Experimenten waarschijnlijk geslaagd
Russen doen anti-kunstmaanproeven
n
Afwijzing Westerse landen
PLO wordt niet gehoord
op toetsingsconferentie
goedgekeurd
President Tito
Slot-communiqué laat op zich wachten
mogelijk ziek
Energieplan
van Carter
I
Euro-Arabische dialoog moeizaam
Politiek pact
in Spanje
N
1
ie
'J
wgH
CESTODA PRIJS
DEMONSTRATIE IN AMSTERDAM VOOR VRIJLATING IRMGARD MOLLER
1 In Veiligheidsraad:
geen uitspraak
over Palestijnen
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 7
OKTOBER
2 8
VRIJDAG
2
door Nico Scheepmaker
Verbod
ra
Aanval
ioek
te*.*!
NEW YORK. (AP) De Arabi
sche landen zien er vanaf de Vei
ligheidsraad van de Verenigde
Naties te vragen een uitspraak te
doen over het plan een Palestijnse
staat te stichten op door Israel
bezet Arabisch gebied. Volgens
welingelichte politieke kringen
weerspiegelt deze stap de Arabi
sche wens om het niet tot een
confrontatie met de Verenigde
Staten te laten komen, nu er po
gingen worden ondernomen om
de vredesconferentie van Genève
te hervatten.
Dkje
■ft de
1 ge-
iciale
op de
beeld
1 zijn
>p de
ijn in
dezer
je zal
?erd
iela
naan-
■ding
en, is
uige.
irden
Man-
latsje
tact
itan
gen Raspe begraven. De eerste twee in één graf, Raspe in een graf ernaast.
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. De Euro-Arabische dialoog, het gesprek tussen de
negen landen van de Europese Gemeenschap en de tweeëntwintig
leden van de Arabische Liga, verloopt niet voorspoedig.
WASHINGTON. (AP) De
Amerikaanse Senaat is gisteren
akkoord gegaan met een volgende
versie van Carters plan om door
midcel van belastingheffingen,
industrieën er toe te bewegen van
olie of gas over te gaan op het
gebruik van kolen.
BELGRADO. (UPI) Het voor
genomen bezoek van de Egypti
sche president Anwar Sadat aan
Joego-Slavië is voor onbepaalde
tijd uitgesteld, omdat de Joegosla
vische president Tito „vermoeid
zou zijn” en drie weken rust moet
houden. Functionarissen van het
Egyptische ministerie van Buiten
landse Zaken maakten dat giste
ren bekend. Joegoslavische
woordvoerders in Belgrado ont
kenden later dat de 85-jarige Tito
ziek is maar wilden niet zeggen
waarom hét bezoek van Sadat is
afgelast.
(Van onze redacteur in West-Duitsland, Hans Amesz)
STUTTGART. Onder buitengewoon strenge veiligheidsmaatrege
len zijn gisterochtend de vorige week dinsdag gestorven leiders van de
Baader-Meinhof-groep, Andreas Baader, Gudrun Ensslin en Jan-Carl
Het Dornhaldenkerkhof was hermetisch door de politie afgesloten.
Men patrouilleerde op paarden, honden waren aanwezig. Op een paar
korte, hevige gevechten tussen politie en Baader-Meinhof-sympathi-
santen na, is het niet tot gewelddadigheden gekomen. De vechtpartijt
jes ontstonden pas na de bijzetting. Na afloop van de begrafenis werd
iedereen die op het kerkhof was geweest streng gecontroleerd. Dal
herhaalde zich ook enkele keren buiten Stuttgart. Alle opritten naar
autowegen waren afgegrendeld. Politieagenten stonden met machine
geweren in de aanslag.
TJ
1
y
aliè
Beste Harry Mulisch,
Relletjes na begrafenis RAF-leden
Om half elf begon een korte kerkdienst,
volgens DPA de betrouwbare bron.
de Palestijnse bevrijdingsorganisatie
Morgen is het weer zover: 29 oktober, de
dag van de Cestoda Prijs. Het is een prijs
die ik elk jaar, helemaal op mijn eigen
houtje, uitreik om redenen die in het na
volgende juryrapport nog eens duidelijk
worden gemaakt.
