Geschillen over EEG bijgelegd
Carter tekent
Zuid-Afrika eist
VN-verdragen
bestand van SWAPO
Suarez doet
NIEUWE GRONDWET VOOR SOVJET-UNIE
alle partijen
Op toetsings
conferentie
Belgrado
achtergrond
beroep op
Tegenstander
(en
IRA vermoord
CARTER IN DE BRONX
in
I
OP CONGRES LABOURPARTIJ IN BRIGHTON:
TUINKABOUTERS
VOLKSKRANT
SOMBER
BINNEN- EN BUITENLAND
DONDERDAG 6
OKTOBER
19 7 7
Aanval
Uitgewezen
role
ien
ep
lesj
ven
lale
ren
van
van
(Van onze speciale verslaggever,
Koen Corver)
r a
door Nico Scheepmaker
MADRID (AP) Premier Adol7
fo Suarez heeft gisteren alle poli
tieke partijen opgeroepen de han
den ineen te slaan om de moeilijk
heden waarmee Spanje te kam
pen heeft te overwinnen. Hij deed
het voorstel dat de leiders van alle
parlementaire partijen en zijn
Unie van het Democratisch Cen
trum (UCD) dit weekeinde bijeen
komen om een plan uit te werken
„dat ons in staat moet stellen
voort te gaan op de weg van het
consolideren van de democratie”.
dje
r R.
■der-
Hij
het
had i ven aan de „officiële” vleugel van het Ierse
cilie: Republikeinse Leger (IRA), die al enige
tijd een vete aan het uitvechten is met de
IRSP
BELGARDO (DPA). De rechten van de mens en het streven naar
militaire ontspanning zijn gisteren weer de belangrijkste thema’s
geweest op de conferentie in Belgrado, waar 33 Europese staten plus de
Verenigde Staten en Canada nagaan wat er terecht is gekomen van de
afspraken van de in 1975 gehouden conferentie van Helsinki inzake de
veiligheid en samenwerking in Europa.
Til I
MQSKOU. Vier dagen zijn
er deze week uitgetrokken door
de Opperste Sovjet om van ge
dachten te wisselen over het ont
werp van een nieuwe grondwet
en 150 amendementen daarop.
Aan het eind van de week zal de
Sovjet-Unie dan ook haar
nieuwe grondwet hebben, de
vijfde in de Russische geschiede
nis. Het heeft lang geduurd voor
het zover was. Al in 1956 deed
wijlen partijleider Nikita Kroets-
jev de eerste suggesties voor her
ziening van de constitutie van
1936, de zogeheten Stalin-grond-
wet.
ng
(Van onze redacteur
in Engeland)
LONDEN. De interne me
ningsverschillen binnen de La
bourpartij over het Britse lid
maatschap van de EEG, lijken te
zijn bijgelegd, getuige een over
weldigende stemmenmeerder
heid ten gunste van een voortge
zet Europees lidmaatschap giste
ren op het jaarlijkse partijcon
gres van de Britse socialisten in
Brighton.
mel
icht
R
trijfël
Mensenrechten en militaire
ontspanning staan centraal
ctie
De moord op Costello wordt toegeschre-
Costello was een van de oprichters van
gaan met het Britse leger.
ken was bij de moord.
tieke partijen kunnen wordeh opgelost.
Günter (met umlaut), zonder h, zie ook:
Gunter Netzer) Wallraff (met dubbel 1 en
dubbel f) heeft niet alleen de Westduitse
Springerpers bovenop de kast gejaagd,
maar nu ook De Telegraaf, die Wallraff
een „ietwat verknipte Duitse jongeman”
noemt, die zich voortdurend vermomt om
ergens binnen te dringen en die dan over
zijn opgedane ervaringen „onthullende”
artikelen schrijft in zijn eigen blaadje.
Aldus Leo Derksen. In plaats van „zijn
eigen blaadje” gelieve u te lezen: „Stern”,
een zeer dik weekblad met een zeer hoge
oplage, en in plaats van „ietwat verknipte
jongeman” gelieve u te lezen: een 35-jarige
schrijver van een aantal opzienbarende
boeken.
Leo Derksen vertelt zijn lezers dat Wall-
raff zich als „Hans Esser” had binnenge
drongen in de redactie van „Bildzeitung”,
om aan te tonen hoe schunnig op die
redactie riooljournalistiek wordt bedre
ven, en hij vervolgt dan aldus:
„Ik kan Wallraff aanbevelen eens drie
maanden op de redactie van de Volks
krant te gaan werken dat lijfblad van
politieke terroristen. Hij kan dan ervaren
hoe op de redactie van die krant de moor
den die leden van de Rote Armee Fraktion
plegen, worden opgepoetst tot politieke
heldendaden. En dat is iets anders dan een
verhaal over tuinkabouters, dat Wallraff
van zijn chef moest schrijven. Hoewel
De Volkskrant wordt ook alleen vol ge
schreven door tuinkabouters!”
