LABOUR-PARTIJ WIL VRIJ ABORTUSBELEID
Carter stelt joodse
Congresleden gerust
Egypte viert verjaardag
van oorlog met Israel
Hervorming
Spaans leger
op komst
Ethiopië gijzelt
burgers Harrar
Cyprus hekelt Turkije in VN
DEMONSTRATIE IN KERK
7yj|
99
naar dood
politieke
gevangenen
„Onderzoek
nodig”
M
™*A
1
t
TWEE RUGGEN
STELLING
BESPREEKBAAR
RUSSISCHE
AFGEVAARDIGDE
IN BELGRADO:
Proces Charta 77”
begint 17 oktober
W
BINNEN- EN BUITENLAND
3
19 7 7
OKTOBER
VRIJDAG
7
door Nico Scheepmaker
bus
Beschuldiging
Striktere naleving
nker
lesië
huis
(Van onze redacteur in Engeland)
LONDEN. Na een van de
meest emotionele debatten tot nu
toe op het Labourpartijcongres
in Brighton hebben de Britse so
cialisten zich akkoord verklaard
met het betrekkelijk vrije abor
tusbeleid, dat op het ogenblik in
Engeland wordt gehanteerd. Er
is op dit moment een wetsont
werp in behandeling in het Britse
Lagerhuis, ingediend door twee
conservatieve parlementsleden,
dat het moeilijker wil maken om
van
door
in Engeland een abortus te krij
gen. Na de beslissing van het
partijcongres gisteren is de La-
bourregering echter verplicht het
bestaande systeem van gemake
lijke abortussen te handhaven.
het
de
elder
lukt
eden
niden
termid
in h®
en. He1
tie aan
ole. Te
aaal op-
un reis
zij he;
Deed Carmiggelt er juist aan
dat plastische beeld voor een pa
ren paard („het beest met de twee
ruggen”) aan William Shakespea
re toe te schrijven? Wis en waar
achtig wel! In het eerste bedrijf
van „Othello” vraagt Brabantio
aan Jago: „What a profane wretch
art thou?”, waarop Jago ant
woordt: „I am one, sir, that comes
to tell you your daughter and the
Moor are now making the beast
with two backs”. In de vertaling
van Bert Voeten vraagt Braban
tio: „Wat bent u voor een onbe
schaamde vlerk?”, waarop Jago
antwoordt: „Heer, ik ben iemand
die u komt vertellen dat uw doch
ter en de Moor op dit ogenblik
bezig zijn het beest met twee rug
gen te maken”.
>pter 14
er van
politie
veg en
'en. Er
enwer-
>el: het
mende
g waar
(Van onze redactie buitenland)
BELGRADO (Reuter, DPA,
UPI). Op de Europese veilig
heid sconferentie in Belgrado heb
ben gisteren onder anderen de
Sovjetrussische en Amerikaanse
afgevaardigden het woord ge
voerd, waarbij de toespraak van
de Rus, Joeri Vorontsov, gema
tigd was.
handeling
probleem
Verenigde Naties.
CAïRO (Reuter). De Egypti
sche strijdkrachten hebben giste
ren een grootscheepse militaire
parade gehouden ter herdenking
van de vierde verjaardag van de
jongste oorlog met Israel. Zij
toonden hun materieel, van
vliegtuigen tot anti-tankgeschut,
maar verrassende nieuwigheden
waren er niet bij.
lucht
In zijn „Kronkel” getiteld
„Held” schreef Simon Carmiggelt
afgelopen dinsdag over Jan, een
liefhebber van de liefde, die op
een zondagmiddag met zijn
vrouw naast hem neerzeeg op een
terrasje, „in de toestand van uit
gebalanceerde verzadiging van
mensen die zojuist in bed éven
afscheid hebben genomen van
„het beest met de twee ruggen”
(Shakespeare). Mooi hoor. Ze
heeft nu vier kinderen”.
den
rganil
ipubli
lat orn
inktei
50.001
rijders
NEW YORK (UPI).
