-sacties
alleen effectief kunnen zijn als zij collec
tief worden doorgevoerd. „De meeste
olieproducerende landen boycotten
Zuid-Afrika al jaren en toch krijgen wij
nog regelmatig olie”, zei hij. „Zuid-Afri
ka wordt nu al sinds tien tot vijftien jaar
gewaarschuwd dat er sancties zullen ko
men. Een land dat zich daar niet op
voorbereidt, zou dwaas zijn”, aldus
Kunert.
Het invloedrijke blad „Haaretz” is de
mening toegedaan dat wijziging in de op
vattingen van Washington het gevolg is
van Russische en Arabische druk.
De vertegenwoordiger van de PLO in
Cairo, Said Kamal, die de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie op de Algemene Ver
gadering van de VN vertegenwoordigt,
heeft gezegd dat de Amerikaanse presi
dent Carter „in feite de mogelijkheid Van
een hervatting van de Geneefse conferen
tie heeft uitgesloten.” Hij voegde eraan toe
dat de PLO nooit de resolutie 242 zal
erkennen. „Het is niet aan Carter om te
zeggen wie het Palestijnse volk in Geneve
moet vertegenwoordigen. Het probleem
van de Palestijnse vertegenwoordiging is
ons probleem. Op de topconferentie in
Rabat is al beslist dat de PLO de enige en
wettige vertegenwoordiging van de Pales
tijnen is”, aldus Kamal. Volgens hem was
er sprake van een inmenging van Carter in
de aangelegenheden van het Palestijnse
volk.
De uitlatingen van minister Van der
Stoel voor de VN en de Nederlandse
kritiek op Zuid-Afrika, ontlokten de
hoofdredacteur van het Afrikaanse dag
blad „Beeld” de reactie: „Tegenover Ne
derland heeft het Zuidafrikaanse pu
bliek een houding aangenomen van: het
raakt mij niet meer. Wat ook onze fouten
zijn, met betrekking tot Nederland heerst
hier apathie, totale onverschilligheid.
Juist van Nederland, dat zich als kolonia
le mogendheid zeker niet van zijn beste
kant heeft laten zien en daar wellicht een
complex aan heeft overgehouden, had
den wij meer begrip verwacht.
Bij gebrek aan het vereiste quorum van
12 van de 22 Statenleden waren de oude
Antilliaanse staten in hun laatste vergade
ring niet in staat geweest de geloofs
brieven van de nieuw gekozen Statenleden
goed te keuren. Dit werd door de MEP, die
samen met de Frente in de oppositie gaat,
aangegrepen de eerste vergadering van de
Staten in de war te sturen.
MEP-gedelegeerde Werleman, die als
oudstgediende in de Staten volgens de
staatsregeling de eerste vergadering had
moeten leiden, liet weten deze taak niet te
kunnen volbrengen, aangezien hij geen
Statenlid was. Zijn geloofsbrieven waren
nog niet goedgekeurd.
De partijen die de nieuwe regering gaan
steunen, lieten daarop weten dat dan de
oudste in leeftijd, het Statenlid Bikker van
de Democratische Partij, de vergadering
maar moest leiden. De MEP achtte dit
echter in strijd met de staatsregeling.
Toen Bikker gistermogen het voorzitter
schap op zich wilde nemen nam Betico
Croes de voorzittershamer in beslag. Wil
son Godett, nog steeds demissionair minis
ter van Sociale Zaken, droeg zijn steentje
bij door de griffier de presentielijst te
ontfutselen en die in de publieke tribune te
gooien. Inmiddels was Statenlid Bikker op
de voorzittersstoel gaan zitten en weigerde
eraf te komen.
Na veel gepraat over en weer besloot
MEP-man Werleman uiteindelijk de ver
gadering toch voor te zitten. Hij opende
de bijeenkosmt en voldeed aan het ver
zoek van de gouverneur om de zittingspe
riode 1977-1981 van de Antilliaaanse Sta
ten voor geopend te verklaren.
Direct daarna schorste Werleman de
vergadering, volgens zijn zeggen in ver
band met de impasse die ontstaan is.
Volgens de MEP en de Frente verkeert
men in een impasse nu de geloofsbrieven
van de Statenleden niet door de oude Sta
ten zijn goedgekeurd. Deze impasse zou
volgens beide partijen alleen doorbroken
kunnen worden als alle 22 Statenleden tot
een nieuw akkoord komen.
Dit zei VS-president Jimmy Carter gis
termiddag tijdens een persconferentie. Hij
zei erbij dat de VS zeer zijn bemoedigd
door de tamelijk buigzame houding die de
Russen recentelijk bij de besprekingen
hebben gedemonsteerd. De VS hebben ge
poogd deze houding te evenaren, aldus de
Amerikaanse president.
Carter is niet optimistisch over snelle
overeenstemming, hoewel enige vooruit
gang werd gemaakt. Een topontmoeting
met de Russische president en partijleider
Leonid Breznjev is allerminst zeker, maar
Carter voegt daaraan toe dat de Rus een
BRUSSEL (Reuter). De EEG-commis
sie heeft gisteren voorgesteld dat de ge
meenschappelijke markt zo spoedig mo
gelijk officieel met China gaat onderhan
delen over een vijfjarig handelsakkoord.
