New York Times:
Atoomconferentie
is toch mislukt
NIEUWE RUSSISCHE
Internationaal protest
tegen kweekreactor
achtergrond
GRONDWET AANVAARD
„Geen Cubanen
in Ethiopië”
Gegijzelden in veiligheid; kapers geven zich over
Grieken op weg naar verkiezingen
PRODUKTIE NEUTRONENBOM IS WAANZIN”
e-
Zweeds instituut:
EEN SCHOEN
KERKYRA
SANDAAL
KLOMP
VS en Sovjet-Unie
overleggen over
Indische Oceaan
Schone en menselijke bom idioterie"
3
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 7
OKTOBER
DINSDAG 4
99
(Van onze redacteur in Spanje, Peter Hattink)
(Van onze redacteur
in Scandinavië,
Henk Ruyssenaars)
eval
elet
aak
Voldoening
Loftuitingen
NEW YORK (AFP) In tegen
stelling tot de eerste berichten is
de conferentie van 15 exportlan
den over kernenergie, die op 20 en
21 september in Londen werd ge
houden, een mislukking geweest.
Aldus de New York Times van
gisteren.
r
len
door Nico Scheepmaker^
ALGIERS. Na een reis van ruim 15.000 kilometer over twee
continenten, is de gekaapte DC-8 van de Japanse luchtvaartmaat
schappij JAL gistermiddag om 15.20 uur Nederlandse tijd op het
vliegveld Dar el Beida van Algiers geland met de resterende 19
gijzelaars aan boord. De kapers lieten hun gijzelaars pas twee uur na
de landing vrij.
(Van onze redacteur in Griekenland, Frans van Hasselt)
ATHENE. Het Griekse parlement heeft zijn werkzaamheden
beëindigd, om weer te gaan functioneren in nieuwe samenstelling na
de vervroegde verkiezingen die premier Karamanlis voor 20 novem
ber heeft uitgeschreven. Met voldoening constateerde voorzitter
Papakonstandinou in zijn slotwoord dat het parlement zonder
noemenswaardige incidenten heeft gewerkt.
and
vijs
n de
s dat
rden
t be-
heid,
adza-
rant-
elne-
ider-
VWB
>tem-
eit in
igd
de directeur van het
Zweedse vredesinsti-
tuut Sipri (Swedish
International Peace
Research Institute)
dr. Frank Barnaby.
STOCKHOLM.
De verdere ontwik
keling van de zoge
naamde neutronen
bom is een levensge
vaarlijke waanzin,
die uiteindelijk vrij
wel zeker tot een gro
te kernoorlog zal lei
den. Dat zei gisteren
rndere
n van
-stads
el ver
achter-
lichten
Twee weken geleden schreef ik dat Ka
rei van het Reve, hoewel zelf een geleerde,
mij gevraagd had bij mijn lezers te infor
meren of zij toevallig de oplossing wisten
van het raadsel dat hem al vele jaren
bezighoudt: waarom vind je, langs snelwe
gen, zijstraten en bospaden waar ook ter
wereld, altijd één schoen? Werd die verlo
ren, of weggegooid, of met opzet daar
neergelegd? Waar is die ontbrekende
schoen van het oorspronkelijke paar? Zijn
het geheime tekens uit de kosmos waar
over Erik von Daniken ooit nog eens een
bestseller zal schrijven? Dat waren de vra
gen die Karei van het Reve zich gesteld
had, zonder er ooit een oplossing voor te
vinden.