De president van
Cyprus, Spiros Kipri
anou, heeft gisteren
in de Algemene Ver
gadering der Verenig
de Naties een felle
aanval gedaan op
Turkije. Doelend op
de Turkse invasie van
1974 op Cyprus zei Ki
prianou dat de
„agressie” van Tur
kije een bedreiging is
voor de vrede in het
oostelijke gebied van
de Middellandse Zee.
Hij hekelde ook de
„ondoeltreffende” be-
V v
I
tryFel
staan in onze wetten
s5- De Amerikaanse afgevaardigde Athur Goldberg
Ofschoon enkele leden nog reserves
Het citaat komt dus inderdaad van Sha
kespeare, alleen: hij was de eerste niet die
het beest met de twee ruggen in de litera
tuur introduceerde. „Othello” werd ge
schreven in 1622, bijna negentig jaar nadat
Francois Rabelais (die het nog tot kanun
nik bracht) in 1535 „Gargantua en Panta-
gruel” publiceerde. In de vertaling van
J A. Sandfort lezen we in het derde hoofd
stuk op pagina 19:
„Toen hij de manlijke leeftijd bereikt
had, trouwde hij Gargamelle, de dochter
van de koning der Parpaillo’s, een struise
deerne met een knap toetje. Dikwijls speel
den ze samen het beest met de twee rug
gen, vrolijk elkanders spek wrijvend en
met zo goed effect, dat zij zwanger werd
van een schone zoon, van wie ze de elfde
maand beviel”.
Met andere woorden: ik citeer nu Car-
miggelt, Carmiggelt citeerde Shakespeare,
en Shakespeare citeerde Rabelais. Op die
manier heb ik mijzelf toch leuk opgewerkt.
De mens onderscheidt zich van het dier
doordat hij lacht, praat en iets met zich
meevoert in een plastic tasje.
ikaan
itratie
iinnen
nd dat
iker in
igt, zo
litgave
hence
Iten en
el van
lerril-
shoea
dat zij
ir 598
armen
logste
oernd.i
raak]
e vanl
i Zim-
jente-
oens-
voest.
e van
rater-
at de
•s. Na
:te de
was
De eenheden van de WSFL hebben
de stad omsingeld, maar wachten met
het offensief omdat zij slachtoffers on
der de burgerbevolking willen ver
mijden.
Volgens het front houden de Ethiopi
sche strijdkrachten de burgers van
Harrar met opzet vast om hen zo als*
gijzelaars tegen een aanval van de
WSFL te gebruiken.
In eerdere communique’s meldde het
bevrijdingsleger dat alle dorpen rond
Harrar inmiddels waren veroverd op
de Ethiopische strijdkrachten.
Harrar, en de Ethiopische bases Dire
Dawa en Awash vormen nu de belang
rijkste doelen van het bevrijdingsfront.
Met de capitulatie van deze laatste drie
Ethiopische bolwerken zou de veroveri
ng van de streek van de Ogaden een feit
zijn.
(Van onze redaktie buitenland)
MADRID. In een omvangrijk rap
port over hervorming en de toekomsti
ge rol van de strijdkrachten heeft de
Spaanse minister van Defensie, gene
raal Manuel Gutierrez Mellado, ge-
De overheid heeft tot dusver steeds ge
weigerd een onafhankelijk onderzoek te
laten instellen. In het merendeel der geval
len wordt zelfmoord als doodsoorzaak
genoemd.
Van Wijk zegt dit in een nieuw rapport
van zijn instituut over gevangenhouding
zonder proces. Het rapport somt de geval
len op van acht gedetineerden en merkt
daarbij op dat er geen verklaring is voor
oudere verwondingen die op hun lijken
zijn gevonden.