Toen mijn dochter Sara (2 jaar en 5
maanden) vorige week een foto van je in
de bijlage van Vrij Nederland zag, zei ze:
„Is een dokter”. Dat was misschien niet
doorslaggevend voor mij om je de Cestoda
Prijs 1977 toe te kennen, maar het was in
ieder geval wel een bevestiging van je
veelzijdigheid. Deze prijs wordt sinds 1974
immers verleend uit waardering „voor het
moeiteloos beoefenen van de Nederlandse
taal in al haar genres”, zoals de omschrij
ving luidde toen mij die prijs als eerste via
het ANP werd toegekend. Hij heette uitge
reikt te zijn door het Genootschap Onze
Taal, maar bleek alras tot de serie practi
cal jokes te behoren die de prozadichter K.
Schippers, de streekschrijver Eelke de
Jong en de bloemlezer Theun de Winter
belemmeren een produktiefonds op te
bouwen waarop zij, vanaf hun sterfbed,
met trots zouden kunnen terugzien.
Hartelijke groten, ook aan Sjoerdje, An
na en Frieda.
Ik kan u verzekeren dat het toekennen
van een privé-prijs een zeer bevredigende
aangelegenheid is. Je hebt geen last van
tegensprekende medejuryleden, kan ge
heel je eigen keus volgen en tegenover de
enkele uren en het betrekkelijk weinige
geld dat je er aan besteedt (het kopen van
een zeefdruk is duurder!), staat de genoeg
doening dat je vele uren kunst- of ander
genot eens per jaar „hard maakt” via zo’n
prijs.
De Glansrol Prijs kan op ieder willekeu
rig moment worden uitgereikt en wordt
toegekend voor één bepaalde prestatie:
een toneelrol, of een prachtig gebreide
trui, of een geslaagde „trijfel” (verneder
landsing van „trifle”, wat zoals bekend een
Engels nagerecht is met van alles en nog
wat erin: pudding, cake, vruchten, jelly,
sherry). Ik stel me voor dat de Glansrol
Prijs voornamelijk aan vrienden en ken
nissen te beurt zal vallen, en zeker is, dat
men er niet naar kan solliciteren. Het heeft
dus weinig zin mij zelfgeborduurde bivak
mutsen te sturen.
i dat,
elijk
itiek
dan
Behalve door dominee Streibel werd nog
het woord gevoerd door een Griekse anti
fascist, door een vertegenwoordiger van
de Ierse republikeinse vrijheidsbeweging
en door de KBW. Er werd een brief voorge
lezen die was opgesteld in een vergadering
van afgelopen zaterdag in Amsterdam,
waar het Medisch Comité Politieke Gevan
genen had geprotesteerd tegen de „moor
den” in Stuttgart-Stammheim.
Een speciale groep, die de Arabieren
aanduiden als de „politieke commissie”, is7
begonnen met het opstellen van een slot
communiqué, een taak die vanwege de
uiteenlopende opvattingen over het con
flict in het Midden-Oosten verre van een
voudig is.
De vergadering van de politieke com
missie zal, gezien de meningsverschillen,
waarschijnlijk niet vanmiddag kunnen
worden besloten zoals aanvankelijk de be
doeling was. De voorzitter van de Arabi
sche delegatie, de Saoedi Taher Radwan,
verklaarde in een openingsverklaring van
de vergadering der commissie dat de
Negen:
Functionarissen van het Amerikaanse
ministerie zeiden dat de kosmos-961 in
zijn baan op 290 km van het aardopper
vlak, kennelijk de kosmos-959, waarvan
de baanhoogte varieerde van 847 tot 147
km, dicht genoeg is gepasseerd om deze
kunstmaan buiten gevecht te stellen met
behulp van explosieven. In werkelijk
heid werd er echter geen ontploffing
waargenomen. De twee kunstmanen ver
volgden gisteren normaal hun koers.
