I
Veel zelfverwonding voor persoonlijk voordeel
Nederlandse Stichting Geluidshinder:
HINDERLIJK
Natte finish
1
3
M
31
3
geleerd worden”
Gezond zijn kan
„Zacht zijn voor elkaar"
99
l
99
3
3
tl
Haagse politiefunctionaris J. Blom.-
est
eral.
Gevolgen
Dr. W. Rouwenhorst in proefschrift:
est
Burenlawaai
eral.
Geen definitie
Afspraak
Nieuwe functie
Schonen
Essentieel
Aandacht
Bespreekbaar
Ontwijkend
°r
d
Onduidelijk
19
19 7 7
OKTOBER
1 9
WOENSDAG
de
in
j
7
V
eral.
j
(Van onze redactie economie)
De prijsindex die elke maand wordt gepubliceerd
werkt als toiletpapier. Je kunt er gemakkelijk door
heen prikken en je ziet niet, of het hele gebied dat
van invloed is op onze kosten van levensonderhoud
bestreken wordt. De kans op een betere methode om
de prijsontwikkeling te volgen lijkt overigens uiterst
gering. Er zijn duizenden artikelen te koop.
(Van onze redactie binnen
land)
C.
J
(Van onze redactie binnenland)
UTRECHT. Gezond zijn kan geleerd worden. Tenminste: tot op
vrij grote hoogte. Dat is de mening van dr. W. Rouwenhorst, consulente
voor de gezondheidsvoorlichting en opvoeding bij het Nationaal Cen
trum voor Kruiswerk in Utrecht. Zij is aan de Rijksuniversiteit Utrecht
gepromoveerd tot doctor in de sociale wetenschappen op het proef
schrift Leren gezond te zijn
DEN HAAG. Het komt
vrij veel voor, vooral in een
grote stad, dat er bij de poli
tie aangifte wordt gedaan
van een overval of een bero
ving, waarbij het slachtof
fer verwondingen heeft op
gelopen. Onder dat grote
aantal gevallen zijn er altijd
wel een paar die twijfels op
roepen. Soms doordat het
verhaal niet aannemelijk is
en ook wel doordat de toe
gebrachte verwondingen
wat vreemd zijnen soms
ook niet overeenkomen met
(Van een speciale medewerker)
DEN HAAG. Op de een of andere manier nemen we allemaal wel
deel aan het verkeer. Met onze eigen auto of brommer of motor. Of in
de tram, de trein of de bus. En zo creëren we met z’n allen een drukte
van belang. Veel van dat verkeersgeluid is onvermijdelijk. In ieder
geval kan niemand het een ander kwalijk nemen als die normaal
deelneemt aan het verkeer. Maar soms kan dat geluid extra hinderlijk
zijn, ’s Nachts bijvoorbeeld als het verder heel stil is. Of in al die
gevallen dat de verkeersdeelnemer lawaai produceert dat echt onnodig
is*
de beschadiging
kleding.
*1
est
Burenlawaai op een na grootste
bron van geluidsoverlast
o-
Prijsindexcijfer is niet
altijd even betrouwbaar
maal kunnen ze op een gegeven moment
een hel van geluidhinder betekenen voor
een ander”.
Van elk produkt bestaan er meerdere kwaliteiten en merken,
dus ook prijzen, die bovendien individueel door de handel worden
bepaald. Daarvan wordt een aantal gehaald waarvan aangeno
men wordt dat zij voor bepaalde gezinnen tot de eerste levensbe
hoeften behoren, en tot de tweede en de derde en deDat
gebeurt landelijk terwijl de prijzen ook nog eens variëren van
gemeente tot gemeente, zoals de energietarieven.
Op basis van de geraamde prijzen wordt dan zeer ingewikkeld
en zeer deskundig een cijfer voor de hele bevolking vastgesteld.