In Engeland kan iedere vrouw die vindt
dat het krijgen van een kind „psychologi
sche of sociale problemen” veroorzaakt
een abortus krijgen, indien zij die mening
kan ondersteunen met een verklaring van
een dokter en een psychiater, iets dat in
de praktijk niet moeilijk is. Ze heeft dan
de keuze tussen een groot aantal particu
liere abortusklinieken, die vrij duur zijn
uitgevoerd en daarmee
„een eind te maken aan het
lijden van de bevolking van
Cyprus, zowel Turken als
Grieken.”
De Sovjetburgers hebben recht op volle
dige werkgelegenheid, vrije medische ver
zorging en vrije toegang tot de uitingen
van cultuur, aldus Vorontsov. Voorts vond
Vorontsov dat de conferentie zich achter
de voorstellen van de Sovjetleider Brezn-
jev zou moeten stellen, die Europese confe
renties over milieubescherming, transport
en energie zou willen houden. De op zich
verheugende ontwikkeling van de samen
werking op economisch gebied tussen
Oost en West van de laatste tijd zou door
het opruimen van „hindernissen” nog ge
makkelijker moeten worden gemaakt.
Vorontsov zei tot de 40 diplomaten uit 33
Europese landen, de VS en Canada, dat
sommige westelijke landen trachten de
ontspanning tussen Oost en West te onder
mijnen, waardoor de uitvoering van de
overeenkomst van Helsinki vn 1975 wordt
gehinderd.
Tot slot zei Vorontsov ervan overtuigd
te zijn dat de conferentie van Belgrado
succes zal hebben wanneer het overleg
constructief wordt gevoerd.
De Amerikaanse afgevaardigde, Arthur
J. Goldberg, vermeed gisteren in zijn toe
spraak een directe confrontatie met de
Sovjet-Unie.
De hoofdmoot van het materieel was
echter nog steeds van Sovjetrussische ma
kelij. Wat de luchtmacht liet zien bestond
voor het merendeel uit Sovjetrussische
gevechtsvliegtuigen van de types Mig-23,
Mig-21, Mig-17 en Sukhoi-7, alsmede TU-
16 bommenwerpers.
In een toespraak zei minister van Oorlog
generaal Mohammed Abdel Ghani Ga-
massi dat de strijdkrachten hun gevechts
kracht hebben vergroot, ondanks het feit
dat de Russeri de kraan van hun wapenle-
veranties aan Egypte geruime tijd geleden
dichtdraaiden. Volgens de minister be
trekt Egypte zijn militair materieel thans
uit diverse bronnen.
Dat was zeker te zien. In de lucht hingen
Franse en Britse hefschroefvliegtuigen en
Franse Mirages denderden met groot la-'
waai over de hoofden van de duizenden
nieuwsgierigen. Op de grond trokken Brit
se Swingfire anti-tankraketten voorbij. De
enige recente aanwinsten die werden ge
toond waren zes Amerikaanse C-130 trans
portvliegtuigen, die Egypte vorig jaar van
de Verenigde Staten ontving.
iedereen gratis beschikbaar te maken,
maar zijn pleidooi moest uiteindelijk het
onderspit delven in de golf van pro-abor-
tusargumenten, die dit debat domineert.
Labour zal zich dus in het aanstaande
nieuwe parlementaire jaar blijven vast
leggen op een soepel abortusbeleid.
Andere punten die gisteren op het par
tijcongres aan de orde kwamen waren de
kwestie Rhodesië en het racisme in Enge
land. Diverse sprekers spoorden de La-
bourregering aan om met nog meer over
tuiging tegen het groeiende racisme in
Groot-Brittannië te strijden, en om met
name de activiteiten van de neo-fascisti-
sche partij, het National Front, te ver-
Hij beschuldigde wel de communistische
landen ervan, ver achter te liggen bij het
nakomen van de verplichtingen inzake de
mensenrechten zoals die twee jaar geleden
waren aangegaan. Zijn beschuldigingen
inzake de mensenrechten waren de hard
ste tot dusver op de conferentie geuit.
