Actueel aanzien van
oude filmcultuur
weefwerk van klankkleuren
premieres
Kunstonderwijs
in isolement
Suite van Osieck subtiel
geplaatst
Stijgende belangstelling
voor Romantische School
Bijbels drama Salomé in een
opmerkelijke visie bij Kiss
EXTRA
DAMIATE
Dagje uit in
Düsseldorf
busreis op elke eerste
zaterdag van de maand
Le pays bleu van Jean-Charles Tacchella in Arnhem
DRIE VOORSTELLINGEN IN DE TONEELSCHUUR
Sculptuur op reis
naar buitenland
Teylers-concert grote trekpleister
WA f
RG
■«■SIS
r
17
19 7 7
1 9
OKTOBER
KUNST
n
e
vens
t'i
Inlichtingen bij al onze kantoren
eerstvolgende datum:
5 november 1977
Terug om plm. 21.30 uur.
Reissom:
ƒ27,50 per persoon
Voor deelname aan deze reis is het noodzakelijk, dat u over een
paspoort, dat maximaal vijf jaar verlopen mag zijn, of over een geldige
toeristenkaart beschikt.
U dient ook reeds in Nederland Duitse marken te kopen, aangezien
aan de grens niet wordt gestopt.
l| W O E N S D A G
ARNHEM. In de garde jonge regisseurs die het aanzien van de
Franse film de laatste jaren ingrijpend hebben veranderd, speelt Jean-
Charles Tacchella een niet onaanzienlijke rol. Na zijn debuut met
„Voyage en Grande Tartarie” brak hij met „Cousin, Cousine” door tot
internationale erkenning. Van zijn film, „Le pays bleu” deze week op
het filmfestival in Arnhem, is het thema de groteske situatie die
ontstaat als de autochtone bevolking van het platteland naar de steden
trekt en stadsmensen de opengevallen plaatsen komen bezetten.
I
Een scène uit Que la fête commence waarin we onder meer Philippe Noiret (rechts) en Jean Rochefort (midden) zien.
nigin-
em
de
uur.
(Van onze kunstredactie)
(ADVERTENTIE)
Ss
(I
•5,
7
Vertrek om 8 uur uit Haarlem
Vertrek om 7.30 uur uit IJmuiden
Telefonisch via nr. 31 31 50
(Hoyman Schuurman
- van 13.00 tot 17.00 uur).
suiver
lalen.
Rond deze basis-intrige laat Tacchella
zijn camera vrijmoedig rondkijken in de
blauwe vallei van Lubérond in de Haute-
Provence naar andere kleine intriges. Be
halve „Providence” die Frans is door zijn
maker Alain Resnais, maar verder Engels
gedomineerd wordt door de taal en door
de spelers, is „Que la fête commence” van
Bertrand Tavernier een overtuigend voor
beeld van het hoge niveau van de huidige
Franse film. Tavenier die pas later het hier
bekende „Le Juge et 1’Assassin” maakte
en voor „Que la fête commence” met het
hier nooit vertoonde „L’horloger de Saint-
Paul” (naar een roman van Simenon) de-
Ze werd samengesteld in opdracht van
het ministerie Van Cultuur, Recreatie en
Maatschappelijk werk. Daartoe was een
werkgroep gevormd door Paul Hefting,
Cornelius Rogge en Gijs van Tuyl. Zij
verzamelden en selecteerden tekeningen
van beeldende kunstenaars die driedimen
sionaal werken. De tekeningen hebben alle
betrekking op uitgevoerde werken: sculp
turen, objecten, environments of ze gaan
zelf als ruimtelijke objecten werken.
Deelnemers aan de tentoonstelling zijn
'geworden: Theo Kuypers, Johan Claassen,
Krijn Giezen, Ray Staakman, Cornelius
Rogge, David van de Kop, Carel Visser,
Arie Berkulin, 'Jan van Munster, Jan
Maaskant, Douwe Jan Bakker en Peter
Struycken.
Naast de aanwezigheid van wijn en kaas
en nog andere evenementen, zoals een
grabbelton, stond de muziek deze avond
centraal, muziek die belangeloos ten bate
van het goede doel werd vertolkt door
diverse instrumentalisten.