„De theorie (dat het kapitalisme zijn
ware gezicht moet laten zien) stemt som
ber over het vermogen van revolutionair
links om een verstandige schatting te ma
ken van de gevolgen die terroristische ac
ties kunnen hebben in een redelijk stabiele
samenleving als West-Duitsland”. Sinds
dien is dat standpunt niet veranderd. Ik
geef toe, het haalt het niet bij het scheld-
proza van een Bildzeitung (of een Leo
Derksen), maar het is natuurlijk wel iets
anders dan het oppoetsen van moorden tot
politieke heldendaden.
Wat zijn ze nu eigenlijk, tuinkabouters of
handlangers van de Rote Armee Fraktion?
Geen van beiden, voor zover mij bekend,
en ik kan er enigszins over oordelen omdat
ik als „Hopper” (wat niet veel van „Esser”
verschilt zoals u ziet) vele jaren een weke
lijkse rubriek in de Volkskrant heb gehad,
die veel weg had van de dagelijkse rubriek
die u nu leest. Over „manipulatie” door de
hoofdredactie en haar handlangers kan ik
aardige verhalen vertellen. Zo kreeg ik een
keer de kans mijn rubriek te vullen met de
geestige en zeer lezenswaardige speech die
Gerard Reve in Den Haag had gehouden
toen hij 50 jaar bestond, maar dat ging
zonder enig overleg niet door. Reden onge
twijfeld, al werd dat niet toegegeven: enke
le hatelijkheden van Reve over bisschop
Simonis. Zo is er, op verzoek, ook wel eens
een grapje over de paus weggelaten, als
mede een test in oplettendheid van de
lezers via de vraag of zij zonder spieken
konden zeggen welk oog vaji Mosje Dajan
door een zwart lapje wordt bedekt, als ik
mij goed herinner gevolgd door de vraag
aan oudere lezers, met welk been Seyss-
Inquart ook alweer hinkte. Ook is wel eens
een rubriek van Jan Blokker gesneuveld,
en mocht een column van Saartje Burger-
hardt er niet in, toen zij voor de laatste
verkiezingen haar voorkeur voor D’66 be
leed. Ex-PSP-kamerlid Van der Spek heeft
mij wel eens verteld dat men van redhc-
tiewege gezegd was dat het een bewuste
politiek van de Volkskrant was om kleine
partijen als de PSP te negeren. Trouwens,
ook in deze Trijfel-rubriek is door een
enkele krant wel eens iets geschrapt (over
Menten, over God, want les extrèmes se
touchent wel eens) elke hoofdredacteur
heeft tenslotte de uiteindelijke verant
woordelijkheid voor de inhoud van zijn
krant, hoe spijtig dat ook is. Waar het om
gaat, is of er een minimaal fatsoen aan
juiste berichtgeving is, waarin de dingen
niet verdraaid of weggemoffeld worden en
waarin verzinsles niet als waarheid wor
den gepresenteerd. Visies op een zelfde
zaak kunnen verschillen, maar een 35-
jarige is volgens geen enkele visie „een
jongeman”, en „Stern” is volgens geen
enkele visie Wallraffs „eigen blaadje”, om
maar even twee voorbeelden uit Derksens
stuk te geven.
de
litie
van
De IRSP, die in Ierland ongeveer 500
actieve leden telt, wil evenals het IRA een
einde maken aan het Britse bewind in
1 Noord-Ierland, maar streeft tevens naar
een volksopstand welke een marxistische
republiek tot stand moet brengen.
Sinds die tijd zijn leden van beide groe
peringen meerdere malen het doelwit ge-
I weest van schietpartijen, ontvoeringen en
andere aanvallen.
De dader schoot van dichtbij vier kogels
af op de 38-jarir Costello op het moment
dat deze uit z j
verdween voorde
gewaarschuwd.
DUBLIN (AP). Een onbekende man
heeft gisteren in Dublin de leider van de
marxistische Ierse republikeinse socialis
tische partij (IRSP), Seamus Costello, op
straat doougeschoten, aldus is door de
politie beke'-d gemaakt.