Het was de zevende maal sinds februa
ri 1976 dat de Russen een dergelijke
proef namen. Volgens de Amerikaanse
minister van Defensie, Harold Brown,
beschikken de Russen over een doeltref
fend systeem om kunstmanen uit te scha
kelen, ook al zouden slechts drie van de
proeven zijn geslaagd. De Verenigde Sta
ten stopten in 1974 proeven met een anti-
satellietsysteem dat op kernexplosies
was gebaseerd. Dit stelsel werd te ge
vaarlijk geacht voor Amerikaanse ruim
teschepen.
Ruim 500 mensen hebben gisteravond in
Amsterdam gedemonstreerd voor de vrij
lating van wat zij noemden de politieke
gevangenen in West-Duitsland. Zij eisten
de vrijlating van Irmgard Möller, het lid
van de Rote Armee Fraktion, dat vorige
week vergeefs probeerde zich van het le
ven te beroven, in de Stammheimgevange-
nis in Stuttgart. De demonstratie verliep
rustig.
In maart verklaarde president Carter
dat hij Moskou een verbod op wapens in
de ruimte had voorgesteld, maar de Rus
sen daar nooit officieel op hebben gerea
geerd. Volgens het uit 1972 daterende
Amerikaans-Russische verdrag tegen
ballistische raketten mogen de twee lan
den niets doen tegen eikaars waarschu-
(PLO) dienen te erkennen als de enige
wettige vertegenwoordigster van het Pa
lestijnse volk, in overeenstemming met de
besluiten van de overweldigende meerder
heid van de internationale gemeenschap,
in internationale organisaties stand
punten moeten innemen die in overeen
stemming zijn met de beginselen en doel
stellingen van het handvest van de Vere
nigde Naties, namelijk dat er een einde
moet komen aan de Israëlische bezetting
en dat het Palestijnse volk in staat moet
worden gesteld zijn vertrapte nationale
rechten uit te oefenen,
de economische en militaire hulp aan
Israel, die het in staat stelt te volharden in
zijn bezetting van Arabisch gebied, moe
ten staken, en
wingssystemen in de ruimte. De Sovjet
unie en de VS zijn in hoge mate op
kunstmanen aangewezen om toe te zien
op de naleving van hun bewapeningsaf-
spraken en om te controleren of er niet
een aanval wordt voorbereid. De ontwik
keling van anti-satellietwapens is echter
volgens het genoemde verdrag niet ver
boden.
Deze week verklaarde Marshall Shul
man, raadgever van het Pentagon in Sov-
jet-zaken, voor een sub-commissie uit het
Congres, dat Washington zich er op zal
beraden om ten minste even sterke mo
gelijkheden als de Russen op te bouwen
als Moskou zijn anti-kunstmaanproeven
voortzet.
Maar men zou zich kunnen voorstellen
dat, vóór een volgende bijeenkomst van de
politieke commissie, in de Verenigde Na
ties of in EPS-kader, opnieuw enige stap
jes in de richting van het Arabische stand
punt zullen worden gedaan.
De Russische afgevaardigde Sergei Kon-
dratsjev deed gistermiddag een scherpe
aanval op „Radio Liberty” en „Radio Free
Europe”.
Ook zou meespelen dat de Arabieren
niet de indruk wilden vestigen uit te zijn op
„vernietiging” van de staat Israel, nadat
het al duidelijk was geworden dat de door
Egypte ingediende resolutie over joodse
vestigingen in bezet Arabisch gebied, in de
Algemene Vergadering waarschijnlijk een
overweldigende steun zal ondervinden. In
deze resolutie wordt gevraagd Israel hier
om te veroordelen. De 15 leden tellende
Veiligheidsraad bleek over het algemeen
zeer gelukkig met deze Arabische zet.
Volgens de Russische afgevaardigde
stelt Radio Liberty in zijn statuten ook
openlijk dat de uitzendingen bedoeld zijn
om het systeem in de Sovjet-Unie te veran
deren.
hun activiteiten in de Tweede Wereld
oorlog.”