Er had op dit concert zelfs een première
plaats: een suite voor fluit en piano van de
in 1910 geboren Nederlandse componist
Hans Osieck, die zelf de pianopartij voor
zijn rekening nam en prachtig tegenspel
bood aan fluitist Johan van Kempen, die
met veel gevoel voor nuance en voor het
mooi afgerond neerzetten van de muzikale
lijnen te werk ging. De compositie zelf die
in gematigd modern idioom was geschre
ven liet vooral de indruk na van een subtiel
weefwerk van klankkleuren die overwe
gend Frans getint waren.
Hier waren al diverse composities van
Jepke Goudsmit speelt nog
steeds de dubbelrol Herodias-
'Salomé en Matthijs Rümke de
rol van Johannes de Doper.
John de Feu, die voorheen ook
al eens bij Kiss gespeeld heeft
en nu weer bij het Rotterdam
se gezelschap is teruggekeerd,
staat nu in de rol van koning
Herodes.
B
Frédéric Chopin aan voorafgegaan, te we
ten de Nocturne in fis opus 15 no. 2. en de
bekende Polonaise in as opus 53, met tem
perament vertolkt door pianiste Tiny Kai
ser, gevolgd door een aantal Preludes opus
28, om precies te zijn twaalf stuks. Pianist
Piet Kostense wist met voldoende techni
sche en muzikale bagage al deze twaalf
stemmingen op de juiste manier in te kleu
ren: bezonkenheid, lieflijke romantiek en
geladen Sturm und Drang, het was er
allemaal.
Na de pauze vertolkten Selma Coolwijk
en Hans Bruin de sonate voor 2 piano’s
KV. 448 van Wolfgang Amadeus Mozart,
die probleemloos en parelend-lichtvoetig
over het voetlicht kwam.
Tot slot trad het Danzi Kwintet op, be
staande uit fluitist Frans Vester, hoboist
Jan Spronk, klarinettist Piet Honingh, fa-
gottist Brian Pollard en hoornist Adriaan
van Woudenberg. Zij hadden het blaas-
kwintet in es opus 88 no. 2 van Antonin
Reicha meegenomen, een Franse compo
nist van Boheemse afkomst, die Van
Beethoven en Haydn in levende lijve heeft
gekend en een aantal beroemde leerlingen
heeft gehad, waaronder Berlioz en de jon
ge César Franck. Met milde klank en groot
muzikaal gevoel vertolkt, vormde dit
kwintet een aangenaam sluitstuk.
GEMMA COEBERGH
B
Het is voor de eerste maal
dat Salomé in Haarlem komt.
Deze week van donderdaga
vond tot en met zaterdagavond
wordt de produktie opgevoerd
in de Toneelschuur, in de grote
zaal. Kiss blijft Salomé dit sei
zoen doorspelen, maar bereidt
zich daarnaast voor op nog
twee andere produkties, beide
in een bewerking van Jean
Pierre Voos. Hij zal deze stuk
ken ook regisseren. Na de serie
van drie voorstellingen, deze
week, zal Salomé naar alle
waarschijnlijkheid niet meer
in Haarlem terugkomen.
14- Tijdens de veiling bij Christie’s in het Singer Museum in Laren kwam ook dit gezicht
op de Amsterdamse Poort in Haarlem onder de hamer. Het relatief kleine werk (50 bij 60
centimeter) is van de hand van J. C. K. Klinkenberg en werd in 1900 geschilderd. De
koper betaalde er 8500 gulden voor, een naar verhouding gering bedrag. Een zij het
veel groterRotterdams stadsgezicht van Klinkenberg bracht bij Christie’s 70 duizend
gulden op.
Johannes Christiaan Karei Klinkenberg leefde van 1852 tot 1924. Hij schilderde
aanvankelijk landschappen en historische voorstellingen, maar rond 1880 stapte hij
over op stadsgezichten waaraan hij zijn grootste faam dankt. Klinkenberg schilderde
vooral in Den Haag (waar hij werd geboren en woonde), Amsterdam en Rotterdam. Tal
van musea bezitten werk van hem. Zo heeft het Frans Halsmuseum een stadsgezicht en
het Rijksmuseum Twenthe in Enschede bezit een gezicht op het Spaame.
HAARLEM. Toneelgroep Kiss uit Rotterdam heeft een
nieuwe interpretatie gemaakt van „Salomé”, dat ook vorig
seizoen al op het repertoire stond. Het gezelschap, dat is samen
gesteld uit een internationale groep acteurs en actrices en haar
voorstellingen in de Engelse taal speelt, is voor dit seizoen
drastisch gewijzigd. Van de acht spelers die in Salomé acteren
zijn alleen Jepke Goudsmit en Matthij Rümke, beiden afkomstig
uit ons land, over.gebleven. Verder is het gezelschap weer op
sterkte gebracht met zes acteurs uit Engeland, een uit de
Verenigde Staten en een uit Griekenland.