De Russische afgevaardigde zei later te
gen verslaggevers dat hij de toespraak van
Goldberg onevenwichtig vond, met te veel
aandacht voor de mensenrechten. „De
mensenrechten zijn natuurlijk belangrijk,
maar er zijn ook andere zeer belangrijke
kwesties. Ik zou meer hebben willen horen
over ontwapening en meer over de militai
re situatie in Europa”.
De Rus zei niet te vinden dat een sfeer
van strijd was binnengehaald. „De sfeer is
ernstig”, zei hij.
Engeland, Frankrijk, Spanje en Canada
drongen ook aan op striktere naleving van
de beloften inzake mensenrechten. De
bieden. Wettelijk is er weinig te doen
tegen de politieke activiteiten van deze
organisatie, maar het partijcongres be
sliste dat provocerende openbare demon
straties van deze partij door de politie
verboden zouden moeten worden.
Over de kwestie Rhodesië zei Enge-
lands minister van Buitenlandse Zaken,
David Owen, dat er volgens hem binnen
enkele weken besprekingen zullen wor
den begonnen over de toekomst van dat
land als een onafhankelijke, democrati
sche natie. Deze besprekingen zullen ge
houden worden tussen de huidige illegale
minderheidsregering, Engeland, Ameri
ka en vertegenwoordigers van de zwarte
meerderheid in dat land.
De Franse afgevaardigde André Betten
court vroeg waarom personen of groepen
worden „mishandeld en vervolgd omdat
zij het toezicht op de uitvoering van de
slotakte van Helsinki op zich genomen
hebben".
Britse afgevaardigde Lord Goronwy-Ro-
berts vroeg om een „menselijke détente”
ter uitbreiding van de verdraagzaamheid.
„Het is misleidend, zelfs gevaarlijk, slechts
in het abstracte over mensenrechten te
denken en de individuele man en vrouw
die erbij betrokken zijn te vergeten”, zei
hij.
PRAAG (AFP). Op 17 oktober begint
in Praag een proces tegen de voornaamste
ondertekenaars van „Charta 77”. Dit zijn
Vaclav Havel, Jiri Lederer, Frantisek Pa-
vlicek en Ota Ornest. Gisteren is dit verno
men in kringen van de beklaagden. Zij
zouden zich moeten verantwoorden voor
tegen de staat gerichte ondermijnende
praktijken.
Voorts had een twaalftal senatoren
het plan opgevat een persconferentie te
geven om zich te distantiëren van het
regeringsbeleid maar na de nadere be
sprekingen van Carter met de Israëli
sche minister van Buitenlandse Zaken,
Mosje Dajan, schortten zij hun plan
voor onbepaalde tijd op.
Ikelder
in Val-
consta-
regelen
nergel
?n daar
stutten
len. In
niet.
JOHANNESBURG (DPA). Fred van
Wijk, directeur van het Zuidafrikaans in
stituut voor raciale betrekkingen, vindt
dat er een commissie moet komen die een
onderzoek instelt naar de dood van min
stens acht politieke gevangenen die in de
afgelopen anderhalf jaar op onverklaar
bare wijze zijn overleden.
WASHINGTON (VPI). President
Carter heeft gisteren 27 congresleden,
meest joodse, verzekerd dat de geza7
menlijke Amerikaans-Russische ver
klaring over het Midden-Oosten geen
verminderde Amerikaanse steun voor
Israel betekent.
Het viertal werd in januari van dit jaar
gearresteerd na de publikatie van het be
faamde „Handvest 77”, waarin gepleit
werd voor een daadwerkehjke toepassing
van de mensenrechten in Tsjecho-Slowa-
kije. Ornest, voormalig directeur van de
stadstheaters van Praag en de journalist
Jiri Lederer zitten nog gevangen. Pavlicek
en Havel zijn sinds het voorjaar voorwaar
delijk vrij.
hadden schenen de meesten gerustge
steld te zijn door de verklaring van de
president. Maandag hadden 32 leden
van het Huis van Afgevaardigden een
brief een president Carter ondertekend
waarin krachtig geprotesteerd werd te
gen de Amerikaans-Russische verkla
ring.
ner is
id op
nhem
en en
comst
hij.
niddag
let zijn
•lo. Zij
itstaan
voort-
en.
