Kapers lieten 120
in Pakistan
uitgesteld
Bangladesj:
TEGENSTRIJDIGE VERKLARINGEN NA
mislukte
GEHEIM GESPREK KAGENDA EN SMITH
staatsgreep
passagiers vrij
Verkiezingen
Tientallen gewonden bij rellen
in grote Italiaanse steden
I
3
REACTIE VAN PLO
HANS HABE
Niet aanvaardbaar
RODE LEGER GAF VERKLARING UIT
Na neerschieten linkse student in Rome:
Zambia:
Bevrijden
GÜNTHER WALLRAFF
„VOORZICHTIG INSTEMMEND”
Onverzoenlijk
„Rhodesische leider nog even onverzoenlijk”
BINNEN- EN BUITENLAND
3
OKTOBER
19 7 7
MAANDAG
en
v -
ng
der
we-
eve
nse
itig
ng
Ier
ng
od
en
SALISBURY (UPI, Reuter). Zowel de
Rhodesische als de Zambiaanse regering
heeft zaterdag persberichten bevestigd dat
premier Ian Smith van Rhodesië zondag 25
september in Loesaka in Zambia met presi
dent Kenneth Kaoenda de Brits-Amerikaan
se plannen voor vreedzame oplossing van de
Rhodesische kwestie heeft besproken.
nd
t
ng
lik
tij
an
ng
gis-
ge-
im-
een
de
erd
oor
door Nico Scheepmaker
BEIROET/WASHINGTON
(Reuter/DPA). De Ameri
kaans-Russische verklaring inza
ke het Midden-Oosten, die zater
dag werd uitgegeven, is door de
overkoepelende Palestijnse be
vrijdingsorganisatie (PLO) met
voorzichtige instemming ontvan
gen. In scherp contrast daarmee
stonden de reacties van Israel en
van de invloedrijke joodse groe
peringen in de Verenigde Staten.
Scherpe veroordeling
Amerikaans-Russische
verklaring door Israel
(Vervolg van pagina 1)
rf- Beelden van de ongeregeldheden in Tunjn.
Tot zover het begin van Günther Wall-
raffs boek, dat in november in het Neder
lands zal verschijnen bij Rob van Gennep
(aan de vertaling wordt gewerkt door een
commune van drie man, minder om ideo
logische redenen dan om redenen van
snelheid). Hans Habe, boezemvriend van
Franz-Josef Strauss, overleed in Locarno
vrijwel tegelijk met het verschijnen van
Günther Wallraffs boek. De gedachte dat
juist hij Wallraff op het idee had gebracht,
zal hem toch niet te veel zijn geworden?
Veel lezers herkenden de satire niet,
velen bestelden het boek in de boekhandel.
Zij hadden Habe serieus genomen. Dat
deed ik ook. Ik vroeg me af, waarom hij
alleen maar op die vakcentrale was geko
men, en niet op het veel nabijere, veel
grootsere: het Springer Concern en zijn
grootste blad, Bild-Zeitung”.
„Ik werd op het idee gebracht door Hans
Habe, de vaste rechtsbuiten-columnist van
de Springer Pers. Op 2 januari 1977 publi
ceerde Bild am Sonntag een bestsellers
lijst van een hele bladzijde: „Hans Habe
blikt half profetisch, half ironisch vooruit
op de komende literaire sensatiesNa
uitvoerige informaties en geheime inlich
tingen te hebben ingewonnen, heb ik (Ha
be) in opdracht van Bild am Sonntag al
diegenen ondervraagd die bestsellers pro
duceren
Na Böll en vóór Biermann werd ik door
Habe in de afdeling belletrie op de zevende
plaats gezet:
„Wallraff: IG. Deze briljante sleutelro
man met de eenvoudige titel is het resul
taat van de negen maanden die de auteur
verkleed in een vakverenigingscentrale
doorbracht om achter alle streken van de
leiders te komen. Voor Revolt-Verlag,
Hamburg”.
In welk opzicht werd nu die hedendaag
se onthuller, Günther Wallraff (door de
Springerpers met prijzenswaardige hard
nekkigheid als de „Untergrundkommu-
nist” Wallraff aangeduid) door die vroege
re Schicklgruber onthuller op het idee
gebracht om na eerdere escapades bij mul
tinationale bedrijven zich nu eens bij Bild
in te dringen, waar hij als de journalist
Hans Esser van binnenuit kon waarnemen
hoe zo’n boulevardblad en ultra-rechtse
spreekbuis van de luidkeelse meerderheid
te werk gaat? Wallraff begint zijn boek
aldus:
1 ze
ien
het
i de
zo
>ert
mt-
ïins
sre-
zijn
een
>lad
dat
jals
/er-
zes
den
rso-
■n is
j in
de
De
len
ter-
een
/an
eft,
ige-
e is
/an
Het Palestijnse persbureau WAFA, dat
doorgaans het denkbeeld van de meerder
heid binnen de PLO weerspiegelt, noemde
de verklaring een „positieve stap naar een
rechtvaardigde en blijvende oplossing
voor het Midden-Oosten”.