Hij distantieerde zich van het „officiële”
IRA, teleurgesteld over het feit dat deze in
In de afgelopen twee jaar is Costello aan
tenminste twee moordaanslagen ontko
men. Hij stond op de zwarte lijst van het
IRA sinds IRSP-leden in 1975 Billy McMil
len, de officiële bevelhebber van het offi
ciële IRA in Belfast, doodschoten. Het
officiële IRA verklaarde in een haastig
De fractieleiders van de Labourpartij
in het Brits parlement en de tweede man
binnen de Labourpartij, Michael Foot,
zei dat de politieke en economische voor
delen van de EEG te groot zijn om er een
auto stapte. De man
de politie kon worden
Zij drongen er daarentegen op aan dat
de conferentie zich voornamelijk op de
toekomst richt en probeert bekende Russi
sche voorstellen te aanvaarden als het niet
als eerste naar kernwapens grijpen, de
militaire blokken niet vergroten en het
houden van een Europese conferentie over
milieu, energie en vervoer.
In het verleden heeft het Westen gesteld
dat deze zaken voor andere forums ter
sprake moeten worden gebracht. De Ame
rikaanse president Carter ontkrachtte dit
Oostblokvoorstel echter dinsdag al in een
rede voor de Verenigde Naties. Het Ameri
kaanse staatshoofd verklaarde toen dat de
Verenigde Staten hun kernwapens slechts
ter zelfverdediging zullen gebruiken.
De Joegoslavische autoriteiten hebben
gisteren twee buitenlanders uitgewezen
die hadden getracht de aandacht van de
Belgrado-conferentie te vestigen op het lot
van Letlanders in de Sovjet-Unie. De Ame
rikaan Olgert Pavlouskis en de Zweedse
Mudite Krasts werden door de Joegoslavi
sche politie naar het vliegveld van Belgra
do getransporteerd nadat zij namens de
wereldfederatie van vrije Letlanders con
tact hadden gezocht met een aantal wes
terse journalisten.
ogen staan. Al voor het partijcongres had
premier James Callaghan zich in soort
gelijke bewoordingen uitgelaten. Op
grond van Engelands groeiende econo
mische kracht kan de Labourregering
meer en meer invloed in Brussel uitoefe
nen om daarmee de EEG aan te passen
aan de Britse wensen.
Onderdelen van dat hervormingsplan
zijn het handhaven, en waar nodig ver
sterken, van de autoriteit van de negen
nationale parlementen, een hervorming
Bij nauwkeurige beschouwing blijkt
de nieuwe grondwet een modernisering
op te leveren, die langzamerhand hoogst
Dergelijke loftuitingen lijken wat aan
de overdreven kant, want men kan aller
minst zeggen dat de nieuwe grondwet
met revolutionaire wijzigingen komt.
„De berg heeft een muis gebaard”, aldus
een van de buitenlandse commentaren,
nadat eind mei de tekst van de ontwerp-
Grondwet was gepubliceerd. Breznjev
reageerde daarop door deze week te ver
klaren „dat de organisatoren van de im
perialistische propaganda” geprobeerd
hebben de betekenis van de nieuwe
grondwet te kleineren.
Dit is gisteren in Windhoek vernomen uit
welingelichte kringen bij de zogenaamde
Turnhalle-conferentie, waar onder meer
getracht wordt een grondwet op te stellen
voor een vrij Namibië. De deelnemers aan
de conferentie zijn maandag in Pretoria
door premier John Vorster op de hoogte
gesteld van de* huidige stand van zaken in
de onderhandelingen over Namibië tussen
Pretoria en vijf westerse landen.
Deze onderhandelingen liepen vorige
week vast op het punt van de troepente
rugtrekking door Zuid-Afrika. Pretoria
noodzakelijk werd. De vierde grondwet
is na 1936 veelvuldig gewijzigd, maar
voldeed inmiddels niet meer aan moder
ne eisen van bestuur en rechtspraak. De
nieuwe grondwet heeft bovendien ook
een ander karak-er dan de Stalin-grond-
wet, die vooral reglementering inhield,
terwijl de nieuwe grondwet ook pro
grammatisch is. Dit hangt waarschijnlijk
samen met het feit dat de communisti
sche partij nauwer betrokken wordt bij
de overheidsactiviteiten.
„Dë communistische partij is de leiden
de macht in de Sovjet-maatschappij en
de kern van haar politiek systeem. De
partij bestaat voor het volk en dient het
volk. Gewapend met de marxistisch-leni-
nistische leer zal de communistische par
tij de algemene richting bepalen van de
maatschappelijke ontwikkelingen”. Al
dus de ontwerp-grondwet, die slechts op
minder belangrijke punten gewijzigd zal
worden. De nieuwe grondwet gaat hier
mee veel verder dan de vierde constitutie
van 1936.
compromisvoorstel gedaan
de westerse landen zich nu
Politicologen en juristen zijn het in
middels oneens over de betekenis van de
grotere betrokkenheid van de commu
nistische partij bij het bestuur van het
land. Betekent dit, dat de communisti
sche partij door een grotere betrokken
heid en verantwoordelijkheid voor het
landsbestuur ideologisch zal moeten in
binden? Of betekent dit, dat het bestuur
van de Sovjet-Unie een sterkere ideologi
sche (communistische) impuls krijgt?