De uitzendingen worden dagelijks ver
zorgd in 17 talen die in de Sovjet-Unie
gesproken worden: geen van deze uitzen
dingen wordt gesproken in de taal van het
gastland (West-Duitsland) of in de taal van
de financier (Verenigde Staten), aldus
Kondratsjev.
Tito is het vorig jaar een tijdje bedlege
rig geweest. Hij had toen last van zijn
lever. Ook is hij ettelijke keren behandeld
voor een zenuwontsteking in één van zijn
benen. Sadat zou maandag naar Joego
slavië vertrekken in het kader van zijn
reis naar Roemenië, Iran en Saoedi-Ara-
bië.
■moe-
ezoek
Indo-
e Za-
on de
n met
>ffici-
jaar
g tot
drag
orge
ls de
etge-
zoor-
dere
rdag
spre-
>eide
geen
pees
sme.
van
n) te
Delft
Mede met het oog op de publieke opinie
in hun landen zullen de Europeanen zeker
niet in het kader van de dialoog verklarin
gen afleggen die afwijken van hetgeen is
gezegd bij eerdere en andere gelegenhe
den in de Verenigde Naties, op Europese
topconferenties en na conferenties over de
Europese politieke samenwerking (EPS).
Zij zouden zich dan immers blootstellen
aan verwijten dat zij „zijn gezwicht voor
Arabische chantage”.
leden
ische
>nesi-
zich
een
ninis-
■eld.
n tus-
ïialis-
inisti-
aan-
ezoek
i aan
eelde
den
■helft
aan
heeft
>rkin-
opge-
ugge-
jdens
terke
'er de
eider
Ziaul
Het persbureau DPA meldde gisteren
uit betrouwbare kring in Bonn te hebben
vernomen dat Andreas Baader zich enkele
uren voor zijn zelfmoord in een gesprek
met een functionaris van het kabinet van
de Bondskanselier tegen de ontvoering
van werkgeversvoorzitter Schleyer en de
kaping van het Lufthansavliegtuig had
uitgesproken.
enkele zwarte vlaggen en een paar vlaggen
van de KBW (communistische bond van
West-Duitsland) meegedragen.
De begrafenis werd bijgewoond door
naar schatting enkele honderden, meest
jeugdige mensen. Velen hadden hun ge
zicht met sjaals en doeken bedekt om
herkenning te voorkomen. Er waren ook
spandoeken, waarop onder meer te lezen
was: „Solidariteit met de strijders van de
guerrilla”, „Wie de BRD aangrijpt, begaat
zelfmoord”, „Andreas, Gudrun en Jan-
Carl in Stammheim gefolterd en ver
moord”, „Tegen moord, maar ook tegen
De Rus beschuldigde het westen er ver
der van dat het niet genoeg Sovjet-publica-
ties verspreidde. Hij verwees daarbij naar
de weigering van twee Engelse uitgevers
om Russische publikaties in omloop te
brengen. Volgens Kondratsjev hadden de
uitgevers eerst gesteld dat de publikaties
commercieel niet aantrekkelijk waren.
Maar ook toen de Sovjet-Unie aanbood om
alle niet verkochte exemplaren weer terug
te nemen, weigerden de uitgevers.
Volgens het Pentagon was het doel de
Kosmos-959, die op 21 oktober van de
basis Plesetsk in Midden-Rusland in een
baan om de aarde was gebracht. De
„aanvaller” was de kosmos-961 die
woensdag van de basis Tioeratam in het
zelfde gebied was gelanceerd.
In 1975 kreeg Gerrit Komrij de Cestoda
Prijs, in 1976 Herman Pieter de Boer en nu
ben jij dus aan de beurt. Het is immers
buiten kijf dat je de Nederlandse taal in al
haar genres zoniet moeiteloos dan toch
met vlijt beoefent: romans, novellen, ver
halen, toneelstukken, pamfletten, essays,
gedichten, TV-spelen, opera’s, aforis
men. Geen genre bleef tot nu toe onbe
oefend, behalve helaas de vertaalkunst.