Een soortgelijk geluid liet Faroek Kad-
doemi, het hoofd van de politieke afdeling
van de PLO, horen in New York. Hij vond
dat de verklaring een „bijdrage is aan de
internationale pogingen die aansturen op
een nieuwe resolutie van de Veiligheids
raad van de Verenigde Naties”. Deze reso
lutie moet ondermeer de „onvervreemdba-
Het Japanse toestel met de zes vrijgelaten gevangenen en de zes miljoen dollar
losgeld kwam zaterdagochtend in Dacca aan, vele uren nadat het laatste ultimatum
van de kapers was verstreken. De leden van het Rode Leger hadden toen gedreigd dat
zij de gijzelaars zouden doden.
Tijdens de onderhandelingen met lucht
maarschalk Mahmoed lieten de terroristen
in fasen de gevangenen vrij. Gisteravond,
toen de uitwisseling was voltooid, hadden
de kapers in totaal 120 passagiers vrijgela
ten, onder wie vrouwen en zieke mannen.
Met de kapers werd afgesproken dat de
vrijlating in fasen zou geschiedèn. In de
eerste fase van de uitwisseling zou de
Japanse regering een deel van het losgeld
ISLAMABAD (AFP).De parlements
verkiezingen die op 18 oktober zouden
worden gehouden in Pakistan, zijn voor
onbepaalde tijd uitgesteld.
De generaal is verder van mening dat de
door hem afgezette eerste-minister, Zoelfi-
kar Ali Bhoetto, eerst door civiele en mili
taire rechtbanken moet zijn berecht voor
vergrijpen die hij in zijn ambtsperiode zou
hebben bedreven, alvorens verkiezingen
kunnen plaatshebben.
Het hoofd van het militair gezag in Isla
mabad, generaal Zia Oel-Haq, heeft dit
zaterdag in een radio- en televisietoe
spraak bekendgemaakt.
Als reden voor het uitstel van de door
hem zelf indertijd aangekondigde ver
kiezingen, gaf Zia de toestand in Pakistan
aan „die tendeert naar gewelddadigheid”.
Het onderhoud in een van de vijf frontlijnstaten die de
strijd van de zwarte nationalistische guerrillastrijders ter
omverwerping van het blanke minderheidsbewind en
vestiging van een zwarte meerderheidsregering steunen,
heeft plaatsgehad ondanks het feit dat Kaoenda zijn land
beschouwt als „op voet van oorlog” met Rhodesië.
In een gisteren in Londen uitgegeven
verklaring zegt het Rode Leger, verwij
zend naar de zes miljoen dollar die de
kapers hebben ontvangen, dat „het onder
drukte volk, hand in hand, zich aan het
bevrijden is en de schatten terugkrijgt die
het werd ontnomen”.
Het geheime overleg werd van Rhodesische zijde verder
bijgewoond door minister van Buitenlandse Zaken P. K.
van der Byl en kabinetssecretaris Jack Gaylard.
Waarnemers in Salisbury beschouwen de gebeurtenis
als een grote doorbraak ten gunste van de Brits-Ameri-
„Bedoeling van de bijeenkomst was bespreking van de
Brits-Amerikaanse voorstellen”, aldus de verklaring van
de regering in Salisbury.
ROME (Reuter). Het neerschieten in Ro
me van een jonge linkse student door neo
fascisten heeft zaterdag in de grote steden
van Italië geleid tot gewelddadige de
monstraties en rellen. Tientallen mensen
raakten gewond, twee van hen door ko
gels, toen extreem-linkse studenten be
toogden naar aanleiding van de dood in
de nacht van donderdag op vrijdag van de
20-jarige Walter Rossi in Rome.
In Amman noemden vier dagbladen de
verklaring „van buitengewoon belang”.
In Rome kreeg een politieman een kogel in
zijn schouder. Een voorbijganger werd in
zijn been geraakt tijdens een aanval van
linkse studenten op neo-fascisten.