Het lijken theoretische problemen in een
staat, waar de politieke leiders het toch al
voor het zeggen hebben.
stad
"Jre-
vee-
En worden de moorden van de Rote
Armee Fraktion nu inderdaad tot politieke
heldendaden opgepoetst dooi- de Volks
krant, zoals Derksen poneert? Al op 9
april, na de aanslag op Buback (toen het
ergste nog komen moest en de „Ein-
schüchterung” nog niet de hoogte van van
daag had bereikt), schreef de Volkskrant
in een „Ten Geleide”:
Een van de verdragen verplicht de
ondertekenaars om stappen te onderne
men voor het recht tot werk, tot het
vormen en lid worden van een vakvere
niging, sociale veiligheid, adequate le
vensstandaard en goed onderwijs. Het
ander verplicht de ondertekenaars zorg
te dragen voor de vrijheid van denken,
leven, religie en vereniging.
In het begin van de jaren '60 begonnen
de deskundigen aan hun werkzaamhe
den, die enkele jaren daarna ernstige
vertraging ondervonden door de machts
wisseling. Het trio Breznjev-Podgorny-
Kosygin sprak weliswaar herhaaldelijk
over de noodzakelijkheid van een nieuwe
grondwet, maar in de praktijk werden
maar weinig vorderingen geboekt. Tot
verrassing van vele waarnemers kwam
partijleider Leonid Breznjev vorig jaar
tijdens het 25e congres van de commu-
splitsing binnen de socialistische gelede
ren van Labour voor te riskeren. Foot,
zelf jarenlang een overtuigd tegenstan
der van de EEG, zei dat de Labourpartij
zichzelf zou vernietigen door te blijven
doorkibbelen over de voor en tegens van
het Europese lidmaatschap.
Door lid te blij ven,'aldus Michael Foot,
stelt Labour zich in ieder geval in een
positie om de EEG te hervormen volgens
de ideeën die de Britse socialisten voor
V Wa-
liljoen I
en die
ion in
'oorlo-
■ast te
zullen
?kking
n. Als
uwers
senop-
i twin- J
?claira I
>lksge-
en aan
le heb-
eedui-
ks een
„Wij zullen niet ophouden de aandacht
te vestigen op schendingen van de rechten
van de mens,” aldus Leif Leifland, de
Zweedse delegatieleider. De Westduitse
staatssecretaris van Buitenlandse Zaken
Günther von Well schaarde zich achter
Zweden en noemde de mensenrechten een
„essentiële factor voor vrede”.
„Het is in overeenstemming met de slot
akte wanneer mensen belangstelling tonen
voor de naleving van de bepalingen en
deze steunen,” zei hij. „Het is echter niet in
overeenstemming met de slotakte wan
neer deze mensen te maken krijgen met
achsterstelling en vervolging.”
VERENIGDE NATIES (UPI). De
Amerikaanse president Carter heeft
gisteren twee verdragen van de Vere
nigde Naties ter verdediging van de
mensenrechten ondertekend. Hij noem-
de het een „tastbare stap naar vrede
tussen de landen en de verdediging van
mensenrechten in de landen”.
alt de
fonds.
■werkt
■iding-
WINDHOEK (DPA). De Zuidafrikaanse regering heeft de eis gesteld dat een
trapsgewijze terugtrekking van de Zuidafrikaanse troepen uit Namibië, voorafgegaan
moet worden door een wapenstilstand met de bevrijdingsbeweging SWAPO, die
bi 'zonder actief is in Namibië.
van het gemeenschappelijk landbouwbe
leid waarmee Engeland het grondig on
eens is, en minder invloed vanuit Brussel
op regionaal, industrieel en economisch
beleid. Op basis van deze beloftes ging
het eens zo anti-Europese Labourpartij-
congres gisteren door de knieën: James
Callaghan en zijn kabinet kregen de
overtuigende goedkeuring van hun partij
voor het beleid van samenwerking bin
nen de EEG en de voortzetting van het
Europese lidmaatschap.
uitgegeven verklaring dat het niet betrok-
i con- I
:htse-
en 46
•chni-
leren.
i’keer I
De meest opmerkelijke beslissing van
het Labourpartijcongres betrof afschaf
fing van het Hogerhuis. Het Hogerhuis,
vergelijkbaar met de Nederlandse Eerste
Kamer, is een controlerend lichaam dat
beslissingen van het Lagerhuis nog eens
zorgvuldig analyseert voor ze definitief
goed te keuren. De Britse socialisten ver
zetten zich sterk tegen het feit dat dit
Hogerhuis niet democratisch wordt sa
mengesteld.