Het lijkt nog ingewikkelder dan het voorspellen van het weer, dat
ook niet altijd goed lukt. Toch geldt het indexcijfer als uitgangs
punt voor het berekenen van prijscompensaties en het hele
overheidsbeleid ten aanzien van de inkomens, belastingen en
sociale uitkeringen.
cent), vliegtuigen (10 per
cent).
„Dit soort zaken is altijd de moei
te waard om te gaan onderzoeken”,
zegt J. G. Blom, technisch hoofd
ambtenaar bij de Haagse politie.
Vooral verwondingen die regelma
tig, ondiep, groepsgewijs, aan de
voorzijde van het lichaam zijn aan
gebracht. Als die verwondingen
zich dan ook nog op voor ’t slacht
offer bereikbare plaatsen bevin
den en vooral als de gevoelige de
len in het gezicht, zoals ogen, neus
en lippen niet zijn geraakt, dan is er
reden om te twijfelen”.
„Men heeft hier dan welhaast ze
ker te maken met zelf toegebrachte
En toch wordt voortdurend de prijsontwikkeling in de verschil
lende landen vergeleken om te laten zien hoe slecht wij het doen,
of hoe goed; om te waarschuwen tegen te hoge kostprijzen of om
te vertellen dat wij best wat duurder kunnen worden (dat laatste
overigens steeds in mindere mate).
De heer Stadlhauer komt tot de conclusie dat de cijfers maar in
beperkte mate vergelijkbaar zijn, en dat er niets beters voorhan
den is. Als consumenten zullen we in het vervolg met nog meer
argwaan kijken naar hét gegoochel met indexcijfers van welke
politieke of maatschappelijke groep ook. We behandelen ze
gewoon als toiletpapier, doorspoelen en niet omkijken in wrok.
In België gaat het nog gekker toe. De Belgen hadden in hun
berekeningen onder de groep groenten en fruit alleen aardappe
len opgenomen, tot de prijzen van de patat enorm opliepen. Door
wat groenten en enkele fruitsoorten erbij op te nemen werd de
invloed van de duurdere aardappel een stuk minder, hetgeen de
groei van het indexcijfer dus eveneens remde. Zo zal elk land wel
aan de indexcijfers sleutelen tot nut van hun economie en
politieke partijen.
Alleen al op het gebied van de factor voedsel lopen de bereke
ningen sterk uiteen. West-Duitsland heeft 259 produkten onder de
benaming voedsel en „half-luxe” goederen, Frankrijk maar 91
soorten voedsel en Nederland 234. Naast 124 voedselartikelen
heeft Groot-Brittannië nog 5 extra etentjes buitenshuis in de
index opgenomen.
„Op een dag, vroeg in de morgen,
werd de politie gealarmeerd voor
een overval op een benzinestation.
Toen de politie ter plaatse kwam,
trof men een 46 jaar oude man aan
in een ellendige conditie bij een
benzinepomp, waar hij bediende
van was. Het slachtoffer had in zijn
gezicht en aan zijn handen een zeer
„Met een beetje nadenken is dat soort
hinder makkelijk te voorkomen”, zegt de
NSG. „Autodeuren, kofferdeksel of mo
torkap hoeven helemaal niet hard dicht
geslagen te worden. Toeteren dient alleen
als waarschuwing bij gevaar. En kan als
groet heel hinderlijk zijn. Scheurend op
trekken of stilstaand met het gaspedaal
spelen, is niet alleen slecht voor het voer
tuig en de portemonnee, maar ook voor
ieders zenuwen”.
Jarenlang heeft de NSG, samen met
andere organisaties, geijverd voor het tot
stand komen van 'een integrale geluidshin-
derwet. Toen eind 1975 bij de Tweede
Kamer ’n ontwerpwet geluidshinder werd
ingediend, bleek deze echter niet alle deel
terreinen van de geluidshinder te be
strijken.
„Zo bleek dat luchtvaartlawaai, dat
vooral in de zestiger jaren sterk de aan
dacht trok, geregeld zou moeten worden
via een wijziging van de luchtvaartwet.