Zodra een van zijn klompen versleten
was (meestal de rechter) gooide de heer
Abbring uit Groningen die weg, om te
voorkomen dat hij opgelapt zou worden
met een stukje rubber. De trouwhartig
mee naar huis gebrachte goede klomp
werd daarna thuis pas weggegooid, ik
neem aan door zijn ouders. Theorieën over
de schoenwinkels die van elk paar slechts
één exemplaar etaleren (enz.), en van bui
tenlanders die op één slof en één schoen
ons land binnenkwamen, rijk werden en
toen eerst die slof en daarna die schoen
weggooiden, lijken me niet onwaarschijn
lijk genoeg. Morgen zet ik de serie voort
met nog enkele zeer frappante voor
beelden!
ichting
tandig-
icht;
ig. Het
ng om
an een
volgen
ui kers,
i opge-
dienst
ersbe-
ise ac-
recen-
d, dat
leen ’s
ensen
dienst
maan-
;reden
en on-
liet is
1 voor
wilde
boer-
reden
trek- i
am er
idho-
pleet
lakte
Dat
t jaar
ende-
zilla-
'eek-
aan
den,
verd
lerd.
door
hter-
Voorts wees het Centrale Comité, dat
onder leiding van partijleider Leonid
Breznjev in plenaire vergadering bijeen
was, twee nieuwe kandidaat-leden van het
invloedrijke Politburo aan. Het zijn de 66-
jarige partijsecretaris Konstantin Tsjer
njenko en de 76-jarige eerste onderminis
ter van Buitenlandse Zaken Wassily Koez-
netsov.
Tsjernjenko wordt beschouwd als een
kandidaat voor de nieuwe post van vice-
president, die in de nieuwe grondwet
„De neutronenbom is
een van de vele onmense
lijke wapens in het militai
re arsenaal en een duide
lijk bewijs voor het steeds
barbaarser worden van
de mensheid,” zo zei Bar
naby. Hij waarschuwde er
De DC-8 van de JAL werd vorige week
woensdag boven India op de lijn Parijs-
Tokio door de vijf leden van het Japanse
Rode Leger overmeesterd. Het toestel
stond vijf dagen aan de grond op het
vliegveld Dacca, de hoofdstad van Bangla-
desj. Op de reis naar Algiers maakte het
vliegtuig een tussenlanding in Koeweit en
in Damascus, waar het grootste aantal van
de gijzelaars in ruil voor brandstof werden
vrijgelaten.
De vijf terroristen en hun zes geestver
wanten die uit de Japanse gevangenissen
werden vrijgelaten, hebben zich overgege
ven aan de Algerijnse autoriteiten. De Al
gerijnen hebben de elf leden van het Ja
panse Rode Leger naar een onbekende
bestemming gebracht.
De laatste twaalf passagiers, tien Japan
ners, één Indonesiër en één Amerikaan,
alsmede de zevenkoppige bemanning wer
den op het vliegveld door Algerijnse func
tionarissen begroet. Op het eerste gezicht
verkeerden de vrijgelaten gijzelaars, die
vanaf woensdag in het vliegtuig hadden
gezeten, in goede gezondheid. Volgens de
Algerijnse autoriteiten is de toestemming
tot landen alleen op uitdrukkelijk verzoek
van de Japanse regering verleend. In het
toestel bevinden zich de zes miljoen dollar,
het losgeld dat de vijf leden van het Rode
Leger eisten van de Japanse regering in
ruil voor de vrijlating van de 156 inzit
tenden.
Bij het begin van de verkiezingscam-
pagne biedt het politieke tableau nu vrij
wel geen geheimen meer. Precies in het
midden staat de 76-jarige oud-premier
Kanellopoulos, de laatste jaren non-ac-
tief, die zich als partijloos kandidaat
voor Athene heeft aangemeld en vermoe
delijk wel zal worden gekozen. De man
die na Karamanlis’ vertrek in 1963 de
rechtse ERE leidde, wiens houding tij
dens de dictatuur onberispelijk is ge
weest, maar die daarna niet toetrad tot
de door Karamanlis gestichte partij
Nieuwe Democratie, zal de komende ja
ren kunnen optreden als een soort „ge
weten” voor deze partij, die van de kant
De Griekse volksvertegenwoordiging
is in de drie jaar die volgden op de
dictatuur een van de kalmste en meest
gedisciplineerde van Europa geweest,
hetgeen met des te meer genoegen wordt
gesignaleerd door diegenen die in de
jaren zestig het lawaai van scheldende
afgevaardigden, klepperende lessenaren
en het nauwelijks overstemmende geha
mer van de voorzitter hebben meege
maakt.
