AAN AMBITIEUZE OPZET DELFTSE ANTIEKBEURS KAN STEEDS MOEILIJKER WORDEN VOLDAAN
p
I
1'
libs/
27
26
antiek
19 7 7
OKTOBER
1 4
VRIJDAG
door Cees Straus
Aart Schouman
b.v
intiën
>us 2S
;go-
ard -
I
DELFT. Wie rondloopt op de 29e Oude Kunst- en Antiekbeurs die deze week in het
stedelijk museum Het Prinsenhof werd geopend, zal nauwelijks vermoeden dat het ver
trouwde beeld van de rijkdom die daar te zien is, niet zo’n lang leven meer beschoren zal zijn.
De ambitieuze opzet die de Delftse beurs nog altijd een uitstekende naam bezorgt, zal in de
toekomst haar neergang betekenen. Al het speuren naar de mooiste voorwerpen doet de
bronnen steeds sneller opdrogen. Financiële kwesties bij erfenissen daargelaten zijn het
klieen de bezitters die geld nodig hebben van wie antiek op de markt komt, maar ze zullen
irel beseffen dat wat dit jaar nog wordt vastgehouden het volgende jaar, ook ondanks de
Inflatie, nog meer waarde zal hebben.
Je'
'/■fO
Parool
1
gg(
Religieuze sculptuur
B H 1
ice
Ike op
ivij een
ast
een
Voor de collectionneur is het ener-
lijds aantrekkelijk de verzameling
te behouden, anderzijds dient nieuw
bezit te worden verworven omdat de
prijsontwikkeling van een zodanige
pmvang is dat het beslist noodzake-
lijk wordt om eerder vandaag dan
borgen tot het aanschaffen van an
tiek over te gaan. Wie een verzame
ling wil aanleggen, hoe beperkt ook
misschien het afgebakende terrein
nag zijn, doet er goed aan zo spoe
dig mogelijk te beginnen. En daar
mee is de cirkel gesloten: de vraag
drukt het aanbod dat nu eenmaal
ran zeer beperkte aard is, het aan
bod wordt nog kleiner en schept
daarmee een grotere vraag. Het is in
feite het kapitalistische marktme
chanisme in optima forma.
sculptuur op met een prachtige
groep religieuze beelden. In de eer
ste plaats is bij hem een Engelse
albasten groep uit 1420 te zien, onge-
hevig is aan wezensvreemde eisen.
Een paar namen waar veel kwali
teit is te zien: Heeling uit Leeuwar
den met goede Singaleze snijkunst.
3 m.
tree,
jtim-
koel-
met
Irote
r- en
met
tree,
tbad,
rket,
Bevl.
Hele
k.k.
17
■tuin,
itand
m2)
ir le
toilet
en 4e
div.
k.k.
k.k.
17.
at m.
Ind.:
raaie
loop,
erd.:
er en
k.k.
WO-
en in
0.00-
solidatie en nabloei, actie en reactie
zijn hier op een luttel aantal
vierkante meters in een boeiende
confrontatie bijeengebracht. Toch
!4
>erg.
rum.
aan-
met
e gr.
div.
v. in
k.k.
Aanpalend aan de ruimte waar
Laurentius staat, is een andere spe
cialist in grafiek te vinden: Beets en
listisch ingestelde maatschappij een
zo’n pluriforme kunst kan vóórt
brengen, kan de smaak ook niet
anders zijn dan een synthese op ba
sis van pluriformiteit.
De antiquairs in Delft doen aan
onze behoefte aan verscheidenheid
recht met zeer gevarieerde collecties
die traditioneel op drie pijlers staan:
het meubilair (waartoe ook de klok
ken maar moeten worden gere
kend), de schilderijen en het porse
lein: Toch zijn er dit jaar enkele
categorieën die sterker opvallen qua
verrassende kwaliteit en de liefde
waarmee ze bijeen zijn gebracht: de
beelden, het glas, de grafiek.