Bij deze „overloop” ontmoet een jonge
verpleegster (Brigitte Fossey, ook te zien
in „L’homme qui aimait les femmes”) een
handelaar in groente en fruit (Jacques
Serres) en er ontstaat een relatie waarin
ieder voor zich vecht voor zijn vrijheid en
voor een leven volgens eigen normen en
opvattingen.
den, bloemen door Willem
van Leen 24.000 gulden. De
haven van Harlingen door
W. G. F. Jansen: 8.000 gul
den. Een Abel Grimmer,
voorstellende de toren van
Babylon gedateerd 1604:
90.000 gulden, een Jan
Ekels, Oude Schans, 21.000
gulden en een bloemstille-
ven door Arnoldus Bloe-
mers 13.000 gulden.
Christie’s heeft overigens
geconstateerd dat bij deze
veiling het aanbod uit het
buitenland groter was dan
ooit tevoren. Blijkbaar, zo
concludeert het veiling
huis, vinden steeds meer
buitenlanders het aantrek
kelijk hun kunstwerken in
Nederland op de markt te
brengen. Op deze veiling
waren 50 van de 430 schild
erijen uit het buitenland af
komstig, en wel uit Duits
land, Portugal, Frankrijk,
België, Engeland en
Verenigde Staten.
HAARLEM. Een romantisch klassiek
concert dat $oor de Stichting Vrienden
van Teylers Museum was georganiseerd
ten bate van dit in ernstige financiële
I moeilijkheden verkerende museum, bleek
een goede trekpleister te zijn. De grote
zaal van het Haarlemse Concertgebouw
was dinsdagavond tenminste nagenoeg
vol en dat zal voor organisatoren en uit
voerenden een plezierige ervaring hebben
betekend.
Jean Pierre Voos heeft Salo
mé met de nieuwe spelers van
Kiss opnieuw in scène gezet,
maar de nu ontstane voorstel
ling wijkt niet af van die welke
vorig jaar werd uitgebracht.
Kiss zelf vindt de voorstelling
zelfs in kracht toegenomen.
Dat moet wel een zekere belof
te inhouden, want Salomé
werd vorig seizoen overal bij
zonder gunstig ontvangen. Als
meest indrukwekkende scènes
in Salomé worden aangemerkt
de ontmoeting, tussen Herodi-
as/Salomé en Johannes de Do
per en later de strijd om het
hoofd van Johannes de Doper,
gevoerd tussen Salomé en ko-
handeling speelt zich af aan
het decadente hof van Judea.
Koning Herodes heeft zijn oog
laten vallen op Salomé, doch
ter van zijn vrouw. Zij is ook
zijn nicht, want Herodes dood
de de eerste echtgenoot van
koningin Herodias om haar tot
vrouw te kunnen nemen, ’s
Avonds, in het maanlicht,
danst de betoverende Salomé
de beroemde dans van de ze
ven sluiers voor Herodes.
In de bewerking van Kiss is
het koningin Herodias die deze
dans uitvoert. Herodes spoort
haar daartoe aan. Dat wil zeg
gen dat de koningin in dat spel
de belichaming beoogt te zijn
van haar nietbestaande doch
ter. Dit als spel bègonnen ritu
eel groeit voor de moeder tens
lotte uit tot een ware beproe
ving, omdat het de enige ma
nier blijkt te zijn waardoor zij
de oververzadigde vorst nog
kan opwinden. Koningin Hero
dias betaalt tenslotte met haar
eigen leven door haar hart
stocht voor de profeet Joka-
naan (Johannes de Doper) te
bevredigen.
gulden. Een schilderij van
Schelfhout ter grootte van
een briefkaart ging voor
20.000 gulden van de hand.
Een bedrag van 58.000 gul
den werd betaald voor een
schilderij van Johannes
Weissenbruch voorstellen
de de Prinsengracht in Den
Haag.
Ook de kleine meesters
deden het volgens Chris
tie’s zeer goed. Een aquarel
door Floris Arntzenius,
voorstellende stadsgezicht
in Den Haag, ging voor
19.000 gulden van de hand,
,een aquarel door Akkerin-
ga voor 9.500 gulden.