Dat door militaire tacti
ci over schone en mense
lijke bommen wordt ge
sproken, noemde Barna
by idioterie. De gevolgen
van een atoomoorlog zijn
niet binnen bepaalde per
ken te houden, zo stelde
Het gevaar van rechts lijkt voor de
regering nog groter dan dat van links.
Het feit dat de linkse partijen zich al
weer met volle teugen overgeven aan
hun oude liefhebberij elkaar onder
ling bestoken moet door Karamanlis
met grote voldoening worden gadege
slagen.
Centrumleider Mavros, de officiële op
positieleider, heeft reeds verklaard dat
door de pasgevormde „nationale groepe
ring” van de 79-jarige veteraan en oud-
premier Stefanopoulos, en van links
door een veelheid van partijen van cen-
trum-rechts (Mitsotakis’ „nieuw libera
len”) tot uiterst links.
GENE VE. Tien internationaal beken
de personen hebben gisteren in een ver
klaring stelling genomen tegen de bouw
van de snelle-kweekreactor in het Franse
plaatsje Creys-Malville, ruim 100 kilome
ter van Genève.
De groep noemt zich Groupe Bellerive
en is opgericht door prins Saddroedin Aga
Khan, hoofd van de in Genève gevestigde
Vluchtelingenorganisatie van de VN. Tot
deze groep behoren onder anderen ds.
Visser ’t Hooft, voormalig secretaris-gene-
raal van de Wereldraad van Kerken, Vic
tor Weisskopf, de vroegere directeur van
de CERN (het Europese centrum voor
atoomenergie in Parijs), de Franse mi
lieubeschermer Denis Rougemont, en Lev
Kowaraski, ex-directeur van het bureau
voor atoomenergie in Parijs.
(Van onze redacteur in Zwitserland,
Kati David)
onder Centrumleider Papandreou in
1963, „verrader” van Papandreou en
diens door koning Constantijn uitverko
ren opvolger in 1965.
Tijdens de dictatuur en ook daarna is
hij in zijn oude gewoonte teruggevallen:
geen woord vóór, maar ook nauwelijks
tegen de junta. Het is vrijwel zeker dat
hij tijdens een recente Europese reis,
ook al gold die Parijs en niet Londen,
het fiat van ex-koning Constantijn heeft
gekregen en volgens velen ook de
nodige financiën om bij de verkiezin
gen de troon te vertegenwoordigen, die
bij het referendum van 1974 nog bijna 30
percent van de stemmen kreeg.
Het junta- en nu ook weer koningsge
zinde ochtenblad Eleftheros Kosmos
(vrije wereld) juicht over Stefanopoulos’
initiatief, waarin het de redding ziet van
de „nationale gezindheid” die de laatste
jaren zou zijn ondermijnd door een ver
raderlijke Karamanlis, die eerst de ko
ning dupeerde en daarna de sluizen wijd
openzette voor communistische propa
ganda en penetratie. Karamanlis zelf is
al tot de tegenaanval overgegaan. Hij
heeft voorspeld dat deze partijvorming,
die de „nationale gezindheid” monopoli
seert, daarmee deze idee en ook de troon
tot „lachwekkende numerieke propor
ties” zal terugbrengen. „Nationaal gezind
zijn alle Grieken, behalve zij die Moskou
De leden van de groep zeggen dat ze niet
a priori tegen de snelle-kweekreactoren
zijn, maar tegen het feit dat het probleem
alleen in technische termen is gesteld, ter
wijl het om een politieke keuze gaat. Zij
betreuren de polarisatie tussen de felle
vóór- en tegenstanders, vooral omdat er
een groot aantal uitgebalanceerde tussen
oplossingen bestaat, dat zowel door vóór-
als tegenstanders aan de aandacht wordt
onttrokken. Zij menen dat je in plaats van
„alles of niets” te kiezen, de vraag volledi
ger zal kunnen stellen. Bijvoorbeeld: hoe
veel? En op welke manier?
