in
Bescheiden maar helder beeld van
Rembrandts bekende grafiek
vanURK
Rainbow staat bol van goedkope pretenties
Sacco blijft steken
absurde vrolijkheid
Maatwerk
in tiideliik s
Pil
NVV: bezuinigingen CRM catastrofaal
„DE ROEM VAN DE KUNSTENAAR” IN TEYLERS MUSEUM
OPVATTINGEN VAN RITCHIE BLACKMORE VEROUDERD
STRUCTURELE SUBSIDIËRING DOOR CRM, NOORD-HOLLAND EN HAARLEM
2,20
Club Teatro uit Rome in Mickery
Bijna half miljoen
provinciale steun
toneelgroep Centrum
Honderd-Guldenprent
JT
uitzendbureau
KUNST
19 7 7
OKTOBER
WOENSDAG 5
(Van onze kunstredactie)
metworst
dat Perspekt voor het eerst in haar bestaan
een structurele basis heeft gekregen. Dat be
tekent ook voor de volgende jaren een norma
le inpassing in het subsidiebeleid van de
onderscheidene overheden.
RESTAURANT
Verse erwtensoep 1,30
HAARLEM. „De roem van
de kunstenaar” is een onderwerp
waarover kapitale boekwerken
kunnen worden geschreven. De
stichting Openbaar Kunstbezit
greep het thema aan voor een se
rie instructieve radio- en televi
sieuitzendingen en een aantal
grote musea haakt daar weer op
in met over het algemeen vrij te
leurstellende tentoonstellinkjes
die maar een heel klein deel van
het bijna onoverzichtelijke ter
rein bestrijken. Zonder in chauvi
nisme te vervallen: het Vincent
van Goghmuseum in Amsterdam,
het Mauritshuis (met Rembrandts
Anatomische les) en het Gemeen
te Museum (met Mondriaan) in
Den Haag steken met hun beperkt
opgezette exposities toch maar
pover af tegen wat het Frans
Halsmuseum in Haarlem op een
der bovenzalen bijeen heeft we
ten te brengen rond de glorie die
Frans Hals en zijn werk in latere
eeuwen te beurt viel. Teylers Mu
seum heeft van alle musea de
minste financiële middelen, maar
kon, puttend uit het rijke bezit,
toch een verzorgde expositie sa
menstellen rond Rembrandt. Een
tentoonstelling die in haar be
scheiden omvang toch een helder
beeld werpt op Rembrandts beste
grafiekbladen en als zodanig de
moeite van een bezoek waard is.
Electronische orgels
HAARLEM. De Technische Theater
groep Perspekt heeft meer zekerheid van
bestaan gekregen in de vorm waarin zij zich
nu bevindt. Maandagmiddag is daartoe ver
vroegd overleg geweest tussen het ministerie
van CRM, de provincie Noord-Holland en de
gemeente Haarlem. De uitkomst daarvan is
Met uw wensen
wordt terdege
vw» w rekening gehouden.
EVRO maakt er werk van
40vestigingen:
Haarlem, NassaulaanSO,
023-31.17.10 ‘-Ba/
Het resultaat van het subsidie-overleg en de officiële
(Van onze Haagse redacteur)
(ADVERTENTIE)
Rechtstreeks van importeur.
(ADVERTENTIE)
Levering en onderhoud door geheel Nederland.
CEES STRAUS
zelf bij het terugkopen van de prent een
(ADVERTENTIE)
JOHN OOMKES
i
Rotterdam, Westersingel 42, tel. (010) 363500
Theatergroep Perspekt krijgt
eindelijk een vaste basis
Dat is het voorlopige oordeel van de
Kunstenaarsorganisatie-NW over de sec
tor kunsten van de CRM-begroting 1978.