Maar geen koe zo bont of er mist wel een
vlekje, zullen we maar denken. Een bijzon
derheid van de Cestoda Prijs is nog dat hij
feestelijk per postbode wordt aangereikt
en dat de geldsom via bank of giro wordt
overgemaakt. Ik wens je, namens de jury
dus, van harte geluk met het winnen van
deze prijs!
lood
□ben
ipin
iood-
□tale
•t de
laar-
De sprekers wezen op het volgens hen
„verderfelijke,1 imperialistische, fascisti
sche” karakter van de Bondsrepubliek en
veroordeelden de „moorden” op hun ka
meraden. Een jongen met een zwarte doek
voor zijn gezicht, die zei te spreken na
mens al diegenen die hun gezicht op het
kerkhof niet kunnen laten zien, verklaar
de: „De begrafenis van deze drie mensen,
betekent niet dat het verzet ook is begra
ven. Het feit dat Andreas, Gudrun en Jan-
Carl nu dood zijn, is niet de dood van de
gewapende strijd. Dat garanderen wij”.
Hij kreeg veel applaus.
UIUUIU (,J.CgCU
lied vliegtuigontvoeringen”. In de stoet werden
)pge-
iheid
Isrei-
i Mu-
»den
ht waar*n dominee Bruno Streibel (de predi-
:hter
n ha
istrij
id ei
inua
BELGRADO (DPA). Een Russisch voorstel, naast de niet-Europese Middellandse-
Zeestaten ook de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO te horen op de toetsingscon
ferentie in Belgrado, is gisteren niet aanvaard.
Ik vraag me af of er meer mensen zijn
die dat doen. Ik had gehoord van iemand
die beeldjes van Laurens Janszoon Coster
had laten maken om die namens zijn firma
uit te reiken als iemand op druktechnisch
gebied iets bijzonders gepresteerd had,
maar die prijs is nooit van de grond geko
men en de beeldjes worden nu uitgereikt
aan personeelsleden die een zoveeljarig
jubileum vieren. Mijn vrouw en ik hebben
dezer dagen nog een tweede prijs ge
creëerd, de Glansrol Prijs. De eerste zal
dezer dagen aan Linda van Dyck worden
uitgereikt voor haar glansrol in het toneel
stuk „Jan Rap en zijn maat”. Er is geen
geldprijs aan verbonden, alleen een beker
tje met inscriptie.
kant van de gemeente, waartoe de familie
Ensslin behoort) voorging. Hij sprak over
de gevoelens die de namen Baader, Enss
lin en Raspe teweeg brengen. Bij de één
haat, bij de ander toch iets van een strijd
tis ti om een betere wereld. Dominee Streibel
zei dat het menselijk niet mogelijk is de
kloof hiertussen te overbruggen. Hij vroeg
iedere aanwezige in rui t te bedenken wat
„ons beweegt”.
■ür Aanhangers van de RAF verbergen hun gezicht als zij op het Domhalden-kerkhof een
spandoek ophouden, waarop staat dat de drie gisteren begraven RAF-leden in de
Stammheim-gevangenis in Stuttgart zijn gemarteld en gedood.
Baader zou voorts hebben gezegd dat hij
en de andere tien, van wie de vrijlating
werd geëist, na hun vrijlating geen nieuwe
aanslagen in de Bondsrepubliek zouden
beramen en zouden proberen een matigen
de invloed uit te oefenen op de nu actieve
terroristen.