De Bellerive-groep stelt voor om in alle
landen nationale commissies met compe
tente mensen te vormen om de bouw van
de kweekreactoren nauwkeurig onder de
loep te nemen. De leden van deze commis
sie willen boven de partijen staan en in
vloed uitoefenen op het volk en op de
autoriteiten.
Er is geen regeling over de export be
reikt en de 15 landen zijn alleen overeenge
komen in 1978 opnieuw over dat onder
werp te gaan praten.
Het blad schrijft van medewerkers van
het ministerie van Buitenlandse Zaken te
hebben gehoord dat de Franse afvaardi
ging, met steun van de Russische, aanvan
kelijk getracht heeft alle toekomstige ver
gaderingen van de 15 landen te annuleren
en niet wenste dat een gemeenschappelij
ke regeling voor de export van atoomtech-
hologie zou worden onderzocht.
De New York Times wijst er op dat de
regeringen van Frankrijk en West-Duits-
land openlijk beloofd hebben voorlopig
geen opwerkinginstallaties te verkopen,
maar dat deze twee landen hun standpunt
niet schriftelijk hebben willen bevestigen,
ondanks aandringen van de Amerikaanse
delegatie.
Evenmin zouden de landen die kerntech
niek willen invoeren beloofd hebben geen
atoombommen te doen ontploffen, aldus
het blad.
Het is niet bekend welke overeenkomst
de kapers met de Algerijnse regering heb
ben gemaakt. Men neemt aan dat de link
se extremisten politiek asiel in Algiers
zullen aanvragen. Algiers heeft zich gedu
rende de laatste jaren gastvrij getoond
tegenover linkse extremisten, die elders
niet werden toegelaten.
WASHINGTON (DPA). Bij hun ge
sprekken over begrenzing van hun strijd
krachten in de Indische Oceaan hebben
Amerika en Rusland een „vergevorderd
stadium” bereikt.
ige”
niet
ege-
van
e ei-
des
dat,
lotel
;evel
and-
Sommige lezers schijnen gedacht te heb
ben dat het hier om een schijnprobleem
ging, van een grote zeldzaamheid boven
dien, en zeker niet van toepassing op alle
landen van de wereld. Hoezeer zij zich
daarin vergisten moge blijken uit de erva
ringen van mevrouw G. M. Doeleman-
Fischer uit Oegstgeest, die alleen al in
Kerkyra, het hoofdstadje van het Griekse
eiland Korfu, een drietal frappante staalt
jes van dit internationale fenomeen mee
maakte. Ik geef toe, Kerkyra wordt dik
wijls in de vakliteratuur over het ene-
schoen-probleem genoemd en kan dus niet
model staan voor „het gemiddelde stadje
in de wereld”, maar wat voor Kerkyra in
meerdere mate geldt, geldt voor ieder an
der willekeurig stadje in mindere mate. Ik
geef nu eerst even de drie historische Ker-
kyra-gevallen van mevrouw Doeleman:
1In de brandende zon staat in Kerky
ra op straat een grote verlaten schoen
poetsdoos met het bijbehorende ding waar
men zijn voeten op zet voor het laten
poetsen der schoenen. Daarop staat een
bruine, in uitstekende staat verkerende
herenschoen met losse veters.
2. Ik loop in Kerkyra langs een rij
mooie koetsen. De laatste koets is wel
bijzonder mooi: het paard ervoor heeft een
gehaakte muts op en is van top tot tenen
versierd. De koetsier zit te dutten in de zon.
Achter op het bankje ligt een zwarte da-
mespump.
3. En nog eens Kerkyra: Ik loop de
trappen op naar een klein Byzantijns kerk
je. Het is heel vroeg in de ochtend, er zijn
geen toeristen, alleen maar een paar gelo
vigen. Boven aangekomen zie ik precies
midden op de laatste trap één blauw-witte
sportschoen van het merk Adidas liggen.