Een goede analyse van de begroting voor
volgend jaar is overigens geen eenvoudige
zaak, omdat er tal van posten heen en weer
zijn geschoven, waardoor de vergelijk
baarheid zoek is geraakt. Dit geldt vooral
voor de kunstuitgaven, omdat het budget
voor amateuristische kunstbeoefening nu
ook onder „kunsten” is gebracht. Nergens
wordt vermeld om welk bedrag het gaat.
Er is daardoor met name onzekerheid over
de gelden voor dans en muziekbeoefening.
Ook bij het toneel is de vergelijkbaar
heid volslagen zoek geraakt. In 1977 nog
viel vormingstoneel onder de post kunst
zinnige vorming voor de jeugd en cultuur-
Ten slotte wijst de organisatie erop dat
vooral de film er in de nieuwe begroting
erg slecht van afkomt. Met name op de
korte film wordt 46 percent over twee jaar
bezuinigd. De omroep gaat er in twee jaar
14 miljoen op achteruit, „ten koste van
free-lance musici en acteurs”.
spreiding; het heeft nu een plaats gekre
gen in de post „toneel”. Het lijkt alsof deze
post sterk stijgt, maar dat is dus schijn. In
feite wordt er op toneel een bezuiniging
van dik twee ton doorgevoerd, aldus de
Kunstenaarsorganisatie-NVV.
bedrag van honderd gulden hebben be
taald. Dat blijkt op verkeerde informaties
te berusten.
Er wordt meer toegelicht. Zo is er een
tekening te zien van Geertje Dircx, letter
lijk geheten „Vrouw in Noordhollands
kostuum”. De prent dateert uit de periode
1642-1745 toen Saskia van Uylenburch was
gestorven en Hendrickje Stoffels nog niet
ten tonele was verschenen. Geertje Dircx,
de „minnemoer” van Rembrandts zoon
Titus werd door de schilder als concubine
in huis gehaald, maar moest het veld rui
men toen hij trouwde met Hendrickje
Stoffels. De waarschijnlijk geëmancipeer
de vrouw die haar verstoting niet accep
teerde, werd op last van Rembrandt in een
gesticht opgesloten.
Eeuwenlang zijn dergelijke feiten als
deze aan het publiek onthouden. De kun
stenaar moest op een voetstuk staan, zijn
kunst kon als een goddelijk geschénk aan
beden worden. Dat daarmee de geschiede
nis onrecht werd gedaan, dat kon geen
kwaad.
Ooit is het museum op een gelukkige
wijze aan deze tweede staat gekomen. Om
dat hier en daar de plaattoon is blijven
staan en er vermoedelijk ook extra correc
ties met de penseel zijn aangebracht, was
Het toekennen van de structurele subsidie betekent niet
dat Perspekt alsnog kan gaan werken als volwassen
theatergezelschap. De groep zal zich binnen deze toch
beperkte financiële mogelijkheden moeten houden aan de
zelf ontworpen herstructurering. Dat betekent in de eerste
plaats technische theaterresearch. Het spelen van kleine
eigen produkties vindt de groep daarbij van levensbelang
om op die wijze de gevonden technische wetenschap zelf
te kunnen blijven toetsen aan voorstellingen. Er blijft van
Perspekt dus een beperkt eigen podiumaanbod komen,
dat vooral z’n weg naar het publiek zal vinden via het
eigen theatertje in De Egelantier, Pierrots Paradise. Of er
ook weer voorstellingen zullen komen in de Haarlemse
Stadsschouwburg van Perspekt-produkties is in dit stadi
um zeer onzeker.
Een nieuwe activiteit, afgeleid van Perspekt, gaat zich
vaststelling van de financiële steun aan theatergroep
Perspekt, betekenen dat het gezelschap kan doorgaan met
het werken in de constructie waartoe het begin dit jaar
moest besluiten. Beperking van geldelijke overheidssteun
was toen de oorzaak van het ontslag van drie acteurs en
twee technici van de groep. Eén van de technici is inmid
dels weer in gedeeltelijke dienst terug bij Perspekt.