Voor industrielawaai zal de hinderwet, die
reeds sinds 1952 van kracht is, voor een
„Zijn verklaringen over het ge
bruikte wapen waren onduidelijk
en verward. Het verhaal werd later
Echter niet alleen in de woonomgeving,
maar ook in de industrie, bij het weg-
vliegverkeer en bij de recreatie blijft het
rnenselijk gedrag ondanks alle wettelijke
regelingen een belangrijke factor waar
door mede de omvang van geluidshinder
wordt bepaald, aldus de NSG.
groot aantal bedrijven blijven bestaan. De,
volgens schattingen, op één na grootste
bron van geluidshindr, burenlawaai, zal
via de nieuwe wet nauwelijks worden aan
gepakt”, aldus de NSG.
Veel moeilijker wordt het wanneer het
gaat om geluidshinder die wordt veroor
zaakt door uzelf, als particulier, zegt de
stichting. „Als uw auto aan alle eisen van
de wetgever voldoet, kunt u door ’s nachts
te toeteren en met de deuren te slaan nog
wel degelijk geluidshinder veroorzaken.
De door de NSG begonnen voorlich
tingscampagne „Laten we zacht zijn voor
elkaar”, tracht volgens de stichting in eer
ste instantie het onderwerp geluidshinder
in brede kring bespreekbaar te maken:
„Geluidshinder: kunnen we daar nou wat
iets waarover men ternauwernood durfde
of kon klagen. „De wettelijke bepalingen
die er waren, hadden vaak een andere
achtergrond dan de bestrijding van ge
luidshinder.”
„In een aantal gevalllen is een afspraak
maken heel gemakkelijk. Geluid is te me
ten. En de overheid kan wetten uitvaardi
gen, waarbij het verboden wordt om méér
dan een bepaalde hoeveelheid geluid te
veroorzaken. Op die manier wordt paal en
perk gesteld aan bijvoorbeeld de geluids
overlast van fabrieken, van auto’s en van
bromfietsen. Als die te veel lawaai maken
wordt de wet overtreden en is men straf
baar”, stelt de stichting geluidhinder.
Als u op het verkeerde moment uw (goed
gekeurde) boormachine gebruikt, kunnen
de buren gek worden van het lawaai".
weer veranderd en door hem werd
aan de onderzoekers het idee aan
de hand gedaan, dat de uitsteeksels
van de motor mogelijk de verwon
dingen zouden hebben kunnen ver
oorzaakt”.
De wijze waarop het slachtoffer
tijdens het onderzoek reageerde
In het ergste geval kan een mens door te
veel aan lawaai lijfelijk worden bescha
digd. Bij ontzettend harde geluiden kan
men zelfs pijn krijgen aan het trommel
vlies. Het kan zelfs springen.
Gezondheidsvoorlichting en opvoeding
(GVO) bestaat althans onder die naam
in Nederland pas een jaar of 15. Dik
wijls wordt er nog de Angelsaksische term
„health education” voor gebruikt. Een al
gemeen aanvaarde omschrijving. Een de
finitie is er in Nederland nog niet. Wel
bestaat er sinds kort in experimentele
vorm een gerichte beroepsopleiding voor.
Mensen betrekken bij hun eigen gezond
heid, samen met hen bekijken wat zij zelf
kunnen doen zo gezond mogelijk te zijn en
te blijven, betekent niet het overdragen
van allerlei wetenswaardigheden. Die kun
nen op zichzelf heel interessant zijn, maar
een mens kan er weinig mee vooruit in zijn
leven van alle dag.
Mevrouw Rouwenhorst stelt met nadruk
dat GVO ook niet een vermanend vinger
tje betekent dat waarschuwt tegen alles
wat leuk, lekker of plezierig is. Integen
deel: ze haalt met overtuiging de meer dan
2300 jaar oude uitspraak aan dat een leven
zonder feesten is als een lange weg zonder
pleisterplaats.