Kondratsjev beschuldigde Radio Liber
ty van „psychologische oorlogvoering” te
gen de Sovjet-Unie en van het in dienst
hebben van Russische verraders „wier
,J handen besmeurd zijn met het bloed van
Maar ik had die Cestoda Prijs nu een
maal, en besloot het halve werk van K., E.
en T. te vervolmaken door de prijs te
institutionaliseren. Nadat mijn vrouw
voor mij het eenvoudigste bekertje in de
Utrechtsestraat in Amsterdam had aange
schaft met de inscriptie „Cestoda Prijs
1974 Nico Scheepmaker” en ik in mijn
Hopper-rubriek in De Volkskrant mijn lot
gevallen met deze prijs beschreven had,
opende ik in die rubriek via mijn gironum
mer de mogelijkheid om 1 gulden of min
der „compensatiegeld” te storten, om het
verlies van de via het ANP toegezegde 2500
gulden enigszins te compenseren. In totaal
kwam er een bedrag van 53,64 binnen,
waarbij girostortingen van enkele centen
waren van de allerarmsten onder mijn
lezers die toch niet achter hadden willen
blijven), zodat de Cestoda Prijs sindsdien
uit een gegraveerd bekertje bestaat plus
een bedrag van 53,64.
de Europese publieke opinie moeten
voorlichten over de werkelijke situatie en
de noodzaak, de in officiële verklaringen
uiteengezette beginselen ook in de praktijk
te brengen, kortom, op voorlichtingsge-
bied, via officiële en andere instellngen,
een eerlijk beleid moeten voeren.
m .Mu
Het aangenomen voorstel, met een stem
menverhouding van 51 tegen 37, gaat min
der ver dan Carter in eerste instantie ge
wild had. De Senaat keurde tevens een
voorstel goed dat voorziet in een belasting
verlaging voor personen van 65 jaar en
ouder, om hen tegemoet te komen in de
stijgende kosten van het energieverbruik.
Carter behaalde daarmee zijn eerste parle
mentaire overwinning sinds weken.
Het westen baseerde zijn afwijzing op de
slotacte van Helsinki. Daarin is alleen een
horen van Middellandse-Zee-„staten”
voorzien. De Amerikaanse afgevaardigde,
Arthur Goldberg, wees bovendien op de
„delicate” besprekingen die thans gevoerd
worden ter voorbereiding van een hervat
ting van het Geneefse vredesoverleg over
het Midden-Oosten.
(Van onze redactie buitenland
MADRID. De Spaanse regering en de
leiders van de grootste oppositiepartijen
hebben gisteren hun handtekening gezet
onder een politieke overeenkomst die
voorziet in een reeks democratische her
vormingen. Alleen de conservatieve
„Volksalliantie” kon zich niet met de
overeenkomst verenigen.
Het nieuwe politieke pact voorziet
hoofdzakelijk in hervorming en liberalisa
tie van het verenigings- en persrecht, van
delen van het strafrecht, bijvoorbeeld in
zake ontucht en het voorkomen van zwan
gerschap, het procesrecht, het militaire
strafrecht, de wetten met betrekking tot de
ipenbare orde, alsmede de organisatie en
taken van de politie.
h- Dominee Helmut Ensslin en mevr.
Ensslin (rechts), mevrouw Baader (tweede
van links) en een broer van Gudrun Enss
lin (in het midden met mevr. Baader) tij
dens de teraardebestelling van de drie
RAF-leden in Stuttgart.
WASHINGTON (AFP). De Sovjet-
Unie heeft volgens „voorlopige waarne
mingen” woensdag een proef gedaan om
met een kunstmaan een andere satelliet
onschadelijk te maken, zo heeft het
Amerikaanse ministerie van Defensie
gisteren bekendgemaakt. Hieraan werd
toegevoegd, dat de onderschepping
„waarschijnlijk” geslaagd is.
Men is er niet van overtuigd dat Baader
zijn ware mening gaf of dat hij slechts om
tactische redenen zo sprak. Doelend op de
vier begeleiders van Schleyer die bij diens
ontvoering werden doodgeschoten, had
Baader gezegd dat buitenstaanders niet
hadden mogen worden getroffen. Iets dat
hij vroeger ook niet goedkeurde, aldus
De Russische afgevaardigde Joeli Voro
nov betreurde de Amerikaanse houding,
daar volgens hem intussen toch ook de
V.S. met de PLO in contact stonden en de
Palestijnen een recht op een „vaderland”
wilden toewijzen.
iciën
1 no
nnen
Italië
□ren
en 74
nnen
iken
WB
trijfel
u