Ook het arsenaal raketten, die een be
langrijke rol speelden in de oktoberoorlog
van 1973, bestaat nog grotendeels uit Rus
sisch materieel. Geruchten dat bij de para-
plan
aan
rit te
’kick
bus,
ts en
urten
i. De
dheid
:spre-
neen-
Ik vind het knap dat je met vijf man zo
lang kan praten over 16 verschillende mo
gelijkheden, terwijl die 16 mogelijkheden
op zichzelf ook weer sterk beperkt zijn.
Twee schakers doen zoiets in hooguit drie
uur. Wat moeten die mensen moe van
elkaar zijn geworden! Uiteindelijk hadden
ze bedacht, dat er twee mogelijkheden
bespreekbaar waren: 8-7-1 en 7-7-2. Dat
wil zeggen, de een vond het ene weer wel,
maar het andere niet bespreekbaar, en de
ander vond het ene voor de hand liggend,
en het ander desnoods bespreekbaar,
mitsMits één van die vijf (ik noem in
dit stadium liever geen namen, u zult daar
begrip voor hebben) dan niet op de door
hem gewenste plek kwam te zitten. Kreeg
de ene partij die 8, dan mocht degeen die
ik ongenoemd laat rustig op zijn vertrouw
de stekkie blijven en zelfs nog twee kwaad
sappige vrindjes meenemen. Ook mocht
hij dan mee oppoten met de aanvoerder,
dus me dunkt!
tussen de Griekse en Turk
se gemeenschappen op Cy
prus inderdaad de enige
manier is om het probleem
te lossen, maar dat
„Turkije nog nimmer een
constructieve en zinvolle
dialoog mogelijk heeft ge
maakt.” De tijd is nu geko
men, zei Kiprianou, dat de
Algemene Vergadering de
Veiligheidsraad doordringt
van de noodzaak „alle ge
wenste maatregelen te ne
men” die ervoor kunnen
zorgen dat de diverse reso-
Diverse vrouwen op het Labourpartij
congres pleitten gisteren in vurige be
woordingen voor het recht van elke
vrouw om zelf te beslissen of zij een
zwangerschap wil voortzetten of niet.
Maar er was ook een woordvoerder van
de linkervleugel van de partij die vond
dat elk kind in een socialistische samenle
ving recht heeft om geboren te worden,
ongeacht de opinie van de moeder. Deze
afgevaardigde pleitte voor meer over
heidsinspanningen om contraceptie voor
Het eerste openlijke conflict op de cone-
rentie deed zich gisteren voor toen
Griekenland Turkijke ervan beschuldigde
alle Helsinki-akkoorden te schenden door
zijn bezetting van Noord-Cyprus. Turkij
ke, dat de kwestie-Cyprus in zijn eerdere
verklaring niet had aangeroerd, deelde via
afgevaardigde Ozdemir Benler mee het
niet eens te zijn met de Griekse verwijten,
doch geen confrontatie te willen tijdens de
conferentie.
Maar nee, de een wou dit niet, de ander
dat niet, ze deden een plas en lieten het
zaakje voor wat het was. Toch hebben ze
volgens mij nog één schaakzet vergeten,
die ene ongenoemde wel op zijn ge
liefkoosde plekje, maar dat dan delen met
een ander. Zodat hij maar half zichzelf
kon zijn, maar in die helft dan toch voor
100 procent! Het is een truc die vroeger
ook al eens uitgehaald is, op buitenlandse
zaken. Dat is al zo lang geleden dat ik nu
wel namen mag noemen: Beyen en Luns.