Wanneer men voortdurend is blootge
steld aan een zekere hoeveelheid lawaai,
ontstaat de kans op blijvende gehoorbe-
schadiging. Of lawaaidoofheid. Dat komt
bijvoorbeeld voor bij musici, vrachtwa
genchauffeurs en industrie-arbeiders. La
waai werkt in op het zenuwstelsel. Door
vaatvernauwing kan de bloedsomloop
worden gestoord. De hartslagfrequentie
In verantwoorde vorm is GVO een es
sentieel onderdeel van de gezondheids
zorg, naast de wetten die het structurele
en de voorzieningen die het meer materiële
raam werk vormen. Wetten en voorzienin
gen, hoe nodig ook, zijn op zichzelf onvol
doende. Als de mensen niet meedoen ge
beurt er nog niets. Kennis overbrengen, de
Hoofdambtenaar Blom legt uit:
„Zelfs al zou het slachtoffer door
de aanvaller worden vastgehou
den, dan nog is het onmogelijk op
pervlakkige, regelmatige en unifor
me wonden toe te brengen. Dit
komt doordat er altijd beweging is
„Zoals bekend”, zegt de Stichting Ge
luidshinder, „is geluid ok van invloed op
het centrale zenuwstelsel. Het kan leiden
tot neurosen, hoofdpijn en vermoeidheid.
Verder treedt slaapstoring op, worden
werkprestaties verminderd, wordt de com
municatie verstoord en kan men zich bij
ieder geluidsniveau domweg onbehaaglijk
voelen (denk aan druppende kraan)”.
mensen „vertellen hoe het moet” is niet
genoeg. Het gaat er in de gezondheidsvoor
lichting en opvoeding veel meer om met de
mensen samen de dingen te doen die goed
zijn voor het geoogde doel: gezond zijn en
blijven.
De afgelopen jaren komt GVO meer en
meer in de publiciteit. Toch heeft dat nog
maar weinig zoden aan de dijk gezet. Min
der dan verwacht was, want er blijkt een
moeilijk te overwinnen weerstand te be
staan tegen verandering van gedrag. Vaak
worden er ook verkeerde verwachtingen
gekoppeld aan het begrip GVO. Om bij
voorbeeld problemen met hard drugs te
lijf te gaan, moet geen gezondheidsvoor-
lichter worden aangesteld, maar een the
rapeut. En er zijn (meer) mensen en dus
(meer) geld nodig om naast de wettelijke
regelingen en naast de bestaande gezond-
heidsvoorzienigen de opvoeding tot ge
zondheid doeltreffend te kunnen aan
pakken.
wordt verhoogd. Hormonale processen en
stofwisseling worden indirect beïnvloed.
Bij erg veel lawaai kan ook het gezichts
vermogen worden aangetast.
Sommige van deze effecten worden be
wust waargenomen. Andere onbewust.
„Maar we weten allemaal even goed dat
we, als we geregeld worden gehinderd,
behoorlijk geërgerd raken. En ergernis
leidt al gauw tot agressie, tot onvrede. Tot
ruzie”.
„De veelvoudige oppervlakkige,
regelmatige sneden worden ook
waargenomen bij poging tot zelf
moord”. Hier spreekt men, aldus
Blom, „dan van de zogenoemde
twijfelsneden”. Bij zelfmoorden en
pogingen daartoe is in de vaklitera
tuur bekend dat het slachtoffer
niet alleen het lichaam ontbloot om
zichzelf te verwonden maar zelfs
zijn kleding geheel uittrekt. „Steek
gaten door de kleding kunnen wij
zen in de richting van doodslag of
moord, en niet van zelfmoord”.
tijdens een worsteling; hetzij naar
voren, zijwaarts of achterwaarts.
De regelmatigheid en de diepte van
de verwondingen weerspreken dat
het toedienen door een ander ge
beurd zou zijn tijdens een worste
ling".