De meeste bladen die men hier in het
Teylers Museum kan zien zijn met veel oog
voor kwaliteit al in de 19de eeuw op de
veiling aangekocht. Reeds in die tijd slonk
het budget van Teylersstichting op onrust
barende wijze maar het ging toch niet zo
snel als in deze eeuw. De huidige prijzen
die in de afgelopen tien tot twintig jaar een
komeetachtige stijging te zien gaven, ma
ken het voor een museum als het Teyler
momenteel onmogelijk om tot uitbreiding
over te gaan. Wie ziet dat het museum al
zo’n uitstekende brede basis heeft, kan het
alleen maar betreuren dat de ooit ingesla
gen weg niet kan worden gecontinueerd.
de prent voor het Rijksmuseum in Amster
dam van „mindere” kwaliteit. In de tweede
helft van deze eeuw heeft men daar het
unieke karakter van dit werk van Rem
brandt ingezien en nu vormt Het een benij-
denswaardig bezit.
DEN HAAG. Als je de uitspraken van Ritchie
Blackmore er eens op naleest, dan begrijp je niet waarom
hij niet in staat is zijn mening in praktijk te brengen. Zijn
vertrek uit Deep Purple inmiddels al weer enkele jaren
geleden maar toentertijd een van de toonaangevende
groepen op hardrockgebied, verklaarde hij simpel door te
zeggen ,,’t er in de rock and roll zo langzamerhand wat
vervelend aan toe ging”. De muziek moest wat melo
dieuzer van aard zijn en het riff je waaraan de succesnum
mers werden opgehangen, was niet meer zo vanzelfspre
kend. Mmm, denk je dan als je hem met zijn eigen groep
bezig ziet. Ritchie Blackmore Rainbow concerteerde gis
teravond in het Haagse Congresgebouw. Een overgevoe
ligheid ten aanzien van subtiliteiten kun je hem niet
aanwrijven.
In vergelijking tot het concert dat Rainbow vorig jaar in
Den Haag gaf, zijn er enkele wijzigingen in de bezetting te
bespeuren. Bassist Jimmy Bain en toetsenman Tony
Carey werden ingeruild tegen respectievelijk Bob Daisley
(ex-Widowmaker) en David Stone (ex-Symphonic Slam),
waarmee de band weliswaar een meer cosmopolitische
samenstelling kreeg, want Daisley is Australiër en Stone
een Canadees. Gebleven zijn de Amerikaanse zanger
Ronnie James Dio, Cozy Powell (een op en top Engelse
slagwerker) en Ritchie Blackmore dus. De laatste woont
al jarenlang in Hamburg. Voor de rest is er niets veran-
Ook in het kader van Paradise Produkties zijn de
voorbereidingen bezig van een uitgebreider muzikaal
spektakel met Chaim Levano (ook bekend van het Resis
tentie Orkest). Model daarvoor staat het werk Die Zwiebel
van Kurt Schwitters.
dit lopende seizoen afspelen op het gebied van enkele
bijzondere produkties. Onder de naam Paradise Produk
ties gaat onder de titel Het Grote Fatsoen op 17 november
aanstaande een programma in première dat uit twee korte
toneelstukken bestaat. Dat zij Het verhaal van de dieren
tuin van Edward Albee en Ik Zelf van Ellen Drury. Beide
stukken zullen gespeeld worden door de acteurs Gees
Linnebank en Jeróme Reehuis. Naar alle waarschijnlijk
heid zal Linnebank de regie hebben.
derd. De groep werkt van begin tot het eind met een toe te
juichen inzet, maar maakt volstrekt verwaarloosbare mu
ziek, die niet alleen steeds meer verouderd aandoet, maar
bovendien technisch gebrekkig wordt afgeleverd. Al gaan
de fouten dan schuil achter de overdaad aan presentatie.