Samen op buitenlandse zaken, waardoor
Beyen kon zeggen dat Nederland juist
twee ministers op die post nodig had, om
dat het als klein landje zoveel buitenland
had! Jammer dat hetzelfde niet nu voor
justitie is geprobeerd. We kunnen toch met
recht zeggen dat we er best twee kunnen
gebruiken, omdat er in de wereld nog
zoveel onrecht heerst?
Hij sprak slechts kort over de mensen
rechten; daarnaast over ontwapening en
militaire détente. „In ons land zijn de men
senrechten en fundamentele vrijheden
niet alleen uitgeroepen en in wetten neer
gelegd, maar bovendien gegarandeerd
door het sociaal-economische systeem op
zich”, zei hij.
De parade werd afgenomen door presi
dent Anwar Sadat, geflankeerd door zijn
vice-president, luchtmaarschalk Hosmi
Mubarak en de minister van Oorlog, gene
raal Gamassi.
De president van
De congresleden hadden om de bij
eenkomst op het Witte Huis gevraagd
om uiting te geven aan hun bezorgd
heid over de verklaring die bedoeld
was om Arabieren en joden dichter bij
de conferentietafel te brengen. Deze
verklaring zinspeelde op „legitime
rechten van de Palestijnen”.
of de National Health Service, die de
ingreep gratis verricht maar die weinig
ruimte beschikbaar heeft voor een
abortus.
NAIROBI (AP). De door Somalië
gesteunde rebellen van het West-So-
malische bevrijdingsfront (WSFL)
hebben hun offensief op de Ethiopi
sche garnizoensstad Harrar in de Oga-
den opgeschort omdat de Ethiopische
strijdkrachten de plaatselijke bevol
king als schild gebruiken, zo werd gis
teren in diplomatieke kringen in So
malië bekend gemaakt.
de Franse Crotale-raketten en Chinese ra
ketten te zien zouden zijn werden niet
verwezenlijkt. Volgens goedingelichte
kringen zouden de Egyptische autoriteiten
aanvankelijk van plan zijn geweest de
Chinese wapens te laten zien, maar daarte
gen zou van de kant van China bezwaar
zijn gemaakt.
het ‘op
door Turken en Grieken
bewoonde eiland drong
aan op een „brede interna
tionale conferentie over
Cyprus”. De bittere woor
den van Kiprianou volgden
nauwelijks twaalf uur na
dat de Turkse minister van
Buitenlandse Zaken, Ishan
Sabri Caglaiangil, tegeno
ver UPI verklaarde dat zijn
regering bereid is territori- luties over Cyprus worden
ale concessies te doen op uitgevoerd en
Cyprus in ruil voor een al
gehele politieke regeling.
Kiprianou ging hierop in
door te zeggen dat'overleg
pleit voor een niet-politieke rol van
het Spaanse leger.
Blijkbaar als reactie op onrust in
delen van de strijdkrachten ten aanzien
van de politieke ontwikkeling in Span
je, heeft de minister aan alle officieren
en onderofficieren van het leger, lucht
macht en vloot een brief gezoneen
waarin hij eist dat het Spaanse leger
zich „moet identificeren met de ge
meenschap die het dient”.
Dat moet gebeuren zonder politieke
ambities voor een partij, maar voor de
grote nationale politiek van verdedi
ging van een pluralistische, rechtvaar
dige en vrije maatschappij waarin alle
mensen in vrede en ware eendracht
kunnen leven, aldus het schrijven.
eeuw®
■pzichte
apport
t word!
1,0 nu
tot 0,4)
ü- Een groep gemaskerde Iranezen heeft in Parijs de kerk Saint-Merri bezet uit protest
tegen de martelingen in hun vaderland. Met spandoeken en foto’s van gemartelden werd
geprobeerd de aandacht te vestigen op de door de Iranezen gewraakte misstanden.
„Mensenrechten
r