Josef Stadlbauer van de universiteit van Heidelberg heeft in het
voorjaar van 1976 een rapport uitgebracht over de onmogelijk
heid een nauwkeurige vergelijking te maken van de onderhouds
kosten op basis van de indices in de EG. Hij ontdekte zoveel
variaties in de berekeningsmethoden dat hij alleen kon laten zien
waarom het onmogelijk is. Hij schreef 47 pagina’s vol over de
grote verschillen. Enkele hiervan zijn: West-Duitsland kent 899
factoren (produkten, dienstverlening, belastingen, enzovoorts) die
de kosten van levensonderhoud bepalen. Frankrijk komt niet
verder dan 295, Italië 272, Nederland 617, België 318, Luxemburg
173, het Verenigd Koninkrijk 331, Ierland 371 en Denemarken
486.
O
De titel eindigt met een vraagteken: niet
gebruikelijk bij wetenschappelijke proef
schriften. Maar de 62 jaar jonge doctor
heeft dat vraagteken na rijp beraad en
heel bewust aan haar proefschrifttitel toe
gevoegd. Want je kunt mensen met meer of
minder succes betrekken bij hun eigen
gezondheid wat het eigenlijke doel is
van gezondheidsvoorlichting en opvoe
ding maar pas na een generatie kunnen
de resultaten beoordeeld worden.
was ontwijkend en veelal waren
zijn verklaringen met elkaar in te
genspraak, aldus Blom. „Alles was
uitermate verdacht”. Het voortge
zet onderzoek toonde vervolgens
aan dat er op het moment van het
gebeurde geen enkele motor bij de
benzinepomp was geweest.
Onder het motto „Laten we zacht zijn
voor elkaar” is de Nederlandse Stichting
Geluidshinder (NSG) deze maand een
voorlichtingscampagne begonnen om het
geluidbewuste gedrag bij de mensen te
bevorderen.
„Het onderzoek bij de garage
naar een eventueel wapen leverde
een keukenmes op dat in een af
voer werd aangetroffen. De botte
punt van het mes wees uit dat het
onmogelijk iets te maken kon heb
ben met de verwondingen van de
man, mede gezien de scherpe
breukvlakken van de verwondin
gen”.
een duidelijke zaak is dat
er nogal wat gedaan moet
worden aan de bestrijding
van geluidshinder. „De o-
verheid doet er van alles
aan met wetten en maatre
gelen en door controle van
die wetten. Maar de rest zal
van het publiek moeten
komen.”
DEN HAAG. Naar
schatting wordt één op de
twee Nederlanders gere
geld door een of ander ge
luid gehinderd. Hiervan
ondervindt tien tot vijf
tien percent in ernstige
mate hinder. Als oorzaken
worden genoemd: wegver
keer (35 percent), buren (25
percent), industrie (10 per-
verwondingen voor een persoon
lijk voordeel als motief, bijvoor
beeld valse aangifte van diefstal,
aandacht willen hebben, medelij
den opwekken, etcetera”.
Volgens Blom is het in zulke ge
vallen wenselijk dat de politie di
rect een dokter inschakelt voor een
medische verklaring over de aard
van de verwondingen.
„De man verklaarde dat twee-
jonge motorrijders hem hadden
aangevallen en hem hadden be
roofd van een geldbedrag. Het geld
was eigendom van het bedrijf
waarbij hij werkte. Verder beweer
de de man dat één van de jongens
beiden waren gekleed in zwartle
deren kleding hem van achteren
had vastgegrepen. De jongen
bracht het slachtoffer, zo zei de
man, verwondingen in het gezicht
en aan de handen toe”.
De mensen, die het voor het zeggen hebben, beschouwen de
index trouwens zelf ook niet als een onaatastbare bijbeltekst.