In Egypte werd de verklaring door de
staatsomroep gekenschetst als „een be
langrijke vooruitgang op de weg naar een
hervatting van” het Geneefse overleg.Wèl
werd door het semi-officiële dagblad Al
Achram kritiek geleverd op het feit dat
Moskou zou zijn afgedwaald van zijn
standpunt dat de Palestijnen in Genève
vertegenwoordigd moeten worden door de
PLO. In de verklaring wordt slechts ge
zegd dat ook de Palestijnen in Genève
vertegenwoordigd moeten zijn.
In Turijn raakte een klant van een lun
chroom ernstig gewond, toen demonstran
ten brandbommen naar binnen gooiden.
kaanse voorstellen. Deze voorzien in overdracht van de
macht aan een tussentijds Brits bestuur, dat op zijn beurt
dan weer de weg baant voor onafhankelijkheid onder
zwart meerderheidsbewind.
Ook in Syrië werd de verklaring als be
langrijk betiteld. Hoewel er enkele posi
tieve punten in voorkomen, aldus gezag
hebbende zegslieden, „is het gedeelte over
de Israëlische terugtrekking nogal vaag”.
In Israel werd de verklaring gisteren
zeer negatief onthaald, zowel door de re
geringspartijen als door de oppositie. Mi
nister van Financiën Simcha Ehrlich zei
na een kabinetszitting dat Israel de ver
klaring „niet kan aanvaarden”.
Volgens een in Salisbury uitgegeven militair communi
qué hebben zwarte guerrillastrijders in het zuidoosten
van Rhodesië een blanke boer en zijn vrouw gedood.
Eerder was gemeld dat vrijdag twee bosarbeiders in
hetzelfde gebied om het leven waren gebracht.
ter-
nde
ord
loor
zeer
arp-
het
lon-
ige-
oe-
ge-
'an
te
rij-
rd-
in
sns
an-
ar-
j te
>on
rer-
ind
isi-
irto
ler-
nd-
yeb
rijn
len,
is
nse
De
ge-
>nt-
/in-
ran
ven
nog
sfo-
i de
ha
Hans Habe was journalist van geboorte
(zijn vader was al journalist en uitgever
van kranten) en daarnaast schrijver van 25
bestsellers, waaronder „Ob tausend fal
len” (zes miljoen exemplaren), „Die Missi
on”, „Das Netz”, „Ilona”, „Palazzo”. In
totaal werden dertien miljoen exemplaren
van zijn boeken in enkele tientallen talen
verkocht. Hij had een turbulent leven. In
1911 werd hij als Hongaarse jood geboren,
in 1940 meldde hij zich als vrijwilliger aan
in het Franse leger, werd door de Duitsers
krijgsgevangen genomen (onder zijn eigen
naam), maar wist na drie maanden te
ontsnappen. Hij wist naar Amerika te ko
men, en kwam in 1945 weer in Duitsland
terug als majoor in het Amerikaanse leger.
DACCA (Reuter). Het militaire
bewind van Bangladesj heeft gisteren
snel een staatsgreep verijdeld van mi
litairen. De staatsgreep vond plaats
tijdens de onderhandelingen op het
vliegveld van Dacca met de kapers
van een Japans vliegtuig. Naar ver
luidt zijn meer dan honderd mensen
bij de mislukte staatsgreep gedood.
Op het „Japanse volk en de hele wereld
bevolking” werd een beroep gedaan zich te
verdedigen en tegen het imperialisme te
vechten. „Als onderdeel van deze interna
tionale strijd zullen wij het volgende na
streven: omverwerping van het Japanse
imperialisme, dat is gebaseerd op het kei
zerlijke systeem, het Amerikaanse imperi
alisme uit Japan te verdrijven en vestiging
van een Japanse volksrepubliek”, aldus de
verklaring.
In Bologna vocht de politie twee uur
lang met de demonstranten. Ze gebruikte
traangasgranaten toen studenten barrica
des opwierpen van omgegooide auto’s.
Een café in de stad ging in vlammen op,
nadat er een brandbom in was gegooid.
Zaterdagavond laat openden extreem
rechtse lieden het vuur op linkse demon
stranten in Venetië. Niemand raakte ge
wond door kogels, maar volgens de politie
moesten twee studenten naar het zieken
huis met hoofdwonden, omdat ze een tik
met een moersleutel hadden gehad.