Voor deze curieuze, Griekse één-schoen-
verschijnselen weet mevrouw Doeleman
ook geen oplossing, maar van enkele ande
re gevallen, die blijkbaar uit het leven zijn
gegrepen, weet zij de oplossing wel. Ik geef
ze in kortschrift weer:
„Man met hond naar zee, heerlijk warm
weer, man trekt schoenen uit, hond pakt
één schoen in bek, loopt weg, man er
achteraan, intussen komt vloed op en
neemt andere schoen mee. Man pakt hond
schoen af, komt terug, ziet dat andere
schoen verdwenen is, gooit de afgepakte
schoen boos weg en loopt blootsvoets naar
huis”.
kennis ervoor heeft men
al lang, en ook de eigen
kernreactoren die voor
het benodigde plutonium
kunnen zorgen.
Naar een woordvoerder van het Ameri
kaanse departement van Buitenlandse Za
ken meedeelde, hebben een Amerikaanse
en een Russische delegatie vorige week
vrijdag in Washington een tweede, vijf
daagse gespreksronde afgesloten. Daarbij
was al over „specifieke elementen” van
een Amerikaans-Russisch verdrag ge
sproken.
Het verdrag, dat president Carter de
Russen dit voorjaar heeft voorgesteld,
moet volgens de woordvoerder een bewa
peningswedloop in de Indische Oceaan
verhinderen.
trijfël
wordt ingesteld. Hij werkt al lange tijd
nauw samen met Breznjev. In de tweede
helft van de jaren veertig waren zij beiden
werkzaam in de republiek Moldavië. An
derhalf jaar geleden werd Tsjernjenko be
noemd tot secretaris van het Centrale Co
mité voor algemene zaken.
Koeznetsov is sinds 1955 de tweede man
op het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Hij is ambassadeur in China geweest en
wordt beschouwd als een deskundige op
het gebied van zaken betreffende de Ver
enigde Staten en de Verenigde Naties.
nadrukkelijk voor dat de
ze ontwikkeling slechts
één resultaat kan hebben:
een alles vernietigende
atoomoorlog die het einde
van de mensheid kan be
tekenen.
De Japanse ambassadeur in Algerije
begroet de laatste vrijgelaten passagiers.
aders
■bben
meer
ns de
oeris-
belt,
elden
lit het
cbaar
ander
lat in
Een Somalische diplomaat had afgelo
pen weekeinde in de Egyptische hoofdstad
Cairo verklaard dat tegen de zin van de
Angolese regering Cubaanse troepen wa
ren gestuurd naar Ethiopië. De „verhui
zing” zou zijn georganiseerd door de
Sovjet-Unie.
Volgens het Ethiopische ministerie van
Buitenlandse Zaken gaat het hier om „fan-
tasieberichten die verspreid worden door
een land dat agressieve bedoelingen heeft,
en hierin wordt gesteund door reactionai
re Arabische staten”. Het ministerie ver
klaarde dat het Ethiopische volk sterk
genoeg was om zichzelf te verdedigen zon
der hulp van buitenlandse troepen.
In een reactie op een verzoek van VN-
secretaris-generaal Waldheim om onder- -
handelingen in het gebied te beginnen,
heeft Ethiopië gisteren laten weten dat het
niets voelt voor een wapenstilstand en
onderhandelingen omdat Somalië geen
einde maakt aan de „expansie-politiek”.