Om met die laatste categorie te
beginnen: Theo Laurentius uit Zalt-
bommel biedt naast twee gave etsen
van Rembrandt een uitgelezen col
lectie bladen uit de 17e, 18e en
vroeg 19e eeuw met de nadruk op de
barok. Wenzel Hollar,. Jan en Esaias
van de Velde, enkele zeer vermake
lijke Callots, een forse Andreas
Schelfhout die als schilder van de
Romantiek veel bekender is, Antho
nie Waterloo en Allard van Everdin
gen zijn slechts een paar namen
waarvan hier fraaie voorbeelden
worden gegeven.
door zoveel schoonheid. Eeuwen
mogen in snel tempo voorbijgaan,
schoonheid beklijft. Dat is het pa
rool dat op deze beurs zo overtui
gend wordt uitgedragen. Wie er
De slijtplekken die dit mechanis-
ne op de Delftse beurs veroorzaakt,
vorden gedurende de laatste jaren
behoorlijk duidelijk zichtbaar. Voor
een aantal soorten kunst en antiek is
de room er af en biedt Delft, hoeveel
noeite er ook aan is besteed, weinig
nieuws meer.
Veel leuker dan deze sombere eco
nomische overpeinzingen is het na
tuurlijk om je gewoon over te geven
aan de schoonheid en charme van
wat nog steeds in overstelpende ma
te wordt geboden, je te verwonderen
over zoveel vernuft en je smaak te
vormen aan de hand van wat in
vorige tijden in de mode is geweest.
Delft brengt vijfentwintig eeuwen
kunstbeschouwing bijeen, maar
steeds blijkt toch dat voor estheti
sche beleving dezelfde wetten heb
ben gegolden. Wie eigen emotionali
teit als basis voor zijn kunstbeleving
inbrengt, voelt dezelfde schoonheid
in een Egyptisch bronsje als in een
Javaanse terra-cotta of in een Zwit
serse stegkan. In onze van nostalgie
doordrenkte cultuur verdwijnen de
historische grenzen even snel als het
aantal stromingen en etiketten-in de
moderne kunst toeneemt. Staan bei
de gegevens niet in direct verband
met elkaar? Waar een zo individua-
Confrontatie met beklijvende schoonheid
Fontein uit Bennebroek. Hier is de
gerichtheid anders, speelt de kleur
een grotere rol dan bij Laurentius
wiens voorkeur sterk uitgaat naar
het zuivere zwart en wit. De Benne-
broekers tonen een zacht getinte
aquarel met serafijnen van Jacob de
Wit, een schilder die in dit blad de
overgang van barok naar rococo
verbeeldt. De sierlijke plaatsing van
de engeltjes zou een studie voor een
kerkplafond kunnen zijn. Bij Beets
en Fontein ook een aan Aart Schou
man toegeschreven prent van het-
„Zuider-Sparen” die eigenlijk niet
zou mogen ontbreken in Haarlem
mer collecties.
De voorkeur voor elegantie vindt
bij Gebroeders Douwes uit Amster
dam een hoogtepunt in een collectie
met nog al wat voorstellingen van
dieren. Er bestaat voor dit onder
werp een specifiek gericht publiek,
zoals dat ook bestaat voor topografi-
ca of voor nautische prenten.
Charles van der Heyden uit Rot
terdam niet meteen een stad
waarvan je verwacht dat er zulk
mooi antiek vandaan komt com
bineert een tweetal hobbies in een
stand die opvalt door de grote rust
die van het geëxposeerde uitgaat.
Anders dan bij sommige meubel- en
porseleinhandelaren waar het ten
toongestelde is vervallen tot een zin
loze uitstalkast die alleen vermag te
imponeren vanwege de kwantiteit,
krijgt bij Van der Heijden een enkel
stuk het volle licht. Zo kan je aan
dacht vallen op een op deze beurs
weinig verschijnende soort Franse
portretbuste in eikehout. De jonge
vrouw, in voorname renaissance
kleding, maar met de aanzet tot de
barok al zichtbaar, kenmerkt zich
door verfijning en noblesse. Ze
wordt geflankeerd door twee vitri
nes met vroeg Venetiaans glas, aan
gevuld met enkele goede Hollandse
stukken. Een paar mooie vleugelgla-
zen en een schitterend zilver schij
nende tazza eisen hier een deel van
de aandacht op.