Rossi werd doodgeschoten in de eerste
gewelddadige botsing tussen de twee ex
treme groeperingen sinds de zomervakan
tie. Het nieuws ging als een lopend vuurtje
door Rome. Vakbondsleiders en politici
veroordeelden de moord op Rossie en stu-
Aan het einde van de vorige week kwam
Hans Habe tweemaal in het nieuws. De ene
keer doordat hij donderdag 29 september
op 66-jarige leeftijd overleed. De andere
keer doordat Günther Wallraff hem me
teen in de eerste regel van zijn opzienba
rende en geruchtmakende boek „Der AuT-
macher. Der Mann der bei „Bild” Hans
Esser war” als de man noemt die hem op
het idee bracht zich in vermomming in te
dringen op de redactie van „Bild”, het
boulevaardste boulevardblad aller boule
vards.
denlen gingen woedend de straat op. Vele
honderden vielen kantoren aan van de
MSI, de neofascistische partij in Italië, met
brandbommen en stenen. Vlakbij een
MSI-kantoor in de Italiaanse hoofdstad
was de straat volledig geblokkeerd door
verbrande auto’s, gebruikte traangasgra
naten en gebroken glas na een vechtpartij
tussen politie en demonstranten. In Rome
hielden linkse'betogers zaterdagavond een
tocht door de stad, zware politiebegelei
ding. De tocht verliep rustig.
Tot dusver heeft de politie vijftien le
den van de MSI gearresteerd, in de leef
tijd van 16 tot 22 jaar. Ze worden ervan
beschuldigd bij de moord op Rossi betrok
ken te zijn geweest. Rossi was lid van de
extreem-linkse organisatie „Lotta Conti-
nua” (voortdurende strijd).
Daar richtte hij de eerste democratische
kranten op (in totaal was hij de oprichter
van veertien verschillende kranten), en
ontwikkelde hij zich gaandeweg tot de
conservatief die columns schreef in Sprin-
gerbladen als Welt am Sonntag en Bild am
Sonntag. En dat voor een man die de door
Adolf Hitler meest gehate journalist is
geweest. Want onder zijn pseudoniem
Hans Habe was hij degene die in 1932 (hij
was toen 21 jaar) ontdekte dat Adolf Hitler
in werkelijkheid Adolf Schicklgruber
heette. Deze ietwat komische naam ver
wekte veel vermaak bij de anti-nazisten,
die voortaan „Heil Schicklgruber!” riepen.
Pogingen van de nazi’s om Hans Habe uit
wraak voor zijn onthulling te vermoorden
mislukten, en alleen dank zij het feit dat zij
in 1940 niet wisten dat de krijgsgevangene
Janos Bekessy tevens Hans Habe was,
heeft hem toen het leven gered.
A
re rechten van het Palestijnse volk” verze
keren.
De PLO wil de bestaande resolutie 242
van de Veiligheidsraad als basis voor een
hervatting -van het Geneefse overleg, ver
vangen door de genoemde nieuwe reso
lutie.
Van meer radicale Palestijnse zijde
werd gisteren een minder optimistisch ge
luid vernomen. Het democratisch front
voor de bevrijding van Palestina (DFLP)
merkte op dat in de verklaring geen duide
lijke omschrijving was gegeven van de
term „Palestijnse rechten”.
overhandigen en een gevangene, in ruil
voor de vrijlating van tien kapers.
In de tweede fase zou de Japanse rege
ring weer een gevangene vrij laten in ruil
voor nog eens tien passagiers. In de derde
fase werd weer een deel van het losgeld
overhandigd en nog een gevangene vrijge
laten in ruil voor tien passagiers. De proce
dure ging zo door, totdat de kapers op een
gegeven moment niet meer bereid waren
passagiers vrij te laten. Er waren in het
toestel toen nog 24 passagiers en zeven
bemanningsleden achtergebleven.
Een van de vrijgelaten vrouwelijke pas
sagiers van de DC-8 de 22-jarige mejuf
frouw Atsoeko Narita, beschreef de situa
tie in het toestel als die in een sauna.
Aanvankelijk waren de kapers kalm ge
weest, vertelde zij, maar later waren zij
gaan schreeuwen en hadden zelfs enkele
passagiers die waren gaan staan, met hun
pistolen geslagen. In het Japans en in het
Engels legde de kapers uit waarom zij tot
hun actie waren overgegaan en toonden zij
volgens mejuffrouw Narita verlegenheid
toen twee vrouwelijke passagiers een
flauwte hadden gekregen.
In Israel werd vooral geageerd tegen de
zinsnede: „de wettige rechten van het Pa
lestijnse volk”. Volgens Ehrlich „zullen wij
mogelijk de noodtoestand moeten afkon
digen en een regering van nationale een
heid vormen om de verklaring te weer
staan”.