gis-
ver-
laag
uit
het
ech-
Iden
ves-
aag,
laar
Zo lijken de verkiezingen interne
krachtmetingen te gaan worden voor lin
ker- en rechterzijde onderling. Met be
langstelling moet worden afgewacht of
de uiterst rechtse groepering, een combi
natie van royalisten en junta-nostalgici,
die zojuist onder Stefanopoulos is ge
start, voet aan de grond zal krijgen. Ste
fanopoulos heeft in zijn lange leven al
vele politieke rollen gespeeld: royalis
tisch voorman in 1933, rechts deelnemer
„Ben op Curasao, heb stevige sandalen
aan met vrij hoge brede zool en bandje van
achteren. Maak een merkwaardige bewe
ging, zool laat los, bandje breekt. Probeer
op één sandaal te lopen: gaat niet. Trek
kapotte sandaal aan: gaat ook niet, voeten
doen ontzettend pijn. Neem kapotte
schoen in de ene hand, houd de andere
schoen bij bandje vast. Moet absoluut te
rug naar hotel, anders te laat voor officiële
receptie. Zie taxi, zwaai waanzinnig met
arm, taxi stopt, ik er in, merk dat ik
kapotte schoen krampachtig in ene hand
houd, en dat de andere schoen bij het
zwaaien in een grote boog op het trottoir is
beland. Geen tijd meer om hem op te
halen, schoen blijft eenzaam achter op
straat”.
MOSKOU (Reuter, AFP, UPI). Het
centraal Comité van de Sovjetrussische
Communistische Partij heeft gisteren zijn
goedkeuring gehecht aan het ontwerp
voor een nieuwe grondwet. Dit ontwerp
wordt vandaag aan de Opperste Sovjet
het parlement voorgelegd.
De neutronenbom, vol
gens dr. Barnaby een per
vers wapen, is een combi
natie van een gewone
atoombom en een water
stofbom, die door zeer
grote straling al het leven
doodt maar gebouwen
niet beschadigt.
Volgens dr. Barnaby be
staat het gevaar dat de
propaganda rond de neu
tronenbom ertoe kan lei
den dat men deze als een
„humaan wapen” gaat be
schouwen. Wanneer de
NAVO-landen het Ameri
kaanse voorbeeld gaan
volgen en neutronenbom
men in hun arsenaal gaan
opnemen, zo meende hij,
dan is ook voor Zweden
de tijd aangebroken om
atoomwapens aan te
schaffen. De technische
hij vast. Dr. Barnaby, die
een wereldberoemde au
toriteit op zijn gebied is,
kan beslist niet worden
beschouwd als een onder-
gangsprofeet. Met zijn
tientallen wetenschappe
lijke medewerkers analy
seert hij dagelijks de be
wapeningswedloop in de
hele wereld. Dit zowel in
Oost als West, en de daar
over elk jaar gepubliceer
de rapporten blijven
schokkende literatuur ov
er deze race naar de dood.
ADDIS ABEBA (AFP). Het ministe
rie van Buitenlandse Zaken van Ethiopië
heeft gisteren tegengesproken dat Cu
baanse troepen vanuit Angola naar Ethio
pië zijn gegaan om daar aan de kant van
regeringstroepen mee te strijden tegen
het door Somalië gesteunde bevrijdings-
front in de Ogaden.
Einde aan vliegtuigkaping in Algiers
ir De twee laatste niet-Japanse gijzelaars
(een Indonesiër en een Amerikaan) verla
ten het vliegtuig dat de wereld bijna een
week in spanning hield. Op de voorgrond
wordt de Indonesische passagier verwel
komd door de ambassadeur van zijn land
in Algerije.
der Andreas Papandreou het land bin
nen enkele maanden in een chaos zal
storten en Papandreou heeft geantwoord
dat Mavros in feite meer anti-Pasok (de
naam van de socialistische beweging) is
dan anti-rechts en dat het Centrum wei
nig verschillen vertoont met de nieuwe
democratie.
De communisten, die in 1974 elf per
cent van de stemmen kregen, vertonen
eveneens een dergelijke rivaliteit: de
Moskou-trouwe KKE onder Florakis
gaat voor het eerst sinds 1936 zelfstandig
de verkiezing in. De nationaal gezinde
„communistische partij van het binnen
land” heeft samenwerking gezocht met
vier kleinere linkse partijen, waaronder
de Eurocommunistische EDA, geleid
door onder anderen Iliou, de componist
Theodorakis en de sociaal-democrati-
sche, van het Centrum afgescheiden par
tij „socialistisch initiatief” onder prof.
Mangakis. Ingebed in deze „Vijf” hoopt
zij de orthodoxe communistische partij
voorbij te streven.