Roemers, de bekende glazen die
vaak op stillevens en banketjes figu
reren, zijn in Delft onder meer aan
wezig bij Nijstad uit Lochem in zil-
ir Een verguld bronzen paardje in de manier van de Italiaan Pietro Tacca (Charles van er
Heijden, Roterdam)
vestiging van dit familiebedrijf.
Noorman, Londen en Hulsberg)
vermoedelijk Nederlands.
(Nijstad-Lochem)
rondkijkt loopt de niet geringe kans
in de ban te raken van het vele dat is
geëxposeerd. Het is echter een fasci
nerend gevoel waarvoor geen enkele
pijn, ook niet in de portemonnee,
geleden hoeft te worden.
Vanderven Vanderven uit Den
Bosch en Aronson uit Amsterdam
die met een gespecialiseerde groep
Franse commodes komen, Limburg
Antiek uit Brouwershaven die Di
rectoire en Empire laat zien en Salo
mon Stodel uit Amsterdam die een
fraai bewerkte Nederlandse, vroeg
18e-eeuwse bank heeft.
t
■ir Roemer met puntnoppen uit het begin van
onze Gouden Eeuw (Nijstad-Lochem)
De Delftse antiekbeurs biedt een
goede kans om bevangen te worden
slijtplekken te zien. Het aantal grote
kasten wordt bijvoorbeeld bedui
dend minder. Reden daarvan ligt
enerzijds in de relatieve schaarste
meubelen van deze omvang waren
ook in hun tijd vanwege hun prijzen
bestemd voor een kleine toplaag
anderzijds wordt de vraag niet gesti
muleerd door het gegeven van de
beperkte maten waarin de moderne
woningen worden gebouwd. Een
soortgelijke ontwikkeling doet zich
ook voor bij de grote staande horlo
ges. De handel is huiverig geworden
voor dit soort meubilair dat onder-
lectie. Deze zogenaamde Notting
ham stelt de Judaskus voor. Ter
wedijvering dient zich een Zuid-Ne-
derlandse driekoningengroep aan
uit de eerste helft van de 16e eeuw
die op haar beurt weer geconfron
teerd kan worden met een smartvol
le Franse corpus Christi uit dezelfde
periode.
Van beelden naar de (vaak „ge
beeldhouwde”) meubelen is het in
Delft een kleine stap. De verschei
denheid is hier op haar best: zowat
elke stijl levert een aantal smakelijk
ogende voorbeelden. Opkomst, con-
Serpentine tankarrj
met gemonteerd zilver,
(Tot en met 2 november, dagelijks
van 10-17 uur, echter op zondag van
af 13 uur, maar bovendien op dins
dag- en donderdagavond van 19-22
uur. De entreeprijs bedraagt zes gul
den vijftig, de avonden zijn drie
gulden minder. Er is wederom een
rijk geïllustreerde catalogus).
•tr Jonge vrouw in voorname Renaissance kleding Frans, na 1550. (Charles van der
Heijden, Roterdam).
Terugkerend tot de sculptuur treft
Nijstad met een versie van het be
roemde beeld De lopende man van
August Rodin (waarmee wel de
grens van 1830 wordt doorbroken)
en een sierlijk paardje in de manier
van de Italiaan Pietro Tacca.
Schlichte Bergen uit Amsterdam,
die in vorige jaren met zijn schilderi
jen een minder overtuigende indruk
achterliet, valt nu in de categorie
Engels bureau met opstand, vroeg 18e eeuw, in met wortelnotenhout belijmd
eikehout.
■ir l/aas met bloemen, geschilderd door Bosschaert de Jonge in 1635. (Robert
«U. 7