Enkele factoren die de kosten van levensonderhoud bepalen zijn
onlangs uit de index gelicht zodat deze geen invloed meer hebben
op het officiële cijfer. Het schonen van de index noemen ze, als of
de deskundigen iets smerigs hebben gemaakt. En als we de
uitspraken van hogerhand geloven, wordt er nog meer ge
schoond. De index wordt zo krachtig gewassen dat er straks nog
wat flarden overblijven van wat eens enigszins leek op een beeld
van de levensonderhoudskosten. Eerlijk zou het zijn als gezegd
zou worden: „Mensen, we weten dat de officiële kosten van
levensonderhoud met zoveel procent zijn toegenomen, maar
daarvan moeten jullie een deel zelf dragen”.
Verdere noodzakelijkheden: meer coör
dinatie tussen de ministeries die op het
ogenblik bijna allemaal ieder voor zich
met deeltaken op dit gebied bezig zijn en
een leerstoel gezondheidsopvoeding stich
ten aan een van de universiteiten waar
zowel de research als de uitvoerende kant
en de training van GVO-functionarissen
wordt aangepakt.
Dr. W. Rouwenhorst, geboren in 1915 in
Zeist en wonende in Utrecht, is voor de
Tweede Wereldoorlog leerkracht-directri-
ce geweest bij het nijverheidsonderwijs
voor meisjes in Nederland en Indonesië.
Zij begon in 1958 een studie in de sociale
wetenschappen en aanvaardde in 1963 een
voor Nederland nieuwe functie als consu
lente voor de gezondheidsvoorlichting en
opvoeding bij het Groene Kruis. Met geld
dat beschikbaar kwam uit de voetbaltoto
kon de kruisvereniging mevrouw Rouwen
horst aan de universiteit van Minnesota
een opleiding public health laten volgen,
gevolgd door een specialisatie in health
education.
Verder is ook nog vastge
steld dat van de werkne
mers in de industrie circa
50 percent het risico loopt
een gehoorbeschadiging te
krijgen. De Nederlandse
Stichting Geluidshinder
(NSG) zegt dat het al met al
De prioriteit van de economie als recht
vaardiging voor het toelaten van hinder
lijk lawaai werd tot voor kort gemakkelijk
geaccepteerd. De mening dat geluidshin
der ’t welbevinden en ook de gezondheid
bedreigt, vindt echter steeds meer ingang.
De wetgeving volgt die tendens. Bood de
Hinderwet al een handvat tegen extreme
gevallen, de nieuwe Wet geluidshinder
reikt in elk geval al verder, meent
de NSG.
Geluidhinder is dus een probeem van
onze samenleving, concludeert de NSG.
„Ieder mens bepaalt voor zichzelf, wan
neer hij geluid hinderlijk vindt. En de een
hanteert daarvoor natuurlijk totaal ande
re maatstaven dan de ander. In het maat
schappelijk verkeer is in zo’n geval de
enige manier om zo’n probleem aan te
pakken: dat er gezamenlijke afspraken
worden gemaakt”, meent de NSG.
„Blaffende honden, radio’s op stille
plekjes, rondjesdraaiende brommers,
schaterende gasten, zeurende grasmaai
ers, ja zelfs ritselende kranten of de kra
kende snoepzakjes in het theater... alle-
Een voorgestelde wijziging van de Wo
ningwet, waardoor geluidseisen gesteld
kunnen worden aan de geluidsisolatie van
en tussen woningen, en eisen ten aanzien
van de geluidsproduktie van huishoude
lijke apparaten brengt slechts gedeel
telijk een oplossing. „Immers voor geluids-
hinderlijk gedrag, waardoor met zo stil
mogelijke apparaten toch bij de buren
geluidsoverlast kan worden veroorzaakt,
zijn geen regels in het wetsontwerp opge
nomen.”
groot aantal oppervlakkige ver
wondingen”.
Tijdens een kanowedstrijd op de Chao Phya Rivier, ten noorden van Bangkok in
Thailand, slaagde twee boten er in de finish te bereiken. De winnaars zonken hierbij
evenwel. Het mocht de pret niet drukken.
Hoewel de man bleef zeggen dat
hij de waarheid vertelde, werd hij
beschuldigd van diefstal in
dienstbetrekking.