Om te beginnen werkt het vijftal onder een gigantische
halve cirkel, die een regenboog moet voorstellen, die
daarboven nog op allerlei mogelijke manieren kan wor
den verlicht. De zuurstokkleurtjes doen denken aan de
goedkope sentimentaliteit van een veelkleurig opgetuigde
kerstboom. Daarnaast zijn er dan nog sprookjesachtige
decors. Het zou allemaal nog wel te verteren zijn, als de
jongens het met een zeker gevoel voor relativering zouden
bewerkstelligen. Maar Rainbow staat bol van de preten
ties.
Na een show van zo’n anderhalf uur, waarin de fans
hartstochtelijk genoten van Kill the King, het oude Mistre
ated van Deep Purple, het bombastische 16th Century
Greensleaves, het aardige Catch the Rainbow, het sto-
meenvoudige titelnummer van de nieuwe elpee (Long
Live Rock and Roll), een dieptepunt, en Man on the Silver
Mountain, had ik weinig trek meer in een toegift. Voor
eerlijke harde muziek moet je tegenwoordig zeker bij de
punks zijn.
kleurde regenboog boven het podium zou het misschien
lukken, maar Rithie wil de blits maken en faalt daardoor.
SINOS 1898
Grote Houtstraat 21
Perspekt krijgt van CRM een subsidiebedrag van drie
ton, de provincie Noord-Holland betaalt aan het Haarlem
se gezelschap dit jaar 89.000 gulden en de gemeente
Haarlem heeft toegezegd dat zij in elk geval er naar streeft
de komende jaren gelijke tred te houden met de hoogte
van de subsidiëring van de provincie.
(Tot het einde van de maand, dagelijks
van 10-16 uur behalve op zondag en
maandag).
Een prachtig voorbeeld voor die stelling is het finale-
nummer Still I’m sad, in zijn oorspronkelijke uitvoering
van de Yardbirds een juweeltje. Het orgelintro is wat
overtrokken, maar dat krijg je nu eenmaal snel als je een
dozijn toetsenborden en knoppenpanelen om je heen hebt
staan. Daarna neemt meester Blackmore de melodiepartij
over. Een typerende solo komt er uit zijn vingers, in het
lichtvoetige werk bij tijd en wijle sprankelend, maar ’s
mans tekort ligt in het feit dat hij de emotie zöekt in zo
groot mogelijke muzikale contrasten. Zonder zo’n ge-
DEN HAAG. Er is duidelijk sprake
van een catastrofale bezuiniging op pos
ten waarvan kunstenaars in hun werk en
levensvoorwaarden direct afhankelijk
zijn. Alleen de mime lijkt daaraan te
ontkomen; „letteren” krijgt een fooitje.
AMSTERDAM. Wat zich in de voorstelling Sacco van het gezelschap Club Teatro
uit Rome af speelt ziet er aanvankelijk nogal luguber uit. Een man, gekleed in een witte
pantalon met daarboven een steunbiedend corset sleept een jute zak voor het front van
het publiek. Met touw en met stukken hout gaat hij daarop slaan en aan de twee
steigertorens die aan weerskanten van het speelplan staan opgesteld hangen nog veel
meer martelattributen. Luguber lijkt het omdat die jute zak beweegt, Er ziet iemand in,
blijkbaar een mens, want een dier zou de slagen niet zonder kermen hebben opgevangen.
Dit dus als begin van de voorstelling die dinsdagavond in Mickery in première ging.
J kroontje
beeld.
Betekent Paradise Produkties een nieuwe theaterpro-
duktie-maatschappij er bij? Chris de Jong, zakelijk leider
van Perspekt ontkent dat: „Het zijn niet zomaar willekeu
rige produkties. Het gaat om enkele dingen die wij heel
bijzonder vinden. Daarvoor hebben we een vorm gevon
den. Perspekt heeft zoiets ook nodig om zelf te kunnen
blijven werken”. Half maart is de première van het
muziekspektakel in het HOT in Den Haag.