Zowel Bulgarije als Tsjecho-Slowakije
deden een aanval op „de kwaadwillige
plannen van westerse voorstanders van
mensenrechten”, en beschuldigden som
mige landen ervan te willen terugkeren
naar het tijdperk van de koude oorlog
door „te proberen hun militaire voor
sprong zeker te stellen”.
ste-
1978
ge-
ide-
Ige-
den- I
va-
uur-
alin-
e de,
i de
n de
■gen
den.
Dit houdt in dat de vijf landen met de
SWAPO contact opnemen over een wa
penstilstand. Wanneer de organisatie
daartoe bereid is, gaat Zuid-Afrika ermee
akkoord V.N.-waarnemers toezicht te la
ten houden op dit bestand. Na een proef-
termijn van twee maanden, bedoeld om de
houdbaarheid van het bestand te bekijken,
is Zuid-Afrika bereid trapsgewijs zijn
troepen uit Namibië terug te trekken.
Er is sindsdien blijkbaar hard gewerkt,
want eind mei werd het ontwerp van de
nieuwe grondwet gepresenteerd. Deze
presentatie werd begeleid door een goed
georganiseerde campagne in de Sovjet-
pers, die schreef over de „mijlpaal in de
ontwikkeling van de Sovjet-maatschap
pij en een historische bijdrage in de
vooruitgang van de hele mensheid”. Tij
dens de eerste dag van de besprekingen
over de definitieve versie van de nieuwe
constitutie, noemde partijleider en
staatshoofd Breznjev de beraadslagin
gen over de nieuwe grondwet een „histo
rische taak”.
heeft een
waarover
buigen.
Volgens de dissident Vladimir Boe-
kovski betekent de nieuwe grondwet een
„omwenteling” die de dictatuur van de
partij allesoverheersend maakt. Dit was
voor hem aanlei om in augustus in
een verklaring van 13 punten uiteen te
zetten waarom hij afstand wilde doen
van zijn Sovjet-staatsburgerschap als
een nieuwe grondwet zou worden aange
nomen. De bezwaren van Boekovski ko
men voornamelijk voort uit het boven
vermelde verschil tussen de vierde en de
vijfde grondwet. De Stalin-grondwet le
verde de Sovjet-burger theoretisch een
betere bescherming tegen ideologische
willekeur dan de nieuwe grondwet die
namelijk een ideologisch (communis
tisch) programma dwingend voor
schrijft.
IUW
t/an
uit
000
De
tjes
1 in
de
aar I
nk-
van I
nistische partij na een lange stilte weer
terug op de grondwetsherziening.
President Carter van de VS, wiens populariteit volgens een afgelopen nacht door de
omroepmaatschappij bbc bekendgemaakte opiniepeiling tot beneden de 50 procent is
gedaald, praat hier met een bewonèr van de beruchte Newyorkse krottenwijk Bronx.
Opmerkelijk was dat de meeste indivi
duele sprekers in dit debat over Europa,
dat deze derde conferentiedag domineer
de, zich vrijwel allemaal in felle bewoor
dingen tegen Europa uitlieten. Maar toen
het op een stemming aankwam, bleek het
partijcongres, voor het eerst in vijftien
jaar, vrijwel volledig akkoord met het
regeringsbeleid ten opzichte van Brussel.
Suarez, de architect van de democrati-
sche veranderingen in het Spanje na Fran
co, is onlangs van alle zijden bekritiseerd.
Hem wordt de toenemende inflatie, de
werkloosheid, het tekort op de betalings
balans en het politieke geweld in de schoe
nen geschoven. De rechtse partijen heb
ben zijn aftreden gevraagd. De grootste
tegenstand ondervindt de regering-Suarez
van de Spaanse socialistische arbeiders
partij (PSOE), met 118 zetels het op een na
grootste blok in het parlement.
In zijn oproep zegt Suarez zeker te zijn
dat de problemen met steun van alle poli-
■ivier
n af-
ullen
it de
■ings-
aand
Alle
rings
leeft
aakt de revolutionaire IRSP in december 1974.
ie in
zelf
laar- Noord-Ierland een bestand was aange-
e hij i
;n en l
veel-
men.
nden
II