Verrassend waren ook de
prijzen voor kleine 17e-
eeuwse meesters. Zo
bracht een werk van Pieter
Nolpe 19.000 gulden op en
een gezicht op de Rijn door\
De Willigen ging voor
13.000 gulden weg. Enkele
andere prijzen: een stille
ven door Heda 32.000 gul-
9
In gebouw De Populier in Amsterdam
(Nieuwe Herengracht 93) wordt zaterdag
22 oktober begonnen met een nieuwe afle
vering van Poëzie Hardop. Het nieuwe
programma heet „O nieuwe getijde dat is
nu”. Ineke Holzhaus en Rutger Weemhoff
vertellen en spelen verhalen van en over
Herman Gorter. Antoine Oomen maakte
er muziek bij. Op 23, 24, 29 en 30 oktober
wordt het programma herhaald.
De studentencabaretgroep Floh de Co
logne komt op 30 oktober in het HOT in
Den Haag met de kritisch getinte Rock
Revue Profitgeier Co. De groep stelt een
uiterst scherpe en direct gerichte maat
schappijkritiek in haar programma voor
op. Profitgeier Co. is gegoten in revue-
vorm met slap-stickelementen en draagt
ook wel het karakter van commedia del-
l’arte. Aan de orde komen jeugdwerkloos
heid, arbeidsmarkt, crisisproblemen,
winstjagers en verlangens naar vrijheid en
toekomst. Floh de Cologne wordt door het
Goethe Instituut in ons land geïntrodu
ceerd.
De Juf van de Czaar Peterstraat heet de
nieuwe toneelproduktie van de politieke
theatergroep Sater. De première is öp vrij
dag 21 oktober in de Blauwe Zaal van de
Utrechtse schouwburg. Het stuk, waar
voor Guus Baas en Peter Baan het werk-
script maakten, gaat over sociale ontwik
kelingen van vlak voor en na 1918, een
mislukte revolutiepoging in Nederland,
het aardappeloproer, een school in een
Amsterdamse volksbuurt. Peter Baan
heeft het stuk, dat mede door improvisa
ties en bijdragen van de spelers zelf tot
stand kwam, geregisseerd.
LAREN (ANP). Een
vrij klein schilderij van de
schilder Barend Comelis
Koekoek, voorstellende
een boslandschap, heeft op
een veiling van Christie’s
in het Singer Museum te
Laren de onverwacht hoge
prijs opgebracht van
160.000 gulden. Volgens
het veilinghuis is deze ge
beurtenis kenmerkend
voor de toenemende be
langstelling van het pu
bliek voor de Romantische
School, een ontwikkeling
die al bij de 'voorlaatste
kunstveiling in maart
werd gesignaleerd.
Ook andere romantische
werken behaalden hoge
prijzen. Een Rotterdams
stadsgezicht van Klinken
berg werd geveild voor niet
minder dan 70.000 gulden,
een landschap met maan
licht van de pré-impressio-
nist Jongkind voor 48.000
buteerde, koos voor zijn tweede film een
vrijwel onbekend stukje Franse historie
dat zich na de dood van Lodewijk XIV, de
puriteinse Zonnekoning, afspeelt. Het is de
periode van de prins-regent Philippe d'Or-
léans, een periode van lichtzinnigheid en
opstandigheid die ontstaat als de katho
lieke despoot van het toneel verdwenen is
en het feest kan beginnen. Dat ook nu weer
het volk er niet bij betrokken is, spreekt
haast vanzelf. Alleen de adel en de clerus
kunnen hun gang gaan.
Over dit zelfs door de Fransen nauwe
lijks gekende interregnum heeft Tavenier
in samenwerking met de 72-jarige Jean
Aurenche een boeiend scenario geschre
ven dat op zeer eigentijdse wijze het verle
den bekijkt, zich daarbij concentrerend op
historische figuren als Philippe d’Orléans
Philippe Noiret), de opstandige markies de
Pontcallec (Jean-Pierre Marielle) die een
afscheidingsbeweging in Normandië leidt
en de in ontucht en misdaad levende abbé
Dubois.
Rond deze schilderachtige persoonlijk
heden ontwikkelen zich verschillende in
triges die niet leiden tot historische ver
kleedpartijen maar behandeld worden
ook in hun psychologische uitwerking, als
modern drama. Zodoende heeft Tavenier
een tijdperk doen herleven in al zijn afsto
tende aspecten van corruptie, willekeur,
geldverspilling, onzedelijkheid en onder
drukking van het onwetende volk.