Het toppunt is evenwel de solo van drummer Cozy
Powell en dan hebben we het nog altijd over het ingetogen
Still I’m sad. Maar Powells achternaam was oorspronke
lijk kennelijk Power, want hij hakt het laatste restje
gevoel in panklare brokken van vier bij wier. Zou zijn
drumriser wel tegen zoveel geweld bestana zijn, maar het
tegendeel van waarvoor je vreest, gebeurt. Ónder het
geluid van een van nergens komende orkestband roffelt
Cozy zich naar een verheven positie. Langzaam beweegt
zijn drumstel de lucht in. Op het hoogste punt een felle
flits en rookontwikkelingen en aan het oog onttrokken
zakt Powell met drumstel weer terug op de oorspronkelij
ke plaats.
Er zijn minder scabreuze onderwerpen
die in Teylers Museum worden geïllu
streerd: Rembrandts vriendschap met
jonkheer Six (enkele magnifieke drukken)
en Sylvius, de beroemde voorstelling van
„,De drie kruisen” die in een tweede en
vierde staat twee geheel verschillende
voorstellingen te zien geeft. Is de tweede
staat nog droomachtig van sfeer, de vierde
wordt heel persoonlijk en bevat veel meer
commentaar van de kunstenaar op de ver
oordeling van Christus aan het kruis.
In tegenstelling tot zijn schilderijen die
al bij zijn leven op hun kwaliteit werden
aangevochten, is de waarde van Rem
brandts etsen en tekeningen al tamelijk
snel erkend. Teylers Museum heeft enkele
historische studies tevoorschijn gehaald
die teksten bevatten die in de tweede helft
van de 17e eeuw zijn geschreven en waar
uit blijkt dat figuren als Houbraken, De
Piles en Von Sandrart uitstekend op de
hoogte waren van wat Rembrandt placht
te maken. Ook Gerard de Lairesse (1641-
1711) weet Rembrandt in zijn ontwikkeling
te plaatsen en toont en passant zijn voor
keur voor het Italiaanse academisme
waaraan hij overigens een groter belang
I hecht.
HAARLEM (ANP). Noord-Hol
land heeft voor toneelgroep Centrum
een subsidie voor volgend jaar uitge
trokken van 478.000 gulden. Het to
neelgezelschap zou daarmee het ko
mend jaar kunnen blijven functione
ren als regio-gezelschap in Noord-Hol
land. Gedeputeerde Staten verwach
ten dat de huidige situatie in de toneel
wereld blijft gehandhaafd, omdat de
nota toneelbeleid vanuit de vaste
Tweede-Kamercommissie veel kritiek
te verduren heeft gehad. Op korte ter
mijn komt het daarom naar de mening
van Gedeputeerde Staten niet tot een
nieuw toneelbeleid.
De groep „Wederzijds” in Amster
dam heeft een hogere inspanning van
de provincie nodig, nu het rijk in de
verlening van subsidie een stap heeft
teruggedaan. Voor het seizoen 1976-
1977 kreeg het gezelschap van de pro
vincie 320.000 gulden. Het komend sei
zoen wordt dat 420.000 gulden.
De provincie wil tevens meer aan
dacht besteden aan de bevordering van
de eigentijdse muziek, als jazz, pop en
volksmuziek. Zo buigt het bestuur van
de stichting Noordhollands Philharmo-
nisch Orkest zich al over een nieuwe
beleidsnota. Daarin moet ruimte zijn
voor educatieve functies van het or
kest. Er zijn al enkele ensembles sa
mengesteld, die concerten geven op
scholen. Voorts experimenteert het or
kest met jeugd- en wijkconcerten, aldus
Gedeputeerde Staten in een toelichting
op de begroting van 1978.