Ook onder de joodse organisaties in de
Verenigde Staten zorgde de genoemde
zinsnede voor grote onrust. De voorzitters
van 32 joodse organisaties vonden dat de
VS met de verklaring „Amerika’s histori
sche gebondheid aan veiligheid en het
voortbestaan van Israel verlaten”.
Waarnemers zien echter als het belang
rijkste facet van de verklaring het feit dat
Moskou en Washington op deze wijze na
der tot elkaar gekomen zijn, ondanks de
intense rivaliteit tussen beide landen wat
betreft invloed in het Midden-Oosten en de
onderlinge onenigheid over de vorm van
een definitieve regeling.
De verklaring omvatte concessies van
beide kanten. Washington heeft klaarblij
kelijk toegegeven aan druk omtrent de
Palestijnse rechten. Moskou heeft ander
zijds toegestemd in de zin waarin wordt
opgeroepen tot het „aangaan van normale
vreedzame betrekkingen” tussen Israel en
zijn Arabische buren na de beëindiging
van de „staat van oorlog”. Tot dusver had
Moskou zich nooit willen binden aan een
dergelijke bepaling.
Het grootste struikelblok voor een her
vatting van het Geneefse overleg blijft de
eis van Arabische zijde dat de PLO daar
aan deelneemt, terwijl Israel vierkant
weigert rechtstreeks met deze organisatie
te onderhandelen.
jfiv i ryj
President Ziaur Rahman van Bangla
desj heeft in een radiotoespraak ver
klaard, dat het leger een opstand van
„ontevreden elementen” had verijdeld.
In Salisbury heeft men begrepen dat internationaal
pogingen in het werk zijn gesteld om Nkomo ertoe over te
halen deel te nemen aan onderhandelingen waarbij ook
betrokken zouden zijn de Rhodesische regering en niet-
militante nationalistische leiders in Rhodesië zelf, zoals
bisschop Moezorewa en dominee Sithole.
Ongeveer 100 militairen probeerden
een munitieopslag in een legerplaats in
de buurt van het vliegveld van Dacca te
bestormen. Een andere groep militai
ren maakte zich kort voor het aanbre
ken van de dag meester van het radio
station van Dacca, aldus is uit welinge
lichte kringen vernomen. Deze bezet
ting heeft echter maar kort geduurd.
Zambiaanse regeringskringen hebben zich aanzienlijk
sceptischer uitgelaten over de pas zaterdag aan het licht
gekomen besprekingen. „Ian Smith heeft zich nog even
onverzoenlijk getoond als immer”, zo luidde de conclusie
in Loesaka.
Volgens welingelichte kringen in Salisbury is in Loesa
ka onder meer gesproken over een eventuele wapenstil
stand tussen het Rhodesische leger en de guerrillastrij
ders die vanuit Zambia opereren en die trouw zijn aan
Joshoea Nkomo van het Patriottisch Front van Zimbab
we, alsmede de kans dat deze betrokken wordt bij eventu
ele nieuwe, belangrijke onderhandelingen over de Brits-
Amerikaanse voorstellen.
Bij de besprekingen had Smith een reeks bezwaren
geopperd tegen de Westelijke plannen voor een vreedza
me overgang naar een zwart meerderheidsbewind in zijn
land. Volgens genoemde regeringskringen poogde hij
kennelijk Zambia te verleiden tot afzonderlijk overleg ten
einde de aandacht van de Brits-Amerikaanse voorstellen
af te leiden.
Eerder al had een regeringswoordvoerder laten weten
dat het overleg „niets van grote betekenis had opgele
verd” en dat Zambia „geen belang aan deze bespreking
heeft gehecht”.
In de Tanzaniaanse hoofdstad Dar-Es-Salaam toonden
de autoriteiten zich onaangenaam verrast over de ontmoe
ting tussen het Zambiaanse staatshoofd met de „opstandi
ge en racistische blanke leider uit Salisbury”. President
Nyerere verklaarde dat er niet van tevoren contact met
president Kaoenda was geweest over diens gesprek met
Smith.
In de verklaring roepen Washington en
Moskou alle betrokken partijen op zich
tot het uiterste in te spannen opdat de
Geneefse conferentie inzake vrede in het
Midden-Oosten nog in december kan wor
den hervat. Tevens verklaarden beide
landen dat een regeling van het conflict
de legitieme rechten van het Palestijnse
volk moet verzekeren.
tnjfël Q