De uiterst actieve camera van Armand
Penny is voortdurend op zoek naar type
rende details en nieuwe situaties, zodat het
gecompliceerde verhaal dat eigenlijk meer
de uitgebreide tekening van een tijdperk
is, geen ogenblik stagneert tot mooie kos-
tuumplaatjes. Als terloops glijdt de came
ra langs de handelende personen of ze
betrapt ze in hun alledaagse bezigheden
Een voortreffelijke, turbulente en van
cynische dialogen voorziene film die een
breuk betekent in het genre kostuumfilm
en geheel past in de nieuwe stroming in de
Franse film die, zoals ook de vooraf ge
noemde films een opleving aankondigt
van een oude filmcultuur. En tot dit inzicht
heeft in niet geringe mate de grote aan
dacht van Filmweek Arnhem voor het
actuele Franse filmprodukt bijgedragen.
Salomé speelt zich af aan het
hof van de ouder wordende
koningin Herodias en haar
tweede echtgenoot koning Her
odes. In de interpretatie van
toneelgroep Kiss zijn twee rol
len in elkaar geschoven: die
van koningin Herodias en die
van haar dochter Salomé. Kiss
maakte gebruik van de Engel
se vertaling die lord Douglas
maakte van het door Oscar
Wilde oorspronkelijk in het
Frans geschreven stuk. De
DEN HAAG (ANP). „Paper for spa
ce” heet de tentoonstelling, waarmee Ne
derland in het buitenland meer bekend
heid wil geven aan de Nederlandse sculp
tuur. Voor de rondreis begint is de exposi
tie van 21 oktobei^tot 28 november in het
Stedelijk Museum in Amsterdam te zien.
DEN HAAG (ANP). Het- kunstonder
wijs is in zijn isolement van de vorige
eeuw teruggeplaatst. Aan de lerarenoplei
dingen in de kunstvakken is een wezen
lijk aspect ontnomen. Dit laten de mensen
van het kunstonderwijs niet over hun
kant gaan: zij hebben zich tot de volksver
tegenwoordigers gewend, die de zaak
kunnen terugdraaien.
De betreffende commissies van de
Tweede Kamer hebben dit kunnen lezen in
de brief, die de sectie kunstonderwijs van
de HBO-raad heeft gestuurd. Deze raad is
het advies- en overlegorgaan voor het Ho
ger Beroepsonderwijs in ons land. De sec
tie vernam de „stilzwijgende beleidsom
buiging” uit de toelichting op de begroting.
Daaruit blijkt, dat minister Van Keme-
nade de eerstegraads lerarenopleidingen
tekenen, handvaardigheid, textiele werk
vormen en muziek heeft losgeweekt van
het kunstvakonderwijs. Docenten drama,
dans en mime staat waarschijnlijk hetzelf
de lot te wachten. Het beleid was er tot dan
toe op gericht deze lerarenopleidingen
zeer nauw te koppelen aan de opleidingen
voor uitvoerende kunstenaars.
De betrokkenen vinden, dat deze oplei
dingen bij het kunstvakonderwijs op de
zelfde wijze moeten wórden geregeld als
voor de andere vakken bij het wetenschap
pelijk onderwijs het geval is. Net als de
lerarenvarianten in de universitaire stu
dies dienen de opleidingen voor docent in
de kunstvakken ook geïntegreerd te zijn in
de academische opleidingen.
In hun brief aan de kamerleden voert de
sectie muziekonderwijs van de HBO-raad
verschillende redenen aan waarom de om
buiging die de minister kennelijk voor
staat, ongewenkt is. Ze wijst er ook op, dat
de indruk wordt gewekt als zou overeen
stemming met betrokkenen zijn bereikt.
„Dit nu is zeker niet het geval”. Op funda
mentele bezwaren tegen beleidsvoorne
mens werd tot nu toe geen antwoord ont
vangen, aldus de sectie kunstonderwijs.
ning Herodes, die door Salo-
més wens (zij wil het hoofd van
de profeet aan tafel hebben
opgediend) in grote verlegen
heid wordt gebracht omdat hij
Johannes niet had willen
doden.
Jepke Goudsmit als Salomé met het hoofd van Johannes de
Doper.
I