Ook in het Shaffy-theater in Amster
dam worden in dat kader in 1978 muzi
kale evenementen gehouden. Men wil
eveneens proberen enkele grote symfo
nische concerten buiten de geijkte za
len te geven.
ir Scène uit Sacco
waarin Riccardo Ca-
porossi met speciaal
daarvoor ontworpen
apparatuur de vin
gers van zijn slachtof
fer strekt.
(Foto Bob Dantzig)
Dagelijks geopend van 9 -17.30 uur.
Vrijdag koopavond van 19- 21 uur.
Het aardige van deze tentoonstelling is
dat we de prenten kunnen zien die in de
bewuste studies worden genoemd en die
j nadien grote bekendheid hebben gekre
gen. Zo schrijft Houbraken bijvoorbeeld
over de Junofiguur „met of zonder kroon
tje” die voorkomt op een ets van „Medea,
of het huwelijk van Jason en Creuse”.
Teylers Museum laat de uit 1648 dateren
de derde staat zien waarop Juno met
en dus zonder kapje staat afge-
De man die martelt doet dat met stoïcijnse blik. Op z’n mond zit een strak sluitende
pleister, er valt dus niet met hem te praten. Hij gedraagt zich als een plichtsgetrouw
ambachtsman en verricht in het verloop van de voorstelling allerhande martelachtige
handelingen.
Club Teatro uit Rome is een groep die destijds ontstond op initiatief van Claudio
Remondi, die oorspronkelijk archiktekt is, en zijn vriend Ricardo Caporossi, grafisch
kunstenaar. Zij zijn het allebei die Sacco spelen. Sacco is Italiaans voor zak en het is
danook die met mens gevulde jute zeik die op een fascinerende wijze de voorstelling blijft
beheersen. Vooral de nieuwsgierigheid naar de inhoud daarvan houdt je als toeschouwer
bezig. De martelingen op zich zijn beslist niet vreesaanjagend, eerder lachwekkend door
elk ontbreken van werkelijke overtuigingskracht.
Sacco groeit in de voorstelling die ongeveer een uur en een kwartier duurt uit tot
een genoeglijk samenzijn met die twee Italiaanse acteurs. Zij gedragen zich als absurde
clowns en trekken het martelen door tot een verfijnd gestileerd spel vol aardige
verrassingen en grapjes. Maar door alle subtitliteiten heen worden de gedachten
achterom toch naar werkelijke onderdrukking en marteling geleid en vooral naar de
zinloosheid daarvan. Want wat deze twee mannen hier doen is op zich volstrekt zinloos,
er wordt niets mee bereikt.
Een politieke boodschap? Inderdaad verwijst dit stuk toneel dat zich boven de
werkelijkheid afspeelt naar het absurde negativisme binnen menselijke verhoudingen.
Maar het gebeurt eigenlijk zo vriendelijk dat niemand zich daar pijn aan zal doen.
Jammer, want het onderwerp is ernstig genoeg. Nu valt er bij deze voorstelling alleen te
genieten van vervreemdingsgrapjes. Leuk, meer niet. Sacco blijft in Mickery tot en met 9
oktober en gaat dan het circuit in. Op 12 november te zien in de Toneelschuur.
KO VAN LEEUWEN
Natuurlijk kan een museum als dit er
niet omheen om de bekende Honderd-
l Guldenprent met een illustratie uit Mat-
theus: 19 te laten zien. Er wordt meteen
een mythe opgehelderd: Rembrandt zou
de allernieuwste
WurliTzer
model W625 16.900.-
Zie, hoor en speel hem in onze showroom,
de nieuwe dimensie in geluid
Nieuwe model"^^g 3.295.-
de grootste keus - de beste service
ook HUUR met recht van koop
1
•tr „Zittende, half
naakte vrouw” is een
van de vele bekende
etsen van Rembrandt
(zevende staat, 1658)
die Teylers Museum
uit eigen bezit laat
zien.
